Et videtur, quod non. 1. Dicit enim Augustinus in libro V de Trinitate ', quod nihil in Deo secundum accidens dicitur: quia nihil ei accidit: omnis autem relatio accidens est: et negato consequente negatur antecedens: ergo in Deo non est relatio, nec aliquid dicitur secundum relationem.

2. Adhuc, Boetius in libro de Trinitate sic dicit: "Predicamenta que sunt seciundum accidens, cum quis in divinum predicationem verlerit, cuncta mutantur que predicari possunt." Sed relatio predicamentum accidentis est. Ergo in divinam predicationem versum mutatur. Mutatum autem non remanet relatio: quia nulla substantia relatio est, et nulla relatio substantia. Videtur ergo, quod relatio non maneat relatio sumpta in divina predicatione.

3. Adhuc, Augustinus dicit: "Quod dicilur ad alterum, non substantiam significat." Sed immediata divisio est, quod omne quod de altero dicitur, aut secundum substantiam dicitur, aut sccundum accidens. Omne enim quod est, aut est ens per se nullo indigens ut ens sit, aut ens non per se, sed per aliud et in alio et alio indigens ut sit, et nitens alii, cum non possit esse in seipso. Et si est ens per se, substantia est et substantiam predicat. Si autem est in alio et per aliud, alio indigens et alii nitens, de necessitate accidens est et praedicat accidens quando dicitur de aliquo. "Cum ergo ad aliquid non predicet substantiam," ut dicit Auvustinus, videtur sequi de necessitate, quod predicet accidens: et sic ut prius arguitur, cum accidens non sit in Deo, relatio non erit in Deo.

4. Si quis ad hoc solvere velit, sicut solvit Augustinus in libro V de /riniiate, sic dicens: "Nihil in Deo secundum accidens dicitur, quia nihil ei accidit. Nec tamen omne quod dicitur, secundum substantiam dicitur. In rebus enim crealis atque mutabilibus, quod non secun dum substantiam dicitur, restat ut secundum accidens dicatur. In Deo autem nihil quidem secundum accidens dicitur, quia nihil in eo mutabile est aut amissibile. Nec tamen omne quod dicitur, secundum substantiam dicitur’ dicitur enim ad aliquid, sicut pater ad filium, et filius ad patrem: quod non est accidens: quia ille semper pater est, et ille semper filius." Et ad hoc redit dictum Augustini,quod relatio in divinis ideo non dicitur accidens, quia semper adest et immutabiliter. Et videtur non solvere: accidens enim naturam accidentis non habet ex hoc quod mutabile est, vel separabile, sed ex hoc quod inest. Ergo relatio ex hoc quod inest, licet inseparabiliter et ab eterno, nihilominus tamen accidens est. Et inde objicitur ut prius, quod scilicet in Deo non sit relatio: quia accidens in Deo non est.

5. Adhuc, Inter genera accidentis relatio imperfectius est: eo quod id quod est, ad alterum est, et nihil est absolute. Quod autem imperfectum est, maxime removendum est a divinis. Relatio ergo maxime erit removenda a divinis.

6. Adhuc, Omne quod secundum veritatem est in aliquo, si ipsum est et inest, addit aliquid ei cui inest, et subtraclum minuit aliquid ab eo: et si aliquando insit, et aliquando non, mutat, vel mutationem que secundum ipsum est, inducit. Relatio ei in quo est, nihil addit, et subtracta nihil minuit, et existens aliquando et aliquando non, nulJam inducit mutationem in eo in quo est. Aristoteles enim in V Physicorum, dicit, quod in ad aliquid non est motus. Ad aliquid ergo entis alicujus non habet vetitatem. Nihil autem in Deo est nisi secundum essenti# veritatem. Ergo relatio in Deo secundum veritatem esse non videtur. Prima pars patet per se. Szcunpam scribit Boetius in libro de Vrinitate: dicit enim, quod "relatio nec addit, nec minuit, nec mutat id in quo est."

7. Adhuc, Omne quod simplicissimo nullam affert compositionem, quantumcumgue multiplicetur in ipso, nullam habet entitalis veritatem. Relatio simplicissimo addita et in eo multiplicata, nullam affert compositionem. Ergo nullam entitatis habet veritatem. Peima probatur ex hoe, quod si haberet veram entitatem, haec addita simplicissimo induceret compositionem. Sscunpa scribitur ab Avicenna in prima sua philosophia, ubi loquitur de relatione. Dicit enim, quod "quanto aliquid simplicius est, tanto pluribus relationibus ad plura refertur.’ Et quod simplicissimum, omnimodis relationibus refertur ad omnia." Et sic patet, quod relatio nullam veram habet entitatem secundum veritatem. Ergo in divinis esse non videtur: ens enim et verum convertuntur. Et sicut dicit Aristoteles in V prime phylosophiae, "sicut se habet res ad esse, ita se habet ad verum."

