Quaestio 1

ARTICVLVS I. An processio sit in Diuinis.

AD primum sic proceditur. 1. Processio dicit quendam motum: sed in Deo nullus est motus: ergo nulla processio.

2. Processio importat separationem procedentis ab eo, vnde procedit: sed in Diuinis nulla est separatio: ergo.

3. Omnis processio est egressio ab alio in aliud sed emanatio rei per se subsistentis non est vt in aliud: ergo non est processio: talis autem est emanatio personae a persona: ergo &c.

Contra. 1. Damasc. lib. 1. Credimus Patrem & Filium & Spiritum sanctum a Patre procedentem & in Filio requiescentem.

2. Ioan. 16. Spiritus Paraclitus qui a patre procedit.

3. Dicitur procedere amor ab amante, quamuis non distet, nec separetur ab ipso: ergo conuenienter dici potest Spiritus procedere quamuis non separetur a Patre & Filio.

Respondeo. Duplex est in inferioribus proces sio, vna localis, sicut motus animalis progressiuus appellatur processiuus motus: altera causa lis, sicut dicitur procedere splendor ab igne, lus a sole. Ab hac duplici similitudine transfertur ad Diuinam nomen processionis, quoad determinationem & distinctionem originis non quoa d essentiae diuersitatem, quia primum perfectionis est, sed secundum imperfectionis: sed processio Filij videtur magis assimilari causali, quam locali; processio Spiritus vtrique, quia ab alio in alium: processio etiam aeterna Spiritus sancti minus assimilatur locali, quam processio temporalis

Ad 1. Processio dicit motum &c. Resp. Processus rei a re, a qua differt essentialiter, motus est & mutatio in producente, vel in producto: sed talis processio non est in Deo.

Ad 2. De separatione & distantia. Resp. Hoc habet locum in processione per differentiam es sentialem

Ad 3. Processio est ab alio in aliud. Resp. Hoc licet verum sit in processione locali, non tamen semper in causali, vt patet in processione prolis a parente. Nihilominus tamen Spiritus sanctus, vt est amor, procedit a Patre in Filium vt in objectum, & e conuerso, inquantum est amor vtriusque: requiescere vero dicitur in Filio, quia Filius non datalteri personae, vt de se producat Spiritum sanctum,

Articvlvs II. An procedere sit proprium Spiritus sancto.

AD secundum sic proceditur. 1. Hylar. lib. d Trinit. Ex virtute naturae in eandem naturam natiuitate subsistit Filius, ex virtute naturae in eadem naturam processione subsistit Spiritu sanctus: ergo sicut natiuitas est proprietas personalis Filij,i taprocessio Spiritus sancti. Et Augustinus 15. de Trinit. "Sicut Filio praestat essen tiam sine vllo vitio temporis, sine vila mutatione naturae, de Patre generatio: ita Spiritui sancto praestat essentiam sine vllo vitio tenmporis, sine vlla mutatione naturae, ab vtroque processio": ergo processio est personalis proprietas Spiritus sanctis ergo procedere conuenit ei soli.

2. Si conuenit sibi & alteri personae: aut ergo aequiuoce, ergo solo nomine, non re conuenit eis esse ab alio: aut vniuoce, ergo vterque procedit vno & eodem modo: aut analogice, ergo prius & posterius est in Deo: sed omnia haec sunt inconuenientia: ergo procedere conuenit soli Spiritui sancto.

3. Per commune non sit personalis dictinctio: sed per processionem sit personae Spiritus sancti distinctio: ergo proprium est procedere Spiritusancto.

Contra 1. Ioan. 8. Ego enim, ait Filius, ex Deo processi, & veni¬

2. Richard. de sancto Victore lib. de Trinit. duabus personis constat esse commune non esse a semetipsis, sed aliunde procedere

3. In imagine Trinitatis commune est noti tiae & amori procedere a mente: ergo in Trinitate commune est Filio & Spiritui sancto procedere a Patre.

Respondeo. Procedere vno modo accipitur communiter, & sic idem est quod emanare ab altero, & sic est commune secundum rationem Filio & Spiritui sancto: altero modo appropriate, & sic dicitur procedere emanate ab altero in alterum, sicut procedit amor ab amante in amatum; sic est proprium Spiritui sancto. Appropriatur autem nomen Spiritui sancto, quamuis commune sit Filio. Et ratio vna est, quia procedit a duobus, Filius ab vno solo, vnde videtur magis procedere. Altera ratio est, quia procedit ab vno in alium, vnde plus videtur habere de ratione processionis. Tertia ratio est, quia differentia, quam addit processio Spiritus sancti supra processionem communiter dictam, non est ibi nota & euidens, ideo nominatur nomine generali, sicut accidens commune retinet nomen sui generis, proprium vero habet nomen speciale.

Ad 1. Proprietas personalis est. Resp. Verum est secundum quod accipitur appropriate non communiter, scilicet modo secundo: non primo, sicut Spiritus sanctus nomen proprium est Spiritus sancti vnomodo: toti tamen Trinitati commune est altero modo.

Ad 2. Aut dicitur vniuoce Resp. Secundum quod primo modo accipitur, vniuoce dicitur quia secundum vnam communem rationem, quae est esse ab altero de eius substantia.

Ad id quod contra hoc opponitur: ergo procedunt eodem modo. Resp. Non sequitur, quia hoc generale per differentias additas contrahitur & specificatur, quamuis secundum hoc nomen, sit eadem vtriusque ratio.

Ad 3. Per processionem sit dictinctio. Resp. Verum est secundum quod accipitur appropriate, non communiter.