Quaestio 5

QUAESTIO V. Utrum suppositum addat aliquam rem supra essentiam vel naturam.

Deinde circa creaturam quaerebantur quaedam pertinentia ad omnem substantiam in se subsistentem generaliter et quaedam pertinentia ad quasdam substantias et ad quasdam earum proprietates specialiter.

Circa primum quaerebantur duo, unum pertinens ad rationem subsistentiae, et unum pertinens ad rationem cuiusdam differentiae. Primum horum erat utrum suppositum addat aliquam rem supra essentiam vel naturam; secundum erat utrum unum et idem possit sic differre a se ipso quod possit reali relatione referri ad se ipsum.

Ad primum horum arguitur et ostenditur quod suppositum addat aliquam rem supra essentiam vel naturam, utpote aliquod accidens, quia illud addit suppositum supra naturam per quod unum suppositum ab alio distinguitur; sed unum suppositum non potest distingui ab alio supposito praecipue solo numero per id quod ad essentiam pertinet; in hoc enim supposita eiusdem speciei non differunt, sed potius conveniunt. Ergo oportet! quod illud per quod unum suppositum substantiae distinguitur ab alio sit aliqua res addita ad ipsam essentiam; sed quicquid est res aliqua et non est substantia est accidens; quare et cetera.

Contra. Arguitur quod suppositum nullam rem addit supra naturam, quia ad substantiam perfectam ad hoc quod habeat esse subsistentiae non potest addi aliquid pertinens ad genus substantiae, quia totum hoc comprehendit ipsa essentia vel natura substantiae. Item, nec potest suppositum supra essentiam vel naturam addere rem accidentalem, quia tunc suppositum sive substantia subsistens non esset ens per se scilicet, sed ens per accidens constitutum ex substantia et accidente, nec natura speciei vel generis praedicaretur per se de individuo; ergo et cetera.

Respondeo dicendum quod circa hoc est primo considerandum quid nomine suppositi et naturae vel essentiae sive quidditatis intelligitur; deinde quomodo haec se habent ad invicem.

Sciendum est igitur quod uno modo per naturam potest intelligi illud quod nomine abstracto significatum importatur, quasi per modum simplicis formae, quae quasi nata est ab aliquo participari; sub natura autem ut sic significata comprehenduntur tantum ea quae ad essentiam rei? pertinent vel naturam, puta sub significato humanitatis vel albedinis. Nec etiam ex modo significandi dantur intelligi aliqua quae ad naturam non pertinent, immo potius ratione modi significandi talia excluduntur sic quod de illa etiam non praedicantur. Suppositum autem, largo modo loquendo de supposito, potest dici id quod nomine concreto significatum quasi per modum compositi importat; de principali et per se significato tantum ea quae ad essentiam pertinent vel naturam, sed ex modo significandi dat intelligere vel saltem non excludit aliqua quae ad naturam non pertinent, puta homo vel album. Quaerere ergo quid sit quod addit suppositum sic acceptum supra naturam est quaerere quomodo se habeant quidditas et habens quid- ditatem ad invicem, ut per quidditatem intelligatur essentia, per habens quidditatem suppositum.

Alio modo possunt accipi essentia vel natura et suppositum sic quod natura intelligatur id quod nomine communi secundum se et indistincte, sive ut unum secundum rationem et conceptum intellectus, a pluribus autem participabile significatur, ut homo vel humanitas, album vel albedo; suppositum autem, large loquendo de supposito, dicatur id quod importatur nomine singulari vel discreto ut quid in se indivisum et ab aliis singulariter existentibus divisum, ut haec humanitas, hic homo, haec albedo, hoc album. Quaerere autem quid addit suppositum sic accep tum ad naturam sic acceptam ! est quaerere de causa individuationis sive quid addit singulare super commune, scilicet haec humanitas super humanitatem, hic homo super hominem, haec albedo super albedinem, hoc album super album. Et quia proprie accipitur suppositum in substantia, ideo prosequendo quáestionem propositam secundum utrumque membrum praedictum accipiemus comparationes in terminis substantialibus.

Quantum ad primum ergo est? inquirendum utrum homo addat aliquid supra humanitatem et hic homo super hanc humanitatem et quid sit illud. Videtur autem quod suppositum aliquid addat supra naturam cum in talibus unum de alio non praedicetur, scilicet humanitas de homine et albedo de albo, cum tamen homo per se et essentialiter non significet aliquid suorum accidentium nec etiam album significat substantiam. Hoc autem non videretur contingere nisi homo etiam praeter sua accidentia, et album praeter substantiam aliquid importet ratione cuius aliquo modo realiter differant ab humanitate et albedine, quoniam non solus modus significandi vel intelligendi absque aliqua diversitate reali videtur impedire praedicationem per identitatem, licet formalem impediat, sicut patet in divinis; nam ibi dicitur Deus est deitas. Hoc etiam videtur ex eo quod supposito aliquid convenit quod non naturae; nam suppositi est agere, non naturae et cetera. Item, hoc videtur ex eo quod conceditur quod Filius Dei assumpsit in unitate suppositi aeterni naturam humanam, non autem hominem; unde etiam illi naturae non convenit ratio suppositi creati. Si tamen illa natura separata esset a supposito divino, cum ipsa esset quid in se subsistens, ei conveniret ratio suppositi creati et sic videretur aliquid sibi addi quod modo non habet sive videretur realem differentiam habere ad ipsam ut nunc est. Et hoc quidem aliqui concedunt dicentes quod, cum natura sit ut aliquid habitum, suppositum vero sit ut quid habens, ubi idem ponitur suppositum et natura, oportet quod idem sit habens et id quod habet, quod dici non potest nisi in re ' omnimode simplici qualis non est aliqua creatura, cum in omni creatura sit aliqua compositio ex actu et potentia. Et sic videtur quod non erit idem suppositum et natura.

Et ex hoc videtur sequi quod addit aliquid supra naturam. Non videtur autem quod addat accidentia aliqua quoniam sic suppositum non esset ens per se, sed per accidens; nec esset per se in aliquo praedicamento cum non esset per se unum. Et ideo oportet dicere quod suppositum in sui significato hoc non includit, scilicet naturam et quaedam adventitia naturae. Verumtamen, quia suppositi est agere, non autem naturae, possunt in ratione et diffinitione suppositi accipi esse et alia sine quibus suppositum non existit nec agit, nec natura potest subsistere sine illis, et haec sunt alia a natura. Propter quod, etiamsi suppositum diffiniretur secundum hoc, aliquid intraret diffinitionem eius quod non intraret diffinitionem naturae, quia in diffinitione naturae non ponitur aliquid quod ad naturam non pertineat; sed in ratione suppositi sunt quaedam adventitia naturae sine quibus suppositum non potest intelligi, sicut sunt esse et proprietates sine quibus natura actu existere non potest. Unde, si diffiniretur suppositum, haberet diffinitionem per additamentum, sicut accidentia, quia in eius diffinitione poneretur natura tanquam id quod dicit eandem essentiam cum ipso et cum hoc alia supervenientia naturae. Sed, — cum nomen suppositi non ! significet naturam cum illis advenientibus naturae, suppositum autem sine natura in supposito non potest per se esse nec per se agere sine esse et sine proprietatibus et accidentibus convenientibus et tamen suppositum dicit id quod habet per se esse et per se agere, natura autem hoc non habet, ut per se patet in natura humana assumpta in Christo, — oportet quod suppositum importet et significet quendam modum se habendi quem consequitur ex hoc quod subest ipsi esse et proprietatibus sine quibus natura actu non existeret nec suppositum ageret.

Ratione tamen huiusmodi suppositum non dicit aliam rem a natura, immo natura et suppositum dicunt eandem rem et tamen ipsum suppositum differt realiter a natura; nec est hoc inconveniens, sicut videmus quod materia extensa realiter differt a seipsa non extensa et tamen non dicit aliam rem ipsa extensa a se ipsa non exten sa. Ex eo enim quod res praedicamentorum ad invicem coniunguntur, aliquid in sua essentia contrahunt per quod realiter differunt a se ipsis ut non sunt coniunctae. Materia ergo, ex hoc quod coniungitur quantitati, aliquid in sua essentia contrahit et acquirit per quod realiter differt a se ipsa ut non est coniuncta, ut sic materia extensa, etiam ! praeter hoc quod includat quantitatem, dicat quoddam compositum, non ex his quia tale compositum non ? includit in se plura realiter differentia, sed huic, quia dicit quid compositum quantita ti. Ex unione enim ad illam aliquid resultat in ea ut esse extensum quid, et sic compositior est materia quantitati coniuncta quam in se considerata. Et similiter dicendum est de omnibus accidentibus quibus substantia subicitur. Illud autem quod materia contrahit est quidam ? modus, et realis modus, non secundum rationem tantum; nam, cum materia alicui formae coniungitur cui primum coniuncta non erat, vere et realiter transmutatur ad illam formam et vere et realiter illi formae subicitur; et sic, cum sit in sua essentia realiter variata, differt realiter a seipsa ut non est sic variata, et realem quendam modum habet quem prius non habebat; ut coniuncta quantitati dicatur extensa, separata vero a quantitate non sic dicatur. Et quia materia seipsa extenditur per quantitatem, non mediante aliqua alia extensione, sicut quantitas se ipsa ' materiam ? extendit, ideo extensio materiae non dicit aliam rem vel essentiam quam ? materiam; et tamen est quidam modus realis quem accipit materia ut est quantitati coniuncta, quia sequitur realem variationem factam in materia; et ideo facit materiam realiter differre a se ipsa ut non est coniuncta quantitati, et hoc quia est alia extensio materiae et alia extensio quantitatis, nec tamen materia extensa sive participans extensionem est aliud quam materia, sed est ipsa materia in se diversificata, ut est sub quantitate et ut est quantitate privata.

Et confirmatur hoc per hoc quod Philosophus dicit, primo de Generatione, ubi quaerit quomodo differt materia ut est sub formis contrariis, et solvens dicit quod est eadem secundum essentiam, non autem secundum esse. Sed huiusmodi esse secundum quod attenditur talis differentia non dicit essentias '" formarum quasi diceret quod materia existens sub formis contrariis differat secundum esse, quia differt secundum essentiam formae: eadem enim esset responsio ad quaestionem cum ipsa quaestione. Cum enim quaeritur quid consequitur materia ex eo quod est sub alia et alia forma, si responderetur quod consequitur aliam et aliam formam, non satisfit quaestioni, quia non dicitur quomodo differt materia a se ipsa per hoc quod est sub alia et alia forma; nec etiam accipitur ibi esse pro essentia materiae, quia essentia materiae non habet rationem esse, nec potest dici quod dicat quandam rem tertiam quam forma imprimat materiae; forma enim per se perficit et materia per se perficitur, nec est aliquid aliud uniens ista nec aliquod medium constitutum ex istis. Huiusmodi ergo esse in materia dicit quendam modum existendi quem habet materia ut est sub forma; quare sic et sic accepta realiter differt a se ipsa. Unde, cum quantitas sit quaedam forma, necesse est dicere quod materia quendam modum recipit ex hoc quod est sub quantitate, et per istum modum realem ! realiter differt a se non extensa. Quis enim dubitat quin materia prius non perfecta per quantitatem et non extensa, postea autem perfecta per quantitatem et extensa per eam sic et sic accepta realiter sive secundum esse differt a seipsa, cum extensum secundum rem et veritatem realiter differat a non extenso ?? Potest enim distingui duplex extensio vel extensum: unum quod est essentialiter tale ut ipsa quantitas, aliud quod est participative tale ut ipsa materia; et haec potest dici non illa, quia extensio materiae non est extensio quantitatis, sicut partes materiae sunt aliae a partibus quantitatis, Nullus ergo dubitat quin vere extensum differt vere et realiter a non extenso; materia autem sic et sic diversificata, ut scilicet sit extensa et non extensa, licet hoc habeat per aliam rem, quia per formam sive quantitatem, ipsa tamen non ens res alia, sed illa eadem ut est perfecta per formam differt realiter a se ipsa ut est privata et abiciens formam.

