Table of Contents
Glossa aurea super Sexto
Liber 1
Titulus 1 : De summa trinitate et fide catholica
Titulus 2 : De constitutionibus
Titulus 5 : De postulatione praelatorum
Titulus 6 : De electione et electi potestate
Titulus 8 : De supplenda negligentia praelatorum
Titulus 9 : De temporibus ordinationum et qualitate ordinandorum
Titulus 10 : De aetate et qualitate et ordine praeficiendorum
Titulus 11 : De filiis presbyterorum et aliis illegitime natis
Titulus 13 : De officio vicarii
Titulus 14 : De officio et potestate iudicis delegati
Titulus 15 : De officio legati
Titulus 16 : De officio ordinarii
Titulus 17 : De maioritate et obedientia
Titulus 19 : De procuratoribus
Titulus 20 : De iis, quae vi metusve causa fiunt
Titulus 21 : De restitutione in integrum
Liber 2
Titulus 2 : De foro competenti
Titulus 3 : De litis contestatione
Titulus 4 : De iuramento calumniae
Titulus 5 : De restitutione spoliatorum
Titulus 6 : De dolo et contumacia
Titulus 7 : De eo, qui mittitur in possessionem causa rei servandae
Titulus 8 : Ut lite pendente nihil innovetur
Titulus 10 : De testibus et attestationibus
Titulus 13 : De praescriptionibus
Titulus 14 : De sententia et re iudicata
Titulus 15 : De appellationibus
Liber 3
Titulus 1 : De vita et honestate clericorum
Titulus 2 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Titulus 3 : De clericis non residentibus in ecclesia vel praebenda
Titulus 4 : De praebendis et dignitatibus
Titulus 5 : De clerico aegrotante vel debilitato
Titulus 6 : De institutionibus
Titulus 7 : De concessione praebendae et ecclesiae non vacantis
Titulus 8 : Ne sede vacante aliquid innovetur
Titulus 9 : De rebus ecclesiae non alienandis
Titulus 10 : De rerum permutatione
Titulus 11 : De testamentis et ultimis voluntatibus
Titulus 13 : De decimis, primitiis et oblationibus
Titulus 14 : De regularibus et transeuntibus ad religionem
Titulus 15 : De voto et voti redemptione
Titulus 16 : De statu regularium
Titulus 17 : De religiosis domibus
Titulus 18 : De capellis monachorum
Titulus 19 : De iure patronatus
Titulus 20 : De censibus, exactionibus et procurationibus
Titulus 22 : De reliquiis et veneratione sanctorum
Titulus 23 : De immunitate ecclesiarum, Coemeteriorum et aliorum locorum religiosorum
Titulus 24 : De clerici vel monachi saecularibus negotiis se immisceant
Liber 4
Titulus 1 : De sponsalibus et matrimoniis
Titulus 2 : De desponsatione impuberum
Titulus 3 : De cognatione spirituali
Liber 5
Titulus 1 : De accusationibus, inquisitionibus et denunciationibus
Titulus 6 : De excessibus praelatorum et subditorum
Titulus 8 : De iniuriis et damno dato
Titulus 10 : De poenitentiis et remissionibus
Titulus 11 : De sententia excommunicationis, suspensionis et interdicti
Titulus 7
Capitulum 1
NOrmanie. Ista est prouincicuius gens bibit fortiter noanima eius habitet in siccoIdem de Angliis et Polonii. meminit Ioan. de Anania / in cap. si aliquis / in fine. supra de homicidio post glo. in. c. Moises xxxii. q. ii. Idem testatur glo. periculosius in consti. domini Othoboni in titu. de Commendis et clesiarum / dicens Anglicos et Scotos plus aliis vinum a petere quo tamen quasi penitus carent quod est quasi naturale vitium ex venenosa topicatione parentum / vt tantoaliquid auidius appetatur / quanto difficilius acquiritur / et eius conditio indetestabilius aduersatur. Sunt quidem Nor mani doli capaces / prout et Lembardia tales generat siue. parit / testatur glo. in l. sequitur. §. pupillus in verbo animum. ff. de vsuca. Facit glo. in l. obseruandum. ff de offi. presid. que loquitur de malicia Bononiensium.
