Text List

Donate

Table of Contents

Only show available transcriptions

Sentences Commentary

Principia

Principium I

Principium II

Principium III

Principium IV

de Fide

Lectio 1, De fide

Lectio 2, De fide

Lectio 3, De fide

Lectio 4, De fide

Lectio 5, De fide

Lectio 6, De fide

Lectio 7, De fide

Lectio 8, De fide

Lectio 9, De fide

Lectio 10, De fide

Lectio 11, De fide

Lectio 12, De fide

Lectio 13, De fide

Lectio 14, De fide

Lectio 15, De fide

Lectio 16, De fide

Lectio 17, De fide

Lectio 18, De fide

Lectio 19, De fide

de Notitia

Lectio 20, de Notitia

Lectio 21, de Notitia

Lectio 22, de Notitia

Lectio 23, de Notitia

Lectio 24, de Notitia

Lectio 25, de Notitia

Lectio 26, de Notitia

Lectio 27, de Notitia

Lectio 28, de Notitia

Lectio 29, de Notitia

Lectio 30, de Notitia

Lectio 31, de Notitia

Lectio 32, de Notitia

Lectio 33, de Notitia

de Fruitione

Lectio 34, de Fruitione

Lectio 35, de Fruitione

Lectio 36, de Fruitione

Lectio 37, de Fruitione

Lectio 38, de Fruitione

Lectio 39, de Fruitione

Lectio 40, de Fruitione

Lectio 41, de Fruitione

Lectio 42, de Fruitione

Lectio 43, de Fruitione

Lectio 44, de Fruitione

Lectio 45, de Fruitione

Lectio 46, de Fruitione

Lectio 47, de Fruitione

Lectio 48, de Fruitione

Lectio 49, de Fruitione

Lectio 50, de Fruitione

Lectio 51, de Fruitione

Lectio 52, de Fruitione

Lectio 53, de Fruitione

Lectio 54, de Fruitione

Lectio 55, de Fruitione

de Trinitate

Lectio 57, de Trinitate

Lectio 58, de Trinitate

Lectio 59, de Trinitate

Lectio 60, de Trinitate

Lectio 61, de Trinitate

Lectio 62, de Trinitate

Lectio 63, de Trinitate

Lectio 64, de Trinitate

Lectio 65, de Trinitate

Lectio 66, de Trinitate

Lectio 67, de Trinitate

Lectio 68, de Trinitate

Lectio 69, de Trinitate

Lectio 70, de Trinitate

Lectio 71, de Trinitate

Lectio 72, de Trinitate

Lectio 73, de Trinitate

Lectio 74, de Trinitate

Lectio 75, de Trinitate

Lectio 76, de Trinitate

Lectio 77, de Trinitate

Lectio 78, de Trinitate

Lectio 79, de Trinitate

de Caritate

Lectio 80, de Caritate

Lectio 81, de Caritate

Lectio 82, de Caritate

Lectio 83, de Caritate

Lectio 84, de Caritate

Lectio 85, de Caritate

Lectio 86, de Caritate

Lectio 87, de Caritate

Lectio 88, de Caritate

Lectio 89, de Caritate

Lectio 90, de Caritate

Lectio 91, de Caritate

Lectio 92, de Caritate

Lectio 93, de Caritate

Lectio 94, de Caritate

de Libertate

Lectio 95, de Libertate

Lectio 96, de Libertate

Lectio 97, de Libertate

Lectio 98, de Libertate

Lectio 99, de Libertate

Lectio 100, de Libertate

Lectio 101, de Libertate

Lectio 102, de Libertate

Lectio 103, de Libertate

Lectio 104, de Libertate

Lectio 105, de Libertate

Lectio 106, de Libertate

Lectio 107, de Libertate

Lectio 108, de Libertate

Lectio 109, de Libertate

Lectio 110, de Libertate

Lectio 111, de Libertate

Lectio 112, de Libertate

Lectio 113, de Libertate

Lectio 114, de Libertate

Lectio 115, de Libertate

Lectio 116, de Libertate

Lectio 117, de Libertate

Lectio 118, de Libertate

Lectio 119, de Libertate

Lectio 120, de Libertate

Lectio 121, de Libertate

Lectio 122, de Libertate

Lectio 123, de Libertate

Lectio 124, de Libertate

Lectio 125, de Libertate

Lectio 126, de Libertate

Lectio 127, de Libertate

Lectio 128, de Libertate