Sicut ergo videmus hoc in materia quod eadem existens differt realiter a se propter coniunc tionem ad quantitatem et separationem ipsius ab ea ut in se consideratur, similiter in proposito: illa eadem essentia in se considerata ut non participat perfectiones additas dicitur natura; ut est subiecta perfectionibus et ut participat perfectiones alias, si sit per se existens, dicitur suppositum. Suppositum ergo quod dicit naturam cum tali modo quem natura consequitur, ex hoc quod subicitur esse et proprietatibus, realiter differt a natura ipsa secundum se accepta, et tamen non dicit aliam essentiam ab ipsa natura.

Sed istud non videtur bene dictum; sed melius videtur dicendum quod suppositum, secundum dictum modum accipiendi, nullam rem addit per se de suo principali significato supra naturam et ex consequenti patet quod nec realiter differt a natura.

Quod enim aliquid differat realiter ab aliquo et non sit res alia nec rem aliam includat ? implicat contradictoria. Sicut enim quae differunt ratione diversas rationes oportet importare et qui ponit quod aliquid ditferat ratione ab aliquo et non sit alia ratio vel non includat aliam rationem ! quam illud, implicat contradictoria; ita quae differunt realiter, diversas res importare oportet, et qui ponit quod aliquid differat? realiter ab aliquo et non sit res alia nec aliam rem includat ? manifeste contradictionem includit.

Item, de illo modo quaero: aut est nihil et omnino non ens et sic per ipsum non potest aliquid differre ab aliquo non solum realiter, sed nec secundum rationem; aut est aliquid et aliquod ens. Si sic, aut est ens secundum animam et in anima solum et sic nullam differentiam realem ? facit circa rem extra, aut est ens verum per se et extra animam. Aut ergo est idem omnino cum natura ita quod verum sit quod natura est ille suus modus et sic nullam facit differentiam eius ad aliquid; aut est ens aliquo modo differens ab ea; si sic aut absolutum et sic faceret compositionem realem cum ea, aut respectivum " et tunc esset vera relatio inter substantiam et sua accidentia, quod est falsum, quia reales relationes, ut videbitur, requirunt in creaturis etiam fundamenta realiter differentia et relativa etiam subiecto sive supposito esse distincta, propter quod inter materiam " et formam et universaliter inter subiectum et accidens non potest esse relatio realis.

Item, sicut natura sortitur realem modum ex hoc quod perficitur ipso esse et proprietatibus, ita etiam ipsum esse et proprietates debent sortiri quendam modum ex sic perficere subiectum vel naturam. Et procedetur circa hoc sicut prius; etenim secundum hoc, etiam ex parte accidentium, erit dicere quod inhaerens realiter differt a natura ? cui inhaeret et cetera. Cum enim ex coniunctione praedicamentorum ad invicem, ut dictum est, aliquid contrahant naturae eorum quae sub praedicamentis continentur, sicut materia vel natura vel subiectum contrahit modum realem, ratione cuius differt realiter a se ipso, ex sic perfici, ita etiam et quaelibet forma €x sic perficere; et sic erit realis modus annexus materiae vel subiecto vel naturae respectu formae vel accidentium et formae et "" accidentium respectu naturae vel subiecti. Ille modus ergo, ut prius, est ens respectivum, quia non potest esse nihil nec ens absolutum, sicut ex iam dictis patet, nec ens solum in anima. Si autem sit ens respectivum, cum hoc sit de ratione cuiuslibet tam informati quam informantis, omnia erunt entia respectiva. Unde suppositum in genere substantiae de cuius ratione est talis modus respectivus est suppositum non absolutum sed respectivum, sicut contingit in divinis. Nam, licet talis modus ratione fundamenti reducatur ad genus substantiae sicut et in divinis contingit de relatione, tamen, si ratione respectus quem importat est vere relatio et est de ratione suppositi creati, omnia supposita creata erunt relativa, non absoluta; et similiter potest deduci suo modo circa accidentia et formas ratione dictorum modorum. Si autem dicatur quod talis modus non est ens absolutum et aliud a natura, quia faceret compositionem et diversitatem realem cum ipsa natura, nec est ens respectivum propter alia inconvenientia, sed est tantum quidam modus realis entis dicto modo derelictus, saltem cum sit de significato et ratione suppositi creati, tunc suppositum omne est suppositum modale. Sicut enim, si de ratione suppositi creati essent vera accidentia quae essent quasi formale et completivum in ratione suppositi, deberent dici supposita accidentia; sicut propter hoc supposita divina dicuntur supposita relativa, quia relatio est completivum et formale in ratione suppositi divini, — ita etiam, si de ratione suppositi esset talis modus, deberet dici suppositum modale, quod est inconveniens.

Item, videtur quod, etsi ex unione naturae ad accidentia sequeretur in ea aliquis modus realis ratione cuius ipsa ut sub illo differret realiter a se ipsa, ut secundum se tamen ille modus non deberet dici pertinere ad rationem suppositi, sed deberet dici esse quid consequens ad ipsum. Si enim prius natura est unio naturae ad accidentia quam ! talis modus ex hoc derelictus, prius est ipsa natura sub accidentibus quam sub illo modo. Sed non potest intelligi esse sub accidentibus nisi habens rationem suppositi in se subsistentis et accidentia sustentantis. Ergo, si per accidentia non habet natura rationem suppositi nec sunt de ratione suppositi respectu naturae, multo fortius ergo hoc verum est de tali modo.

Item, cum ille modus esset natura posterior unione accidentium cum natura et sic prius natura esset totum compositum ex accidentibus et natura quam ille modus, videtur quod illud cuius per se esset talis modus esset compositum ex natura et accidentibus; et sic, si talis modus esset formalis ratio suppositi, suppositum in sua ratione includeret naturam et accidentia cum illo modo et sic? veram essentiam adderet ad naturam.

Item, si est aliquis modus realis derelictus ex unione tali, quaero utrum ex unione ad esse derelinquatur aliquis modus realis et etiam ex unione ad quodlibet accidens derelinquatur quidam determinatus modus. Et videtur quod sic, quia qua ratione ex unione ad unum, eadem ratione ex unione ad aliud et quaeretur quis istorum sit de ratione suppositi; aut si plures, tunc suppositum non erit unum simpliciter '. Item, dicere quod aliquid, quod scilicet non est purum non ens nec est etiam ens secundum rationem et in anima, sed? extra animam, sit tantum modus quidam realis et non sit ens quod sit substantia vel accidens, nec sit ens absolutum nec respectivum, cum haec important divisionem entis per immediata, fictio videtur; nisi forte dicatur quod sit aliquod horum per reductionem. Si igitur dicatur quod est ens quod nec est substantia nec accidens per se, sed per reductionem vel attributionem, hoc non videtur bene posse dici, quia non videtur quod aliquid sit ens per reductionem vel attributionem ?, nisi in quantum est aliquid entis per se, vel ut ipsum disponens ut accidentia absoluta, vel referens ut relationes, vel ut principians ut forma et materia et cetera. Si etiam sit ens per reductionem, cum sit quid derelictum ex informatione accidentium, erit accidens per reductionem, et sic completivum et formale suppositi quod est substantia est quid accidentale. Et quia hoc et multa alia inconvenientia ex dicta positione manifeste sequuntur, ideo est omnino irrationalis etpenitus estrepellenda.

Si autem dicatur quod talis modus quem addit suppositum supra naturam non sit aliquid derelictum ex tali unione naturae per accidentia, quia sic natura humana in Christo haberet rationem suppositi, ut per se patet, sed est quidam modus in se subsistendi qui competit naturae completae in genere substantiae in virtute, sed actu est suppositi ab agente dante illi naturae esse non in alio vel cum alio, sed in se ipsa, ita quod natura, ut humanitas, hunc modum non includit, sed homo in sua ratione et suo significato ilum modum importat; — contra hunc modum dicendi possunt primo induci quae inducta sunt contra primum; et secundo specialiter potest argui contra illum modum dicendi, quia ille modus, cum sit aliquo modo entitatem aliquam importans, aut est prius natura quam ipsa natura cuius modum dicit aut posterius: non prius natura, quia non dicitur habere entitatem nisi quodammodo per reductionem ad ipsam naturam cuius est; si posterius natura et ut quid diminutum vel debile vel modicam entitatem habens, ex eo non poterit convenire naturae quae est quoddam ens perfectum et.reale de genere primo, scilicet substantiae, ratio subsistendi in se quae dicitur ratio suppositi; immo oportet quod illud entitatis quod importat talis modus in entitate vera et completa naturae cuius est subsistat, sicut ponitur de veris accidentibus et omnibus ipsam naturam substantiae concomitantibus. Ergo videtur quod talis modus non possit poni. Si etiam ponatur, non videtur quod sit de ratione suppositi, sed magis aliquid ipsum consequens et concomitans.

Et ideo videtur dicendum quod suppositum sic acceptum non differt a natura nisi sicut concretum vel sumptum et principale sive abstractum. Unde idem est quod intelligitur et significatur principaliter per utrumque; sed alius est modus significandi et intelligendi prout intelligitur et significatur per nomen abstractum essentiae et per nomen concretum suppositi. Quod autem sit omnino idem significatum principale utrobique hoc patet; nam id quod terminus significat implicite et confuse non distincte, significat diffinitio indicans quod quid est explicite et distincte. Sed quicquid pertinet ad diffinitionem naturae pertinet ad diffinitionem suppositi et e converso. Nam, etsi ! diffiniatur humanitas, quaecumque ponentur in eius diffinitione sub nominibus abstractis ponentur in diffinitione hominis sub nominibus concretis et e converso, ut patet, si pertractetur diffinitio tam logica quam naturalis; quare et cetera. Et hoc modo est verum quod dicit Philosophus, septimo Metaphysicae, quod in his quae sunt per se idem est res et quod quid est rei; per rem autem videtur intelligere suppositum, per quod quid est essentiam; entia autem per se, ut patet, ibi intelligit quae important unam naturam unius generis vel praedicamenti et praecipue substantiae, ut homo, quia entia per accidens in quibus dicit hoc non esse idem, intelligit composita ex substantiis et accidentibus, ut est homo albus, secundum quod ibi pertractat. Homo enim nihil aliud est quam quod quid est hominis; nec enim aliud significat homo quam animal rationale et cetera. Sed res alba non est idem ?omnino cum eo quod est quid album, quod scilicet significatur nomine albi; nam album non significat nisi qualitatem, res autem alba est habens qualitatem et cetera.

Quod autem differunt solum dicto modo patet; nam nomen naturae significat essentiam rei et ea quae ad ipsam per se pertinent simpliciter et absolute quasi per modum simplicis formae sive secundum rationem formalis perfectionis ab aliquo per modum compositi et totius participabilis; et, licet talis natura non existat in rerum natura in rebus materialibus praecipue sine accidentibus, tamen, cum illa sint extra eius essentiam, nomen quo significatur essentia vel natura ut quid abstractum ab omni extraneo significat solam essentiam et principia essentialia etiam cum praecisione omnium accidentium et exclusione; sic quidem quod, quamvis cum natura sint realiter idem subiecto, tamen de ea praedicari non possunt. Nomen autem suppositi, ut homo, eandem et solum naturam de suo principali significato significat. Sed, — quia illam significat quasi ut participatam ab eo quod etiam participat accidentia et modo quo etiam ei nata sunt accidentia convenire et de ea dici, quia non significat naturam absolute aut abstractam ab accidentibus et per modum informantis, sed in concreto et per modum subsistentis et ' informati, — propter hoc, licet in eius significato non includantur per se accidentia, tamen ratione modi intelligendi naturam ut sic significatur illa etiam non excluduntur, sed pro tanto includuntur quod etiam de ipsa ut sic significatur praedicantur; et ideo etiam dicitur quod suppositum significatur ut totum, natura autem ut pars formalis. Si ergo aspiciatur ad id quod per nomen naturae et suppositi per se et principaliter significatur, non est differentia realis inter naturam et suppositum, sed solum secundum rationem et modum intelligendi et significandi, ut dictum est. Sed, si aspiciatur ad id quod ratione modi significandi et intelligendi datur intelligi modo supradicto per nomen suppositi et naturae, sic suppositum non est idem realiter cum natura, quia non solum addit modum quendam, sed veram rem accidentalem; propter quod, licet omnimoda identitas sit rei significatae principaliter et per se utroque nomine, et ideo etiam, quia suppositum nulla accidentia per se et proprie in suo significato includit, est ens non per accidens, sed per se, unum tamen de alio non praedicatur non solum praedicatione formali sed nec per identitatem. Per modos enim significandi praedicationes bene impediuntur.

