1. A perfectissimo agente perfectissimum est opus: Deus est perfectissimum agens: et ejus propria actio est creatio: ergo per creationem a Deo non fit nisi opus perfectissimum. Videtur ergo, quod materia sive forma a Deo non fiat, nisi per creationem. Non ergo corporalia primo fiunt in materia confusa, et postea distinguuntur per formam: sed statim per creationem fit compositum ex materia et forma.

2. Adhuc, Confusio repugnat ordini sapientie creatoris. Cum ergo creator emnia facit in sapientia, ut dicitur in Psalmo cin, 24+, videtur quod non fecerit in confusione, sed in distinctione formarum.

3. Adhuc, Confusum est quod in se habet formas, sed non distinctas. Videtur ergo, quod habeat sicut permixtas. Contrariz autem forme elementorum in mixto agunt et patiuntur ad mixti dissolutionem. Ergo materia prima omnium corporalium in se dissolubilis et corruptibilis fuit: ergo principium nature esse non potuit, Dicit enim Aristoteles in I Physicorum, quod principium essentiale nature incorruptibile est.

4, Adhuc, In naturalibus et in his que fiunt a proposito sive ab intellectu, numquam fit materia sine forma. Cum ergo naturalia et que fiunt a proposito, exemplata sint ab his que fiunt a sapientia divina, videtur quod sapientia divina non facit primo materiam, et postea distinguit eam per formam.

Sed contra hoc est, 4. Quod dicit Hieronymus, Gregorius, Beda, et Strabus, Ambrosius, et omnes alii preter Augustinum. Et tamen ille etiam in libro XII Confessionum dicit, quod "Deus primo fecit informitatem materi#, quam postea distinxit per formas."

2. Adhuc, Ovidius in libro I Metamorphoseon: "Ante mare, et terras, et quod tegit omnia celum, Unus erat toto nature: vultus in orbe, Quem dixere chaos."

3. Adhuc, Boetius in libro IIT de Consolatione philosophie: "Quem non externz populerunt fingere causa Materiz fluitantis opus: verum insita summi Forma boni livore carens, tu cuncta superno Ducis ab exemplo".

Ergo materia omnium primo fluitabat confusa, et postea exemplo mundi archetypi distincta est per formas, sicut dicit Plato.

4. Adhuc, Per rationem quidam probant idem. Dicunt enim, quod et antiqui Philosophi dixerunt, quod omnis generatio et factio alicujus ex aliquo, est ex convenienti: distinclio ergo que est opus divinum post creationem, erit ex convenienti: conveniens autem esse non potest, nisi sit ex materia in se formas distinctorum habente confusas et indistinctas: ante opus ergo distinctionis fuit materia que dicta est chaos, omnium formas habens indistincte.

3. Adhuc, In libro de Intelligibilibus dicitur, quod omnis forma que est a primo motore sicut in actu et in exemplari, est in materia prima sicut in potentia. Et ideo dicitur, quod prima causa que potest omnia facere, imaginem habet materiam primam ex qua possunt omnia fieri. Cam ergo quilibet artifex formando opus suum, non operatur nisi in eo ex quo possunt omnia fieri que sunt sue artis, videtur quod etiam Deus opus distinctionis et ornatus non facit, nisi ex materia et in materia qua possunt fieri omnia opera sua et recipere omnes formas operum suorum: et hoc non est nisi materia que dicta est chaos, habens confuse omnes formas: ergo ex tali materia operatus est Deus opus distinctionis et ornatus: et sic a principio non fecit Deus omnia simul in formis distincta, sed in materia que dicta est chaos.

Juxta Hoc queritur, Utrum sicut per terram intelligitur materia elementorum et elementatorum confusa et indistincta, ita per ccelum intelligatur materia ccelorum ccelestium confusa et indistincta ?

Et videtur, quod sic: quia 1. Sicut ignis primo informiter fuit in materia, et postea per dislinctionem formam etlocum accepit, et similiter alia elementa et elementata.

Similiter cum dicitur celum, indistincle proponitur, et postea per distinctionem ad esse cceli distinguitur, com dicitur: Fiat firmamentum in medio aquarum '; firmamentum enim dicit hoc et speciale coelum.

2. Adhuc, Hoc videtur sentire Augustinus in libro contra Manicheum sic dicens: "Dicitur terra vacua et inanis : quia terra nunc habet ut fiant aliqua ex illa, que tune non habuit: nune enim est quasi mater que est gravida multorum fetuum." Cum ergo etiam celum primo in se habuerit unde fierent cceli distincti et stelle distinct, videtur quod ccelum dicat informem materiam, respectu ccelestium, sicut materia dicit informem materiam respectu elementorum et elementatorum.