Lectio 129, de Libertate

de Incarnatione

Lectio 130, de Incarnatione

Lectio 131, de Incarnatione

Lectio 132, de Incarnatione

Lectio 133, de Incarnatione

Lectio 134, de Incarnatione

Prev

How to Cite

Next

Lectio 112, de Libertate

De libertate voluntatis creatae

1

Secundum argumentum alias factam faciebat mentionem de proventione divina respectu voluntatis creatae ad suos effectus libere producendos, nam arguebatur sit deus vult concurrere cum voluntate ad producendum a actum ergo voluntas producit a et antecedens non est in potestate voluntatis creatae, igitur nec consequens et per consequens non est in potestate voluntatis creatae quin producat a, igitur ad a producendum necessitabitur.

Propositiones

2

Pro declaratione materiae praesentis sunt ponendae duae propositiones plures.

Prima propositio

Prioritas concursus primae causae non est aliquo modo durationis
3

Prima est ista prioritas concursus primae causae respectu creatae voluntatis non est aliquo modo durationis. probatur nam aliter effectus esset productus et non concursu voluntatis creatae quod patet et signetur instans in quo divina voluntas concurrit prius quam voluntas creata.

4

Tunc in illo priori divina voluntas producit effectum quia pro se sufficeret, igitur voluntas creata non concurreret respectu illius actus et sic consequenter ipsa se haberet passive respectu actuum suorum et per consequens nihil mali ageret, nec mereretur nec demereretur.

Secunda propositio

Talis prioritas concursus primae causae non necessario includit praeter effectum aliquid causarum in voluntate
5

Secunda propositio est haec, talis prioritas concursus primae causae non necessario includit praeter effectum aliquid causarum in voluntate patet nam si ad causandum effectum oporteret aliquid influere in voluntate pari ratione requireretur aliqua dispositio prima, et sic esset processus in infinitum igitur tenendum est quod deo concurrere cum voluntate ad actus productionem nihil producit deus nisi ipsum actum.

Tertia propositio

Respectu actus boni deus voluntatem primam et inclinat ad agendum
6

Tertia propositio respectu actus boni deus voluntatem primam et inclinat ad agendum illud apparet nam ita est in iustificatione impii quod deus specialiter primam voluntatem eius ut convertatur. Ideo Apocalypsis III dicit christus vel spiritus sanctus "ego foris stans ad ostium pulso" ita quod deus peccatores pulsat ut convertantur et praeventi specialiter in iustificatione impii caritatem infudendo in actum bonum dirigendo et stante caritate specialiter movet ad actum meritorium in constitutionem gratiae, ideo est praeventio divina respectu bonorum operum.

Quarta propositio

Respectu actus prohibiti concurrit deus secundum minimum gradum possibilem
7

Quarta propositio respectu actus prohibiti concurrit deus secundum minimum gradum possibilem et extensive indivisibilem ubi pro declaratione aliquali est advertendum quod concursus divinis cuiuscumque effectus est simpliciter infinitus vel extensive potest dici minimus respectu mali prohibiti nisipossibly scratched out quia deus non concurrit respectu actus prohibiti nisi quantum necessitas Requirit Ita quod creatura ad sui productionem Requirit immensum concursum dei sed quantum ad multitudinem motuum deus non inclinat specialibus inclinationibus primis.