¶ Et dicit collec. in. c. a crapula. supra de vita et hone. cler. in fiquod Normani obligant se ad equales potus / et forsitam proptehoc dicuntur fer oces vt legitur et no lv. di. c. lator. Probus
¶ Dic verius. Ista est vera opinio / quod de iure communi simur ad episcopum et capsiolium partinet collatio beneficiorum non do. Henricus Behic in. c. nouit / col. i. supra de his que fiunt a praela. vbi dicit han. esse veriorem allegando eam hic tenere Io. Mo. Car. Firman. Archi. et alii in. c. a collatione de appel. hoc lib. vide que dico in rub. de iure patr.
¶ Et subdit ibi idem Henricus Bohic quod dictum est de collationibus: idem intellige de praesentationibus / scilicet quod ad episcopum et prelatum simul spectant de iure coniconsuetudine et priuilegio cessantibus glo. fi. in capi. ea non scitur. supra de his que fiunt a prelatis. Probus
¶ Canonica. Uide que dixi in. c. non solum in verbo canonice. supra de appella. addendo Domi. consi. viii. col. iii. quidam cardinales / alia dico in regula prima infra Probus
¶ Sequi potest. Id late comprobo in tracta. de manda. apostolicis: expediendo tertiam signaturam. Probus
¶ Pena infligi. Facit id quod in iure dicimus quod in dubio vt pena minuatur / debet potius iudicari temporalis / quam perpetua / licet in contrarium videatur text in l. iure peritos in principio: et ibi Bar. in secund. not. quod illud quod non habet certum finem reputatur perpetuum. Facit l. sufficit. ff. de condi. indebi. idem si quid concedatur ad beneplacitum propter dubium. Bar. in l. de pupillo. §. si quis ipsi pretori numero duodecimo. ff. de no. ope. nuncia. alle gat dictam l. iurisperitos et d. l. sufficit
¶ Sm dicillas ll. loqui in materia fauorabili: ideo interprotatio fit ampliando fauorem / et sic perpetuo dispositio iu dicatur argu l. cum quidam. ff. de liber. et posthu. de hoc vide latius remissiue per Decium in capitulo ex literis in fine supra de consti. Probus
¶ Data libertas. Contra istud videtur id quod not. post textum: ibi Panor. in capitulo ex ore supra de his que fium a maiori parte capituli: quod si pretendens habere ius in albqua dignitate vel officio / exhibet reuerentiam intruso taquam legitime instituto in illa dignitate vel officio vide tur tacite renunciare iuri suo: ideo cauti procuratores in libello et aliis scripturis nunquam dicunt illum esse prelatum / sed quod asserit se prelatum pro hoc vide Card. et Imol. in cle. fina. de senten. excommunicationis. Probus.
¶ Excommunicari. Etiam Papa postest dare priuilegium alicui: quod percutiendo clericum non sit ex eo excommunicatus / tenet Card. in repetitio. capi. perpendimus / infrade senten. excommunicationis: refert Prepo. in capitulo latorem i. q. i. col. ii. Probus
¶ Intentioni standum est. Procedit siue simus in bono opere / siue malo: de bono opere patet: quia si do eleemosynam animo consequendi laudem humanam vel suffragium humanum / non prodest ad vitam eternam / iuxta illud euangelii: Nesciat dextera tua quid faciat sinistra: idem de aliis bonis operibus
¶ Pro premissis habes textum aureum in capitulo vide quantum bonum i. q. pri. hinc glos. in capitulo primo in verbo qualitas. supra de collu. detegen. dicit quod deus non est remunerator nominum / sed aduerbiorum: hoc est dicere nremunerat deus bonum quod fit / sed quod bene fit: vnde non remunerat iudeos qui crucifixerunt Christum / licet mors Christi bona fuerit nobis quia propter hoc de penis infani nos redemit: ideo non remuner auit eos quia non bene. fecerunt
¶ Deus enim cor interrogat / et non manum. xiiii. q. v. casi quid inuenisti: nec considerat que fiunt / sed quo animo fiunt. xv. q. vi. c. i. in fine.
