Lectio 113, de Libertate

Consequenter circa materiam de divina voluntate voluntate libera creata necessitante ut videtur brodouardin ponere dicens quod voluntas divina magis libere praeventione divina suum effectum producit vel actum et sic necessitat eam quia non sufficieret se sola exire in actum suum / Sed ut tactum est non praevenit eam duratione aliqua sed illa principia sive praeventio est noblitas tunc quae in 3bus consistit primo scilicet in eius sufficientia quo ad effectum In eius necessitate quo ad eius effectum quandoque necessario requirit causa et quantum ad causam

Sed nihilominus respectu operis meritorii voluntas divina increata praevenit voluntatem creatam movendo eam ad actum bonum et tamen inclinatio eius non est de necessitate illativa actus nam sicut obiectum voluntatis ipsam alliciet in aliquo certo gradu non necessitat eam voluntatem ita voluntas divina non necessitat voluntatem creatam licet inclinet eam respectu boni actus et etiam mali / sed minimo gradu possibili ad effectum vel actum malum concurrit cum talibus circumstantiis quoniam seipsam voluntas divina increatea non inclinat ad aliquod malum quia hoc esset contra suam naturam ad proprietatem

Ex quo sequitur esse falsum dicere aliquam causa esse necessitatem antecedentis ad quemcumque effectum producendum quod est contra bradouardin in primo summae suae ubi dicit quod voluntas divina antecedenter ad effectum producendum

Unde ipse talem necessitatem antecedente sic describit / quod est causa activa qua posita cum omnibus conditionibus suis naturaliter praemiis quibus causatis suum effectum sequitur necessario ipsum causari unde per causam intelligit quod fit apta nata causare / ymaginatio enim sua est quod posita causa aliqua sufficienter ad cuius positione sequatur effectus necessario illa vocatur necessitas antecedens respectu effectus producti ab ea / Et sic applicando dicit quod voluntas divina est increatas antecedens ad quemlibet effectum producendum et dicit quod ipsa posita inevictabiliter ponitur effectus nec est in potestate dei nec naturae quin producatur

Sed contra eum iam intuli correlarium

unum scilicet de actu libero sequeretur quod non libere produceret quidquid vellet et sic tollitur libertas contradictionis

Et sequeretur ex dictis suis quod voluntas divina nullo modo esset libera adextra nec ad intra qua propter cecidit iste brodouardin in errorem nepham dissensum videlicet quod omnia de necessitate eveniret tam a voluntate increata quam a creata quod est absurdum

ulterius sequitur quod etiam a causa naturali nulla est necessitas antecedens patet nam quantumcumque agens sit applicationem suo passo adhuc libertas eius est tanta quod ponit non influere vel agere de prima causa certissimum est / de 2a autem quantacumque applicatione debite facta agentis ad passum deus attionem totalem ponit suspendere et per consequens suum effectum non producet / Et sic nedum broduardin defficit circa actus liberos ymmo et circa naturales Sequitur ulterius quod licet ista consequentia sit necessaria deus vult a causa b producere b effectum igitur vult producere b effectum consequens nihilominus est consequens quia ponit non fieri / Et ideo in talibus sola necessitas consequentiae est concedenda

Sequitur ulterius quod nulla causa 2a ponit necessitari ad aliquem effectum producendum quia nonquam necessitatur enim licet ista consequentia sit necessaria deus concurrit cum causa 2a igitur agit igitur in eius limitate est nec potest separari ea

Verumptamen pro errore contrario praedictus brodouardin facit multas rationes satis difficiles et appa?tes prima facie quarum sequitur prima Arguit igitur primo sic nam oppositum negandi necessitatem antecedente est errore pellagii etc consequentia tenet antecedens probatur nam nisi sic esset necessitas antecedens oportet duae divinum plenum voluntati supra suos actus et hoc est de erroribus pellagii quia est sibi attribuere ultra suam naturalem facultatem sed haec videtur haereticum et erroneum

2a ratio sua est iam facta et est nam deus vult voluntate creatam producere b actum igitur sic erit consequentia tenet quia dei voluntas est infrustrabilis igitur sic fit vel fiet et antecedens patet quia haec non est in potestate voluntatis creatae sed increatae igitur voluntas creata quando vult 2am sic producere producet necessario

3o arguit sic nisi sic sequeretur quod homo posset facere deum mendacem consequens est erroneum et patet consequentia nam sic ita quod deus velit concurrere in hac hora cum voluntate creata et quod velit aliquem actum producendum et dicat sic volo talem actum produci a causa 2a vel voluntate creata voluntas tamen creata transferat ad oppositum non producendo ipsum actum faciet ergo deum mendacem quod fuit declarandum

4o arguit sic quaelibet potentia fortior ponit sibi subiectam debiliorem necessitate ad actum producendum modo cum voluntas increata sit potentia infinita vel habeat infinitam et voluntas creata habeat finitam ponit igitur finitam necessitare ad actum producendum consequentia tenet et antecedens ad experientiam patet nam a proportione materia inaequalitatis semper fit actio

