Principium II

Ascendam in palmam et apprehendam fructus eius haec sunt verba sumpta pro principio bacallarii legentis sententias in serbona parisius et hoc supra 2m librum sententiarum Et intulit post quod sapientes se esse facientes / stulti facti sunt / unde multa alia dixit quae hic non scripsi quia valde praecipitanter legit sive protulit ipsa tenentis conclusa Sed venit descendendo a proposito sive tenente suo ad respondendum obiectibus factis qua dicta sua in lectura supra primum quae quidam obiectiones fiebant a bacalariis sententias alibi legentibus sicut primo a domino petro de saliente 2o ab uno bernardista 3o ab uno cor digno / 4o ab uno augustinensi / unde unus ponebat quod latitudo entium / erat finita Sed antequam respondeatur ad eorum obiecta movetur iuxta teuma talis quaestio / Utrum humana creatura possit ascendere in palmam suae fecunditatis

Et arguitur primo quod sic non via sursum erigens non est a creatura erigibilis igitur etc consequentia tenet et antecedens

per cathena auream et per scalam patriarchae iacob et tamen per eam non attingerit futura fecunditatem 2o probatur antecedens per reverendum bacallarium minorem tunc legentem qui tenet quod latitudo etc

2o arguitur ex latitudine fecunditatis et dixit idem baccalarius de ordine minorum quod tota latitudo sive humana capacitas est finita Et tenetur obiectum a plaoust legente praedicto loco

/ Arguitur ergo quod sit infinitae capacitatis tunc sic est infinitae capacitatis igitur infinita et per consequens capax summae fecunditatis /

Et antequam procedam protestor

nihil contra sacramentum scripturam aliquid temere affirmare maxime contra articulos parisiensis in materia tangente fidem nostram

Reverenterque dicta praedictorum bacallarium tangere

Istis praemissis sciendum est quod sunt et alii gradus ascensus in palmam unus est per gradus emptitatis / 2us per gradus capacitatis

Ulterius rememorandum est mihi

quod tenui quod anima nostra est infinitae capacitatis contra dominum petrum de saliente et ergo potest competere creaturae finitae

Unde sciendum est quod esse capax vitaliter non est denominatio proprie dicta sed potius modalis / sicut de causalitate activa nam potest creatura recipere gradum maiorem vel minorem secundum decretum divini et sic non est inconveniens

ulterius ego tenui quod in statu innocentiae adam ex creaturarum notitia potuit concludere personas trinitatis cuius oppositum tenuit bacallarius in augustinientibus

Sed nihilominus pro declaratione materiae quantum ad gradus emptitatis advertendum est quod licet nullus gradus emptitatis possit augeri vel minui quantum ad essentiam sive denominationem specificam quilibet tamen gradus specificus potest et hoc probabitur latius in sequentibus

Item si creatura quantum ad essentialem perfectionem posset excedere aliud ab excessu addito posset sumi conceptus includens maiorem vel minorem perfectionem Et sic individua non essent eiusdem speciei

Ex quo sequitur quod sub specie humana sunt solum species creabiles et numerales probatur

primo ex deductione specierum creabilium in numeros finitos ut patet per ptolomeum qui dicit quod quaelibet species subdividitur corporibus caelestibus et per commentatorem etiam dicentem quod quaelibet species habet in caelo suam ymaginem / et ex hoc multi mali composuerunt ymagines artificiose factas ad machi?dum in divisionibus et furturis et ceteris

Item ptolomeus in fine almagestis enumerat causas specierum effectivas

Item rabbi moyses in libro de vice iudaeorum dicit quod non est corpus hic inferius planta etc quin habeat suam stellam in caelo a qua regatur et causetur secundum retrogradationes motuum suorum et mutationes et hoc patet per albertum in 2o de generatione Quare patet quod tota latitudo creaturarum reducitur ad causas superiores

