Quaestio 1

Distinctionis octaue. Questio vnica.

CIrca distinctionem octauam quero vtrum angelipossint assumere corpora in qui bus exerceant opera vite

Uidetur quod non quia corpus assumptum videtur habere maiorem vniitatem cum assumente quam corpus (non assumptum. Sed angelus non potest habere talem maiorem vnitatem cum corpore: nec econuerso ergo etc. quia non potest esse forma talis corperis nec potest ipsum assumere in vnitatem suppositi sicut verbum asumpsit naturam humanam. ergo nullo modo.

¶ Secundo sic. Si angelus assumeret corpus videtur quod hoc esset per vnionem ad ipsum sicut motor vnitur mobili: sed hoc non est verum.

¶ Primo quia tunc angelus assumeret omne corpus quod moueret.

¶ Secundo quia prior est natra vnio quam mouere tale cor pus et ita assumptio tal non est per hoc quod vnitur sibi sicut motor mobili.

¶ Tertio sic. aut assumeret corpus veremixtum ant corpus apparens tantum ant corpus celeste non corpus mixtum ab ipso: quia tale non potest facere sicut proba bo infra. Nec corpus apparens fictum: quia tunc angelus corpus apparens fictum: quia tunc angelus bonus esset tallax. Nec corpus celeste quia non recipit pegrinas impressiones. Si dicis quod accipit corpus verum non fictum vel mixtum a se: sed ab alio hoc non videtur quia tale corpus cum tendat continue in corruptionem sicut corpus hominis mortui non posset preseruare ergo etc.

¶ Quarto sic quod non possint exercere aliquod opus vite in corpore sumpto: quia operatio quelibet vitalis est composita per principium vel potentiam vi talem: sed planum est quod non constituit vnum compositum cum corpore. ergo etc.

¶ Contra. angeli apparuerunt frequenter hominibus visione corporali sicut Abra he Loht et in Thobia per totum. Sed hoc non potuit esse nisi in corporibus assumptis. ergo etc.

¶ In ista questione sic procedam.

¶ Primo inquiram vtrum angeli boni vel malipossint formare aliqua corpora educendo aliquam vel ram formam absolutam et realem de materia vel inducendo in ea.

¶ Secundo vtrum possint assumere corpora et per quem modum.

¶ Tertio vtrum possint exercere opera vite in corporibus assumptis.

¶ Quantum ad primum dicitur quod angeli non possunt educere vel inducere aliquamveram formam substantialem in materia. nec per consequens possunt aliquod corpus vel substantiam formare dando sibi esse substantiale. Hoc probatur vnica ratione sic. Angelus non agit aliquid ad extra nisi per suum velle sic quod tale velle est ratio sibi eliciendi vel agendi ad extra: licet sit operatio ad intra. Et patet hoc preciproue secundum negantes illam tertiam potentiam motiuam in angelo: sed velle angeli cum sit accidens non potest esse formalis ratio totalis producendi substantiam educendi formam substantialem: quia impossibile est quod totalis ratio agendi sit minus nobilis quam formalis terminactionis. Omne autem accidens simpliciter est innobilius qualibet substantia: ergo etc.

¶ Sed ad istam rationem diceretur quod velle non est angelo ratio agendi: quia non est in ipso aliqua potentia: sed magis voluntas ipsa est sibiratio agendi: licet prius velit quam agat ad extra: quia exit ordinate in duos actus. Uoluntas autem in angelo est substantia: ideo non valet: licet ergo conclusio sit vera secundum Augustinum. 3. de trinitate tamen non est demonstrata

¶ Alii dicunt quod licet angelus immediate potest producere substantiam vel educere formam substantialem: tamen me diante corpore celesti potest et corpus celeste in virtute intelligentie mouentis potest in formam substantialem vi ui. Patet in generatis per putrefactionem. Forma enim viui cum sit simpliciter nobilior forma celi non potest totaliter peduci in caelum sicut in causam: sed oportet quod reduca tur in intelligentiam ipsam vel angelum motorem in vintute cuius hoc potest caelum et ita angelus potest in aliquam formam substantialem mediate saltem. Sed dico quod istud dictum est nullum. Undo enim dicunt quod hoc potest intelligentia mediante celo et caelum hoc potest mediante virtute intelligentie quaero quid intelligunt per hoc quod est in virtute aut enim intelligunt aliquam formam naturalem absolutam ipsi celo impressam ab intelligentia vel intelligunt ordinem vel respectum aliquem ipsius celi ad angelum mouentem siintelligunt formam absolutam aut substantialem aut accidentalem. Si ergo substantialem ergo angelus potest immediate in aliquam formam substantialem contra eos.

