Table of Contents
Summa Theologica
Pars 1
Tractatus 1
Quaestio 1 : An theologia sit scientia?
Quaestio 2 : Quid sit theologia secundum definitionem
Quaestio 3 : De quo sit theologia ut de subjecto
Quaestio 4 : Utrum theologia sit scientia ab aliis scientiis separata ?
Quaestio 5 : Quis sit modus proprius theologiae ?
Quaestio 6 : Ad quid sit theologia tamquam ad causam finalem ?
Tractatus 2
Quaestio 9 : Utrum solo Deo fruendum sit?
Quaestio 10 : Utrum una fruitione fruamur Patre et Filio et Spiritu sancto?
Quaestio 11 : Utrum omnibus quae sunt in mundo utendum sit
Quaestio 12 : De rebus fruentibus et utentibus.
Tractatus 3
Quaestio 13 : De cognoscibilitate Dei
Quaestio 14 : De cognoscibilitate Dei ex parte cognoscentis.
Quaestio 15 : De medio cognoscendi Deum.
Quaestio 16 : Utrum Deus sit nominabilis vel significabilis sermone ?
Quaestio 17 : Utrum demonstrabile sit Deum esse, vel sit per se notum?
Quaestio 18 : De cognoscibilitate Dei ex naturali ductu rationis.
Tractatus 4
Quaestio 19 : De essentialitate
Quaestio 20 : De simplicitate essentiae divinae.
Quaestio 21 : De incommutabilitate Dei.
Tractatus 5
Quaestio 22 : De nunc quod est substantia faciens aeternitatem.
Quaestio 23 : De aeternitate, aeviternitate, et tempore, et comparatione horum ad invicem.
Tractatus 6
Quaestio 26 : De bono secundum se.
Quaestio 27 : De oppositione mali ad bonum
Tractatus 7
Quaestio 30 : De generatione Filii.
Quaestio 31 : De processione aeterna Spiritus sancti.
Quaestio 32 : De processione temporali Spiritus sancti.
Quaestio 33 : De temporali missione Filii
Tractatus 8
Quaestio 34 : De nomine patris
Quaestio 35 : De nominibus Filii.
Quaestio 36 : De nominibus Spiritus sancti quae ex modo suae processionis conveniunt ei.
Tractatus 9
Quaestio 37 : An in divinis sit relatio.
Quaestio 38 : Quae et quot relationes sint in divinis
Quaestio 39 : De nominibus distinctivis quae distinctionem relationis significant.
Quaestio 40 : De nominibus diversificativis inter personas differentias significantibus
Quaestio 41 : De intentione principii et ordine naturae in divinis
Quaestio 42 : De numero qui est in divinis personis
Tractatus 10
Quaestio 43 : De usiosi et de hypostasi
Quaestio 44 : De hoc nomine, persona.
Quaestio 45 : De nominibus collective personas significantibus, sicut trinitas, et trinus.
Tractatus 11
Quaestio 47 : De aequalitate personarum.
Tractatus 12
Quaestio 48 : De appropriatione secundum Hilarium.
Quaestio 49 : De appropriatione secundum Augustinum
Quaestio 50 : De appropriationibus divinis.
Tractatus 13
Quaestio 51 : De hoc nomine, Deus.
Quaestio 52 : De hoc nomine, Dominus, utrum sit essentiale
Quaestio 53 : De hoc nomine, Creator
Quaestio 54 : Secundum quam rationem nomen causae conveniat Deo ?
Tractatus 14
Quaestio 57 : Utrum de Deo dicta dicant divinam essentiam?
Quaestio 58 : De translatione partium declinabilium in divinam praedicationem.
Quaestio 59 : De translatione corporalium symbolicorum in divinam praedicationem.
Tractatus 15
Quaestio 60 : De scientia Dei.
Quaestio 61 : De praescientia Dei
Quaestio 62 : Utrum dispositio sit in Deo?
Tractatus 16
Quaestio 63 : De praedestinatione.
Quaestio 65 : De electione, utrum sit in Deo
Tractatus 17
Tractatus 18
Quaestio 70 : De modis quibus Deus est in rebus.