Ex alia radice potest fundari quod creaturae sunt propter hoc factae

2o quia deus et natura nihil faciunt frustra / Et sicut non est nisi ex nullae humanae negligentia quin cognoscatur a creatura

Item sunt infinitae species

Item ex praedicata resolutionis elementorum et praecise in hiis quae habent ordinem essentialem et sic prima pars conclusionis satis patet declarativa

Quantum ad 2am partem probatur conclusio nam causalitas rerum sunt intensivae et remissibiles

Item tendentiae rerum licet non sint remissibiles a fine fines tamen medii sunt intensibiles igitur etc

Nunc veniendum est ad bonitatem creaturae rationabilis ubi est advertendum quod in creatura rationali multiplex reperitur bonitas

/ prima pure essentialis quae est bonitatis proprie diffusio unde albertus dicit quod bonum est prius ente iuxta platonica sententiam / unde allegat boetium unde si per ymaginationem primum ens esset et non esset bonum entia essent et non essent bona / unde bonitas divina ad ymaginationem videtur habere rationem prioritatis in ipso deo

nam ex infinita bonitate dei consurgit personarum emanatio et per consequens prioritatem videtur habere et in productione creaturarum bonitas infinita videtur primo concurrere ut causa efficiens unde respectu effectus causa finalis habet esse prior in intensive sed bonitas divina est huiusmodi ergo etc

Alia est bonitas per actus et habitus Alia per divinam acceptationem et de qualibet excepta prima intelligentia potest quod quaelibet est intensibilis et remissibilis unde non datur actus beatificus quin possit perfici sed de aliis possunt intendi vel remitti

Consequenter infertur quod creatura aliqua est melior quam sit essentia sua sicut patet evidenter de christo secundum humanitatem suam a tamen est finitate emptitatis

Sequitur ulterius quod peccatum tollit aliquam positivam bonitatem in creatura et experimur quod ini?it libertatem gratiae

Sequitur ulterius quod nisi esset naturalis tendentia in deum liberum arbitrium per peccatum anihilaretur patet / quia peccatum totum anihilat et destruit unde apostolus si consummatum fuerit generat mortem / et si naturalis tendentia defficeret creatura nihil esset

Infertur etiam a minimo gradu causalitatis libere est quaedam difformitas quae remanet in creatura

Ex quo patet quod per peccatum homo desinit esse homo secundum quod dicit boetius in libro de consolatione quia desint habere aliquem gradum perfectionis Et sic homo efficitur brutalis

Consequenter potest dici quod in daemonibus non est deperdita totaliter libertas haec nam perditionem libertatis potest salvari quod homo fueret brutalis sicut iam dictum est

Ex quo infertur etiam quod quanto creatura est perfectior tanto liberior

Sed nunc venio ad dictum aliorum bacalarum Inferendo quod bonum in re est prior ente

2o nolo dicere quod sit distinctio inter ens et bonum

sed volo dicere quod res prius natura efficitur bona quam efficiatur ens

ad sensum tactum in quaestione quam movi supra primum et etiam potest probari nam a fine suo res denominatur bona vel mala modo sic est quod finis est prior intentione licet posterior in prosecutione et hoc est de intentione philosophi 2o phyiscorum / Et istam viam tenet albertus et platonici patet ergo ex concursu causarum / nam activa non potest agere nisi concurrat finalis igitur secundum prioritatem causarum erit effectus et capiet suum esse

Sed contra hoc arguit bacallarius de domo sancti bernardi quaerendo de qua prioritate vel de quo conceptu entis sive boni sed quicquid breviter dicat

Respondeo sibi ad hoc quod dicit quod conceptus entis prius est concedendo sibi sed tamen a parte rei non est distinctio sed prius res non obstante capit suum esse a causa finali quam quam ab activa et hoc in esse entis quia ut dictum finis prior et intentione

Et arguit post idem bacallarius quod ratio entis est communissima Sed sibi respondeo quod hoc non vadit ad mentem / quoniam arguit quod non est distinctio a parte rei et hoc sibi iam concessum est