¶ Preterea si est substantialis aut est forma vite aut non. Non potest dici forma vite. quia tunc caelum esset viuens et animatum quod est pereticum. Si non est forma vite est simpliciter minus nobilis forma vite et ita caelum non plus potest per istam virtu tem in generationem animati quam prius: quia non est magis in actu primo quam prius: et ita non plus potest in actum secundum. Siilla forma est accidentalis redit difficultas: quia ipsa est simpliciter innobilior forma viui. Si autem per illam virtutem intelligas ordinem aliquem celi ad angelum mouentem vel respectum vel subordinationem moti celi ad ipsum mouens: tunc non video quod aliter possit hoc facere caelum nisi solum disponendo et alterando materiam. vt ab angelo immediate recipiat formam vite facta illa dispositione et alteratione materie per motum precedentem. Sed hoc est impossibile sicut dicunt quod angelus immediate potest in formam vite: nec caelum plus potest in formam vite per talem repectum subordinationis: quia nichil facit ad propositum quam er formam propriam substantialem: immo multo minus.

¶ Et ideo dicendum quod nec mediate nec immediate angelus potest in aliquam formam substantialem formando corpus quod est substantia et attingendo ad formam substantialem eius Sed de forma aliqua accidentali absoluta non video rationem cogentem quare angelus non potest aliquod subiectum transmutare ad aliquam talem formam educendo ipsam de potentia subiecti quicquid sit de forma substantiali. Unde non video quare non possit vnum corpus mouereab albedine in nigredinem rare facere vel condensare vel huiusmodi. Tamen nescio si hoc potest. Nam et litet habeat potentiam nobiliorem et actum volendi dato quod actus volendi sit sibi ratio agendi: tamen non est ad hoc ordinata tal potentia nec tael actus. Sicut et libet potentia generatiua homins sit potentia nobilior generativa equi non potest tamen homo generare equum sicut equus: et ideo istud relinquo sub dubio sicut Augustinus relinquit. 3. de trini. De formis autem artificialibus quae fiunt per compositionem vel diuisionem seu remotionem puto quod possunt eas facere sicut et motum localem. Habent enim fieri per motum localem remo tionis partis a parte vel additionis partis. Modo planum est quod possunt in motum localem et in terminum eius qui est vbi: quia motum localem alicuius in virtute sua continent. habent enim potentiam motiuam sicut patet et ita aliorum sicut sui minus est enim mouere aliquid aliud quam angelum mouere seipsum.

¶ Sed contra predicta dices quod immo videtur quod angeli forment si bi corpora imperfecte mixta que assumunt. Nam talia corpora relinquuntur ab angelis: et statim resol uuntur et disparent cum ipsis quod non videretur esse verum de corporibus perfecte mixtis. Similiter etiam quando percutiuntur aliquando non sentiuntur vel quasi nichil sentitur: igitur videntur formare sibi talia corpora.

¶ Secundo quia angeli mali fecerunt ranas in conspectu pharaonis et ad inuocationem magorum. Nam secundum Augustinum. 8. de ciuitate: ca. 19. Omnia miracula magorum doctrinis fiunt et operibus demonum.

¶ Tertio quia hoc possunt facere artifices archimie qui faciunt verum aurum. ergo possunt in aliquam formam substantialem per artem. igitur multo fortius demones.

¶ Quarto de formis accidentalibus videtur quia imaginatio vel fantasia frequenter generat in corpare homins multas qualitates ab solutas sicut ruborem vel pallorem vel huiusmodi. ergo multofortius hoc patesnt demones.

¶ Ad primum dico quod si illa corpora sint imperfecte mixta quae aliquando sumunt angeli et contemperata ad horam non oportet quod sint facta ab angelis sed aliunde ab angelis tamen assumuntur.

¶ Preterea etiam dato quod essent corpora mixta per fecta tamen possunt saltem resolui satis cito permisterium angelorum applicando actiua et corruptiua passiuis et huiusmodi: que tamen non ita cito alias resoluerentur vel corrumperentur.

¶ Ad secundum dico quod angeli directe non fecerunt ranas sed indirecte applicando actiua passiuis non autem attingendo ad formam substantialem alicuius earum.

¶ Ad tertium per idem vel dicsicut philosophus dicit. 4. methe. quod non est verum aurum quod fit per archimiam. Sciant inquit artifices archimie species rerum permutare quod non possunt: sed si milia his facere possunt. Prima melior est.

¶ Ad quartum de fantasia dicitur quod fantasia vel imaginatio non causat illas passiones: sed magis totum coniunctum viuum concomitante vel precedente actu vel motu fantasie. Aliter dicitur quod aliquod corpus extrinsecum causat tales passiones in corpore tamen precedente actu fantasie propter ordinem fantasiarum et hoc modo fantasia mouet. hec de primo articulo.