Quinta propositio

Prioritas dei concursus est sufficientiae necessitatis et excellentiae
8

Quinta propositio prioritas dei concursus est sufficientiae necessitas et excellentiae, patet nam dictum est quod prioritas dei concursus non est durationis temporalis quia deus non concurrit prius tempore durationis quam voluntas creata ad actus producendos ubi tamen imaginandum est quod deus concurrit prius ad actum. deinde voluntas creata. Sed prioritas dei respectu voluntatis creatae est triplex quantum ad concursum respectu a actus.

9

prima est ratione sufficientiae quantum ad illud membrum sit intelligitur quia causalitas prima non indiget secunda ad ponendum effectum inesse et sic est praevienitas[?] sufficientiae quia prima causa est sufficientissima et habet huiusmodi praevenitatem[?] respectu cuiuscumque effectus qui producitur.

10

secundo est ibi praevenitatem necessitatis quia quilibet effectus qui producitur Requirit prima causam necessario concurrentem ad eius productionem id est, si debeat produci oportet ut prima causa ad hoc concurrit. Ex quo apparet quod prima causa habet prioritatem necessitatis quod non convenit secundae causae quia effectus potest produci in esse sine concursu cuiuscumque causae secundae, sed etiam prima causa ratione excellentiae habet privienitatem[?] quia ipsa est prima causa suprema et in primo gradu a qua omnis causa secunda in ese derivatur igitur ipsa habet praemenitatem[?] dignitatis et excellentiae respectu causarum secundarum.

De causalitate divina

11

Ubi advertendum est quod sicut aeternitas habet quamdam prioritatem respectu temporis et praemenitatem[?] priorem et posteriorem quia ipsa aeternitas continet modo perfectiori excellentia quia ipsa continet totam infinitam imaginationem temporalem vel temporis infinitam durationem et licet aeternitas sit individualis ipsa tamen habet respectum ante et post, et ita licet divina essentia sit individualis quantum ad situm, omnis tamen situs ipsa continet et praevenit.

12

Et ideo divina causalitas respectu causalitas creatae habet eminentiam et excellentiam et prioritatem continendum ante et post et isto modo causalitas divina dicitur esse prior in communi cursu respectu productionis creatae in hiis tribus principaliter consistit prioritas causalitatis divinae pro quibus tribus magis particularizando est notandum quod prima causalitas continet secundam et producit eam tanquam umbram causalitas divinae et eius tenuissimum vestigium, nam causa secunda est habitudo primae ad suos effectus ut si quid prima causa producit ad extra illud contineat nobiliori modo ad intra.

13

Secundo divina causalitas dat mensuram et limitationem causalitati creatae, secundum beneplacitum suae voluntatis, et ista est una, ideo quomodo prima causa habet rationem prioritatis.

14

Tertio quia divina causalitatis conservat causalitatem creatam.

15

Quarto divina causalitas creatam actuat et vivificat plusquam anima corpus et ideo creatura producta in esse nedum a deo conservatur sed ratione intimationis dei ad eam ipsa vivificatur et elevatur ac Redditur in actum ut possit suos effectus producere et operationes exercere cum concursu primae causae.

16

Ex quo apparet quod causalitas divinae habet prioritatem respectu causalitatis creatae eo quod oportet quod actuet eam et vivificet et reddat eam expeditam ut possit ad operationes concurrere proprias. unde ad imaginationem si deus conservaret creaturam in esse subtrahendo sibi vivificationem et actuationem ipsa causalitas creata non esset in potentia propinqua ad producendum suos effectus et redderetur ita impotens sicut in formis materia prima quia divina causalitas est origo omnium producibilium et quantum ad hoc ipsa habet prioritatis rationem.

17

Quinto divina causalitas est summa libertas et summus gradus libertatis ad extra, et ideo in genere potentiarum liberarum ipsa est prima et summa.

18

Ex quo sequitur quod de prioritate praedicta non de prioritate temporis concedendum est quod prima causa prius influat quam secunda respectu effectus.