Nec est simile de nomine Dei et deitatis quorum unum de altero praedicatur, quia modus alius et alius significandi et intelligendi impedit in divinis praedicationem formalem, sicut etiam in aliis; sed praedicationem per identitatem non impedit ibi sicut alibi, eo quod illa quae nomine Dei dantur intelligi ratione sui modi significandi et intelligendi, quae non sic dantur intelligi ex modo significandi et intelligendi? deitatis, non dicunt vel important rem aliam a natura divina per utrumque nomen significata, licet? sub alio et alio modo, ut patet in singulis. Non sic autem contingit in nominibus significantibus naturam creatam in abstracto et concreto, ut patet. Unde, si omnia quae aliquo modo ratione modi intelligendi et significandi nomine Dei importantur sub eius significato per se caderent, tamen praedicationem per identitatem deitatis de Deo non impediunt, quia omnia talia etiam non sunt realiter aliud quam ipsa natura deitatis. Planum autem est quod secus est ! de terminis concretis et de eis quae per ipsos aliquo modo importantur respectu terminorum abstractorum in creaturis.

Ex eodem etiam, scilicet ex alio modo significandi et intelligendi rem eandem sub ratione naturae in abstracto et sub ratione ? suppositi in concreto, contingit quod actus qui attribuuntur supposito non attribuuntur naturae, etiam in divinis; nam dicitur quod Deus creat, Deus generat; haec tamen non dicuntur de deitate vel natura. Cuius ratio est, quia res significata in abstracto ut nomine naturae significatur, ut dictum est, significatur sub ratione quasi partis formalis sive formae, et ideo ut ratio agendi; ipsa autem eadem significata in concreto, ut nomine suppositi significatur, significatur quasi sub ratione totius sive informati et habentis quasi esse per naturam ut per formam, et ideo significatur ut id quod est in se habens rationem agendi et sic ut agens. Unde verba per se actiones significantia non dicuntur de natura divina in abstracto significata eo quod diversitas secundum modum significandi et intelligendi, licet aliquando non impediat praedicationem per identitatem, impedit tamen semper praedicationem formalem; et, quia verbum activum actionem significat formaliter, ideo, si illud de quo praedicatur non significet rem sub illa ratione et modo sub quo ei competit agere, non recipitur talis praedicatio.

Quod etiam inducitur quod suppositum importat modum subsistendi in se sive per se existendi et illud cui competit agere, non autem natura, hoc est contra illos qui dicunt modum realem quem addit suppositum supra naturam contingere ex unione naturae ad esse et " ad suas proprietates et accidentia. Nam, cum hoc totum inveniatur ' in natura humana assumpta in supposito divino, illa etiam esset quoddam suppositum et vere diceretur quod Filius Dei assumpsit hominem. Ergo secundum hoc oporteret, — praeter dictum modum qui non videtur esse formalis ratio suppositi, quia est in aliqua natura quae non habet rationem suppositi, — ponere alium modum realem et cetera.

Et ideo, ad evidentiam horum quare est hoc, scilicet quod supposito convenit agere non naturae, et Christus dicitur assumpsisse non hominem qui significat per modum suppositi, sed humanitatem quae significat per modum naturae, sed tamen suppositum et natura sunt idem et unum secundum rem, — est intelligendum quod, ut dictum est, licet nomine suppositi non significetur primo et principaliter nisi id ipsum quod significatur nomine naturae et e converso, tamen aliud connotatur nomine suppositi quam nomine naturae; sicut etiam esse substantiae singularis et subsistentiae eius sunt idem realiter, et tamen ratione diversorum connotatorum esse naturae humanae in Christo non est esse subsistentiae et tamen, si esset a persona divina separata, illud idem esset esse subsistentiae. Ouia enim nomine quo significatur natura sub ratione suppositi significatur quasi sub ratione cuiusdam totius et perfecti connotando exclusive aliud vel cui innitatur vel cum quo sit pars vel nata ! sit esse pars ?, tali autem convenit agere. Sed nomine quo significatur natura sub ratione naturae in abstracto significatur ut sub ratione quasi formae et ut natum participari ab alio et quasi pars aliquo modo habentis ipsam naturam, tali autem non convenit? agere. Sed quod sit ratio agendi, ideo quod natura non dicitur agere sed suppositum, hoc non est propter diversitatem realem quae importetur per illa, sed quia, licet unum et idem per se importetur per utrumque, tamen sub alio modo intelligendi et significandi, ut dictum est. Hoc autem sufficit ad hoc quod impediantur praedicationes formales, sicut patet in divinis ubi constat quod suppositum nihil addit supra naturam, et tamen ista conceditur: Deus generat, et non Ista: deitas generat.

Et ex hoc patet quod, quia illud quod unitur alicui in unitate suppositi habet naturam aliquo modo partis et alteri innitentis, et hoc modo bene significatur natura nomine abstracto, non concreto, ideo dicitur quod Filius Dei assumpsit humanitatem vel humanam naturam, non hominem; et non dicitur hoc propter diversitatem realem quam suppositum importet respectu naturae, sed quia, ad hoc quod aliquid habeat rationem suppositi et significetur sub ratione suppositi et in concreto, oportet quod res illa intelligatur ut in se et per se existat. Hoc autem requirit quod non apprehendatur sub ratione partis, sive materialis sive formalis, sive ut aliquid alterius vel alteri innitens, vel quo alteri aliquid convenit. Et ideo, licet natura humana in Christo sit quaedam substantia singularis, de se nata subsistere et per se existere, quia tamen habet esse ut quid alterius, sive ut alteri innitens, in quantum Christus est unum quoddam in duabus naturis subsistens quarum altera est natura humana, ideo natura humana ? in Christo non potest per se significari nomine suppositi humani, sed illud in quo est haec natura ratione talis naturae bene" sic significatur sub ratione suppositi; unde Christus, vel Filius Dei et Filius hominis dicitur homo, non humanitas; quia natura humana in Christo non est res per se, et in se existens et subsistens; quod tamen ei conveniret si non esset assumpta, sed sibi derelicta. Sed hoc non est quia aliquem modum realem haberet non assumpta quem non habet assumpta, sed quia illa! suam entitatem habet ut alii unitam, sive cum alio existentem, et non secundum seipsam. Quod enim ipsa secundum se et per se existat vel quod cum alio, utrumque convenit ei formaliter ex seipsa absque aliquo sibi addito; effective autem convenit ei ab agente ipsam secundum se et in se absolute vel cum alio sive ? alii coniunctam producente.

Cum etiam dicitur quod oportet quod in creaturis suppositum non sit realiter idem quod natura, quia habens oportet aliquam compositionem importare in creaturis, nec potest esse idem habens et id " quod habet, suppositum autem significat aliquid ut habens ', natura ut illud quod habetur et cetera, — dicendum quod, supposito quod in omni creatura subsistente oportet esse aliqua accidentia, verum est quod suppositum aliquid significat per modum concreti et habentis, non sic autem quod ipsa natura vere habeatur, quia habens et habitum realiter oportet esse distincta, sed solum secundum modum intelligendi et significandi, ut dictum est. Sed bene accidentia habentur a natura ut sic significata sub ratione suppositi in concreto, non autem ut significatur in abstracto. Et ideo, ratione talis modi significandi et intelligendi, suppositum, quod est habens naturam, dicitur quoddam totum et habens aliquid naturae additum, non quidem de suo principali significato, sed ut quid cointellectum et concomitans ipsam ut id sine quo non habet esse, sive ut quid a natura ut sic significata non exclusum. Et sic suppositum non est totum quoddam vel compositum plus quam natura quantum ad id quod per se in suo significato includit, quia hoc idem includit nomen naturae, sed solum quantum ad id quod dicto modo tantum cointelligitur sive ut communicans includitur vel potius non excluditur.

Exempla etiam per quae videtur suaderi quod aliquid possit realiter differre ab aliquo absque hoc quod includat aliquam aliam essentiam ex falsa imaginatione videntur procedere. Ex eo enim quod res praedicamentorum ad invicem coniunguntur vel etiam in uno genere plura illius, sicut materia et forma in substantia, non contrahunt sic unita aliquid aliud in sua essentia quam sunt secundum id quod sunt realiter aliquid ?? talis vel talis generis, sed totum compositum cuius sunt ex unione plurium est aliquid quod non esset secundum alterum tantum, non est tamen in ipso composito ex tali unione aliquid reale praeter partium realitatem ut sunt ipsius totius constitutivae; nam substantia ex unione eius ad accidens non contrahit aliquid reale consequens essentiam suam et essentiam accidentis, sed, in quantum de se est quid in potentia ad talem perfectionem quam essentialiter importat accidens, ex huiusmodi unione consequitur actualitatem et formam sive perfectionem ab ipsa realiter differentem; quia etiam accidens dicit naturam sive formam non in se natam subsistere, sed in eo et ex eo cuius est perfectio et quod natum est illud participare ex ila unione consequitur subsisten tiam substantiae et suam etiam existentiam sive entitatem quam in se sine substantia non haberet nisi miraculose, ut in quantitate specierum sacramenti fit, quia accidentia non sunt entia nisi quia sunt entis quod est substantia. Unde, licet ex hac unione ipsum compositum plura contineat in se et ' ut includit unam partem ex unione alterius consequitur aliquid quod secundum aliam non habebat, licet etiam compositum realiter sit differens a se ipso ratione talium partium, in quantum scilicet existens compositum ex his ratione unius partis quae per se differt ab alia, ipsum compositum etiam differt ab illa ^; et ex consequenti et per accidens ipsum totum differt etiam a se ipso realiter. Cum a se ipsa una pars realiter differre non potest ex huiusmodi unione vel ex aliquo quod ex huiusmodi unione consequatur, nec potest dici aliquo modo in se ipsa composita realiter vel realem differentiam in se includere ex hoc, quod, licet non sit composita ? ex bis sicut vere compositum, est tamen composita ex eo quod composita est huic. Ex compositione enim huic, qua scilicet una res dicitur componi vel coniungi cum altera, ipsum compositum ex his, id est ex illis partibus quarum una cum altera componitur, solum contrahit realem diversitatem et non componentia nisi dicto modo. Materia autem et subiectum vere et realiter transmutatur ex coniunctione eius cum forma, non tamen in sua essentia habet aliam variationem aliquam realitatem importantem praeter illam quam facit forma ipsam perficiens. Unde materia extensa per quantitatem non consequitur aliquam alietatem vel variationem qua realiter differat a se non extensa, nisi ipsam quantitatem quae non est nisi extensio ipsius compositi per se et materiae in composito. Unde, cum dicitur quod materia extensa differt a se ipsa non extensa realiter et tamen essentiam aliam non addit, falsa est imaginatio. Nam materia extensa duo dicit: et essentiam materiae et essentiam quantitatis qua extenditur; et ideo differt sic a se ipsa accepta sine extensione, sicut simplex a composito, pars a toto. Sicut etiam substantia alba differt a se ipsa non alba, non quia ex unione cum albedine consequatur aliam realitatem quam ipsam albedinem albantem ratione cuius sic realiter differre dicatur etiam praeter ipsam albedinem, immo quia res alba duo includit, res autem sine albedine unum, ideo res alba per aliquid reale additum differt a se ipsa non alba sive albedine.