¶ Quantum ad secundum articulum dicitur et oportet dicere quod angeli possunt assume re corpora voluntarie sibi vnibilia non naturaliter. Tum quia tunc oporteretduo corpora esse naturaliter simul scilicet corpus angeli et corpus celi quod mouet Tum quia forma angeli vel esset naturaliter separabilis a corpore suo et sic angelus esset corruptibilis vel non: et sic esset minus abstracta a corpore vel materia quam anima nostra quorum vtrumque est falsum. Tum quia corpus angeli vel esset celeste et sic violenter esset angelus deorsum vel elementare vel mixtum et sic cor ruptibile igitur corpora non sunt angelis naturaliter vnibilia sed voluntarie non per compositionem sut cum corporibus quia angelus est forma simplex subsistens perfecta secundum speciem et indiuiduum: et ideo non potest esse corporis forma nec actus nec per vnionem ad vnitatem suppositi quia hoc solum divine persone conuenit quod potest assumere extrinsecam substantiam ad vnitatem sui suppositi sicut in tertio apparebit. Sed dico quod assumunt corpus per assistentiam praesentie sue ad corpus: et hoc ad mouendum et apparendum in eis et explendum operationes proprias. Aliquando autem corpus tale non est ab ipso formatum nec per eius ministerium directe vel indirecte: sed inuenit ipsum prius formatum: vt cum assumit corpus mortuum sicut frequenter illud compertum et preseruat illud a corruptione ministerio suo applicando sibi aliqua preseruatiua sicut per vires herbarum vel huiusmodi. Aliquando vero est formatum ab ipso per ministerium suum applicando actiua passiuis et potest esse incomplete et imperfecte mixtum si sit corpus formabile ab anima rationali vel animalis perfecti. Non est perfecte mixtum: quia tunc esset dispositum ad animam et statim haberetur anima Si autem non sit corpus formabile per animam potest esse complete et perfecte mixtum indirecte formatum ministerio angeli applicando actiua passiuis sine multamora que requireretur in processu nature sicut etiam statim fecerunt ranas que tamen ad sui generationem magnam moram requirunt. Si autem possint assumere corpus hominis vnum vel viuum hominem dubium est: quia tunc anima et angelus simul essent sicut in loco in eodem corpore quod non videtur possibile per naturam. Tum quia etiam. tunc dyabolus vel angelus illaberetur anime. Potest dici quod potest assumere corpus viuum. Et tunc dicitur vno modo quod non assumit ipsum secundum illas partes quae ab anima infor¬ mantur sed secundum aliquid aliud quod non informatur ab anima quod est in ipso sicut dicitur de illa legione quod erat in fecibus rentris.

¶ Aliter dici potest quod licet assumat secundum partes viuas non tamen per se est in eodem loco cum anima nec subiectat eam: quia non respicit animam nisi per accidens ratione corporis quod subintrat et cum quo est in eodem loco pese. Sicigitur dico quod angelus potest assumere corpus in timando se tali corpori et faciendo seipsum praesentem sibiad mouendum et explendum operationes proprias et operationes similes operationibus talis corperis frequenter Quod autem possit se sic facere prae sentem patet sicut se facere presentem loco. Ita et corpori quare etc.

¶ Quantum ad tertium articulum dicitur quod opera anime vel vite quedam sunt anime vegetatiue: quedam sensitiue quedam intellectiue: et ac cipiamus et non opera motiue. Ad propositum dico quod angelus in corpore assumpto potest exercere opera motiue I mouere corpus ad modum quo si viueret moueretur et organice et non organice sed totum simul sicut mouetur lapis. Unde dico quod potest mouere labia aperi re dentes claudere oculos et aperire / et mouere pedenpost pedem et saltare et omnia talia que pertinent ad motum localem sicut potest facere motum localem et habet ipsum in virtute sua.

¶ Secundo dico quod opera sensitiue non potest exercere quia talianon sunt nisi coniuncti ex potentia et organo vel compositi quia nichil sentitur in tali corpore sicut nec sine corpore: sed totum intelligit quicquid videtur sentire. Unde non sentit nimis calidum nec frigidum sed intelligit ipsum. Unde sentire non potest nec per seipsum sicut mouere nec mediante corpore Si dicas quod mouere similiter est totius coniuncti ex anima et corpore. Dico quod verum est mouere animale. sed illud mouere angeli non est vere animale organicum: licet videatur et sit aliquod verum mouere a principio vitali quod est potentia motiua angeli.

¶ Tertio dico quod operationes vegetatiue sunt tres nutrire augmentare et generare. In nutritione sunt aliqua preambula. sicut diuidere cibum masticare et in ventrem traiecere. Et ista potest quia pertinent ad motum localem: sed alterare cibum directe non potest saltem dubium est de hoc sicut dictum est supra de aliis alterationibus. Sed nutrire non potest quantum ad id quod dicit nutritio proprie scilicet quantum ad conuersionem nutrimenti in alitum sicut nec potest in aliquam formam substantialem Unde non potest nutrire aliquod corpus proprie loquendo de nutritione.

