Table of Contents
Reportatio A Sentences Commentary
Principia
Principium II
Principium III
Principium IV
de Fide
Lectio 18, De fide
Lectio 19, De fide
de Notitia
Lectio 20, de Notitia
Lectio 21, de Notitia
Lectio 22, de Notitia
Lectio 23, de Notitia
Lectio 24, de Notitia
Lectio 25, de Notitia
Lectio 26, de Notitia
Lectio 27, de Notitia
Lectio 28, de Notitia
Lectio 29, de Notitia
Lectio 30, de Notitia
Lectio 31, de Notitia
Lectio 32, de Notitia
de Fruitione
Lectio 34, de Fruitione
Lectio 35, de Fruitione
Lectio 36, de Fruitione
Lectio 37, de Fruitione
Lectio 38, de Fruitione
Lectio 39, de Fruitione
Lectio 40, de Fruitione
Lectio 43, de Fruitione
Lectio 44, de Fruitione
Lectio 45, de Fruitione
Lectio 46, de Fruitione
Lectio 47, de Fruitione
Lectio 48, de Fruitione
Lectio 49, de Fruitione
Lectio 50, de Fruitione
Lectio 52, de Fruitione
Lectio 53, de Fruitione
Lectio 54, de Fruitione
Lectio 55, de Fruitione
de Trinitate
Lectio 56, de Trinitate
Lectio 57, de Trinitate
Lectio 58, de Trinitate
Lectio 59, de Trinitate
Lectio 60, de Trinitate
Lectio 61, de Trinitate
Lectio 62, de Trinitate
Lectio 63, de Trinitate
Lectio 64, de Trinitate
Lectio 65, de Trinitate
Lectio 66, de Trinitate
Lectio 67, de Trinitate
Lectio 68, de Trinitate
Lectio 69, de Trinitate
Lectio 70, de Trinitate
Lectio 71, de Trinitate
Lectio 72, de Trinitate
Lectio 73, de Trinitate
Lectio 79, de Trinitate
de Caritate
de Libertate
de Incarnatione
Lectio 11, De fide
Conclusio de debilitate intellectus: nihil concludere potest contra articulos fidei
Consequenter materiam continuando iam inceptam pono aliquas propositiones quarum prima est Quamvis intellectus plus moveatur ratione suae infirmitatis in falsum processum quam verum artis tamen nihil concluderet contra fidei articulos
patet prima pars per exemplum prius datam quia sicut est de gustu corporali ita de gustu spirituali sed indispositio organi facit iudicare dulce amarum esse ergo sic de gustu spirituali quoniam rectae infirmitatis intellectus iudicat malum et bonum et econtra Item per comparationem intellectus ad voluntatem quai post infirmitatem movetur ad creaturam dimittendo ergo etc maior patet quia semper potentia lia divertitur a bono incommutabili attendo ad bonum commutabile et in isto fundatur illud quod dicunt doctores videlicet quod sine donis spiritualibus scilicet fide et caritate non contingit vere moralis operari et origines lattentius augustinus et moderni dicunt quod requiritur aliqua gratia spiritualis et gregorius et bradoardin dicunt etc
/ 2a pars propositionis ponit quod per processum artis nihil concluderet probatur quoniam ars in suo processu non praesupponit principium falsum alias non procederet artificialiter ergo ars nihil infert patet quia vero non infertur falsum prima priorum et per consequens artis processu non concluderetur conclusio contra articulos fidei quia semper est falsa et ideo contra articulos concludendo decipitur vel in logica vel in assumptione principiorum
Aliqua corollaria
Ex quo inferuntur aliqua correllaria primum quod nulla veritas inventionis humanae repugnat sacrae fidei vel theologiae patet quia omne verum omnium vero consonat
Ex quo sequitur 2o contra holcot dicentem quod articuli fidei sunt contra rationem naturalem sicut deum incarnari virginem pari et talia huiusmodi / sed videtur quod defficiat quia nullum verum vero repugnat ideo si ex veris principiis concluderet quod virgo non posset parere deciperetur in concludendo ideo non bene dicit cum reverentia / Ex quo patet quod nulla scientia humanitus acquisita non docet aliquid quod sit contra fidem
Ulterius sequitur quod iste propositiones mundus fuit ab aeterno et ista ab eodem uniformiter se habente non possunt diversi effectus produci tales propositiones non sunt prophetiae sed sunt propositiones falsae et praesumptuose asserte absque hoc quod sequatur ex philosophica naturali Et specialiter 2a est fundamentum pessimum causativum erroris in philosophiam quia per hoc dixerunt nonnulli philosophi deus non habere libertatem contradictionis Ex quo se habuit eodem modo ab aeterno sicut nunc / Ex hoc avicenna finxit unicam intelligentiam immediate quia concessa bonitate divinae potentiae habetur quod ab aeterno potuisset omnia quae fecit veram secundum unam scientiam et secundum aliam et si falsa secundum unam et secundum aliam
Ulterius sequitur quod omnes leges humana legi divinae consonant patet quia leges humanae non sortiuntur denominationem legis nisi inquantum directe et omne directum consonat rationi ideo propositum unde denominatio legis est proportionalis sicut denominatio causalis Et sicut impossibile est secundam causam agere nisi prima concurrente ita impossibile est legem esse legem nisi esset conformis divinae legi
