Liber IV, Distinctio 1 [Aarau Transcription]

Quaeritur quid sit sacramentum Responsio Augustinus de civitate dei et in littera Sacramentum est sacrae rei signum hoc est larga Item Augustinus doctrina christiana sacramentum est invisibilis gratiae visibilis forma magister addit ita ut eius similitudinem generat et causa existat Item augustinus sacramentum est in quo sub tegumento realiter visibilium divina virtus secretius operatur salutem Quarta hugo in libro sacra sacramentum est materiale elementum extrinsecus oculis suppositum ex institutione significans ex similitudine repraesentans ex sanctificatione aliquam invisibilem gratiam conferens Nota tamen quod sacramentum dicitur vel quia sanctitatem tantum significat vel tantum facit vel utrumque primum convenit sacramentis veteris legis tertium novae legis secundum autem dicitur sacramentum significatum vel secretum ut passio et huiusmodi

Ex quibus consistit Responsio in littera ex duobus scilicet rebus sensibilibus et verbis primum est contrariae etiam veteribus secundum speciale novis scilicet ut actorem scilicet verbum incarnatur perfectius repraesentent et quia secundum augustinum verba inter signa obtinent principatum

Quare sint instituta Responsio In littera ponitur triplex utilitas scilicet humiliatio eruditio exercitio Item adunatio in unum cultum et agnitio mutua

Utrum esse signum sit essentiale sacramento Responsio sic quod patet per diffinitiones quia sacramenta medicinae sunt circa subiectum voluntarium ideo oportet ibi esse praecognitionem in intellectu et hoc fit per signum exterius et inclinationem in affectu et hoc pertinet ad gratiam interius

Utrum sacramenta novae legis contineant gratuam Responsio proprie loquendo non continent sed methaphoricemetaphorice scilicer per quadam consequentiam

Utrum efficiant gratiam

Utrum aliqua vis insit eis ad causandum gratiam Responsio Non efficiunt principaliter sed instrumentaliter id est aminiculandoadminiculando Sed quidam dicunt hoc aminiculumadminiculum tantum exterius esse in corpore nihil intus sed divina virtus eis assisti Alii dicunt quod etiam interius aminiculaturadminiculatur non per se sed inquantum instrumentum est et hoc virtus ei confertur tantum in usu sacramenti hoc est probabilior unde augustinus unde haec virtus aquae ut corpus tangat etc

unde insit eis illa virtus Responsio a passione christi ut dicit glossa romanos v et ioannes 19 tamquam a causa meritoria quae in nos derivatur per fidem ecclesiae in sacramento in quibus aliquo modo conformamur passioni christi

utrum sacramenta veteris legis iustificabant Responsio sic quantum ad opus operans quod est vel devotio vel obedientia vel reverentia dei quando propter hoc offerebantur sed non quantum ad opus operatur magister dicit quod neutro modo sed hugo quod utroque modo

Utrum eadem gratiam sit in virtutibus et sacramentis Responsio sicut una est anima diversae potentiae ita una gratia gratum faciens in anima a qua fluunt diversi habitus humilitantes potentias ad bonum et diversi effectus potentias a malo primum est in virtutibus secundum in sacramentis

An fides parentum valebat parvulis ad remissionem peccati originalis ante circumcissionem Responsio in littera quod sic unde gregorius Quod aputapud nos valet aqua baptismi hoc egit apud veteres vel pro parvulis sola fides vel pro maioribus fides sacrificii scilicet christi vel pro hiis qui ex abrahae stirpe prodierunt misteriummysterium circumcisionis Ratio est quia per alium contractum est In adulto requirebatur fides propria quia habuit etiam actualia

Utrum requirebatur fides formata Responsio non quia non habet virtutem salvandi ex parte subiecti setsed ex parte obiecti

An sufficiebat fides sine motu Responsio non quia fides operabatur per modum meriti saltem de congruo Sed meritum non consistit solum in habitu sed in motu liberi arbitrii Item oportuit quod motus ille fidei specialiter determinaretur ad salvandum hunc parvulum

Utrum suffecerit motus interior sine signo exteriori Responsio Quidam dicunt quod non nec in parvulis nec in adultis Alii dicunt verius quod sic quia nulla sacramenta vel signa adhuc fuerunt instituta unde gregorius supra quaestionem ii

Utrum in adultis esset necessaria virtus sacrificii Responsio Duae sunt opiniones ut supra quaestionem 14 unde secunda dicit quod tantum erat de bene esse exterior professio fidei quae fiebat secundum gregorius per sacrificium secundum hugo per decimatio secundum doctores etiam per oblationes Hugo dicit quod magis fuerunt ad devotionem proposita quam propter salutem obtinendam

Quare fuerit instituta circumcisio Responsio In remedium quod contulit et ostendit et in signum quasi carnali populo in quo fides secundum propagationem carnalem multiplicabatur et in abraham in quo incepit notabilis fidelium ab infidelibus distinctio hoc ex glossa genese 17

Quare ante legem fuerit data Responsio ut per eam populus congregaretur cui lex danda erat

Quibus est data Responsio illis de quibus nasciturus erat christus quia eos et specialis decebat sanctificio et specialis distinctio quamvis tamen alii non tenerentur tamen eis profuit scilicet proselitis ut achior Iudith 14 Item nota quod tantum filii promissionis dicuntur filii in quibus mansit lex non filii carnis

Quae requiruntur ad integritatem eius Responsio secundum hugo tria scilicet masculus caro praeputii dies octam Sed nota quod inquantum est sacramentum requirebantur prima duo sed quantum ad significationem et observationem praecepti requirebamur etiam tertium Sed magister dicit quod in neccessitatenecessitate licuit praevenire tempus Sed hugo quod non et quod salvabantur per fidem parentum

utrum in ea remittebatur culpa Responsio in littera secundum augustinum et Ieromus quod sic sed principaliter originale per consequens sive per accidens actuale non tamen debitum temporalis penaepoenae

utrum gratiam conferebat Responsio plures sunt opiniones sed communis est quod sic simpliciter inquantum scilicet gratia est deletiva culpae sed per accidens confertur inquantum est operatam boni exemplum de consecratione sanguinis ubi per accidens est et corpus unde magister dicit quod conferebat modicam

utrum imprimebat caracterem Responsio non quia status illius populi carnalis erat et ideo non habuit caracterem spiritualem sed tantum carnalem

Utrum mutari debuerit in baptismum Responsio sic quia baptismus perfectior est unde augustinus dicit quod alia instituta sunt sacramenta virtute maiora utilitate meliora actu faciliora numero pauciora