19

secundo sequitur quod prima causa posterius desinit influere respectu effectus quam causa secunda. patet quia ipsa habet rationem continentiae virtualis, ergo prima causa prior est tempore. Ita quod si esse spatium infinitum contineretur in divina immensitate, modo dicitur quod prius influere dicit perfectionem. patet qui dicit excellentiam activitatis et independentis[?] et immensi et sic deo competit, et posterius influere dicit perfectionem ratione continentiae a parte post et licet sit infinita duratio imaginaria seu aeternitas ipsa ipsa tamen continet quamcumque durationem temporalem infinitam, sed ad imaginationem a parte post vel a parte ante.

Sexta propositio

Desinere prius influere dicitur[?] imperfectionem

20

Sexta propositio desinere prius influere dicit imperfectionem.

21

Ex quo sequitur quod divina causalitas respectu causalitatis creatae in infinitum est prior et infinitum est posterior paret proportionalem modum comparandi huiusmodi causalitatem ad creatam causalitatem sicut comparetur aeternitas ad temporalem durationem.

22

Secundo sequitur aeque quod prima causalitas est aeque prior sicut posterior patet quia absolute ex omnium parte continet durationem temporalem extendo.

23

Tertio sequitur quod haec prioritas altitudo est totaliter impertinens ad necessitatem liberi arbitrii patet quia ibi non est prioritas nisi ratione dignitatis et excellentiae quae Relata ad voluntatem increatam ipsa non concurrit prius prioritate temporis ad effectum quam causalitas secunda, immo prima causa formaliter includeret voluntatis creatae libertatem, quia prima causa concurrit libere volendo secunduam causam libere concurrere ad actus productionem.

Corollaria

24

Pro cuius declaratione supponitur quod talis influxus quo deus influit cum voluntate creata ad actus productionem nihil aliud est quam volitio divina qua deus vult actum libere a causalitate secunda produci. patet quia sola voluntate deus agit ad extra et non indiget instrumento ad effectus productionem nam se solo et sua voluntate efficaci posset effectum producere in esse dicente Apsotolo "vocasti ea quae non sunt tanquam ea quae sunt" ex ita imperio voluntatis omnia facta sunt nam "ipse dicit et facta sunt ipse mandavit et creata sunt". Sed quia divina causalitas respectu creaturae est circumstantionata quia vult effectum produci volitio talis est quod ipsa includit formaliter creatura concurrere cum ipsa ad effectum, nam ipsa volitio habet pro obiecto effectum libere produci a voluntate creata, ergo illa influentia includit voluntatem creatam libere concurrere respectu effectus.

25

Unde sequitur quod licet illa volitio sit absolute in se immensa ut sic tamen circumstantionata non stat quod divina causalitas in se immensa producit effectum ad extra nisi concurrit cum voluntate creata. unde ad imaginationem si illa volitio esset separata a causalitate divina ipsa causalitas divina non poneret effectum secundum eius formalem rationem quia sua volitio includit hoc, scilicet, quod causa secunda concurrit libere ad huiusmodi actus productionem et per consequens causalitas divina nedum non tollit libertatem immo formaliter eam ponit. exemplum de effectu quem deus vellet producere ab a causa tali tempore tali gradu tali loco cum qua volitione non staret effectum ab alio produci nec a se solo, tamen illa volitione nec staret quod producitur intensiori gradu vel alio loco, quia influentia concludit quod tali loco vel tempore vel gradu producatur.

26

Ex quo sequitur quod magis censendum libera est voluntas creata ex divina praevenitione quam si prima causa concurreret in genere finis praecise vel praecise conservaret, et nedum praeventio non tollit libertatem, immo magis per eam voluntas creata suum effectum libere producit quam si deus communicaret ei potentiam libere producendi ad imaginationem patet quia sicut deus influit voluntati coagenti secum ita influit ei modum libere agendum, quia est ordo ambarum causarum respectu liberi actus igitur deus reddidit voluntatem efficacem ad libere exeundum in actus suos.