Cum etiam dicitur quod materia se ipsa extenditur immediate per quantitatem, sicut quantitas se ipsa extendit materiam et sic extensio materiae est alia ab extensione quantitatis, propter quod dicitur quod etiam praeter realitatem quantitatis extendentis materia extensa ' ratione suae extensionis quae est quidam modus realis materiae differt a se ipsa non extensa realiter, implicat repugnantia. Nam dicere quod materia se ipsa extenditur et tamen hoc convenit ei per quantitatem repugnant, sicut dicere quod materia vel archa se ipsa est alba vel albatur et tamen per albedinem; pro tanto tamen verum est quod ipsa materia se ipsa extenditur ' tanquam subiectum extensionis, quia ipsam immediate perficit quantitas et extendit formaliter, sicut etiam ipsum lignum superficiatum immediate perficit et qualificat formaliter albedo. Unde etiam verum est quod id quod est materia sive ipsa essentia materiae extenditur sicut et id quod est lignum qualificatur vel albatur, et sicut lignum album differt a se ipso non albo, sicut compositum ex substantia et qualitate a simplici subiecto et sicut totum a parte et hoc per aliquid additum, scilicet per albedinem, ita in proposito debet dici; proprie tamen non debet dici quod materia extendatur, et quod quantitas extendat ^, sed compositum per se est extensum et ipsa quantitas est formalis ratio extensionis sive est ipsa extensio compositi; propter quod etiam extensio materiae dicit aliam rem quam sit ipsa materia, sicut quantitas est res aliaa materia. Nec est extensio materiae quidam modus nisi sicut quantitas est quidam modus substantiae; etenim universaliter accidentia sunt quidam modi vel quaedam dispositiones substantiae. Unde sicut ex unione quantitatis cum materia et ex eo quod extendit materiam non consequitur quantitas aliquid reale aliud quam suum esse et suam entitatem per esse in materia, ita etiam et in materia ex unione eius ad quantitatem ex hoc quod extensa non habet ultra suam essentiam aliquem modum realem nisi formalem extensionem quantitatis; et sicut quantitas qua fit extensio non consequitur aliquid aliud quam suum esse quidditativum sive id quod est quantitas, ita materia quae extenditur non est aliud quam materia. Non debet ergo dici quod alia sit extensio materiae et alia extensio quantitatis; immo in quanto in quo sunt plures formae, scilicet una substantialis et accidentales diversae, una extensione et materia et forma substantialis et omnes aliae extenduntur. Unde non solum est eadem extensio materiae et quantitatis, sed etiam formae substantialis albedinis et omnium aliarum formarum extensionem suscipientium, quia ipsa quantitas est una extensio per essentiam qua participative et formaliter materia et omnia quae in ipsa sunt extenduntur. Unde materia extensa realiter differt a sua extensione; sed non differt realiter a se ipsa, circumscripta ipsa extensione quae non est nisi quantitas extendens.

Item, cum ab eis distinguitur extensum in id quod est essentialiter tale, ut quantitas, et participative tale, ut materia, addendo quod hoc non est illud ut extensio materiae non sit extensio quantitatis sicut nec partes materiae sunt partes quantitatis, non bene distinguitur. Nec enim est quantitas extensum per se et essentialiter nec materia participative; sed compositum ex materia et quantitate est quid extensum per se in quantum continet materiam per quam ipsum compositum est in potentia ad extendi et quantitatem ? per quam est actu extensum. Sicut enim nec forma quae est actus sive esse compositi nec ipsa materia cuius est forma perfectio per se est, sed totum compositum quod complectitur duo secundum quorum unum convenit ei esse in potentia, secundum aliud esse in actu, ita nec etiam quantitas nec materia proprie extenditur, sed compositum continens duo: scilicet materiam secundum quam convenit ipsi composito esse extensum in potentia, et quantitatem secundum quam convenit esse extensum in actu; totum enim est in potentia per materiam vel?subiectum et totum est in actu per formam. Unde, sicut non est aliud esse simpliciter materiae et formae et compositi, ita non est alia et alia extensio sive aliud et aliud esse extensum materiae et quantitatis et 5 compositi, sed una et eadem. Unde, licet alia sit essentia materiae vel substantiae et albedinis quae per quantitatem in composito extenduntur et quantitatis qua tam materia quam albedo in composito extenduntur ", tamen non sunt aliae partes materiae sive substantiae et aliae partes albedinis et aliae partes quantitatis tam materiam quam albedinem in composito se ipsa quae est quaedam compositi extensio extendentis.

Oporteret tamen dicere quod aliae essent partes ? substantiae et aliae partes quantitatis si alia esset extensio substantiae et alia extensio quantitatis. Oportet tamen dicere quod et materia extensa aliquo modo habet partes et etiam quantitas extendens; sed ex hoc non debet argui quod alia sit extensio haec et illa, sed quod illud quod in composito per quantitatem extenditur est aliud realiter ab eo quod in composito ' illud extendit. Quia enim quantitas realiter extendit ipsam essentiam materiae, ideo sub qualibet parte quantitatis est essentia materiae extensa; et secundum divisionem quantitatis, immo compositi per quantitatem, oportet ipsam essentiam materiae dividi; ita etiam de qualibet forma pure materiali. Et sicut materia si non extenderetur non haberet partes, sed esset simplex et indivisibilis, ita cum extenditur, quia ex ipsa et quantitate fit unum in esse et subiecto, et vere extenditur per quantitatem id quod ipsa est essentialiter manens distincta in essentia a quantitate; ideo ? sub illa et per illam habet partes quarum quaelibet secundum id quod est est essentialiter materia et non quantitas. Quod tamen habeat rationem partis, et quod sit divisa in actu vel divisibilis et partibilis in plures partes, hoc habet formaliter per quantitatem, sicut habet 5 per quantitatem rationem extensi vel quod sit quid extensum. Et sicut materia extensa duo includit, scilicet ipsam essentiam materiae quae extenditur et ipsam quantitatem quae illam extendit et est ipsa extensio formaliter, ita etiam materia partita vel id quod est pars quaedam materiae duo includit: scilicet ipsam essentiam materiae quae parti tione et divisione materiae extensae per quantitatem in plura est aliquid distinctum ab alia parte eiusdem rationis, et ipsam quantitatem qua sic partibilitatem et divisibilitatem habet ipsa materia et est ipsa divisibilitas et partibilitas materiae. Et sicut, circumscripta extensione quantitatis sive quae est quantitas, non potest intelligi materia sub aliqua ratione extensionis sive aliquo modo extensa, ita etiam, circumscripta partitione quantitatis sive quae est quaedam quantitas, non potest intelligi materia habere aliquo modo etiam rationem partis. Et ideo, cum est materia actu extensa vel actu habens partem, non potest intelligi quod ex hoc in materia extensa sit aliud extensio et partitio materiae et quantitatis, sicut etiam patet in aliis a quibus materia vel substantia habet esse aliquo modo in actu sive substantiali sive accidentali quod ex unione talium ad materiam vel substantiam non contingit quod aliquid aliud sit actualitas ? materiae vel substantiae quem consequitur ex unione eius ad talem formam et actualitas ipsius formae; et sic ^, cum materia non habeat extensionem nisi quae est quantitas qua tamen " ipsa vere extenditur et in hoc vere habet partes, — ipsa enim tota extenditur per totam quantitatem et partes per partes quantitatis, — tamen, ut dictum est, partes materiae non sunt aliae a partibus quantitatis. Cireumscripta enim quantitate, non potest intelligi quod in materia sint aliquae partes; sed, circumscripta materia, in ipsa quantitate est intelligere partes.

Quando ergo haec ad invicem coniunguntur, totum id quod ad rationem partis extensionis et divisionis pertinet ad quantitatem per se est referendum. Et ideo in materia extensa et partita sicut non est ibi extensio formaliter nisi quae est quantitas, ita etiam non est ibi ponere partes formaliter nisi secundum quantitatem. Sicut tamen ' est ibi aliquid extensum quod non est quantitas, ita est ibi aliquid divisum et partitum quod etiam non est quantitas, sed est ipsa substantia materiae quae divisione et partitione quantitatis dividitur; quae, licet secundum hoc partes habeat formaliter, tamen non sunt aliae a partibus quantitatis.

Praeterea, si ponatur quod praeter extensionem quantitatis sit quaedam ex tensio materiae quam dicunt isti non esse quantitatem nec extensionem quae est quantitas, sed quendam modum materiae ex unione eius ad quantitatem derelictam ^, cum ille modus non ponatur esse res et essentia alia ab ipsa materia, non potest dici quod materia per illam habeat alietatem realem in partibus nec quod per eam sit una pars materiae essentialiter alia ab altera.

Ponendum est ergo quod differt una pars materiae ab alia essentialiter, sed non nisi sit extensa. Unde, licet materia extendatur per accidens quod est quantitas, tamen partes eius non differunt ab invicem accidentaliter solum, sed essentialiter, licet hoc ei conveniat ex quantitate in ? quantum per eam sua essentia vere et realiter extenditur. Sicut enim illud quantitatis quod est in una parte est aliud ab eo quantitatis quod est in alia parte eius, ita id substantiae materiae extensae quod est in una parte ipsius materiae ? extensae per quantitatem est aliud non accidentaliter, sed essentialiter ab eo materiae quod est in alia parte materiae eiusdem materiae extensae ^.

Illud etiam quod dicitur ab istis quod, secundum Philosophum, materia existens sub formis contrariis est una secundum essentiam, alia et alia secundum esse et cetera, non valet ad ostendendum quod ex unione formae cum materia consequatur materia aliquid vel aliquem modum realem praeter ipsam essentiam formae. Nam, cum forma sit id quod naturaliter prius perficit materiam, constat quod quicquid materia ex huiusmodi unione consequeretur non esset immediate modus vel dispositio materiae, sed compositi ex materia et forma. Hoc autem non est aliud nisi accidens sive aliqua proprietas accidentalis. Ergo, si per esse intelligit Philosophus aliud quam essentiam formae, intelligeret quod esset aliquod accidens; non intelligit ergo Philosophus per hoc nisi quod, cum materia de se in genere substantiae non sit nisi quaedam potentialitas ad esse sive qua aliquid est in potentia ad esse, nunc autem composito per se competit esse sed per formam, ideo forma est actus materiae et compositi et est id per quod composito convenit esse simpliciter. Unde, dicere materiam differre secundum esse est dicere ipsam esse partem vel aliquid plurium compositorum quibus per se, licet ratione diversarum formarum, competunt diversa esse et cetera.

Ex praedictis patet quod natura, ut nomine abstracto significatur, dicit aliquid cui ut sic non convenit subsistere, sed potius est ratio in qua vel secundum quam habens eam subsistit; suppositum autem quod dicit eandem naturam nomine concreto per se habet subsistere et omnibus aliis substare.

Ex hoc posset quaeri utrum in supposito sic significato includitur aliquid additum naturae quod faciat ad hoc quod natura quae secundum se non videtur subsistere vel substare cum illo vel per illud rationem subsistendi sortiatur; et est dicendum quod, quia quod quicquid est adventitium naturae in genere substantiae est accidens ipsam naturam concomitans, sed ex eo quod naturam concomitatur et est ei accidentale non potest ei competere ratio subsistendi, cum potius omnia naturam consequentia in ipsa natura et virtute eius subsistant et rationem subsistendi in alio, licet non in se, quodammodo participent; ideo dicendum quod naturae non convenit subsistere per aliquid sibi additum. Propter quod in supposito ' ultra naturam non est aliquid tale ponendum. Tamen ad hoc quod natura substantiae creatae sic coexigit accidentia et proprietates sine quibus esse non habet quae in natura ipsa secundum se et ut in abstracto significatur non includuntur et, si secundum hoc quaeratur utrum suppositum aliquid ultra naturam importet quod saltem naturam concomitetur, videtur dicendum quod sic, ut ex praedictis colligi potest.

Ad quaestionem ergo, cum quaeritur utrum suppositum aliquid addit supra naturam secundum primum modum accipiendi suppositum et naturam, dicendum est quod sic quantum ad connotatum; sed quantum ad principale significatum dicendum quod non. Unde dicendum quod secundum hunc modum patet quod homo qui est suppositum commune non addit realiter aliquid supra naturam humanam communem quae nomine humanitatis significatur, nec differt realiter ab ea. Patet similiter quod hic homo nihil addit super hanc humanitatem nec realiter differt ab ea et sic expediti sumus de primo articulo.