Quaestio 71 : De modo quo Deus est in Sanctis per gratiam
Quaestio 72 : Utrum esse in rebus et esse ubique conveniat Deo ab aeterno, vel ex tempore
Quaestio 73 : Utrum Deus localiter sive circumscriptibiliter sit in rebus ?
Quaestio 74 : De motu creature spiritualis per tempus et locum
Quaestio 75 : De assumptione corporum Angelorum et motu eorumdem.
Tractatus 19
Quaestio 76 : De multiplicitate huius nominis, Potentia.
Quaestio 77 : De conditionibus potentiae secundum quas perfecta in Deo dicitur esse potentia.
Quaestio 78 : De possibili secundum quod ad potentiam Dei dependet.
Tractatus 20
Quaestio 79 : De voluntate divina in communi.
Pars 2
Tractatus 1
Quaestio 1 : Utrum unum principium sit omnium ?
Quaestio 2 : Quo actu primum principium sit principium omnium et universi esse ?
Quaestio 3 : De proprietatibus primi principii
Quaestio 4 : De errore Platonis, Aristotelis, et Epicuri.
Tractatus 2
Quaestio 5 : Utrum Angeli sint vel non
Quaestio 7 : Quae sit causa multiplicationis in Angelis
Quaestio 8 : Utrum Angeli inter se differant specie, vel genere, vel numero solo
Quaestio 9 : Utrum Angeli differant specie ab animabus rationalibus
Quaestio 10 : Ad quid factus sit Angelus et anima rationalis
Tractatus 3
Quaestio 11 : Utrum Angeli differant specie ab animabus rationalibus
Quaestio 12 : Ubi Angeli creati sunt
Tractatus 4
Quaestio 13 : De Angeli essentiae simplicitate
Quaestio 15 : De tertio attributo, quod est discretio personalis.
Quaestio 16 : De quarto attributo, quod est libertas arbitrii.
Quaestio 17 : De attributis Angelorum in communi
Quaestio 19 : Utrum beatitudinem in formatione bonis Angelis datam, meruerint, vel non?
Tractatus 5
Quaestio 21 : Propter quid Angelus malus cecidit ?
Quaestio 22 : A quo Angelus malus ceciderit
Quaestio 23 : Per quid dejectus fuerit
Quaestio 24 : Per quid dejectus fuerit
Quaestio 25 : In quid ceciderit Angelus malus
Tractatus 6
Quaestio 26 : Qualiter Angelus tam bonus quam malus praeest Angelo
Quaestio 27 : Qualiter Angelus tam bonus quam malus praesit anime rationali?
Tractatus 7
Quaestio 28 : De tentatione daemonum.
Quaestio 29 : Utrum daemones intrent in corpora hominum, et obsideant eos in corpore et anima?
Tractatus 8
Quaestio 30 : Si praestigia magorum facta, sint miracula, vel non ?
Quaestio 32 : De miraculis secundum comparationem ad causam.
Tractatus 9
Quaestio 35 : De locutione Angelorum
Quaestio 36 : De custodia Angelorum
Tractatus 10
Quaestio 37 : Quid sit hierarchia
Quaestio 38 : De divisione hierarchiae
Quaestio 39 : De ordinibus hierarchiarum
Quaestio 40 : De theophania et actibus hierarchicis, qui sunt illuminare, purgare, et perficere.
Quaestio 41 : De synagoga et connexione Angelicae dispositionis
Quaestio 42 : Utrum ordines isti manebunt post diem judicii
Tractatus 11
Quaestio 43 : Quare nomine coli et terre intelligitur spiritualis et corporalis creatura ?
Quaestio 45 : Quomodo opus creationis coeli et terrae ante omnem diem creatum fuerit
Quaestio 46 : Utrum simul vel per successiones temporum omnia creata sint
Quaestio 50 : De quatuor modis divinae operationis
Quaestio 51 : De opere primae diei.
Quaestio 52 : De opere secundae diei.
Quaestio 54 : De numero coelorum
Quaestio 55 : Quare non est dictum sicut in aliorum dierum operibus: Vidit Deus quod esset bonum?
Quaestio 56 : De opere tertiae diei
Quaestio 57 : De opere quartae diei
Quaestio 58 : De hoc quod dicit: Et sint in signa, et tempora, et dies, et annos
Quaestio 59 : De hoc quod dicit : Ut luceant in firmamento coeli, et illuminent terram.