Consequenter infero contra reverendum bacallarium de quod beatitudo divina non est Nam dicitur quod dona spiritus sancti concurrunt ad hoc sed adhuc totum illud non sufficit nec cum hoc caritas sine divina acceptatione

/ quia deus posset acceptare personam sine istis et per consequens sola dei acceptatio et sic est principale bonum ipsius creaturae circa obiectum

Contra tamen arguit bacallarius de domo sancti bernardi nam si sic sequeretur quod ab aeterno essent aliqui beati

Ad hoc sibi respondetur quod duplex est acceptatio

nam quaedam est ab aeterno et talis non iustificat et tamen stante ipsa quis posset peccare sicut patet de multis sanctis ut de petro et paulo etc

Alia est quaedam reputatio qua deus vult esse creaturam rationalem dignam / et secundum quod vult eam esse dignam talis et talis gradus est sibi / modo ista staret alia non existente

/ Et quando dicit 2o vel esset pars obiectalis beatitudinis vel etc

/ Respondetur quod est mixta et magis formalis quam obiectalis quia realiter denominat creaturam bonam et ratione huius recipit denominationem concretam

3o Ipse arguit sic nam si sic divina acceptatio deacceptaret

Respondetur quod secus est ibi nam deacceptatio non potest esse sine culpa stante / nam in acceptatione habet actum in deacceptatione autem non / Et sic ex istis potest apparere quod rationes eius non concludunt multum quam plaoust

Sed contra reverendum bacallarium minorem de accidentibus in latitudine specierum

dico quod nec accidentia nec materia prima reponuntur in latitudine universi Unde materia prima ut est metaphysicae considerationis est pura potentia nec est in aliquo genere / modo metaphysica sic considerat res sed de accidentibus restat

Unde praemitto suppositiones

/ prima igitur suppositio est quod alicuiuslibet speciei convenientia conditionibus suppositibus potest sumi conceptus transcendens dicens perfectionem sumitur Unde quacumque data specie potest sumi conceptus excludens species inferiores

2a suppositio omnis denominatio perfectionis speciei competens superiori competit inferiori et sic est communis

Confirmatur ab ancelmo dicente quod perfectum sumitur est melius quam non ipsum

et sic oportet concedere quod eo ipso competet denominatio

3a suppositio nulli speciei finitae possunt competere infinitae igitur etc et quod hoc sit verum patet manifeste

Item nisi sic esset sequeretur quod esset processus in infinitum

4a suppositio latitudo entium est infinita sumitur ad talem sensum quod infinite sunt species in genere accidentium

probatur quia in genere substantiae sunt infinitae modo quaelibet potest producere aliam speciem igitur etc et per consequens ex infinitate specierum sive intelligentiarum potest argui infinitas accidentium et sic erit infinita latitudo entium quod fuit declarandum

Item in speciebus minorum est processus in infinitum et tamen sunt diversarum conceptuum

Item de speciebus figurarum processus est in infinitum in illis ut patet de triangulo

Item etiam de quaestionibus geometricis

Item in actibus reflexis Et quibus omnibus sequitur quod latitudo entium infinita est ponenda

Et tunc ad quaesitum quando quaerit in quo genere reponantur

Respondetur quod in nullo et hoc satis est ostensum superius Sed tunc arguit multipliciter sed quidquid arguat negatur

et haec sint dicta de principio magistri petri plaoust super 2m sententiarum die sabbati facto ante festum sanctorum fabiani et sebastiani in quibus non feria?mus sed ad studium fuimus Processio die dominica sequente fuit ad sanctum germanum de partis non tamen universitatis sed personarum ville parisiensis et fuit ibidem rex francorum cum ducibus et comitibus et ceteris et fuit dicta processio pro pace tam ecclesiae quam patriae Explicit de gratias Sequitur 3m principium