Circa secundum articulum autem huius quaestionis est considerandum quomodo se habet hic homo ad hominem sive haec humanitas ad humanitatem. Haec autem inquisitio investigare debet causam individuationis praecipue in materialibus.

Individuum enim, prout nunc de individuo loquimur, dicitur proprie singulare suppositum unius naturae communis, quae in pluribus eiusdem rationis et naturae vel speciei invenitur in actu velin potentia. Cum ergo individua plura sub eadem specie in aliquo conveniant, quia in natura communi speciei sive in natura communiter intellecta sub ratione speciei, per illud autem per quod conveniunt ' differre non possunt, videtur quod supra naturam quam importat species addat individuum aliquid per quod natura communis in illo individuetur et ab aliis eiusdem speciei individualiter vel materialiter distinguatur. Sicut enim commune quod est genus non potest dividi in plura specie differentia nisi per additionem alicuius ad rationem speciei pertinentis, quod differens est in diversis, ita etiam videtur quod commune, quod est species, non possit dividi in plura secundum individuum, nisi quodlibet individuum addat aliquid supra naturam speciei, quae, quantum est de se; una est in omnibus individuis, alioquin plura essent plura et non plura, quia nec in illa natura haberent aliquam differentiam nec etiam in uno esset aliquid per quod differret unum ab alio ex quo in eis non esset nisi illa natura. Item, essent plura per hoc quod hoc non esset illud.

Sed non videtur posse intelligi addi aliquid pertinens ad essentiam et naturam individui, quia illam totam dicit species, quae est totum esse individuorum; ergo, si aliquid additur, videtur esse aliquod pertinens ad naturam accidentalem. Per illud autem quod addere dicitur individuum supra speciem videtur habere individuum quod sit individuum et hoc videtur esse causa individuationis; ergo secundum hoc accidentia essent causa individuationis. Etenim in linea praedicamentali stat divisio in specie specialissima, eo quod includit ultimam differentiam sub qua non est accipere aliquam magis determinatam per quam magis posset determinari in individuo, sicut contingit in specie respectu generis, nisi esset processus in infinitum; et ideo, sicut dicit Plato, in singularibus est quiescendum, sic scilicet quod non est ponere in eis formale aliquid ad essentiam et quidditatem pertinens ultra id quod in ratione et quidditate speciei includitur. Ergo, si aliquid additur quo sic natura secundum se communis determinetur et contrahatur, oportet quod sit aliquid pertinens ad accidentalem naturam, ut dictum est.

Videtur ergo quod individuatio fiat per accidentia, et hoc videntur dicere philosophi et sancti doctores. Nam Porphyrius dicit quod individua differunt peraccidentales proprietates quas nunquam contingit simul in pluribus reperiri. Et Boetius in commento dicit quod individua sunt eadem specie; quantum ad substantiam unum sunt non habentia substantialem differentiam, sed accidentibus videtur effici ut in accidentibus saltim differre videantur plures substantiae de quibus species praedicatur et non substantiae diversitate ^, sed accidentium multitudine; et in principio libri de Trinitate: in numero differentiam accidentium varietas facit. Et Damascenus de Duabus naturis et una persona Christi, circa principium: omnis res qua differt species ab altera specie substantialis et naturalis et constitutiva differentia dicitur; omnis autem res in qua differt hypostasis ab eiusdem speciei cum substantiali hypostasi dicitur adventitia differentia ' et qualitas et hypostatica et caracteristica proprietas; hoc autem est accidens; vel ut differt homo ab homine altero, quoniam hic quidem est longus, hic est autem brevis, hic autem albus, hic vero niger. Et Avicenna, quinto Metaphysicae: postquam determinata fuerit natura facta species specialissima, erit natura determinata sic quod accidunt ei concomitantia ex accidentibus et proprietatibus per quae natura individuatur et sic designata videtur.

Et secundum hoc esset dicendum quod quid est, sive quidditas, et habens quidditatem differrent realiter, ut per « quid est » vel quidditatem intelligatur natura secundum speciem quae proprie ? definitur et cuius definitio explicat quod quid est eius; per « habens quidditatem » intelligatur substantia prima vel individuum de quo species praedicatur et per hoc etiam definitio vel quidditas speciel ei attribuetur; et sic etiam natura et suppositum non sunt idem sicut substantia cum accidentibus et substantia secundum se. Sed illud non videtur posse stare, quia individuum non addit supra speciem id quod non plus includitur in significato individui quam speciei. Sed non magis sunt de significato, vel intellectu, vel ratione individui in genere substantiae accidentia, quam de ratione speciei. Per individuum enim intelligimus substantiam primam, quae principaliter et maxime substantia dicitur et secundum se habet esse reale in rerum natura extra intellectum, et de qua substantia per se et essentialiter praedicatur tanquam de eo quod est in genere substantiae per se et directe. Per speciem autem intelligimus substantiam secundam quae de prima dicitur et in illa est non sicut in subiecto, sed sicut in supposito, cuius essentiam totam dicit, sicut se habet hic homo sive Sortes ad hominem; sed quicquid est de significato et intellectu vel ratione huius ? hominis vel Sortis determinate est de significato et intellectu vel ratione hominis simpliciter et indeterminate et nihil amplius. Nam, sicut de ratione huiusmodi hominis sunt haec anima et hoc corpus subiec ta his et his accidentibus determinatis, ita de ratione hominis simpliciter sunt anima et corpus subiecta accidentibus indeterminate.

Item, individuum vel prima substantia non plus est ens per accidens continens in sua ratione plura, scilicet substantiam et accidens quam species sive substantia secunda, alioquin non esset in genere per se, nec substantia secunda per se et essentialiter praedicaretur de ipsa.

Item, quod est posterius altero non potest esse causa illius secundum quod posterius. Sed omnia accidentia individua videntur esse posteriora et adventitia substantiae; ergo in suo esse et sic etiam in sua individuatione, vel in suo esse individuo, praesupponunt substantiam in suo esse et in suo esse individuo, sive ipsam esse individuam, ut suum subiectum in quo habent accidentia omnia esse et individuari.

Item, cum in omni genere sub specie inveniantur singularia quae, licet non sint supposita, sunt tamen individua, quaerendum est unde eorum individuatio causatur, puta huius albedinis et illius huius quantitatis et illius. Si enim propter hoc individua substantiae oportet differre per aliquid speciei additum, quia in ipsa natura speciei conveniunt et ideo per illam differe non possunt, idem iudicium etiam erit de individuis accidentis respectu suae speciei; ergo etiam oportet quod per aliquid additum individuentur. Sicut enim haec humanitas et haec conveniunt in humanitate communi, ita haec albedo et illa et haec linea vel superficies et illa; ergo vel est abire in infinitum vel oportet ponere quod alicubi individuum nihil addit supra speciem; ergo non est causa per se quod individuum oporteat aliquid addere supra speciem ad hoc quod ab alio individuo distinguatur communitas eorum in specie et eorum differentia in se ipsis singulariter existentibus cum hoc ubique non inveniatur.

Item, non videtur posse dici quod accidentia faciant individua vel numero diversa, quia nec secundum se habent esse simpliciter, sed in substantia; ergo magis habent suam ? individuationem, ut videtur, a substantia singulari quam e converso.

Item, si per accidentia solum fieret individuatio et formalis divisio, vel distinctio singularium sub una specie, non differrent re substantiali essentialiter et substantialiter ab invicem, sed solo accidente; nec esset unus homo alius ab altero in substantia, quia quicquid ad substantiam pertinens esset in uno esset in alio, et ideo solum alius in accidentibus esset: sicut si uno homine existente sub aliquibus accidentibus, postea omnibus illis quacumque ? virtute creata vel increata mutatis, ipse non differret a se ipso substantialiter, sed accidentaliter tantum, et tamen esset alius numero a se ipso propter alietatem accidentium; quod tamen est falsum. Ergo cum, hoc posito, non variaretur homo secundum numerum vel individuum, quod non est nisi quia etiam non variaretur secundum substantiam, quamvis variaretur secundum accidentia, individuatio in genere substantiae non videtur causari ex accidentibus. Verum est tamen quod ille homo esset aliquo modo alius numero a se ipso eo quod quantitas et alia accidentia circa ipsum numerationem et divisionem vel distinctionem haberent non ex diversitate subiecti, sed ex eorum interruptione et variatione illorum secundum esse et non esse circa idem subiectum. Sicut etiam si homo habens accidentia 7 posset postea conservari sine illis, tamen non haberet unde cum aliis connumeraretur numero acciden tali,secundum hoc etiam aliquo modo non esset idem homo numero qui prius.

Sed, quia inter omnia entia quantitati soli per se videtur convenire divisibilitas in plura eiusdem rationis et sic in plura non essentialiter sive specifice et per se, sed numeraliter differentia, puta haec et haec albedo, non videtur esse alia et alia sub eadem specie differens numero secundum se, sed in quantum intelligitur esse in superficie ut in subiecto et extendi extentione superficiei, et sic intelligitur posse habere diversas partes eiusdem rationis in diversis partibus superficiei. Similiter etiam ' in substantia, materia secundum se non includit aliquid unde possit habere plures partes eiusdem rationis, immo ut sic est una et indivisibilis; similiter etiam de quacumque forma substantiali se habet. Unde haec substantia ut haec et haec equinitas non videtur esse alia et alia sub eadem specie differens numero secundum se, nec secundum se intellecta equinitas videtur comprehendere unde per se possit esse haec et haec. Sed in quantum intelligitur importare formam in materia quanta et extensa et quae per quantitatem extensa sub diversis partibus quantitatis habet etiam diversas partes substantiae eiusdem rationis, propter quod etiam forma habens partes eiusdem rationis in illa materia recipitur. Videtur ergo quod haec individuatio et divisio vel distinctio secundum numerum et individuum habet esse in omnibus aliis ? tam accidentibus quam substantiis per ipsam solam quantitatem; et ideo tota difficultas praesentis inquisitionis quantum ad entia materialia videtur versari circa quantitatem.

Nam, si aliquod accidens sit causa individuationis, hoc videtur quantitati tribuendum. Sed hoc non est verisimile, quia constat quod quantitas non potest esse causa individuationis secundum rationem causae efficientis vel finalis; et ideo inquirendum utrum secundum rationem causae materialis vel formalis. Quod autem non secundum rationem causae materialis hoc videtur, quia subiectum sive substantia composita ex materia et forma substantiali est materia accidentis, non autem e converso; ergo et cetera. Item, illud quod educitur de potentia subiecti vel materiae per transmutationem ipsius materiae vel subiecti non habet rationem materiae et subiecti, sed rationem formae et actus. Ita est de omnibus accidentibus respectu substantiae compositae ex materia et forma.