¶ Ita est in male facto ruditer / quia si quis committit homicidium animo de fendendi vitam suam / non dicitur homiuscida. cle. si furiosus de homici. hec comprobat aliis Domi. con. vii. col. iii. vide Corneum con. vii. in litera. C. lib. primo quod mens preualet proprie vi et rigore verborum l. in conditionibus et l. eas causas / et l. cum auus. ff. de condi. et demon. et. l. cum virum. C. eo. ti. subditque quod iudex debet sequi volum tatem et mentem testatoris / prout venator leporem. Bald in l. quidam. C. de nec seruis heredi. insti¬
¶ Uide preterea Car. con. xi. Quedam societas laicorum. vbi dicit istud facere ad questionis decisionem
¶ Pone societas sartorum volens certum oratorium construere in quo missa certis diebus posset celebrari: nolentamen illud haberi pro ecclesiastico loco et iurisdictioni ecclesiastice subiici / quod obtinuit ab episcopo loci: queritur anex quo sapit siue habet naturam loci ecclesiastici / dicatur. locus ecclesiasticus / et subiiciat iurisdictioni ecclesiastice / decit quod non propter mentem et intentionem fundantium et ex scopi auctorizantis / que fuit vt locus remaneret prophanus. et nullomodo esset ecclesiasticus / cum intentioni standum sipotissim e quando de ea constat ex verbis: verba enim in uenta sunt / vt super ea quisque in alterius notitiam cogitationes suas proferat. xxii. q. ii. capitu. is autem: nec recedendum est a proprietate verborum: nisi quando constat intentionem loquentis aliam fuisse l. non aliter de lega. iii. vel quando res de qua agitur aliter salua esse non potest. §. quotiens insti. de inutilib. stipul. ii. q. i. omnes. Uide Inno. in. c. cum ecclesiastice. supra de excep. quod ex mente concedentis: priuilegia vires sumunt: facit quod no. Bal. in l. ci. Aquiliana. ff. de transac. quod verba sunt sicut corpus / mens est sicut anima et spiritus: vnde preualet mens dum tamen ex verbis colligipossit i. q. i. c. Marchion l. Gallus. §. quidam recte ff. de lib. et posth. Iason in con. cviii. col. ii. super themate vol. 4 Secus si ad illam mentem nulla interpretatione verba possunt trahi / vt ff. de vsufruct. lega l. si alii / et. ff. de supellec. lega l. labeo. §. idem tubero.
¶ Intentio etiam inspicitur in contractibus / vt per glo. in l. blanditus. C. de fideiuffor. et in l. in venditione / in fine C. communia predis. Bald. per illum text in l. quamuis. C. de fideicommif.e in l. fina. C. que res pignor. obliga. post vbi Bald. per illum textum dicit quod verba instrumentorum. debent intelligi secundum mentem contrahentium: refert Decius consilio. clxxxxiii. in versiculo quarto consyderandum / quod incipit in controuersia que agitatur / idem Decius consilio. ccccvii. nume. vii. visis. Pro pramissis habeo quod notat Frederi. consi. clxiiii. licet semper / quod qui potest conferre beneficium aliquo iure. a ipse conferat vel collationi consentiat eo iure quo non potest / vel non intendit / non valet quod agitur.
¶ Facit in proposito quod citat Petrus de Anchara. consilio primo / colum. prima / ibi non sufficit vt gerendi actum quis potestatem habeat / sed requiritur vt eo affectu et opiniona actum gerat quo potest / aliter nihil valet text in l. quero. ff. de eo qui pro tutore. quia potestas et voluntas sibi aduersantur: igitur actus vitiatur capit. cumisuper abbatia. supra de offic. de lega. sic succedit regula quod potui non egi / quod volui adimplere nequiui l. multum C. fi quis alteri vel sibi / que nota pro deuolutis prelatorum / quia si concedantur iure deuoluto et non erat locus vt quia erat ordinarius beneficii sic collati / non valebunt. ille prouisiones iure ordinario iuxta not. per Petrum deAnchara. consilio. xxxiiii. colum. prima in hac causa / vbi dicit quod collatio vno iure facta / non valet alio iure / capi. susceptum. supra de rescrip. hoc libro / vbi aliqua dixi¬
¶ Item vbi dubitatur de intentione disponentis: semperrecurritur ad causam finalem ex qua mentem eius collis mus et interpretamur l. fina. ff. de here. insti l. conuenticu. lam. C. de episcop. et cleric. Notat Alexan. in consilio. xlvi. col. iii. visis et accurate / volu. primo. Probus
¶ Habeat. Que licet per appellationem non suspendatur impedit tamen eius denunciationem per no. in ca. pastora. lis. supra de appel. citat Domi. consi. vii. col. ii. Probus