Quaestio 60 : De opere quintae diei
Quaestio 61 : De opere sextae diei
Quaestio 62 : De pulchritudine universi
Quaestio 63 : De ordine rerum in universo.
Quaestio 64 : De factura hominis: et de his quae, Genesis, I, 26, circumstant facturam ejus.
Quaestio 67 : Quomodo in senario dierum perfecerit Deus omne opus suum ? et De requie septimae diei.
Tractatus 12
Quaestio 70 : Quid anima in se sit et per se
Quaestio 72 : Unde creata sit anima ratione causae materialis
Quaestio 73 : De causa efficiente animae
Quaestio 74 : De causa formali et finali animae
Tractatus 13
Quaestio 75 : Utrum ab alio quam a Deo potuit formari corpus primi hominis
Quaestio 76 : De natura et complexione formati corporis
Quaestio 77 : De unione corporis cum anima
Quaestio 78 : Utrum corpus Adae fuerit animale, et qua animalitate
Quaestio 79 : De habitatione paradisi quae corpori Adae competebat
Quaestio 81 : Utrum formatio Hevae fuerit miraculosa, vel naturalis
Tractatus 14
Quaestio 83 : Utrum corpus Adae fuerit passibile, vel impassibile, et qua passibilitate
Quaestio 85 : Quales, si non peccasset homo, filios genuisset secundum corpus et animam
Quaestio 86 : De tentatione primi hominis
Quaestio 87 : De origine peccati primorum parentum
Quaestio 89 : De triplici cognitione primi hominis, scilicet rerum, Creatoris, et sui ipsius
Quaestio 90 : In qua gratia creatus fuerit primus homo? et, De potentia ejusdem ante casum.
Quaestio 91 : De adjutorio homini in creatione dato quo stare poterat, quod est liberum arbitrium
Tractatus 15
Quaestio 93 : De ratione et ejus partibus
Quaestio 94 : De libero arbitrio
Quaestio 97 : Respectu quorum sit liberum arbitrium
Tractatus 16
Quaestio 99 : De voluntate et annexis
Quaestio 100 : Qualiter se gratia habeat ad voluntatem et ad rationem
Quaestio 101 : De gratia operante et cooperante
Quaestio 102 : De gratia tria quaeruntur
Quaestio 105 : De tribus haeresibus inimicis gratiae, scilicet Pelagii, Joviniani, et Manichaei
Tractatus 17
Quaestio 106 : De statu hominis ante et post peccatum.
Quaestio 107 : De peccato originali.
Quaestio 108 : De concupiscentia et fomite.
Quaestio 109 : Utrum actus concubitus in matrimonio sit peccatum?
Quaestio 110 : De veritate humanae naturae quae propagata est ab Adam
Quaestio 113 : Quae sit poena propria originalis peccati?
Tractatus 18
Quaestio 114 : De peccato actuali
Quaestio 115 : De septem vitiis capitalibus, que mortalia dicuntur in communi.
Quaestio 116 : De differentiis capitalium peccatorum ad invicem in speciali, et primo de superbia.
Tractatus 19
Quaestio 123 : De omissione, negligentia, et ignorantia
Tractatus 20
Tractatus 21
Quaestio 129 : De judicio suspicionis
Quaestio 130 : De personarum acceptione
Tractatus 22
Quaestio 131 : Quomodo peccatum sit poena peccati
Quaestio 132 : Quomodo omne peccatum sit ex timore male humiliante, vel ex amore inflammante
Quaestio 134 : De peccato et actibus ejus in communi
Quaestio 135 : An ex fine cognoscatur voluntas utrum recta sit vel prava
Quaestio 136 : Quare sola voluntas dicatur peccare, et non caeterae potentiae
Quaestio 137 : An ex fine omnes actus pensari debeant utrum boni vel mali dicantur
Quaestio 138 : De differentiis actuum secundum intentionem bonam vel malam
Tractatus 23
Quaestio 140 : De peccato in spiritum sanctum
Tractatus 24
Quaestio 127
De contentioneEt queruntur tria, scilicet primo quid sit ? Secundo, Quantum peccatum sit ? Kt tertio, Utrum in disputatione sacra Scripture liceat contendere ?