¶ Contra ista videtur: quia tunc non fuit necessarium argumentum vite christi post resurre ctionem quando masticauit cibum et comedit cum discipulis suis.

¶ Dico quod non fuit necessarium argumentum: quia potuit fieri virtute diuina. immo etiam virtute creata quod appareat commestio et non sit sicut in prestigiis magorum. Tum quia siue fuisset vera comestio et comestio et conuersio in carnem siue non: tamen planum est quod illa conuersio dato quod fuerit non apparuit discipulis: sed tantum masticatio exterior: et ideo dico quod illud quod viderunt non fuit necessarium argumentum de vita eius tamen pium argumentum fuit ad inducendum mentes piorum discipulorum ad credendum. De opere augmentandi planum est quod non patent augmentare proprie sicut vinum augmentatur sicut necpent nutrire. Omne enim quod augmentatur nutritur: licet non econuerso: et ab eodem vtrumque. De operibus vel opere generatiue dicitur quod directe non poatest generare: quia sicut dictum est supra. Non possunt aliquam formam substantialem educere sed indirecte. Puta si demon¬ primo fiat succubus accipiens corpus mulieris recipiendo a viro semen et conseruando ipsum in calore suo per remedia optima postea fiat incubus et trant fundendo semen virile prius receptum in vas mulieris vel matricem. Sed vtrum concipere et parere. Dixerunt antiqui doctores quod no. Tamen oppositum dicitur aliquando accidisse et forte per istum modum quod transferat menstruum mulieris ad vas consimile et ad cipiendo corpus illius vasis vel mulieris fiat succubus viro et nutriat fetum vel foueatur in eadem qualitate sicut mulier et per vires herbarum quas nouiter et alia remedia et ita totum sicut mulier vsque ad emissionem partus. De opere intellectiuo planum est quod intelligere potest sicut anima non tamen dependeia fantasmate corpreo sicut anima. Hec de secundo articio

¶ Ad primum principale dico quod angelus assumens corpus vnitur sibi per intimam presentiam suam primam ad motum talis corporis vnde alia est ista vnio quam mouentis ad mobile quia prior nec oportet quod moueat semper corpus assumptum et vnitur tali corpori ad exercendas operationes aliquas consimiles vitalibus in tali corpore vel median te ipso sicut loqui et huiusmodi. Loqui enim et forma re vocem mediante motu locali instrumentorum et organorum corporis et aeris.

¶ Dices quare ergo non dici tur angelus assumere corpus celeste quod mouet: quia est sibi presens et intimus ad exercendum aliquam oparationem vitalem puta motum. Dico quod non dicitur essumere celum: quia non vnitur celo a se sed a create vnitur celo ad mouendum ipsum et ita non sumit ad se celum sicut alia corpora quibus sic vnit seipsum. Similiter assumptio non solum est ad mouendum si vniformiter et naturaliter: sed ad diuersimode et mul tipliciter operandum. Nec oportent quod assumat omne corpus quod mouet sicut patet ex predictis.

¶ Ad se cundum patet ex predictis.

¶ Ad tertium dico quae potest assumere corpus vere mixtum sicut corpus humanum mortuum: nec oportet quod perducat vel faciat ipsum: sed potest esse ab alio factum sicut dictum est supra. Similiter dicitur quod potest ministerio suo et indirecte applicando. scilicet actiua passiuis tale corpus facere: non autem directe attingendo ad fomam talis sed approximando miscibilia et actiua passiuis.

¶ Ad aliud de tendentia corporis in corruptionem Dico quod potest ipsum conseruare aliqualiter indirecte tamen applicando aliqua preseruatiua que nouit non tamen puto quod perfecte potest ipsum omnino preseruare sicut fuit corpus christi praeseruatum in sepulchro.

¶ Ad quartum dicetur quod angelus non potest habere aliquam operationem vitalem que sit coniuncti et ita nec sentire nec nutrire vel generare potest nec organice mouere quia ista est comniuncti vel componsiti animati. Sed mouere potest corpus non organice sicut vnum lapidem quia mouere non organice non est operatio coniuncti vel compositi sed potest dici quod an gelus potest mouere organice corpus partem post partem recte sicut corpus per animam moueretur non sic quod sua potentia motiua sit potentia organica sicut potentia motiua anime sensitiue.

¶ Unde sicut aliqui eorum dicunt quod anima post refectionem poterit mouere corpus et organice et non organice sicut potest dici de angelo. Nec oportet quod motus organicus sit a composito ex corpore et anima vniuersaliter loquendo: sed verum est bene quando est ab animali et est animalis a toto coniuncto et totius coniuncti non sic oportet respectu angeli.