27

Secundo sequitur quod non solum ex intrinseca libertatis conditione voluntas non necessitatur ad elevationem per divinam praeventionem immo magis consurgit ex divina praevetione quod creata voluntas est libera, et in hoc consideranda sunt duo quae tollunt necessitatem libertatis creatae respectu effectus unum intrinsecam causalitas ratione cuius repugnat ei concurrere per modum naturae.

28

secundum est quod magis ei Repugnat concurrere non libere ex praeventione divina quam ex intrinseca causalitate et libertate nam ratione influxus divinae praeventionis Repugnat ei exire in actum non libere magis quam ex intrinseca ratione.

29

Sed voluntas divina determinat creatam voluntatem multipliciter primo vivificandum et actuandum eius libertatem quia creata voluntas non sufficeret exire in actum nisi a divina voluntate et causalitate actuetur. secundo divina voluntas limitat eam tanquam individualem actum, quia quaelibet causa creata est indeterminata omnino respectu effectus eiusdem speciei quis illorum debeat producere ut ignis si duos gradus caliditatis debeat producere non est determinatus de se utrum producat unum citius quam alter vel unum et non alium. Sed oportet quod determinetur a divina voluntate. Ex quo apparet quod voluntas creata per divinam determinatur ad producendum hanc volitionem et non aliam licet sint eiusdem speciei et sic tota determinatio voluntatis divinae respectu creatae est quod eam vivificat et Reddit potentiorem ut possit exire ad actus suos, et determinat eam ut producat hoc gradu vel alio, hoc loco vel alio et sic de aliis.

30

Tertio sequitur quod nullatenus imputandum est deo quod concurrit ad actum prohibitum patet quia nullo modo necessitant voluntatem ad ipsius productionem immo concurrit Remississimo gradu quam imperfectio creaturae Requirit nam quod actuet eam est eius perfectio quod male eligat est imperfectio, nam deus ad huiusmodi actum concurrit minimo gradu possibili. secundo quia talis actio non est deo prohibita.

31

Quarto, sequitur error negantium voluntatis actum propter peccatum comissionem et vel error fingentium respectum nam aliqui dicunt quod non staret cum concursu dei quod actus voluntatis malus essent quid positivum, quia deus concurrit praecise ad productionem actuum positivorum, et sic decebant quod actus voluntatis malus nihil est nisi voluntatis se habens sic, Sed ista prioritas seu positio non imponit necessitatem, nec oportet fingere huiusmodi Respectus nec ponere consequenter quod peccata sint quid respectus.

32

Quinto, sequitur error negantium divinum concursum respectu talium actuum et dixerunt quod licet deus concurrit effective ad elevationes bonas, ad elevationes tamen malas solum concurrit permissive, sed hoc est falsum, quia impossibile est esse aliquam entitatem quin sit a prima causa effective.

33

Sexto, sequitur error dicentium liberum arbitrium plus agere in actionibus bonis vel malis quam deus patet quia deus agit concomitive quia propter priortatem dei concursus oportet sequi necessitatem.

34

Septimo sequitur error Brouardin in tertia parte summae suae de causa dei capitulo primo secundo et tertio et quarto et aliis dicentis quod ex praeventione primae causae respectu causalitatis secundae voluntas humana necessitatur ad quemcumque effectum sine bonum sive malum et hoc est falsum et sapit haeresim quia hoc est tollere quamdam nedum a voluntate increata, sed a creata maxime tamen ipsa ponit ad probandum hoc rationes fortes quae videbuntur in lectione sequenti et sic est finis istius lectionis.

PrevBack to TopNext

On this page

Lectio 112, de Libertate

De libertate voluntatis creatae

Propositiones

Prima propositio

Secunda propositio

Tertia propositio

Quarta propositio

Quinta propositio

De causalitate divina

Sexta propositio

Corollaria

A LombardPress Viewer

Peter Plaoul, Commentarius in libros Sententiarum, de Libertate, Lectio 112, de Libertate Edit on Github

Powered by SCTA Data