In contrarium hujus est, 1. Quod dicit Boetius in libro de 7rinitate, quod "substantia continet unitatem in divinis, relatio vero multiplicat Trinitatem." Constat autem, quod Trinitas vere multiplicatur in tres personas. Ergo id quod multiplicat eam, relatio scilicet, vere est in divinis, et secundum veram entitatem.

2. Adhuc, Damascenus dicit, quod "Pater et Filius et Spiritus sanctus non sunt nomina significantia substantiam, sed nomina habitudinis, qua persone se habent ad invicem secundum existentie modum." Sed existentia modus verissime est in Trinitate, quo quelibet persona secundum seipsam existit. Ergo et relativum et relatio verissime significant modum illum: et ita secundum veritatem sunt in divinis.

3. Adhuc, Quod assumptum in divinam predicationem omnino non mutatur a modo predicandi quod predicat, verissime manet in divinis. Relatio assumpta in divinam predicationem, omnino non mutatur a modo predicandi quod predicat. Ergo verissime manet in divinis. Prima patet per se. Secunia scribitur a Boetio in libro de TZrinitalr.

4. Adhuc, In prainducta Augustin aucloritate habetur, quod "id quod dicitur ad aliquid, non dicitur secundum substantiam." Aut ergo vere dicitur, aut non. Si non: tunc false dicerelur: quod inconveniens est: tunc enim hive: esset falsa, pater est filii pater. Si aulem vere dicitur, sequitur quod vere est in divinis ad aliquid et relatio.

Ulterius queritur, Si ea que dicuntur in divinis, secundum substantiam possint dici?

Et videtur, quod non, 1. Substantia enim, ut dicit Aristoteles in Predicamentis, a substare. dicitur: eo quod substat accidentibus et fundat ea in esse per hoc quod sunt in ipsa et de ipsa. Dicit autem Augustinus in libro Vil de Trinitate, quod "nefas est dicere ut substet Deus et subsit bonitati sue, tamquam illa bonitas non substantia sit, sed in illa sit tamquam in subjecto." Ergo videtur, quod nihil in Deo secundum substantiam dicatur.

2. Adhuc, Substantia que maxime substat, est prima substantia, que sic subjectum est, ut dicit Aristoteles, quod ab ipsa nulla exit pradicatio, et rationem predicati nullo modo suscipere potest, ut in Logicis determinatum est. Unde illa dicitur, que primo et principaliter et maxime substat: eo quod omne quod substat, compositum est ex eo quod substat et cui substat. In divinis ergo nihil secundum substantiam potest pradicari.

3. Adhuc, Omne quod predicatur de aliquo, predicatur ut de subjecto, sive predicetur modo substantia, sive modo accidentis. In divinis nihil est subjectum, vel in ratione subjecti: eo quod simplicissimum est omne quod est in divinis. Ergo videtur, quod in Deo nihil predicetur secundum substantiam, vel secundum accidens..

Solutio. Ad primam partem questiohis prenotandum est, quod multi philoavuphi propter rationes superius inductas relalionem dixerunt non esse entis pradicamentum, sed aliquid per rationem im omnibus existens, ex hoc scilicet, quod ratio comparat unum ad alterum aicul superius ad inferius, vel sicut parei ad totum,vel sicut partem ad comparwin: vel par ad compar vel dispar: ralionem accipientes ex hoc, quod dicunt Alexander et Boetius in commento libri lredicamentorum, quod si accipiantur wt quae secundum dici et esse ad aliquid sunt, ut duplum et dimidium, que secundum eumdem casum, genitivum scilivet, ad convertentiam dicuntur, per hoc quod dicitur dimidium, nihil additur ei quod entitatis sit, sed sola divisione per medium efficitur dimidium: divisio autem nihil addit, nec minuit ab utroque divisorum, nec mutationem inducit que nit in ipsis dividentibus: et ideo dimidium super id quod est dimidium, nihil videtur addere quod veram habeat entifalem.