¶ Antequam noticia. Istud facit ad questionem: pone quidam / iurauit soluere in festo pasche / quidam eius amicus ipsa ignorante obtinuit terminum prorogari / nunquid debitor non soluens in termino pasche excusetur a pena: videtur. quod sic per hec et similia. Dic tamen contra arg. c. si tibi absenti. supra de preben. hoc lib. l. iii. §. si quid. ff. iudic. sol. et. l. si ante / in prin. ff. rem ratam haberi. Ratio quia periurium depender ex conscientia. Cum ergo habeat / seu habere debeat conscientiam de soluendo in termino / si tunc non soluat facit contra conscientiam. xxii. q. ii. animaduertendum in fi. et. c. seq. in fine. §. pnul. super hoc tamen non posset ipse argui per ipsum prorogantem obstante sibi facto suo insti locati. §. adeo in glo. argucapi. cum super. supra. isto titu. Probus
¶ Principis. Cuius proprium est et peculiare munificenmtiam et liberalitatem exerceri. capi. primo. supra de dona l. pe. nul. C. de dona. inter vir. et vxo l. filiusfa. §. primo / versi. non nunquam. ff de dona. Decius consi. cclxxxix. col. pe. Non est par ui ponderis / vbi hoc per dictum Ioan. Mona. firmat. Et hoc in simili casu tradit Oldra. consi. clix. Ex presenti themate. in primo dubio / vbi arguit ex persona principis ad quem spectat liberalitatem exercere / concluditque quod in dubio potius iudicandum quod sit libera donatio quam datio in feudum / concessio facta alicui de quibusdam bonis. Probus
¶ Interpretatio. Dum tamen ius tertii ex illa interpretatione minime ledatur / cap. ex tuarum. supra de vsu et autoritate pal. cum similibus. Facit quod not. Sozi. consi. cclxviii. col. i. Eleganter Alex. consi. xxxiiii. nu. v. visis / vol. vi. hinc videmus verba impropriari ne preiudicetur iuri tertii. c. super eo. supra de offi. de leg. notat Car. consilio. lxv. in fine / thematale est plebs sancte Marie. Panor. in capitulo penultimensupra de cleric. non residem
¶ Idem dic vt non ledatur ius commune notat Domi. in caeos. §. clericis. supra de tempo. ordi. hoc lib. Facit etiam quod notat Cald. consi. xxii. papa / in titu. de regula. vbi dicit si Papo mandauit camerario suo vt contrahat cum monacho: intelligitur quod id fiat secundum dispositionem iuris communis videlicet de licentia abbatis / prout de iure disponitur / vt id late ibi comprobat / iuuant que dico in capitulo finali in fine de sepultur.
¶ Et pro intento vide que in simili notat Sozi. consi. cclxv. col. fina. in causa que vertitur qui vnum in proposito dicit consilio. ccxcvii. col. penulti. viso / priuilegio / quod ex consue¬ tudine loquendi summorum pontificum: sumi potest bonainterpretatio argu. l. alimenta in principio et ibi Bar. ff. de alimen. et ciba. lega. et l. si seruus plurium in fine de legatis primo vide Alexandrum consilio. cxvii. numero nono viso titulo questionis volumine sexto vbi allegat prohis que in principio dicta sunt tex. no. vbi Anto. et alii in capitulo cum dilectus. supra de consue. idem Alexand. consilio. cxlviii. in fine / visis que in themate / volumi. sexto vbi vnum subdit / quod statuta non sunt iudaice intelligenda glos. est in l. damni infecti. §. Iulianus in verbo aliquas. ff de dam. in feect. Probus
¶ Sic non valet. Idem dicendum venit de constitutione) procuratoris per vnum patronorum facta ad praesentandum antequam beneficium patronatum vacaret Pauor. in capitulo fina. supra. isto titulo quod verum dicas secundum eum ibi. quando fit in specie: quia sicut non potest dari alicui in spicle postestas conferendi beneficium vacaturum capitu. costitutus et capitulo secundo. supra hoc titulo: sic patronus non potest promittere presentationem alicui / nec dare in specio potestatem alicui presentandi cum vacabit / quia ea ratio qua est in collatione militat in presentatione / nam sperans se presentandum / mortem proximi defideraret: sic dicitur quia ambitiosum: ideo non valet / quod facit contra eos qui obinent indultum medio concordie prelature quod eis liceat tentiam aut mediam partem beneficiorum conferre: exprimendo illa nominatim / videlicet tale et tale / et sic de aliis. Faciquod no. Ioannes Monach. in capitulo sequen. nume. x. e. numero. xvii. Secus si detur in genere quia tunc valet constitutio prout et indultum: sic habito pro constanti / quod constututio procuratoris in specie facta / quod quis possit ad vnum bneficium quem viderit expediens presentare non valeat.