Quod autem non in ratione causae formalis sit causa individuationis arguitur; quoniam, si esset ratio formalis qua unum individuum speciei ab alio differret et distingueretur numero, unum non differret ab alio substantialiter, sed accidentaliter, quia differentia est per formam; ubi ergo non est alia forma non est realis differentia. Ergo, si in duobus individuis non sit alia et alia forma substantialis, sed solum accidentalis, quae est quantitas — quod oportet dicere si quantitas divisa sit praecisa ratio formalis huiusmodi diversitatis et non ipsa forma substantialis — unum individuum differret ab alio solum accidentaliter sive secundum formam accidentalem, et essent plura secundum quantitatem, sive plura quanta, et non secundum substantiam, sive non essent plures substantiae; quod est manifestum inconveniens. Et tunc etiam differret suppositum et natura ' realiter, quia natura diceret solam essentiam specificam quae una secundum rem esset in omnibus, suppositum autem diceret illam naturam cum determinata parte quantitatis in uno et cum alia in alio. Sed hoc etiam est manifestum inconveniens, quia secundum hoc, sicüt ponimus unam essentiam essentialiter omnino indivisam in tribus personis sed sub tribus proprietatibus relativis, ita etiam omnia individua unius speciei essent unum in natura substantiali omnino indivisa, sed sub diversis partibus quantitatis haberezt esse, et sic essent plura solum secundum quantitatem, et per consequens essent solum supposita quantitativa; quod est falsum, quia non possum dicere de Patre respectu Filii in divinis quod haec substantia non est illa, sicut dicitur de Sorte respectu Platonis, nec sunt ? Pater et Filius duae substantiae, sicut Sortes et Plato. Ergo, cum in Sorte et Platone sit substantia et quantitas, oportet quod differant et secundum quantitatem ut plura quanta et secundum substantiam ut plures substantiae. Sicut enim oportet quod ad hoc quod accidentaliter distinguantur quod formaliter secundum formas accidentales distinguantur ita quod haec non est illa, ita ad hoc quod substantialiter sive ut plures substantiae ab invicem distinguantur, oportet quod formaliter per formas substantiales sint distincta ita quod haec forma substantialis huius individui formaliter non est illa, sed est alia ab ipsa. Item, omne accidens in actu ? supponit suum sublectum in actu, sicut forma propriam materiam. Ergo, sicut ostensum est generaliter quod accidens individuari habet potius per substantiam quam e converso, ita etiam oportet poni de quantitate; sicut enim substantia simpliciter prior est quantitate simpliciter, ita haec substantia prior est hac quantitate; ergo videtur esse dicendum quod causa formalis individuationis sive diversitatis individuorum sub una specie non possit esse quantitas.

His igitur consideratis, est intelligendum quod, cum individuum inveniatur non solum in substantiis materialibus sed etiam in immaterialibus, in illis autem quantitas non potest esse causa individuationis, sed causa individuationis in illis est indivisio formae in plura eiusdem rationis, ergo etiam in materialibus forma per quam individuum est id quod est et subsistit in natura est etiam principium individuationis; quia per illud per quod aliquid est id quod est est indivisum et unum; sed substantia materialis per formam subsistit in esse. Item, substantia naturaliter prius subsistit in natura per formam quam quodcumque accidens eius; sed per illud per quod existit in actu est indivisum in actu; ergo indivisio substantiae compositae naturaliter praecedit esse cuiusque accidentis, quare et divisionem quae competit sibi per quodcumque accidens. Et quia materia est in potentia ad formam per quam existit in actu, de se est in potentia ad indivisionem quae est per ipsam formam et pro tanto est principium individuationis pro quanto est principium quoddam formae, scilicet sicut subiectum.

Sed, cum substantia materialis secundum se sit indivisa in plura eiusdem rationis vel speciei, in potentia tamen ad divisionem ', et hoc in quantum est in potentia ad quantitatem qua aliquid formaliter dividitur primo, ideo, sicut est quanta per accidens adveniens, ita per accidens dividitur in plura eiusdem rationis, scilicet per quantitatem. Unum autem secundum numerum proprie videtur dici quod est unum in numero vel unum de numero. Numerus autem proprie causatur ex divisione secundum quantitatem, ideo unum numero proprie videtur dici quod est indivisum primo in illa natura per quam distinguitur primo ab alio eiusdem speciei; hoc autem est quantitas; et ideo unum numero proprie ? videtur esse indivisum in natura quantitatis. Quare quantitas est per se principium unius secundum numerum, sicut forma per quam aliquid existit in natura est proprium individuationis et sic proprie loquendo non est idem principium per se individuationis in genere substantiae materialis et unius secundum numerum, quia principium unius secundum numerum est quantitas in quantum secundum quantitatem est indivisum in se et divisum ab alio eiusdem rationis cum quo facit numerum. Principium autem per se individuationis est forma secundum quam divisa est substantia in plura eiusdem rationis; et secundum hoc in immaterialibus substantiis est individuum et suppositum singulare et est ibi id quod est principium individuationis. Sed non est ibi unum secundum numerum proprie loquendo nec aliquid quod sit proprium unius secundum numerum proprie dictum. Sed in substantiis materialibus et est individuum et unum secundum numerum et principium individuationis et unum secundum numerum; nec potest in genere substantiae materialis esse aliquid individuum quin sit etiam unum secundum numerum et sic oportet quod individuo materiali quod dicitur suppositum sit aliquod accidens adveniens, puta quantitas qua dividitur modo supradicto.

Et secundum ista videtur dicendum quod principium formale sive formalis ratio ? huiusmodi distinctionis — qua scilicet unum individuum in materialibus ab alio formaliter distinguitur, cum non distinguatur solum secundum accidens vel quantitatem, sed etiam secundum substantiam et vere sunt plura substantialiter sive in eis vera est multitudo secundum substantiam — est forma substantialis uniuscuiusque individui indivisa in se et divisa ab alia, et sic differunt numero substantiali, id est sunt non unum, sed plura numero substantiali qui consurgit ex pluralitate unitatum substantialium quae sunt plures formae substantiales sub eadem specie.

Principium autem quasi dispositivum ex parte materiae huiusmodi distinctionis secundum substantiam plurium individuorum est quantitas, cum sit principium divisionis et ipsius materiae et etiam formae in materia divisa; si enim non praeintelligeretur quantitas in materia quae faceret ipsam divisibilem non posset recipere plures formas. Et secundum hoc etiam differunt numero accidentali, id est sunt non unum, sed plura numero accidentali qui con surgit ex pluralitate unitatum accidentalium quae consurgit per se ex divisione continua quantitatis. Unde secundum hoc suntplura entia secundum quod quanta sive secundum divisionem quantitatis.

Patet igitur considerando iam dicta ' quod a quantitate est quod habet substantia formaliter et extentionem in sua substantia et divisibilitatem in diversas partes substantiales. Nam in hoc quod quantitas ipsam substantiam extendit realiter, contingit quod ipsa subtantia ubique realiter sub ? partibus quantitatis existens et extensa habeat etiam partes realiter et essentialiter ab invicem differentes.

Sed, si quaeratur quo differunt realiter, dicendum est quod se ipsis; hanc tamen differentiam secundum suas substantias non haberent nisi simul haberent differentiam accidentalem inter se per formalem extensionem quantitatis et sic differunt simul essentialiter et accidentaliter et numero essentiali qui consurgit ex multiplicatione unitatum convertibilium cum ente, et numero accidentali qui consurgit ex multiplicatione unitatum non convertibilium quae sunt de genere quantitatis et principium numeri accidentalis qui est quantitas discreta ^ et non est haec differentia sine illa. Non est tamen haec eadem cum illa; sed, cum materia et forma secundum se, circumscripta scilicet quantitate, non sint causa huiusmodi diversitatis individuorum in genere substantiae nec etiam ex consequenti omnium accidentium aliorum in substantia materiali composita existentium /, sed oportet adesse quantitatem qua materia et forma substantialis et omnes aliae formae accidentales extensionem et divisibilitatem habent in partes eiusdem rationis, ut plura individua sub eadem specie, — oportet ponere quod quantitas ad individuationem et huiusmodi divisionem per se aliquid faciat. Non autem in genere causae formalis, ut declaratum est; nec in genere causae materialis sic quod ipsa sit subiectum individui substantialis, quia nec est subiectum compositi ex materia et forma, nec etiam una cum materia est sic subiectum formae substantialis, quia forma substantialis immediate perficit materiam, non illa mediante. Oportet tamen quod causalitas quam habet quan- titas in hoc ad causalitatem materiae re ducatur aliquo modo, quia Philosophus et Commentator causam ? huiusmodi distinctionis et individuationis videntur ponere materiam, quia etiam solum in materialibus hanc distinctionem ponunt. Unde dicitur duodecimo Metaphysicae: multa numero materiam habent cum eorum sit una ratio; et quinto Metaphysicae: diversa species, id est forma est in generante et generato propter materiam. Commentator: causa 5 in multitudine generabilium ab uno generante est multiplicatio materierum in quas agit agens. Sed, cum materia secundum se est una et indivisibilis, videtur quod causalitas talis divisionis et distinctionis sive individuationis non debeat tribui materiae secundum se; sed oportet quod hoc ei tribuatur in quantum intelligitur sub quantitate a qua habet ? extensionem et divisibilitatem in partes eiusdem rationis; et quia forma, quae educitur de potentia materiae et ab ipsa omnino in esse suo dependet, recipitur in materia secundum condicionem materiae, ideo etiam per divisionem et extensionem materiae quam habet a quantitate ipsa forma extenditur et divisibilitatem habet et ex consequenti totum compositum ex hoc habet huiusmodi individuationem. Et sic videtur quod causalitas quantitatis quam habet quantitas in individuatione reducitur ad causam materialem, non ut sit ipsa essentia materiae, sed quia est quaedam dispositio materialis ratione cuius materia habet quod sit extensa et divisibilis et per consequens quicquid in ea recipitur sic etiam extendatur et divisibilitatem sortiatur. Materia enim est principium et causa substantiae compositae; et sicut ex potentialitate materiae in genere causae materialis vel potentialis et subiecti simpliciter et absolute quae convenit ei ex se et natura sua est quod ex ea generatur aliquid, ita ex diversa et distincta potentia materiae est quod ex ea generantur diversa.

Haec autem diversitas potentiarum non est in materia secundum se, quia ut sic omnem distinctionem excludit. Sed ad hoc quod ex ipsa plura possunt produci et quod ipsa possit esse subiectum plurium formarum et transmutationum ad plures formas in ea, ? requiritur quasi dispositio generalis quae dicitur quantitas sive divisio indeterminata quae dat materiae primam rationem potentiae qua transmutabilis est ad quamcumque formam, et sic patet quod quantitas, ut ens dispositio materiae, facit secundum rationem causae materialis ad dictam divisionem in individuatione. Prout enim probat Commentator, de Substantia Orbis, quia materia de se est indivisibilis, non potest plures formas simul recipere nisi habeat esse divisibile per aliquid divisibile per se sive quod est ratio qua aliquid dividitur, quod est quantitas de cuius ratione est habere partes eiusdem rationis propter quod materia participans eam per ipsam habet partes eiusdem rationis. Nec tamen oportet sic huiusmodi dimensiones prae- supponi in materia, ut possint ' dici priores secundum naturam quam sit ipsa natura materiae in entitate secundum suam maturam sibi debita neque ut sint priores secundum naturam forma receptibili ^in materia in entitate quae ei debetur secundum esse substantiae ? simpliciter, sed sic ut sint priores naturaliter quam materia in esse divisibili materiae vel in esse huiusmodi quod est materiam habere simul plures partes eiusdem rationis vel actu, ut in duabus partibus aquae, vel in potentia, ut in una aqua quae potentia est plures. Et sicut materia in esse quo subiectum est formae est primum secundum naturam subiecti et materiae quam sit ipsa forma, in quantum materia supponitur formae,licet forma sit ? prius secundum naturam quam materia in genere causae formalis quae nobilior et perfectior est in quantum dat esse materiae simpliciter, ita etiam dimensiones indeterminatae possunt dici priores naturaliter ipsa forma in quantum materia supponitur formae ut per quantitatem habet quod sit subiectum plurium formarum. Et similiter intelligendum de dimensionibus determinatis respectu substantiae compositae determinatae in actu per formam. Nam, cum dimensiones determinatae et quantitas simpliciter sint causa in hoc quod est substantiam esse divisibilem et actu diversam in plures partes maxime eiusdem rationis, necessarium est eas praesupponi et esse priores naturaliter quantum ad hoc esse divisibile substantiae et esse actu divisum. Substantia tamen composita naturaliter prior est in ratione subiecti et causae materialis omni quantitate quae est in ea. Nec est hoc inconveniens quod secundum illud esse cuius accidens est causa formaliter loquendo sit prius naturaliter secundum rationem causae formalis. Ubique enim causa prius est ? naturaliter quam effectus.