Hi tamen decepti sunt secundum Arislotelem. Constat enim, quod modus comparationis in ipsis comparatis est aliquid, ut proportio et habitudo, etiamsi numquam comparentur ad invicem secundum actum: et alle modus aliquid wntitatis est, et sic cadit im modum pradicandi specialem divisam ab omnibus aliis modis predicamentorum, qui praicant ens absolutum: et tales modi secundum coordinationem taliter preedicabilium sub uno communi coordinati, unum speciale faciunt predicamentum. In hoc tamen quod nihil apponunt, vel minuunt entitatis absolute, maxime competit summe simplicitati distingui per relationes, ut dicit Boetius in libro de Trinitate, et si quis diligenter advertal, secundum rationem procedit omne predicamentum, tam substantie, quam accidentis. Principia enim pradicamenti prima sunt polentia et actus. Statim autem nominata potentia, in nomine

concipitur et cointelligitur comparatio potentia ad actum, et in ipso nomine actus cointelligitur comparatio actus ad potentiam, et comparatio utriusque ad totum: et sic relatio. Unde intellectus: relationis est ante intellectum substantia, eo modo quo substantia predicamentum est et genus: quia sic composita est ex esse et determinante esse ad substantiam et ad id quod est: et sunt isti tres intellectus primi consequentes se, esse scilicet, et esse hoc, et determinatum ad genus. Et ante-hune secundum intellectum est esse: ad hoc enim cointelligitur in habitudine principiorum facientium hoc esse hoc et distinctum in esse.Et postistos tres intellectus non consequitur,sed accidit intelleetus ejus quod est inesse, qui est intellectus accidentis: accidentis enim esse est inesse. Unde intellectus ejus quod est esse ad aliquid, antecedit intellectum accidentis. Et propter hoc dicit Augustinus, quod "aliquid potest esse pradicamentum ad aliquid, quod non est predicamentum secundum accidens." Prius enim natura est esse ad, quam esse in. Et ideo non sequitur, quod pradicatum secundum aliquid predicetur secundum accidens: prius enim natura non infert posterius natura, sed posterius natura infert prius natura.

His ira quam prenotatis, facile est respondere ad objecta.

Duo enim prima nihil concludunt eo quod intellectus ejus quod est esse ad aliquid, est ante intellectum accidentis: et ideo ablato accidente, non aufertur intellectus ejus quod est esse ad aliquid.

Ad aliud dicendum, quod in creaturis bene sequitur, quod non predicatur secundum substantiam, predicatur secundum accidens, dummodo accidens large sumatur, ita quod commune sit ad proprium. Sed in creatore non valet, etiam secundum Philosophos: quia illi propter nimiam simplicitatem nihil accidit: et sicut non est in genere substantie per hoc quod substantia est, ita non est in genere accidentis per hoc quod ad aliquid est. Est enim per hoc quod substantia est, ante omnem substantiam: et per hoc quod relativum est, ante omne accidens. Nec prima divisio entis est in substantiam et accidens, sed secunda: sed prima divisio est in ens ab alio, et ens non ab alio: et postea entis ab alio divisio est in substantiam et accidens. Substantia enim que dividit ens cum accidente, est substantia subjeclum. Ens autem non ab alio nullius potest esse subjectum: est enim per intellectum ante substantiale, et ante accidendale. Et ideo non sequitur in illo, quod non predicatur ut substantia, quod predicetur ut accidens,

Et ex isto patet intellectus verbi Augustini.

Et ad objectum contra, dicendum est, quod hoc verum est, quod accidens est: et sive mobiliter sive immobiliter insit, semper accidens est. Sed in divinis relatio non inest ut accidens, sed inest ut idem, non differens ab eo cui insit, nisi secundum modum intelligendi vel significandi. Sicut enim habitum est in superioribus, ex illa parte predicandi modus relativi mutatur in modum predicandi substantiae :paternitas enim in Patre idem est quod Pater.