Membrum 1
Quid sit contentioMEMBRUM I. Quid sit contentio ? Ad primum proceditur sic: Ad Roman. 1, 30, super illud: Contentiosos, superbos, Glossa Fulgentii dicit: "Contentio est impugnatio veritatis cum confidentia clamoris."
1. Possunt aliqui contendere sine clamore, cum contendere sit in diversa tendere contraria vel contradictoria per disputationem.
2. Adhuc, Super illud Jacobi, in, 16: Ubi selus et contentio, dicit Glossa, quod "zelus est in corde sicut invidia, contentio in sermone." Et non facit mentionem de clamore. Ergo videtur, quod male ponitur in definitione, cam con/ identia clamoris.
3. Adhuc, II ad Timoth. u, 14, super illud: Nodi contendere verbis: ad nihil enim utile est, nisi ad subversionem audientium, dicit Glossa: "Solent in contentione talia opponi estimato malevolentia argumento, ut moveant animos insipientium fratrum." Et non facit ibi mentionem de clamore. Ergo videtur, quod contentio possit esse sine clamore.
Solutio. Ad hoc dicendum, quod contentio duobus modis potest definiri, secundum nomen scilicet, et secundum perfectum esse ipsius, quod esse, habet ex circumstantia plus quam a re. Si secundum nomen deliniatur: tunc contentio nihil aliud est quam in diversa tentio cum malevolentie argumento, cum scilicet non consentit in id quod dicit, sed malevolentia tendit in aliud, sicut dicitur in Glossa super epistolam ad Timotheum inducta. Si autem definiatur secundum perfectum esse quod habet cum adversarius disputat in contrarium, qui pravus socius est, ut dicit Aristotelesin VII Topicorum, et impedit commune opus, id est, inquisitionem veritatis: tune cum ille non confidat in vi argumenti, impugnat veritatem cum confidentia clamoris. Ei sic definit eam Fulgentius in Glossa super epistolam ad Romanos, 1, 30. Et tune est in ratione vitii: quia tune non habet se ut socius ad inquirendam veritatem, sed ut hostis ad impugnandam,
Membrum 2
Quoniam peccatum sit contentio, utrum., semper sit peccatum, vel aliquando bonum sive indifferensMEMBRUM II. Quoniam peccatum sit contentio, utrum., semper sit peccatum, vel aliquando bonum sive indifferens ?
1. Ad Philip. 1, 17 et 18: Quidam ex contentione Christum annuntiant non sincere, existimantes pressuram. se suseitare vinculis meis. Quid enim? Dum omni modo, sive per occasionem, sive per veritatem, Christus annuntietur: et in hoc gaudeo, sed et gaudebo. Sed non gaudet nisi de bono vel de indifferenti ad minus: ergo contentiones aliquando sunt bonum, vel indifferens ad minus.
2. Adhuc, Quod oportet esse ad utilitatem Ecclesia, illud bonum est. Apostolus sic dicit, I ad Corinth. x1, 19: Oportet et hereses esse, ut et qui probati sunt, manifesti fiant in vobis. Hereses omnes sunt ex contentione. Ergo videtur, quod bonum est esse contentiones: et sic nullum est peccatum.
Contra: 1. Jacobi, 1, 16: Ubi zelus et contentio, ibt inconstantia et omne opus pravum. Ergo videtur, quod peccatum mortale sit semper.
2. Adhuc, Ad Roman. 1, 29, inter peccata mortalia enumeratur ab Apostolo, ubi sic dicit: Plenos invidia, homicidio, contentione, dolo, malignitate. Ergo videtur, quod sit peccatum mortale semper.
3. Adhuc, Proverb. xvu, 41: Semper Jurgia querit malus: Angelus autem crudelis mittetur contra eum. Glossa: "Ut post mortem ad eternum rapiat, interitum." Non autem rapitur ad eternum interitum, nisi pro peccato mortali. Ergo jurgium sive contentio est peccatum mortale.
Sed contra hoc quidam objiciunt illud Job, xxxix, 32: Numguid qui contendit cum Deo, tam facile conquiescit ? Ex hoc arguunt, quod Job contendit cum Deo: quod non potuit esse cum peccato mortali: ergo contentio generaliter non est peccatum mortale.