3. Adhuc, Augustinus contra Manicheos: Primo materia facta est confusa et informis, unde omnia fierent que distincta atque formata sunt: quam credo a Grecis chaos appellari: sic enim in alio loco, hoc est, in libro Sapientia, x1, 18 in laudibus Dei dicitur: Tu fecisti mundum de materia informi. Quod aliqui codices habent, de materia invisa . Et ideo certissime creditur Deus omnia ex nihilo fecisse: quia etiamsi omnia formata de prima materia facta sunt, ipsa tamen materia de omnino nihilo prius facta est.

4, Adhuc, Augustinus, ibidem, "In formis illa materia (quam de nihilo fecit Deus) appellata est primo ccelum et terra: non quia hoc jam erat, sed quia hoc poterat esse. Postea legitur factum ccelum ex ipsa: quemadmodum si semen arboris considerantes, ibi dicamus esse radices et robur et ramos et fructus et folia, non quia jam sint, sed quia inde futura sunt. Sic dictum est: Jn principio creavit Deus celum et terram , quasi semen ceeli et terre, cum in confuso adhuc esset cceli et terrae materia: sed quia certum erat inde futura esse ccelum et terram, ideo et ipsa materia ccelum et terra appellata est."

5. Sed sisic est, quod tam per coelum quam per terram intelligitur materia confusa: tune habet locum questio, quare de terra dicitur, quod erat tnanis et vacua ®, vel secundum Septuaginta, instructibilis et incomposita: de caelo autem nihil taliam legitur ?

Solutio. Dicendum, quod Sancti diversilicati sunt in solutione hujus questionis. Augustinus enim dixit, quod omnia simul facta sunt in forma et materia secundum genera et species sicut nunc sunt. Cui videntur consentire Damascenus et Gregorius Nyssenus qui dicunt, quod de singulis speciebus animalium duo perfecta secundum speciem et sexum primo creavit Deus, ex quibus alia propagarentur. Aliis autem sanctis, sicut Gregorio, Hieronymo et aliis magis placuit, quod primo creavit materiam confusam elementorum et elementatorum, et ex illa per distinctionem et or natum secundum species et genera res formavit sicut adhuc sunt. Et utrumque horum Catholicum est, quamvis dictum Gregorii et aliorum magis consonet littere Genesis.

Et secundum illos ad primum sic respondendum est, quod perfectissimi agentis virtus que infinita est in potentia, non potest considerari in opere operato, quod diverse essentiz est ab ipso: eo quod illud creatum est, et nihil creatum susceplibile est infinite virtutis, sed consideratur in modo operationis: quia scilicet opus in forma et materia facit ex nihilo, et quia operari habet in voluntate, et sicut vult operatur. Ad Roman. w, 17: Qui vocal ea que nonsunt, tamquam ea que sunt: quamvis materia informis natura et non tempore precedat opus formatum, ut dicit Augustinus et omnes Sancti.

Ad aliud dicendum, quod confusio que repugnat ordini sapientie, est confusio non ordinabilis. Confusum autem quod in se habet unde redigatur in ordinem per distinctionem, non repugnat ordini sapientia, sed potius concordat: quia mixtum continuum et determinatum ad speciem et figuram sicut sunt elementata, ex uno simplici fieri non potest.

Ad aliud dicendum, quod miscibilium simplicium qualitates in mixto non agunt, nisi ubi secundum actum sunt. In illo autem mixto quod chaos Greci vocant, secundum actum qualitates elementales non fuerunt solute, sed ligate proportionibus miscibilium: sicut etiam sunt in mixtis et complexionatis. Et hoc est etiam quod dicit Boetius in libro III de Consolatione Philosophie: "Tunumeriselementa ligas,ut frigoraflammis, Arida conveniant liquidis, ne purior ignis Evolet, et mersas deducant pondera terras."

Numeros enim Boetius hic vocat proportiones mixtorum in mixto vel com plexionato, in quo minimum cujuslibet miscibilium cum minimo alterius est: quia, sicut dicit Aristoteles in Tl de Generatione et Corruptione, mixtio est miscibilium alteratorum unio.