Ad aliud dicendum, quod ad aliquid suo modo perfectum est, sicut et alia predicamenta. Est enim forma respectiva, que si absolute significaretur, jam ad aliquid non esset. Unde suo modo prout perfectionem habet, in divinam refertur predicationem. Et quod dicit Boetius, quod non addit, nec minuit, vel mutat, hoc facit relationem magis convenire maxime simplicitati, ut in principio solutionis istius dictum est. Et per Hoc patet solutio ad sequens. Ad aliud dicendum, quod ad aliquid, nullam habet absolutam entitatem: et ideo simplicissimo nihil addit vel minuit: et propter hoc maxime competit distinctioni que est in divinis. Ad 1 quod in contrarium adducitur, dicendum est, quod relatio in divinis verissimo modo est, sed modo relationis, hoc est, quod non predicat aliquid quid insit modo forme substantialis vel acerdentalis, universalis vel particularis, ut dicit Boetius: sed totum quod est, dicit et predicat ad id quod extra est, hoc est, ad oppositum correlativum: quia ad ipsum se habet sicut terminus et finis ad quem determinatur respectus opposilionis ejus. Et ideo dicit Philosophus, quod relativum est hoc ipsum quidquid est, ad alterum, et alterius est. Et secundum hanc veritatem verissime est in divinis. Secundum hune enim modum nihil addit, vel minuit, vel mutat: quia hoc ipsum quod est, totum ad alterum est, et nihil sui est ad id in quo est. Propler quod etiam Porretanus dicit, quod forma relationis potius esf forma assistcens quam inherens, sicut in Logicis in libro qui dicitur Sex principiorum, determinatum est. Et: haec est causa propler quam nulla ei in quo est, affert compositionem secundum esse: quia cujus esse totum ad alterum est, nihil addit ei in quo est.

Ad oictum Damasceni dicendum, quod Pater et Filius et Spiritus sanctus sunt nomina habitudinis: sed habitudinis illius esse in hoc est, quod ad alterum est, etnon in hoc quod inest alicul: hoc enim est esse accidentis, quod in divinis non est. Habitum enim est, quod intellectus relationis separatus est al intellectu accidentis in omnibus in quibus non fundatur relatio super aliquod aliud accidens, sicut in creaturis. Unde cum dico, similis, similitudo fundatur super unam qualitatem. Cum dico, pater, paternitas fundatur super aclum generationis, qui est accidens generantis: et ita est in omnibus creaturis. Et ideo relatio in creaturis in suo intellectu ponit accidens, Sed in divinis substantia, virtus, et operatio, idem sunt sub diverso modo significandi et .ideo relatio fundata in his et causata in ipsis, nullum ponit intellectum accidentis,

Ad Aliud dicendum, quod cum dicit Boetius, quod "ad aliquid omnino non mutatur," intelligit, quod negatio formaliter signum distributivum respiciat, ul sitsensus, non omnino mutatur. Cum mim in creaturis duos habeat modos preedicandi, scilicet accidentis quod in micllectu suo ponit, et eo quod id quod rnusatur ab accidente, non potest esse nisi accidens: alterum autem quem habet in quantum relatio est: qui est ad extra, assumptum in divina predicatione, mutat primum et retinet secundum, eo quod in divinis ex accidente non causutur: et ideo dicit, "non omnino mutatur." Ad aliud dicendum, quod vere dicitur in divinis ad aliquid, et verissime. Et hene conceditur, quod in divinis verissime est relatio veritate relationis, non veritate accidentis: quia in divinis non potuit esse accidens: eo quod non causatur ab accidente: non enim habet esse accidentis relatio nisi secundum quod ab accidente causatur, ut dictum est.

Ad id quod ulteriusqueritur, scilicet utrum aliquid secundum — substantiam predicetur in divinis ?

Dicendum, quod substantia dupliciter dicitur, scilicet secundum rationem no- minis quod ab actu substandi imponitur: et sic solum substantia est, quod omnium et primum subjectum est: et sic in Deo substantia non est: nec aliquid predicatur secundum substantiam. Alio modo dicitur per se ens, quod est causa et occasio omnibus subsistendi in ipso: et sic substantia dicitur de Deo maxime, et de aliis posterius. Ab ipso enim sicut a conficiente, et in ipso sicut in continente, subsistit omne quod est. Et hoc modo aliquid secundum substantiam dicitur de Deo, sicut id quod dicitur absolute, et non ad aliquid.

Ad aliud dicendum est, quod omne quod pradicatur per inherentiam, pradicatur ut de subjecto, et omne tale compositum est: et hoc modo nihil predicatur in divinis. Sed id quod predicatur per identitatem, non predicatur per inherentiam: quia inherens non est id cui inheret. Et ideo in divinis ubi est predicatio per identitatem, non predicatur aliquid per inherentiam: et quod predicatur in divinis, non pradicatur per inherentiam, sed ut idem: et ideo non predicatur ut de subjecto secundum rationem subjecti, sed pradicatur ut de eo quod perjse existit, et ut idem illi: et ideo predicatur secundum substantiam, sed non ut de subjecto.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 37