¶ Dubitatur insuper in contingentia facti: Pone Philipi. pus patronus capellanie cuiusdam: constituit procuratorem suum ad presentandum ad eam / quotiens locus vacationi occurreret: nihil dicendo de presentatione aliorum b neficiorum ad illius presentationem spectantium. Moda vacat capellania ipsa que Meuio per loci ordinarium confertur cum adiectione clausule / dummodo patroni accedatc. / sensus / Meuius sic prouisus procurat quod accedat procuratoris sic constituti consensus: quo consensum interuento / Pblippus ad ipsam cap. Petrum loci ordinario presentat / qua instituitur in ea. Nunc contenditur de validitate prouisionum huiusmodi: quid iuris / breviter videtur dicendum prouisionem Meuio factam de iure efficaciorem / quod comprobo / primo presupponendo / non referre an consensus patroni qui in prouisione requiritur / a principio vel ex post facit interueniat: tex. est apertus in. c. cura pastoralis. supra de iura patro. ibi scriben. tenet Hostien. in summa in ti. de iure patro. in. §. fina. versi. quid si ecclesia sequitur Panor. in quaddisputatione incipiente. Augerio col. xiiii. facit quod not. Car. in cle. i. de supplen. negli. prela. vbi dicit. Consensus patroni non requiritur per modum autoritatis / sed per viam simplicis consensus: ideo ante et post adhiberi potest: secus si et set autoritatis / quia tunc in actu debet interuenire l. obligari. § tutor. ff. de autoritate et consen. tuto. et cura. Et dic quod valet ex nunc / non ex tunc i. cum prouisio fuit facta. Innoc. et Panor. in d. c. cura: quod consensus ex post facto valeat / tenet Car. co. lxii. col. ii. nu. v. in ecclesia Bellimensi post dignitatem dum dicit de natura consensus in actu requisiti est / quod sufficiat etiam si ex post facto consentiatur: dum tamen actus ab initio non sit nullus. c. quod sicut. supra de clec. et quod no. Innoc. in. c. cum consuetudinis. supra de consue
¶ Hinc. dicimus quod si patrono non vocato / habens instituere contulit beneficium licet si patronus contradiceret collatio sinirrita. xvi. q. vii. c. decernimus: tamen si consensit ex post facto tenet collatio: ad idem Fely. in. c. cum Berthol. nu. ix. supra de re. iudi. et Roma. consi. ccclvi. nu. vii. circa primum confultationis articulum. Et in prouisione Meuii consensus patroni seu eius procuratoris ex post facto superuenit igi tur habeo intentum pro prouisione ipsius Meuii
¶ Nec obstat quod constitutio procuratoris premisso modo facta non valuit: quia ad hoc respondetur quod (vt premissum. est) sufficit quod consensus patroni simpliciter habeatur qui in casu nostro habetur per constitutionem procuratoris cum declaratione et executione procaratorii facta
¶ Iuuat quia etiam ex actu nullo voluntas declaratur l. fi. vbi Bar. ff de reb. eorum idem Bar. in l. testamento de fideicom. liber. in l. ii. §. testamentum. ff. quemadmo. testa. aperBal. in l. qui a patre per illum tex. de confir. tuto. ff.