Ad aliud dicendum, quod licet naturalia et illa que fiunt a proposito, exemplata sint a sapientia divina, tamen exemplum illud non implet exemplar secundum omnem modum, imo deficit ab ipso: quia sapientia non operatur super prejacentem materiam, quia si ita operaretur, aliquo indigeret ad opus, sine quo operari non posset, et non esset agens perfectissimum. Sed natura et propositum non operatur, nisi super prejacentem materiam.

Apw quod objicitur in contrarium, aq otject.1. dicendum quod sancti illi secundum litteram Genesis dicunt, quod per opus creationis produxit materiam confusam primo, que confusa postea per opera dierum distincta et ornata est.

Ad dictum Augustini dicendum, quod ipse intelligit informitatem precedere formam natura, non tempore: sicut et Plato in Zimexo dixit, matriculam sive receptaculum formarum primo a Deo esse faclum secundum ordinem nature: et postea formas per se existentes illi esse incorporatas et posilas sicut in Euripo, in quo per motum et alterationem continuam sustinet ebullitionem.

Ad primum Ovidii dicendum, quod opinio de confusa et mixta materia ab antiquis Epicureis Philosophis derivata est, quam tangunt Ovidius et Boetius.

Ad rationem dicendum, quod illa ratio aq onject. 4, pro illa opinione satis conveniens est: sed tamen non est sufficiens, quia alio modo potest esse ex convenienti, sicut sufficienter determinatum est in tractatu de erroribus Aristotelis et Platonis, questione de generatione formarum ',

Ad aliud dicendum, quod licet poten- 44 object.s. tia prime materia quedam sit imago et similitudo potentie divine, tamen in multis deficit ab ipsa, et non equat eam. Non enim omnia que Deus potest facere, et ut potest facere, possunt fieri ex materia vel in materia: et idcirco non est necesse, quod Deus semper operetur ex tali materia distinguendo et ornando.

Ad id quod ullerius queritur ‘, dicendum quod secundum Augustinum nihil prohibet, quod per celum intelligatur indistincta materia cceli, que postea in hoc vel in illud ccelum distincta est: quia, sicut dicit Augustinus, materia illa multis rationibus vocata est, ut ex multis vocabulis exprimeretur, quod informitas ejus ad multa est formabilis. Unde Augustinus: "Non absurde etiam prima materia aqua dicta est: quia omnia que in terra nascuntur, sive animalia, sive arbores, sive herbe et si qua his sunt similia, ab humore incipiunt formari atque nutriri. Hee ergo nomina omnia, sive celum, sive terra invisibilis et incomposita, et abyssus cum tenebris, sive aqua super quam ferebatur spiritus Dei, nomina sunt unius informis materiz, ut res ignota notis vocabulis insinuaretur. Dicta est ergo ccelum et terra: quia inde futurum erat cceelum et terra. Dicta est terra invisibilis et incomposita et tenebrosa super abyssum: quia informis erat et nulla specie cerni poterat aut tractari, etiamsi esset homo qui videret aut tractaret. Dicta est etiam aqua: quia facilis et ductilis subjacebat operanti, ut de illa omnia formarentur. Sub his nominibus omnibus materia erat invisa et informis, de qua Deus condidit mundum."

Ad sequens dicendum, quod non est inconveniens si sic dicatur secundum Augustinum.

Ad aliud dicendum, quod secundum Augustinum materia precessit formationem natura: sicut etiam dixit Plato, ut paulo ante dictum est.

Ad aliud dicendum, quod Augustinus nihil aliud intendit ostendere, nisi quare tot nominibus vocatur, et quod praecedit natura formationem. Et propter hoc dixit Moysen dixisse: In principio creavit Deus celum et terram.

Ad ultimum dicendum, quod secundum Augustinum in libro contra Manichzos, terra dicitur inanis et vacua, quia adhuc non habuit in se virtutem sementivam, qua generabilia et corruptibilia produceret. Et dicitur vacua et inanis, quia receptaculum est horum: et nihil horum adhuc habuit, sed hee postea per opus distinctionis et ornatus accepit. Et dicitur incomposita, quia compositionem forme et materie non habuit. Et dicitur instructibilis, quia per opus ornatus constructa non fuit. Nihil horum de ccelo dici poterat: eo quod natura ceelestis etiam communis in se habuit per naturam luminosi, unde celi in specie determinati et stelle formarentur.

Utrum autem una materia sit om nium, et utrum una sit materia corruptibilium et incorruptibilium, in antehabitis determinatum est in tractatu de erroribus Aristotelis et Platonis, questione de materia prima®: et hoc hic non oportet inquiri pro nunc.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 44