Quaestio 118

MEMBRI PRIMI ARTICULUS I. Quid sit acedia secundum definitionem et rem ?

Quaeritur ergo primo, Quid sit acedia secundum definitionem et rem?

1. Dicit autem Augustinus super illud Psalmi cvi, 18: Omnem escam abominata est anima eorum: "Acedia est tedium internt boni."

2. Adhuc, Damascenus: "Acedia est tristitia aggravans."

3. Idem, Libro II de Fide orthodoxa, ubi distinguit species tristitiarum dicit, quod "acedia est tristitia vocem auferens,"

4. Adhuc, Richardus de sancto Victore dat hance: "Acedia est torpor mentis, bona negligentis inchoare."

5. Adhuc, Antiqui Magistri dederunt hanc: "Acedia est diflidentia implendi mandata."

Videtur, quod nulla istarum definifionum conveniat: quia

1. Acedia vitium est, sive capitale peccatum: cum igitur unum genus sit op positorum, acedia erit in genere habitus in quo est etiam virtus. Per istas autem omnes definitiones non ponitur in genere habitus. Ergo videtur, quod nulla conveniat ei.

2. Adhuc, Quam nos dicimus acediam, Gregorius in libro XXXII Aforalium vocat tristitiam: et constat, quod tristitia est in genere habitus: ergo videtur, quod male definitur, eo quod omne vitium in genere habitus sit.

3. Adhuc, Aspasius in libello de Passionibus dicit, quod omnis passio motus est. Et ratio sua est: quia passio non fit nisi secundum illam speciem qualitatis quam vocat Aristoteles passionem vel passibilem qualilatem, inferentem vel illatam: et in illa sola, sicut dicitur in VIL Physicorum, est motus alterationis. Habitus autem in quo genera sunt vitia et virtutes non est motus, sed potius perfectio potentie et quies

4, Adhuc, Iste definitiones omnes peccant, quod non ponunt acediam in uno genere passionis, sed in diversis valde. Auguslinus ponit in genere tedii, Damascenus in genere tristitia, Richardus in genere corporis, qui est pigritia quedam originalis diffidentie, quae opponitur fortitudini secundum Tullium.

Solutio. Dicendum, quod acedia est unum de capitalibus peccatis, sicut dicit beatus Gregorius: et secundum quod est peccatum, est in genere habitus: sed guia omnis habitus generatur ex actibus, sive sit vitil, sive virtutis consuetudinalis, Virtus enim medium est passionum: vitium autem extremum, ut dicit Philosophus, sicut fortitudo medium est inter timores et audacias, et temperantia medium in delectationibus innatis inter superfluum et diminutum. Unde passio causa est actus, in quo cognoscitur habitus in omnibus consuetudinalibus et vitiis et virtutibus. Et ideo sancti volentes notificare, acediam, non solum per genus, sed etiam per causam posuerunt eam in genere passionis: eo quod talis notificatio magis certificat essentiam definiti.

Et per hoc patet solutio adprimum.

Ad aliud dicendum, quod tristitia passio est: sed illa passio causa est habitus: et ita nihil certificatur sicut quod certificatur per causam, est.

Ad aliud dicendum, quod passio motus est: et ideo est causa actuum generantium vitium et virtutem consuetudinalem: propter quod etiam diffinitur per ipsam.

Ad untimum dicendum, quod Augustinus ponit acediam in genere tedii: quia taedium in talibus est circa difficile et bonum internum quod est virtus: quia virtus, sicut dicit Philosophus, est circa difficile et honum. Unde ex difficultate boni incidit in tristitiam, et ex tristitia in tedium, quia tedium habet operandi difficile circa quod est bonum, Damascenus autem ponit eam in genere tristitie, propter causam que dicta est. Et dicit, quod est tristitia aggravans: quia ex difficultate boni aggravatur et infirmatur ad bonum. In omnibus autem infirmitas aggravans acuit vocem, sicut patet in omnibus egris: et ex tali aggravatione derivatur Latine nomen acediz: quia 4x0; in Greco idem est quod vocem aggravans. Richardus autem ponit eam in genere torporis qui est pigritia circa operanda: in quam homo incidit ex tristitia circa difficultates operabilium.

Ad definitionem Magistrorum dicendum, quod diffdentia ibi dicitur non confidere de propriis viribus ad impletionem boni difficilis circa quod est virtus, que enervat animos viriles, qui deberent viriliter insurgere ad bona operanda.

MEMBRI PRIMI ARTICULUS II. Utrum acedia sit semper mortale peccatum, vel aliquando veniale? et, Quomodo dicatur peccatum caprtale ?

Secundo quaeritur, An acedia sit semper mortale, vel aliquando veniale ? et, Quomodo dicatur peccatum capitale?

Et videtur, quod semper sit mortale..

1. Eccli. xxxio, 29: Multam malitiam docuit otiositas. Super hoc dicit. Bernardus: "Otiositas mater est vitiorum, et noverca Virtutum." Tale autem vilium quod gignit alia villa, et’ persequitur virtutes, maximum est et mortale. Ergo acedia maximum peccaium est et mortale. Mason patet: quia illa est auctoritas. Mtnor probatur ex hoc, quod otiositas est desiderabile movens ad acediam: propter hoc enim gravatur et tristatur in operatione virtutum, quia desiderat otiositatem.