5o sic arguit idem deus potest facere creaturam inpeccabilem per gratiam igitur potest eam necessitare ad bonos actus / consequentia tenet quoniam omnis talis creatura non est in possibiltate sua ad male agendum quia tunc peccaret nec potest obmittere opera praeceptorum ergo deus necessitare potest eam et sic praevenire

6to arguit sic / nisi sic esset sequeretur quod deus non esset omnipotens consequens est falsum et absurdum consequentia tamen probatur ponendo quod deus faciat quod sortes diligat platone et quod sit ultimum potentiae ipsius dei tunc eo ipso quaeritur utrum sortes necessitetur ad platonem diligendum si sic habetur intentum si non tunc deus non potest facere et per consequens non est omnipotens quid fuit band?

7mo arguit sic voluntas christi fuit necessitata in instanti suae creationis igitur et quaelibet alia consequentia tenet nam ipsa fuit aeque nobilis sicut unquam fuerit aliqua et per consequens quaelibet alia sic poterit necessitari

Item potest confirmari de beatis in gratia constitutis et confirmatis nam ipsi necessitantur ad deum diligendum et inpossibilitantur ad peccandum igitur sequitur quod divina voluntas est voluntas necessitans

Item arguitur ostendendo possibilitatem nam latens confirmatio alicuius creaturae necessitaret ipsam ad bene operandum et impossibilaret ipsam ad male operandum et tamen huiusmodi necessitas non caderet sub experientia nam quidquid ageret volens ageret igitur praeventio divina non tollit quin sit necessitate et hoc est radix quasi suae fundationis

Item dato quod non essent nisi unus vir et una mulier in toto mundo et quia numerus elementorum non esset adhuc completus tunc oporteret in isto casu quod deus neccessitaret eos ad generationem individuarum suae speciei ad numerum per fidem igitur sequitur intentum

Item etiam secundum philosophiam naturalem probat quoniam necessitatur ad generationem ne species pereant igitur voluntas libera ad suas operationes exercendos est necessitata

Item voluntas divina est necessitas antecedens respectu praesentium suae uniformitatis sic erit patet haec etiam per aristotelem in 2o peryarmenias dicentem quod omne quod est dum est necessse est esse igitiru necessario deus vult sic ipsum esse in praesenti et volebat in praeterito sic fuisse etc

Consequenter ad ipsam positione id brodouardin adducit innumerabiles sanctorum auctoritates Sed de hoc non est vix Et licet suae rationes sint satis appropritates nihilominus unico verbo vel quasi solvuntur evidenter quia non oportet nisi intelligere de necessitate consequente sive conditionata unde boetius facit talem consequentiam nam si videam te ambulante necesse est te ambulare ista consequentia non est bona nisi in sensu composito sed ista est necessaria deus scit antichristum esse ergo auctoritatibus adductis non oportet nisi intelligere de necessitate consequentiae De solutione istarum rationum in alia lectione deo deante videbitur

Secuntur distinctiones 3es scilicet 29va 30ma et 31ma quarum prima conclusio primae distinctionis earumdem sequitur quae talis est quod maioris meriti est diligere inimicum quam amicum / patet hoc satis in evangelio ubi dicitur si diligo illum qui me diligit quam mercedere etc

2a conclusio nam haec videtur dei consilium quantum ad perfectum virum et mandatum quantum ad imperfectum

3a conclusio alterius distinctionis Aliqui dixerunt quod dampnati vel dampnandi non recipiunt caritatem sicut aliqui moderni de serbona sed ista oppinio non est tenenda quia quia quaelibet creatura rationalis gratifficari potest nam nullus potest habere excusationem suae salutis / unde in baptismo aequaliter diriguntur creaturae rationales in gratia quare sequitur quod talis oppinio praedicta non est vera unde personarum non est acceptor deus

2a conclusio caritas perfecta semel habita non amititur et hoc testatur augustinus et caritas id est maneat non potest tamen exire in actum

3a conclusio licet imperfecte diligamus in via perfecte tamen diligimus in patria et sic intendetur dilectio nostra ad actus honestissimos et perficietur quod ita erit de dante

4a conclusio per caritatem viae omnis homo diligendus est patet satis

5a conclusio in patria sic sunt beati deditus deo quod omnis delectatio sua refertur in deum non sic est hic in via

Sequitur prima conclusio alterius distinctionis licet deus sit aeternus et immutabilis tamen diligit magis et minus nam diligit aliquos circa praemium Et circa hoc est alia conclusio sequens ubi resolvit magister hoc quod secundum praemia multa gentium vel secundum gradus habent etc

Sed dicitur oppositum unde licet praemia quilibet quantificamur secundum gradus et merita sunt etc illis attentis sequeretur quod unus praemiaretur et alter non / sed dilecto dei quae est tanta quod non est maior ad unum quod alium non quam habet gradus intensivos igitur Tamen deus vult eam esse dignam vel diligere sive conferat dicta alia sive non et hac delectione prima die roga?um