¶ Pro his suadet ratio quia voluntas in animo consistit et ea que in animo consistunt facti esse dicuntur l. in bone fidei. ff. de acquir. rer. domi. Facit text in l. consilio / in finff. de cura. fur. quod factum remanet / licet lex talem prociratoris constitutionem annulet / quia res facti infirmari a in re non potest l. i. §. si vir. ff. de acquir. pos. Ideo licet talis constitutio quo ad effectum iuris non valeat / negari tamen non potest quin habeatur consensus et voluntas patroni ogano procuratoris sui / sic non est facienda vis in mandate red in consensu. Ita tenuit in facti contingentia et latiori st lo. Decius consi. clxxxii. in causa venerabilis quem vide / consi. clxxvi. viso themate / vbi firmat quod ex testamento nullo voluntas declaratur l. fi. vbi Bar. ff de reb. eorum l. qui. patre / vbi Bal. ff. de confir. tuto. no. Bar. in l. gerit / col. iiii de acquiren. hered. ff. facit text. in l. prima et secunda. C. de fideicommis. Probus
¶ Et sic iusticia. Attende hic ad hostien. col. ix. referentem quod papa noluit apparere hypocrita sicut scholaris Parisi en. qui de nouo pro sapiente venerat / et contra suos (quamuis iusticiam fouerent) dabat sententias vt hominibus iustisasimus appareret. Probus.
¶ Rationibus. Idem Ioan. Mona. in capi. primo / et ibi late dixi. supra de constitu. quibus adde quod citat Decius consi. cccii. nume. xviii. Et pro tenui / quod testes qui meliorem. rationem reddunt siue adducunt preferendi sunt quia proferuntur testes qui rationem allegant aliis testibus quie absque ratione deponunt. Bald. in l. presbyteri / circa finem. C. de episco. et cler. in versiculo apparet / ergo facit id quod not. idem Bald. in capitu. primo. §. sacramentum / col. ii. versicu. vnum scias / de consuetu. rei fienda pari. ergo ratione debent preferri testes qui meliorem rationem adducunt. quia maior ratio minorem vincit. §. Item precium. institde contrahen. emp. no. Bal. in l. queritur in prin. ff. de statu ho¬
¶ Item in conflictu presumptionum potentior presumptio est a tenqdenda l. fi. ff. de in integr. restitu. minor. Maria. Sozl. consi. cxxviii. col. i. iustissime iudex / pro hoc facit quod citat ide Maria. Sozi. consi. clix. col. pe. in presenti consultatione / dum dicit quamuis vendens deceptus presummatur scire valorem resue l. quisquis. C. de rescindem. ven. (dixi. supra. in proemio) et consequenter scienter vendendo paruo precio / videtur donare / tanm ex quo militat alia presumptio in contrarium / videlicet quod nemo presumitur iactare suum l. cum de indebito. ff de proba. tioni. vincit talis presumptio tanquam potentior / et potius presumitur deceptio quam donatio. Probus.
Capitulum 2
IN abusum. Idem dic quando vergum in graue damnum de quo per domiBertrandi / consilio. cviii. Etiam si pro silegium / in. iii. parte / vbi d. cit / quod hoc non fit ipso iure vt hic dicit Ioannes. Mo. sed per principis ministerium. Probus
¶ Sunt retractanda. Licet dicamus aliquando concessum fuisse regibus et imperatoribus quod Papam eligere possent. c. Adrianus et. c. sequen. lxiii. dist. et potestas prelatos inuestiendi data / vt ibi hac tamen facultate (labuntur. pluribus annis) non vtuntur quatuor de causis citatis in c. quia sancta Romana. lxiii. dist. potissima legitur: quia eoabutebantur priuilegio cum sub velamine dicti priuilegii ecclesias opprimerent / et earum iura atque libertates / aut mutilabant / aut omnino eneruabant. Et cum tenerentur ecclesias in suis dotibus integras conseruare / eas exterminare non verebantur: vnde non indignum videri debet si tale priuilegium fuerit reuocatum cum cessante causa priuilegim cessare debeat priuilegium l. generaliter. C. de epis. et cleri. cum similibus. Causa enim concessionis priuilegii vt dicitur in dicto capitulo Adrianus. el. ii. fuit auxilium quod prostitit Carolus magnus aduersus hostes ecclesie Romane: igitur cum cessante tempore ipsa causa cessauerit: vt pote quia succedentes principes quod conseruare. debebant tuertere satagebant / prout et hisce temporibus aliqui satagunt totis viribus: experientia docet rerum magistra / procurant enim etiam vi armata nepotulos et asinos deferratos. cathedtas superiores ascendere. Non enim cuipam mirum videri debet si priuilegio quo abutebantur fuerint priuati: regula iuris est priuilegium nanque meretur amittere qui concessa sibi abutitur potestate. c. tuarum. supra de priuileg. quod priuilegium. xi. q. iii. cum similibus inter que. c. postea. xxv. 1. ii. Et sub velamine illius quod aliis licitum erat / committebant illicita / contra l. qui sub pretextu. C. de sacrosaneccle.