Soxtutio. Dicendum, quod contentio semper in vitio est, sed non semper mortale peccatum. Contentio enim semper impedit commune opus inquirende veritatis: et ideo semper vitium est, etiam apud Philosophos. Et propter hoc dicit etiam Apostolus, Jad Corinth. x1, 16: Si quis videtur contentiosus esse, nos talem consuetudinem non habemus, neque Ecclesia Dei. Unde semper in vitio est, licet non sit semper mortale peccatum,
Ad primum ergo dicendum, quod Apostolus non dicit se ibi gaudere de occasione sive contentione, sed de annuntiatione.
Ad aliud dicendum, quod hereses esse non est bonum, nisi per occasionem, sed simpliciter malum. Et illa occasio ponitur ibidem in Glossa Augustini, Quia cum heretici sunt, excitant sacros Doctores ad sacram Scripturam et ad vigilantiam studii, ex quibus multa bona proveniunt Ecclesia. Et est simile ei quod dicit Aristoteles in II Metaphysicorum, quod non oportet tantum grates referre his qui veritatem dixerunt in philosophia, sed etiam his qui erraverunt in ea. Et dat exemplum de Timotheo et Hierasio musicis philosophis: quia siin musica non errasset Timotheus, excitatus non fuisset et Hlierasius, et careremus multum de dispositione musicorum.
Ad id quod in contrarium objicitur, dicendum quod ibi loquitur Apostolus de contentione que est contra veritatem et virtutem: et illa est vere mortale peccatum.
Eopem modo dicendum est ad aliud: quia sic Apostolus enumerat contentionem inter mortalia peccata: quia illa est hereticorum contra veritatem et virtutem.
Et similiter dicendum est ad sequens: quia Angelus Domini crudelis mittetur contra talem contentiosum, qui impugnat veritatem et virtutem in Ecclesia Dei.
Ad id quod in contrarium hujus objicitur de Job, dicendum quod est aliquando contentio bona, quando homo contendit exercere virtutem nature ad difficultatem virtutis et meriti, ut possit pugnare contra vitia. Et illa preecipitur, Luc, xi, 24: Contendite mtrare per angustam portam: quia, ut dicitur, Matth. vi, 14: Quam angusta porta, et arcta via est, que ducit ad vitam ! et pauci sunt qui inveniunt eam.
Membrum 3
Utrum in sacra Scriptura liceat disputare contentioseEt videtur, quod non. 1. Glossa super illud Apostoli, ad Timoth. nu, 14: Noli contendere verbis, dicit: "Collatio debet esse inter servos Dei, non altercatio." Doctores sacra Scripture sunt servi Dei. Ergo altercando non debent disputare.
2, Adhuc, Isaie, vii, 6: Pro eo quod abjecit populus iste aguas Siloe, que vadunt cum silentio. Glossa: "Aqua est doctrina Christi, que sine clamore et strepitu leniter fluit." Ergo sine contentione et leniter debet proponi.
3. Adhuc, Matth. xn, 19: Non con tendet, neque clamabit, neque audiet aliquis in plateis vocem,ejus. Sumitur de Isaia, XLII, 2.
4. Adhuc, Augustinus in libro de Duodecim abusionibus: "Christianus nemo dicitur recte, nisi qui Christi moribus coequatur. Tu ergo si morum Christi similitudinem tenere cupis, ne contendas, ne in Ecclesia abusive Christianus existas,"
ContRA: Ecelesiasticis viris licet disputare ad utramque partem, ut melius enucleetur veritas. Et hoc non potest esse sine contentione. Ergo aliqua contentione possunt contendere.
Solutio. Dicendum, quod nomen con tentionis aliquando importat vitium, quando contra veritatem est, ut paulo ante diclum est. Et sic prohibetur viris ecclesiasticis. Aliquando importat colla tionem ad contraria vel contradictoria ad enucleandam veritatem: et sic non vocatur contentio secundum Augustinum in libris de Trinifate, qui sic dicit, quod | "in sacra Scriptura desiderat liberum correctorem, et pium interpretem." Et ponit simile: quia ille osculo columbino corripit, sed non dente canino rodit, Et sunt verba sua ista: "Gratanter quippe recipit osculum columbinum benignissima charitas, dentem autem caninum vel retundit solidissima veritas, vel evitat cautissima humilitas." