Caput ecclesie

Quare christus dicitur caput ec clesie totius militantis et triumphantis: Respondetur secundum Guill. in. iii. di. xiii. post Tho. ibidem arti. ii. q. i. quod caput super omnia alia membra tres habet conditiones nobiles scilicet Excellentie Influentie et dirigentie.

¶ Primo namque caput licet in natura habeat conformitatem ad cetera membra. tamen omnia excellit dignitate quod patet

¶ Primo in situs altitudine. quia caput paliis mebris altius situatum est

¶ Secundo in potentiarum nobilitate. quia nobiliores anime potentie in eo exercentur. vt Memoria Imaginatio Intellem ctio et huiusmodi.

¶ Tertio in capacitate: quia in eo capiuntur et comprehenduntur omnes sensus Ideo secundum Isidorum. x. lib. Etymols. Caput dicitur a capio capis quia capit omnes sensus. videlicet Uisum: auditum etc. Sic christus dicitur caput tam secundum diuinitatem. quia extellit omnia. Ideo apostolus dicit. Caput mulieris vir. Caput autem viri christus. et caput christi deus patet. §. iiii. quam secundum humanitatem assumptam. quia superabundat in nobilitate et gratie plenarie capacitate.

¶ Secundo caput habet conditionem influentie in membra. Influit enim ceteris sensum et motum. Nam influit sensum a parte anteriori capitis sed motum a parte posteriori virtute motiua descendente in nucha seu vicario cerebri. Et quo ad hanc proprietatem christus dicitur caput tam secundum diuinitatem principaliter efficiendo motum gratie et sensum fidei in nobis: quam etiam quo ad humanita tem per modum meriti. quia meretur hominibus influi fidem quasi sensum cognoscendi deum. et etiam meretur charitatem influi nobis quasi per modum motus gratie ad diligendum deum

¶ Tertio caput habet conditionem dirigentie. quia regit et dirigit cetera membra. Christus autem vtriusque nature scilicet diuine et humane ratione. Hoc etiam tertio modo dicitur caput omnium tam angelorum quam hominum. quia est rex et rector omnium. licet habeat cum homibus conformitatem speciale scilicet in natura. vt etiam patebit in subsequentibus. et sic patet quare dicitur caput ecclesie militantis et triumphantis. Tum ratione perfectionis. sicut Leo dicitur caput animalium ratione perfectioqinis nobilitatis naturalis. Tum ratione principationis. si s cut fons dicitur caput fluuii. Tum ratione directionis et influxus. sicut rector dicitur caput subditorum. Et sic voluit deus ex charitate ineffabili diuina vt tanquam membra corporis christi mystici nos sibi deus incorporaret per christum et sic amaremus deum.

¶ Utrum christus dicatur caput ecclesie magis ratione diuine nature quam humane an eque rationt vtriusque: Respondetur secundum Rich. e. di. xiii. ar. ii q. vl. quod christus est caput ecclesie ratione diuine nature magis quantum ad aliquid. et ratione humane nature magis quantum ad aliquid. propterea Augustinus i. de trini. ca. xii. dicit quod christus secundum formam serui ipse est caput corporis ecclesie: Sed tanten plena ratio capitis conuenit christo ratione vtru. usque nature simlis. Declaratur. Quia ratione diuine nature habet influere christus in membra ecclesie princips liter et effectiue sensum cognitionis et motum affecti onis. sed ratione humane nature non influit ista nisimeritorie et dispositiue. Ideo quantum ad hoc magis est caput ecclesie ratione diuine nature quam humane. sed loquendo quantum ad conformitatem in natura: sic magis dicitur caput ecclesie ratione humane nature. imoquantum ad hoc non est caput nisi ratione humane nature. Concluditur ergo quod ex quo ad plenam rationem capitis requiritur vtrumque videlicet tam in fluetia sensus et motus in membra quam etiam conformitas in natura. sequitur quod christu maxime est caput ecclesie ratione vtriusque nature simul.

¶ Sed cur christus dicitur caputu ecclesie: non cor ecclesie. cum tamen cor est principium vite: non caput: Dicendum secundum Guill. e. di. xiii. quod licet phisici vel medici in hoc dissentiant theologis. quia ipsi naturales dicunt. quod cor sit principium vite et sensuum camen sufficit quod magis manifestatur sensus in capte ideo ex apertis theologi deducuntur in mystica occulta dei.

¶ Addo quod etsi corsit principium vitale. tain caput est perfectius et plenum omnibus sensibus. est etiam eminentius in situ: cum corsit in medio sed caput in summo. et est influens sensum et motum. insuper est dirigens cordis affectum. quia nil volitum scilicet in corde: nisi praecognitum scilict capite. ex. ii de anima. Unde propter has ratio nes magis conuenit vt christus dicatur caput potius quam cor. Denique etsi homo habeat amare deum in corde. tamen caput mouet et dirigit per fidei cognitionem vt cor amet deum.

¶ Utrum caput christi sit deus paters: Et videtur quod sic. quia. i. Cor. xi. dicit Apostolus. Uoloautem vos scire quod omnis viri caput christus est: caput autem mulieris vir: caput vero christi deus. Sed in oppostum est. quia christus dei filius secundum deitatem est equals patri in omni perfectione. ergo pater non est caput eius.. de christo loquendo secundum deitatem: sic deus pater est caput filii: non quidem ratione perfectionis: cum pater non sit filio perfectior sed equalis: vt arguitur in oppositum. Sed quia deus pater est principium filii: et sic habet quandam eminentia inquantum non est ex alio. filius autem est ex patre qui est alius in persona. Item quia influit etiam quodammodo pater in filium inquantum quicquid habet filius habet a patre nascendo. Et quia patr et filius sunt in natura non solum similes sed vnum essentialiter: distincti tantummodo in per sona. ergo his rationibus pater est caput filii: praeter rationem capiti quae ex perfectione est. Loquendo autem de christo secundum humanitatem: sic deus est caput christi: tam ratione etiam perfectionis: quia deus est perfectionis infinite. christus auteinquantum homo est perfectionis finite: quia creatura Tam etiam ratione eminentie. quia deus supereminet christo inquantum homini: sicut creator creature. Tanetiam ratione influentie. quia deus influit in christum prout homo est plenitudinem gratiae. quam etiam ratione similitudinis nature inquantum humana natura est ad imaginem et similitu dinem dei. Unde secundum istas rationes bene tenet comparatio similitudinis ab apostolo facta videlicet quod sicut capur viri christus est: vt dictum fuit. §. i. Et caput inquit mulieris vir. patet Primo ratione perfectionis: eo quod vir perfectior est muliere tam in anima per ampliorem viuacitatem rationis et prudentie: quam in corpore. quia femina est mas occasionatus: secundum Philosophum de animalibus. Secundo ratione eminentie. quia mulier est sub potestate viri Gen. iii. Tertio ratione influentie. quia vir habet dirigere vel regere mulierem. Quarto ratione conuenientie in natura scilicet speciei humane. Suo modo (vt ait apostolus caput christi est deus: vt iam est declaratum. Unde patet dei charitas.