Sic ergo materia ? ut sub quantitate, ut per quantitatem est extensa habens plures partes substantiales eiusdem rationis, contrahit potentialitatem ut ex ea vel in ea habeant esse vel fieri plures formae vel plures substantiae compositae eiusdem rationis, id est numero differentes, quia formae etiam secundum divisionem et extensionem materiae per quantitatem dividuntur et extenduntur. Unde, dicit Commentator in libro de Substantia Orbis: convenit formas substantiales dividi secundum divisionem materiae superextensae et divisae per quantitatem; unde subdit: et divisio non est vera nisi in quantum habet quantitatem. Et hoc patet per exemplum: in aere enim "quanto ratione quantitatis est potentia ut dividatur in duas substantias numero differentes, ita quod partes aeris divisi formaliter, forma substantiali realiter divisa et plurificata, numero differunt et non solum formaliter per formam quantitatis. Licet enim extensio et divisibilitas in potentia et divisio in actu non conveniant aeri nisi per quan- titatem, cum tamen per quantitatem realiter ipsa substantia aeris quantum ad materiam et formam extensione et divisione quantitatis extendatur et dividatur, partes divisae substantiae sunt substantiae plures formaliter et differentes substantialiter, sicut partes divisae quantitatis sunt plures quantitates formaliter. Licet enim substantia extendatur ' per accidens quod est quantitas, tamen partes eius non differunt ab invicem accidentaliter solum, sed substantialiter, licet hoc conveniat ei per accidens quod est quantitas, in quantum scilicet sua substantia vere et realiter extenditur et divisibilis efficitur. Sicut enim illud quantitatis quod est in una parte quantitatis extendendis per se est aliud essentialiter essentialitate quantitatis ab eo quantitatis quod est in alia parte, ita id substantiae extensae quod est in una parte substantiae extensae per ipsam eandem quantitatem est alia essentialiter et formaliter formalitate substantiae ab eo quod est in alia parte eiusdem substantiae per eandem quantitatem secundum aliam partem eius extensae. Quamvis ergo substantia extensionem et divisibilitatem praedictam habeat formaliter a quantitate quae est accidens, tamen, quia ipsa substantia quantum ad materiam et formam realiter extenditur et etiam dividitur, ideo etiam supposita huius divisione formali per quantitatem vere et etiam realiter habent partes substantiae differentiam substantialem formaliter formalitate substantiae.

Praedicta patent per descriptionem quantitatis in quinto Metaphysicae, ubi dicitur quod quantum est ? quod est divisibile in ea quae insunt quorum unumquodque, aut singulum unum aliquid et hoc aliquid natum est esse. Ex quo patet quod nec quantitas per se nec substantia per se dividitur, sed compositum quod est quantum. Sed tamen haec divisibilitas convenit composito ratione quantitatis, cum formale in quanto secundum quod quantum est quod hic diffinitur sit quantitas et est illa divisibilitas in partes eiusdem rationis, quia partes quae insunt in aliquo quanto uno secundum quod quantum, sunt eiusdem rationis, quia eiusdem speciei et formae. Ouae quidem partes, cum actu sunt divisae, sunt individua diversa sub eadem specie, quia, ut dicit, unumquodque talium natum est esse unum aliquid et hoc aliquid, substantia autem prima quae est individuum in genere substantiae est unum aliquid et hoc aliquid.

Patet ergo quod in materialibus eius quod est esse individuum sive individuationes, id est indivisionis in se et divisionis ab aliis eiusdem speciei, quae solo numero differre dicuntur, causa per se secundum genus causae formalis est forma substantialis in uno existens formaliter in se indivisa et a forma. quae est in quocumque alio eiusdem speciei divisa et distincta, ita quod illae formae substantiales sunt plures se ipsis ad invicem formaliter differentes, licet dividi sicut et extendi formaliter competit eis ex quantitate qua materia quam perficit forma materialis et simul etiam ' in hoc ipsa forma substantialis extenditur et dividitur formaliter. Causa vero secundum genus causae materialis est ipsa materia non secundum se, sed ut sub dispositione quantitatis indeterminatae ipsam extendentis existens consequitur potentialitatem divisibilitatis in plures partes eiusdem rationis; et ex hoc etiam possibilitatem ad sic dividi consequuntur omnia quae in materia habent esse. Causa efficiens patet; quia est agens producens ex materia sic disposita et in tali potentia existente aliquid in se indivisum et ab aliis divisum dicto modo.

Nec videtur aliqua alia ratio individuationis quaerenda in talibus, scilicet neque aliquid respectivum, cum sint ? supposita absoluta quorum formalis ratio debet esse quid absolutum; nec aliquid negativum, cum sint vera entia positiva quorum ratio formalis ut habent existere in sua singularitate debet esse quid positivum, non negativum.

Ex his etiam patet quod in separatis a materia quantitati subiecta non ? potest esse individuatio sive divisio speciel vel formae specificae in plura individua solo numero differentia dicto modo. Si autem possit fieri alio modo non intelligo; sed tamen non nego.

Per praedicta patet quid dicendum sit ad quaestionem quantum ad secundum articulum, quia cum suppositum dicat individuum in genere substantiae, ut est ens per se existens et in se subsistens; tale quid autem est substantia prima quae, secundum Philosophum, libro Praedicamentorum, proprie et principaliter et maxime dicitur substantia, — ergo in sua ratione non includit nisi quae ad rationem substantiae pertinent. Etenim proprie substantia dicitur, ut dictum est; et sic, quamvis non habeat esse sine quantitate in quantum est substantia materialis, tamen illam per se in sua ratione non includit. Ex quo videtur quod quicquid importat natura significata nomine communi, sive abstracto sive concreto, sub ratione communi et indeterminata de principali et per se significato ", cum, ut visum est, hoc non sit nisi id quod ad substantiam pertinet, hoc totum et non aliud importat snb ratione propria et determinata suppositum significatum nomine individidui in genere substantiae, sive in abstracto, sive in concreto. Unde, sicut humanitas significat talem entitatem ex carnibus et ossibus et cetera constitutam ?, quae non est sine accidentibus indeterminatis, sive sine ? quantitate indeterminata et qualitate, et cetera, licet non significet illam naturam modo quo intelliguntur ista, ita haec humanitas, puta Sorteitas, significat entitatem ex determinata anima et corpore constitutam ^, quae non est sine accidentibus determinatis, licet non significet talem naturam sub modo quo talia accidentia cointelliguntur "; et omnino proportio- naliter dicendum est de hoc homine, puta Sorte, comparato ad hominem, quod huiusmodi accidentia determinata non magis sunt de significato vel ' ratione individui, puta Sortis, quam accidentia indeterminata de ratione speciei, puta hominis, cum species, tanquam substantia secunda, de individuo tanquam de substantia prima per se et essentialiter praedicetur.

Hoc modo etiam verificatur intentio Philosophi in septimo Metaphysicae, quod in his quae sunt per|se per quae, ut ibi patet, intelligit substantias materiales, non differt quidditas et habens quidditatem; per illa, ut patet, intelligens substantias primas sive supposita et species sive diffinitiones quae sunt explicationes essentiae specierum. Dicit enim quod substantia quae est quidditas et substantia singulariter, scilicet individuum substantiae, sunt idem. Substantia enim quae est quidditas est substantia singularis, et substantia singulariter nihil aliud est quam substantia quae est quidditas eius, verbi gratia: Sortes est animal rationale; Sortes nihil aliud est quam animalitas rationalitas quae sunt quidditas eius; nec animalitas et rationalitas sunt quidditas nisi Sortis et Platonis. Deinde subdit quod composita ex substantiis et accidentibus quae sunt unum non per se, sed per accidens, praedicabilia eorum non sunt eadem cum quidditatibus illorum de quibus dicuntur; verbi gratia, quoniam homo albus aliud est ab homine simpliciter.

Ex his patet quod Sortes est ens per se, quia contra ens per accidens distinguitur. Ergo non includit per se aliquid ad naturam accidentalem pertinens per se, scilicet ex significato principali. Patet etiam quod non importat aliud quam natura significata nomine abstracto, ut animalitas, rationalitas vel concreto, ut animal rationale et cetera.

Sed adhuc videtur aliquid remanere immanifestum circa hoc. Cum enim comparando speciem ad genus unam et eandem rem dicamus per utrumque importari sub alia tamen et alia ratione, scilicet determinati et indeterminati, et sic etiam ponitur quod species includit in se aliquid sub ratione determinantis quod non includit genus, et hoc modo dicimus speciem a!iquid addere supra genus, ita autem comparando individuum ad speciem, cum unam et eandem rem dicamus per utrumque importari sub alia et alia ratione, scilicet determinati et indeterminati, videtur quod individuum includat in sua ratione vel in se aliquid sub ratione determinantis quod non includit species et sic videtur aliquid addere supra speciem vel naturam. Cum enim non dicatur quin species addat aliquid supra genus, non obstante dicta unitate reali eius quae per genus et speciem importatur, non videtur etiam dicendum quin individuum addat aliquid supra speciem, non obstante unitate rei quae per utrumque importatur. Et non est declaratum quid sit illud.

Et ad huiusmodi declarationem est intelligendum quod ex hoc quod res non existunt nisi singulariter, prout nomine proprio significantur, communiter autem sive secundum suam communitatem non existunt, sed sic solum intelliguntur, et sic etiam nomine communi generis vel speciei significantur, patet quomodo suppositum est idem vel non idem cum natura, quia non differt, sicut conceptus communis et indeterminatus quantum ad aliquid ad essentiam pertinens, qualis est conceptus generis et conceptus specialis et determinatus qualis est conceptus speciei; nec differt natura speciei et individui sicut nomen generis et speciei, quae significant unam et eandem rem aliter et aliter conceptam et intellectam quantum ad id quod ad ipsam essentiam rei pertinet.

Quia eiusdem rei significatae nomine singularis individui et communis vel speciei non sunt sic diversi conceptus intellectus, quia solum est eius unus conceptus et omnino determinatus quantum ad id quod ad essentiam pertinet qui significatur nomine individui et speciei — singulare enim materiale primo et per se et sub propria ratione conceptu intellectus non apprehenditur; — cum autem intellectu apprehenditur eo modo quo intellectus potest intelligere, individuum materiale non apprehenditur cum aliqua determinatione ad formam vel essentiam rei pertinente, sicut dicitur de specie respectu generis. Sed, cum apprehenditur res modo quo per nomen speciei et commune ' significatur, apprehenditur quidem sub ratione omnimodae determinationis quantum ad ea quae ad essentiam pertinent, sed sub ratione indeterminati in quantum natura apprehenditur sub condicionibus quibus non determinatur ad esse vel existere simpliciter in rerum natura sic determinate quod non possit in pluribus salvari. Cum autem apprehenditur res eadem ut nomine individui significatur, apprehenditur sub ratione determinati sic quod apprehenditur sub condicionibus determinantibus ipsam rem apprehensam ad esse et existere simpliciter in rerum natura sic determinate quod non potest salvari nisi in uno; sed istae condiciones quae dicuntur naturae sic determinatae non pertinent ad essentiam naturae sic individuo determinatae; propter quod etiam individuum nihil dicitur addere supra speciem:

Ipsa enim quantitas designata et huiusmodi non pertinent ad rationem suppositi, sed solum materia et forma substantialis quae secundum id quod sunt essentialiter et substantialiter realiter sunt distincta, licet sint per quantitatem formaliter extensa et etiam accidentaliter divisa. Nam, licet sine hac dispositione materiali quae dicitur quantitas ipsa materia et per consequens ipsa forma specifica substantialis nec extendi nec dividi possent, tamen extensione et divisione formali ? quantitatis simul etiam extenditur et dividitur realiter et essentialiter tam ipsa forma quam materia substantialis; et ipsa sola materia et forma sic divisa et distincta, non autem ipsa quantitas sic dividens vel qua sic fit divisio et extensio, ad rationem individui pertinent. Sicut enim de ratione hominis in communi sunt omnia et carnes et ossa quae non possunt existere sine quantitate et qualitatibus naturalibus, propter quod etiam naturalis non abstrahit a quantitate et qualitate secundum considerationem qua hominem considerat et tamen quantitas et qualitas non sunt de essentia hominis simpliciter, ita etiam est dicendum de his secundum quod applicantur ad singularem hominem '.