¶ Faciunt ea que diximus in. c. auaritie in fine. supra de elec. Fuit igitur causa priuilegii huius necessitas tuende ecclesie per principes que cessauit / sic eo ex capite debet cessare concessio. Cum duret concessio quatenus vrget necessitas et non aliter:
¶ Facit. xvi. q. i. c. generaliter: notat Panor. in. c. cum vene. rabilis in fine. supra de consue. Facit glo. in. c. quod pro necessi. tate i. q. i. quam glo. doctores dicunt si aliqua collecta est impofita pro necessitate vrgente / ea cessante debet cessare collecta quod est notandum contra principes imponentes collectas sub dictis suis ob causam / qua cessante non curant ipsa grauamina tollere: vide glos. in verbo cessauerint incafina. xxv. q. ii
¶ Et ad ea que dicta sunt / canonici ecclesiarum cathedralium ecclesie Gallicane attendant / pront et monachi / et aliiqui ius eligendi prelatos habebant / quia si priuilegio sue non fuissent abusi in committendo symoniam: eo iure electionis non fuissent per Papam Leonem decimum priuati / prout legitur in concilio Lateranen. Probus
¶ Qui consuli. Istud est etiam presumptum ex qualitate principis / qui omnia iura in scrinio sui pectoris censetur habere l. omnium. C. de testa. et capitul. primo / et ibi dixi. supra de constitu. Quia quando petitur ab eo quid faciendum / intelligitur quod faciendum sit de iure arg. l. plenum. § equitii. ff. de vsu et habi. ad hoc facit tex. in l. si mihi donatum. ff de dona. ibi quaerebatur quid ageretur intelligitur secundum glo. scilicet de iure. Probus.
¶ Extendi. Uide de extensionis materia / maxime in mate ria statutorum per Maria. Sozi. consi. xxx. col. v. cum sequentibus. Quamuis / et ibi videbis miranda dico subtilia et paucis cognita. Probus
¶ Inuenitur expressum. Dic quod quando nigrum et rubrum discordant / potius standum est nigro quam rubro. Ita dicit Anto. in proemio Gregoriano allegat not. per glo. magnam in auten. ad hec. C. de vsur. Idem Alber. in l. prima. ff. si cer. peta. Ratio quia nigrum est posterius. Ideo magis debet attemdi. c. i. de consti. supra hoc lib. refert Sozinus consi. xcii. col. iiii Circa primum huius / in proposito tamen Paul. de castr. consi. lxxxiii. num. iii. presens casus in ii. parte dicit quod si rubrica est generalis / et rubrum loquatur specialiter: licitum est arguere a rubrica. ff. si cer. peta le. i. ante finem magne. glo. et. C. ne fdeiusso. do. den. Et sic quod procedatur secundum rubrum et non secundum nigrum confirmat Alex. consi. cix. nu. iii. viso processu / vol. v. vbi dicit quando rubrica est generalis etiam lex debet in telligi generalis. Uide Maria. Sozi. consi. xxx. col. viii. versiEt vltra predicta quod exorditur / Quamuis. Probus.
Capitulum 3
Capitulum 5
AD impletum. Dic quod qui debet aliquid adimplere / debet illud irre uocabiliter facere: alioquin non dicitur adimplere l. siue apud acta. C. de transactio l. eleganter. § si quis ff. de conditio. indebi. nam implemoen. tum reuocabile non debet implemontum censeri / vt l. si ad rem / et l. etiam et l. si quis aliam. ff. de solu. et l. non quocunque modo de leg. primo tradit Oldra. con. xcvii. questio disputanda. Probus
¶ Subrogatio. Que requirit duo extrema scilicet quod subrogatur et ad quid subrogatur: testatur Maria. Sozi. con. cl. col. x. Et ille qui subrogatur in locum alterius non plus consequitur quam ille in cuius locum subrogatur / quia sapere de bet eius naturam l. si eum. §. qui iniuriarum cum ibi plene notat. ff. si quis cautio l. i. §. hec actio. ff. si quis testa. liber esse iussus fue. vbi Bar. Probus.