¶ An christus sit caput omnium angelorum: et quomodo hoc: cum non habeat conformitatem in natura cum angelis: Respondetur secundum Guill. e. di. xiii. aliosque quod christus vere dicitur caput angelorum non ti intelligendo secundum conformitatem nature sed influendo. Probatur Eph. i. Proposuit scilicet deus omnia instaurare in christo quae in celis et que in terris sunt. Ubi glo. dicit In celis id est angelorum numerum diminutum implere sed reparando ex hominibus. Et infra. Ipsum inquit dedit caput super omnem ecclesiam scilicet militantem et triumphantem. ergo patet propositum. Nec obstat de nature difformita te. quia sicut Lucifer dicitur caput non solum demonum cum quibus conuenit in natura: sed etiam caput hominum malorum qui dicuntur ex patre diabolo et membra illius. Ioan. viii. et tamen inter luciferum et malos homines non est conformitas nature sed operis tantum. Ita non mirum quod christus dicatur caput angelorum qui licet ei non conformes sunt in natura: tamen conformes sunt in gratia et gloria tanquam ciua membra in que influit christus purgationes: illuminationes: et perfectiones veluti superior. etsi inferior natura: tamen superior gratia et influxum gratie Sed qualem influxum facit in angelos christus inquantum homo vt dicatur caput angelorum secundum humanitatem: Dicit Bonauentura. q. iii. ar. ii et post eum idem Guill. quod christus inquantum homo nullo modo influit angelis beatitudinem essentialem scilicet visionem diuine essentie et fruitionem. sed tantum beatitudinem accidentalem. Mira ergo charitas dei et christi ad angelos et homines.

¶ An christus sit caput omnium hominum fidelium et infidelium in via et in patria: Dicendum secundum eundem Guill. supra quod sic. Et patet ex praetedentibus. quia omnibus influit sensum cognitionis et motum charitatis. Si dicatur quod in ve. te. nondum fuit christus incarna tiss. Hoc non obstat. quia ecclesia ve. te. non fuit acephala: cum christum in fide haberet velut caput. Et licet christus necdum foret incarnatus: tamen nullus nisi in fide christi: aut venturi: aut iam nati erat saluandus. Unde. christus est caput omnium hominum tam in via quam in patria.

¶ Sed qualiter christus dicitur caput hominum infidelium et carentium tam fide quam gratia: Respondet idem Guill. Primo dicendo quod chrus non dicitur caput hominum damnatorum: nec etiam demonum: prout hoc de capite loquimur. quia non in fluit talibus motum charitatis. Secundo dicit idem quod christus infidelium existen tium in via est caput solum in potentia. quia possunt emendari et effici membra christi. Fidelium autem non habentium charitatem christus est caput ex parte sensus cognitionis: sed non ex parte motus charitatis vel gratiae. Bono rum vero hominum caput est tam ex parte sensus quam ex parte motus. imperfecte tantum in via. quia labi possunt a gratia. sed complete et perfectissime erit in patria. Tertio ergo addo quod si queratur prout idem inducit Guil. secunda difficultate scilicet

¶ Utrum diuinum verbum posset rursus aliam humanitatem assumere que caput hominum diceretur per summam gratiam: Doctor subtilis. q. i. dicit quod posset: loquendo de potentia dei absoluta. Sicut dictum fuit latius vbi Assumptio nature humane. §. 2. Hoc autem in proposito de summa gratia capitis intelligendum est: capiendo summum negatiue scilicet quo nihil est superius. Sicut et decem generalissima dicuntur summa generaa Porphirio. Unde in tali casu essent duo capita in ecclesia eque prima et summa negatiue. ita quod vnicuique eorum nil esset superius. Sed capiendo summum affirmatiue: hoc esset impossibile: etiam secundum potentiam absolutam dei. quia capiendo summum affirmatiue id est quod omnia alia excedit: sic non possunt esse duo summa. sed oportet esse vnicum. Ideo Philosophus v. Topicorum dicit: Quod per superabundantiam dicitur vni soli conuenit. Ailias sic esse duo summa implicaret comtradictionem. ergo est impossibile.

¶ Ex omnibus predictis patet ineffabilis dei charitas. quia glosuper illud Eph. i. ca. Ipsum dedit caput etc. dicit quod nullum (inquit maius donum prestare posset deus hominibus quam vt verbum suum per quod condidit omnia faceret illis caput: vt esset filius dei et filius hominis vnus deus cum patre et vnus homo cum hominibus. Hec ex Guill. O ergo homuncio disce pro tali et tanta charitate re¬ amare deum. alioquin dignus es gehenna.