Adhuc tamen posset aliquis rationabiliter dubitare quoniam ea quae differunt formaliter videntur differre specie. Ouae enim forma differunt per se et essentialiter differunt. Talis autem differentia videtur esse inter illa quae diversos gradus in actualitate et forma important et talia differunt specie, sicut patet in numeris. Si igitur individua differunt per modum iam dictum, specie videntur differre.

Sed ad hoc dicendum quod ea quae differunt forma secundum se considerata differunt secundum speciem; sed quae differunt forma secundum esse quod habet in re extra et in materia non secundum se, sed ut extensa et sic vel sic diversa, non differunt specie sed numero propter materiam dicto modo se habentem. Sic enim plures formae non sunt plura per se obiecta intellectus, sed omnes ut sub ratione una abstracta apprehenduntur et sub ratione unius quod habet rationem speciei et sic sunt unum solum obiectum intellectus et nulla est differentia inter ipsas, sed ut sic intellectu sub ratione unius concipiuntur differunt ab aliis formis quae etiam sic sub ratione unius actualitatis abstracte considerantur. Non oportet ergo quod quae differunt forma in existendo differant secundum speciem nisi etiam sic existant sicut per se sunt intelligibilia, sicut dicitur de substantiis separatis. Tunc etiam in existendo non possunt differre nisi secundum speciem. Et ideo qui ponunt plures angelos sub una specie ponunt quod nullus eorum est per se intelligibilis, sed sub ratione formae communis et specificae et cetera. Sicut ergo materia unius individui essentialiter differt a materia alterius ita quod id substantiae materiae quod est in uno non est in alio et tamen patet quod individua non differunt genere, licet quae differunt in materia dicantur differre genere, sicut quae differunt forma dicuntur differre specie eo quod illa differentia materiae est secundum partes eiusdem rationis in quas ipsa materia est divisa ratione quantitatis extendentis et divisibilem reddentis et dicitur quod essentialiter haec materia non est illa, ex quo sequitur quod haec materia secundum id quod est se ipsa essentialiter est alia ab illa; ita etiam dicendum de forma quae est in tali materia respectu formae quae est in consimili, scilicet quod differunt se ipsis essentialiter ita quod haec non est illa, sed substantialiter est alia ab illa ? et se ipsa sive secundum id quod est distincta est et tamen non differunt specie eo quod illa diffe- rentia formarum est secundum partes eiusdem rationis quas habet in quantum est in materia habente partes etiam eiusdem rationis ^, sive in quantum simul cum materia et extensione et divisione materiae contingit etiam divisio consimilis ipsius formae. Constat enim quod forma Sortis differt a forma Drunelli ? et similiter forma Platonis; et constat quod quaelibet secundum se sive secundum esse quod habet in re differt ab illa et non ut una forma simpliciter et secundum rem, quia realiter sunt plures; ergo etiam inter se differunt ut plures formae realiter.

Patet etiam quod dicta ratio non valet ex hoc quia, si ubique verum est uniformiter quod quae differunt forma differunt specie, ergo quae in genere quantitatis differunt formaliter differunt et specie. Ergo linea una differens numero ab alia linea aut differt formaliter aut non. Si sic, ergo specie, quod falsum est; si non, ergo patet quod illae duae lineae se ipsis differunt formaliter ut duae lineae in quantum sunt partes eiusdem lineae quae per se est divisibilis in plures lineas eiusdem rationis. Etenim quantitati per se convenit sic dividi et esse rationem dividendi omni substantiae in qua est; unde, sicut quantitati per se convenit hoc, ita materiae in quantum est extensa; et ex consequenti omni ei quod sic in materia habet esse per quantitatem convenit habere etiam partes substantiales eiusdem rationis in quantum per quantitatem vere extenditur substantia materiae et vere divisibilis et divisa efficitur. Constat enim quod in duobus individuis sunt duae quantitates essentialiter et formaliter se ipsis in genere quantitatis differentes, ita tamen quod ad hoc quod illae duae quantitates se ipsis sic differunt non praesupponitur aliud ex quo sic habeant dividi vel extendi, sed solum subiectum in quo; sed ad hoc quod duae formae substantiales sic se ipsis formaliter differunt praesupponitur aliquid aliud quo materia in qua sunt tales formae extensae et divisibiles habeat esse extensum et divisibile.

His visis, patet veritas secundi articuli et per consequens totius quaestionis. Unde ad argumenta in oppositum facta respondendum est et primo quidem ad argumentum positum superius in corpore solutionis. Cum enim arguitur in oppositum sic 5: quando aliqua conveniunt in aliquo communi et differunt inter se sive quando aliquod commune reperitur in pluribus et diversis oportet in illis pluribus reperiri aliquid aliud realiter additum tali communi per quod ab invicem differunt, alioquin secundum idem convenirent et differrent,— dicendum est quod quando aliquid unum secundum rem reperitur in pluribus ab invicem distinctis oportet esse aliquid additum in singulis; sed hoc non est possibile in creaturis ubi est aliquid commune solum secundum rationem et intellectum, id est ubi pluribus non est aliqua una res communis sic quod indivisa in pluribus reperiatur, sed solum est unus conceptus, quo scilicet res quae plurificatur secundum esse reale in diversis apprehenditur per abstractionem a contrahenti- bus ipsum sub ratione communi et indistincta. In talibus enim non oportet quod ad hoc quod quae sic conveniunt in communi inter se differant, quod aliqua res addita intelligatur quae compositionem realem faciat; nam res rei addita compositionem facit. Sed res secundum esse determinatum et contractum quod habet ' in se extra intellectum et secundum quod habet conceptum absolutum et abstractum dicto modo, non sibi invicem adduntur ut res facientes aliquam compositionem, ut declaratum est prius. Si ergo quaeratur in quo conveniunt individua, responderi potest secundum praedeterminata quod in uno conceptu quo natura quae singulariter et determinate existit in ? individuo simpliciter et indeterminate ut per indifferentiam se habens respectu omnium individuorum intelligitur; et si quaeratur in quo vel quo differunt, dicendum est quod se ipsis sive in formis et materiis suis substantialibus realiter ab invicem divisis et distinctis, licet ad hoc exigatur quantitas dicto modo. Unde, cum dicunt doctores sancti et philosophi, ut postea inducitur, quod differunt accidentibus, potest dici quod hoc dicitur non quia essentialiter et formaliter non differant suis naturis substantialibus, ut dictum est, sed quia illa distinctio magis per ista manifestatur et quia etiam quantitas in ratione causae materialis in materialibus necessario exigitur dicto modo.

Ad illud autem quod arguitur quod quantitas non potest esse causa individuationis, cum quantitas sit quid natura posterius ipsa substantia individua; quia, sicut arguitur communiter quod accidentia non videntur habere rationem alicuius causalitatis in individuatione, eo quod magis per substantiam tanquam per id quod est natura prius et in quo existere et subsistere habent individuantur; et etiam sicut arguitur quod modus realis eo quod, si est aliquid in rerum natura, est quid posterius natura quam sit ipsa natura substantiae individuatae, non potest ex illo habere rationem suppositi vel individui, ita etiam videtur posse argui de quantitate; — ad hoc patet solutio ex iam dictis. Verum est enim quod oportet quod quantitas sit quid prius materia et forma in quantum intelligitur habere aliquam rationem causalitatis in individuatione.Sed in substantia individua potest considerari et ipsa subsistentia eius quod respicit rationem suppositi, id est rei in se existentis et alteri in existendo non innitentis, et quantum ad hoc omne accidens et omnis modus realis qui potest poni est quid posterius substantia individua. Ideo ad rationem suppositi nihil tale potest habere aliquam rationem causalitatis; immo hoc convenit omni substantiae ex se sive ex ipsa natura sua. Sed praeter subsistentiam in substantia individua adhuc considerari potest divisio eius ab alio eiusdem rationis et si sic quidem consideretur suppositum, scilicet ut existit divisum ab alio eiusdem rationis, cum forma substantialis de se non habet existere divisa in plures formas eiusdem rationis nec etiam hoc habet materia de se, sed hoc convenit quantitati per se vel secundum se, scilicet esse divisibile vel esse id unde aliquid natum est esse divisibile in partes tam materiales quam formales secundum substantiam eiusdem rationis, prout patet ex diffinitione quantitatis praeallegata in quinto Metaphysicae, tunc dicendum est quod ad hoc quod aliqua substantia singulariter sit sic indivisa in se et divisa ab alio non sufficit esse materiae et formae substantialis secundum se; sed oportet adesse quantitatem causantem divisionem qua quidem ipsa materia extenditur et divisibilis est et ex hoc quicquid in ipsa recipitur quod ex eius potentia educitur; et reducitur ista causalitas ad genus causae materialis, quia est dispositio in materia qua materia habet potentialitatem ad diversitatem partium secundum substantiam et ad receptionem diversarum formarum secundum substantiam quas oportet etiam dividi, cum in materia divisa recipiuntur quae ex se non habent huiusmodi divisibilitatem.

Cum ergo dicitur quod quantitas est accidens et sic posterius, dicendum quod dimensiones non dicuntur praesupponi in materia ut quid prius natura et simpliciter quam ipsa materia vel etiam ' forma receptibilis in ea in entitate eis secundum substantiam et simpliciter debita, sed sic ut sint priores naturaliter quam materia in esse divisibili ipsius materiae sive in esse huius quod est materiam habere simul plures partes eiusdem rationis. Prius enim natura est materiam esse quantam quam habere plures partes eiusdem rationis; prius tamen natura est simpliciter materiam esse materiam quam ipsam esse quantam et sunt etiam priores naturaliter ipsa forma introducenda in quantum materia supponitur formae non ut subiectum eius simpliciter, sed ut subiectum ? plurium formarum quod est ei per quantitatem. Ita etiam intelligendum est de dimensionibus existentibus in individuo iam existenti in sua individuatione respectu totius substantiae compositae ex materia et forma substantiah. Nam, cum dimensiones determinatae et quantitas simpliciter sint causa in hoc quod est substantiam esse divisibilem et actu divisam in plures partes eiusdem rationis, necesse est eas praesupponi et esse priores naturaliter quantum ad hoc esse divisibile substantiae et esse actu divisum; substantia autem composita naturaliter prior est in ratione subiecti et causae materialis etiam determinata quantitate quae estin ea. Nec est inconveniens quod secundum illud esse cuius accidens est causa sit prius naturaliter. Ubique enim naturaliter causa prius est quam effectus; et sic individuum in genere substantiae naturaliter prius est id quod est secundum substantiam quam id quod est secundum esse divisum, et prius est illud esse substantiam simpliciter quam esse substantiam sic divisam; sed naturaliter prius est substantiam individuam esse quantam et extensam per quantitatem quam esse divisibilem secunduni partes eiusdem rationis etiam secundum substantiam.

Haec autem non possunt adaptari ad modum a quo secundum aliquos dicitur aliquid habere rationem suppositi, ut per se patet; et ideo per hanc distinctionem non potest defendi dicta positio. Per hoc autem quod dicitur quod accidens est prius natura secundum rationem causae formalis, in quantum formaliter extendi et dividi habet substantia per ipsum, non ponitur quod ipsa substantia et secundum materiam et secundum formam realiter non dividatur; sed quod sic dividi non habet nisi in quantum quantitate informata est.

Ex hoc etiam non sequitur quod quantitas cedat in rationem causae formalis in ratione individuationis, immo ipsa forma substantialis, licet habeat quantitas rationem causae formalis in substantiam ' esse divisibilem et extensam; quia, licet id entitatis quod habet quantitas sit posterius natura quam id entitatis quod habet substantia singularis, tamen, ut dictum est, id divisibilitatis quod habet quantitas in partes eiusdem rationis est prius naturaliter quam dividi et extendi substantiae, ut dictum est; et sic quantitas dicto modo est prius natura quam substantia, licet etiam ? id entitatis quod habet quantitas sit posterius natura tota substantia composita. Tamen sub ratione esse divisibilis et extensi prius natura est materiam extendi et dividi quam formam et ideo cedit in rationem causae materialis, non formalis dicto modo.