Unde tullius libro de legibus dicit quod non est audienda iuris disciplina nisi ratione firmiter Pro quo notandum quod 3es sunt leges subordinatae scilicet lex divina humana et positiva primae semper est obiediendum 2ae etiam inquantum non discederet a bono fundamento sed videretur quod eo ipso non consonaret divinae Et etiam ubi lex rationis et non principis concordarent obediendum esset legi rationis nec tunc esset lex proprie dicta sed discederet a lege rationis et sicut oportet quod lex emanat a ratione nisi ubi contingeret quod ratio non esset lex propter actus fiendos et tunc ratio non eligit sed dimittit ad iuctum principium et sic bonitas principia est causa sufficiens ad legem considerandam Adhuc tamen derivatur a ratione eo quod ratio dimittit suae bonitati
Ulterius quod in secta macometi sunt traditiones plurime quae verae legi sunt consonae Et ita diceretur de tyrannis quod multas faciunt constitutiones contra legem Et quod ita sit de secta macometi patet per avicennam qui dicit in sua metaphysica legem voluptatis tradidit noster philosophia macomet quia fuit avicena de illa secta sed legem animae alicuius tradunt theologi / et sic est ista lex contraria mae quia voluptates debet evictare et corpus domare ne videatur super carnem obtinere divinum Et illi tantum procedit quod dicit quod per evitantiam talium de futuris cognosceret / Ex quo patet quod lex macometi vilipenditur a suis et logi contraria et ergo talia non sunt leges sed contra leges est isti credendum est cum fuerit de illa secta
Ulterius sequitur quod lex humana aliter consonat logi naturali quam divina ubi notandum est quod lex humana derivatur a lege naturali et est quas consequens ad suum antecedens Ita quod lex naturalis debet ymaginari quasi antecedens inferens consequens
Significatio legis naturalis
Unde lex naturalis potest capi tripliciter pro instinctu ad bonum et ista lex naturalis est communis omnibus / unde gacianus dicit quod "ius naturale est quod omnia animalia edocuit" Alio modo strictius capitur potest pertinet ad intellectum practicum et est lumen probatum innatum in quo relucent principia mobilia quo assentimus principiis motibus deinde pro illis principiis quibus assentitur et postea pro conclusionibus elicitis et sunt dictaminia rectae rationis et ab istis debent leges derivari scilicet humanae et positivae
Visa autem derivatione legis humanae ad rationem / patet conclusio quia ex dictaminibus rationis non possunt deduci principia fidei nec praecepta euvangelica Dico tamen quod lex naturalis est dispositio quaedam praevia ad legem divinam licet non sufficit quia sequendo eam quis bene disponeret et tunc sibi infunderetur gratia et sic dispositive antecedit Item nec deducitur ab aliquo nec a deo quia non contineret omnia Ulterius sequitur quod viceversa ius naturale christi consequens ad ius divinum et non antecedens / unde gatianus "ius naturale est quod in evvangelio continetur" Etiam ius divinum quamquam est inter continet / Et sit quicquid continet ius naturale et ius divinum continet et sic ius naturale est consequens ad ius divinum ergo de primo ad ultimum sequitur etc
Rationes pro erroribus de miraculis in processu naturalis investigationis
Ulterius sequitur quod peccat in processu naturalis investigationis concludere virginem etiam posse parerere quia concludit falsum patet primo quod peccat contra divinam potentiam praesumptuose arguit quasi diceret non sive de hoc expertus igitur non ita est nec potest esse consequentia talis est absurda quia non est aliquis verus philosophus qui negaret istam proprietatem huic plantae nisi viderit quod fuerit applicata et nihil factum fuerit nec debet negare quin haberet multas multas proprietas quas nonquam viderit quod non potest constare de negativa in fuerit facta applicatio verba gratia magnes attrahit ferrum et tamen impeditur per aliud licet fuerit applicatio quia per aliquam influentiam et sic de non applicatis non potest concludi negativa et supposito quod per applicationem possit constare tamen infinita sunt passa ad quae non posset applicari
Etiam stat quod aliquod agens non posset producere suum effectum nisi alio concurrente quare dato quod expiretur aliquam non tamen omnem quam ergo denegabit a deo qui est supremus Etiam potestas naturae non est nota philosopho et sic fortius nec natura divina erit sibi nota
Unde advertendum est quod potestas naturae et accidentis est secundum quod congruit decori universi et divinae providentiae primo capiatur aer vel aliud agens naturale nam potentia motiva ad vacui repletionem videtur infinita quia subito accederet ad repletionem modo processus subitus videtur provenire a potentia infinita Et ergo si propter bonum universi natura sic faceret si congrueret divinam providentiam non haberet negare quin virgo pareret ymmo suppositus quod non esset nisi una mulier philosophus haberet dicere quod generaret non tamen per hoc volo dicere quod virgo peperit naturaliter sed volo dicere quod philosophus non habet hoc negare / vel aliter decipitur in veritatis inquisitione quia assentit propositionibus falsis non facta diligentia sufficiente