2. Adhuc, Eccli. xxxvu1, 20, super illud: In absconsione' permaneé tristitia, Glossa: "Hic incipit, et in futuram penam durabit, propter diffidentiam superne consolationis." Sed illud peccatum gravissimum est quod habet gravissimam ponam: nulla pcena gravior quam illa que hic incipit et in futurum durabit: acedia talis poena est: ergo videtur, quod sit gravissimum peccatum et mortale semper.

3. Adhuc, Hf ad Corinth. vu, 10: Seculi tristitia mortem operatur. Sed quod operatur mortem, mortale peccatum est, quia de morte eterna intelligitur. Ergo acedia semper mortale peccatum est.

4. Adhuc, I Joan. v, 16: Est peccatum ad mortem, non pro illo dico ut roget quis. Sed jam habitum est, quod acedia sive tristitia est peccatum ad mortem. Ergo pro eo non est orandum: et sic irremediabile est, et peccatum mortale.

Contra: 1. Humanum est tristari de laborioso, sicut de vigiliis, jejuniis, et orationibus, et hujusmodi: et contingit spe sanctis hominibus tristari de hujusmodi quando superexcrescit labor. Unde Gregorius ad Petrum in dialogo, cum Petrus quereret: "Cur te meeror plus tenet solito ? sic respondit: Meror, Petre, quem continue patior, et mihi per augmentum novus est, et per assuetudinem tus."

2. Adhuc, Matth. xxvi, 38: Tristis est anima mea usque ad mortem. Verba sunt Christi: et difficile esset dicere, quod Sancti in tali tristitia peccarent mortaliter.

Sorunio. Dicendum, quod acedia non semper mortale peccatum est, nec maximum: quantum tamen sit, ex circumstantiis judicandum est.

Aliquando enim tanta est tristitia circa difficile et bonum, quod dejicit in desperationem: et tune peccatum mortale est et maximum, quia desperatio peccatum in Spiritum sanctum est, et est cum finali impeenitentia, que etiam est peccalum in Spiritum sanctum, sicut inferius ostendetur.

Aliquando causatur ex infirmitate, ex qua fit quod homo tristatur et acediosus fit cirea operationem bonorum, que difficilia sunt ad operandum. Et tune non potest dici, quod sit peccatum mortale, sed veniale ex infirmitate causatum. If ad Corinth. 1,8: Non volumus ignorare vos, fratres, de tribulatione nostra que facta est in Asia, quoniam supra modum gravati sumus supra virtutem, ita ut tederet nos etiam vivere. Et in hoc casu nullum peccatum est nec veniale nec mortale: quia sic fuit in Christo et in sanctis. Unde, Matth. xxvi, 38: Tristis est anima mea usque ad mortem. Job, x, 1: Tedet animam meam vite mee: dimitiam adversum me eloquium meum, Et sic non proprie vocatur capitale peccatum, sed tristitia naturalis, que ex gravitate nature incidit in omnem hominem, qui infirme nature est et infirmitates carnis patitur: necesse enim est, quod omnis talis tristetur circa operationem bonorum, que difticilia sunt. Unde, Psal. vi, 3 et 4: Miserere mei, Domine, quoniam infirmus sum: sana me, Domine, queniam conturbata sunt ossa mea,et anima mea turbata est valde.

Aliquando causatur ex desiderio secularis jucunditatis, et libidine peccati, ex quibus incipit tristari circa bonorum operationem. Et sic est mortale peccatum semper grave: sed gravissimum quando conjungitur desperationi, et finali impcenitentie: quia tunc est peccatum ad mortem: quia abstrahit a bonis et immergit hominem in multis malis.

Et in hoc solo casu loquuntur quatuor auctoritates primo inducte: quia sic peccatum ad mortem est, pro quo non est orandum, sicut dicitur, Matth. xu, 32: Non remitietur ei, neque in hoc seculo, neque in futuro: quia est peccatum in Spirilum sanctum, quod est conjunctum finali impcenitentie, ut dictum est: per solam enim pcenitentiam posset remitti: et illa privatur per impeenitentiam finalem, cui conjunctum est. Et ideo dicitur, II ad Corinth. vu, 10: Seculi tristitia mortem operatur.

Et per hac patet solutio ad quatuor primo inducta.

Ad Duo que in contrarium objiciuntur, dicendum quod illa procedunt: quia loquuntur de tristilia causata ex naturali infirmitate, que nullum peccatum est, ut paulo ante diximus. Et hac fuit in Christo ut propassio, in aliis autem Sanctis ut passio naturalis Propassio enim, ut dicunt sancti Augustinus et Hilarius, vocatur passio afficiens, et non abducens ralionem: passio autem est afficiens, et aliquando abducens, secundum quod Arisloteles dicit in VIL Ethicorum de continente et incontinente, quod continens est qui moratur in mente, et vi passionis non abducitur incontinens e converso, qui in mente non moratur, et vi passionis abducitur mollis vero qui sicut enervatus et dissolutus, omni subjacet passioni. Capitale autem peccatum dicitur, quia sicut caput in membra dividitur, ita in multa peccata dividitur, que dicuntur a Gregorio filie ejus, de quibus per ordinem querendum est.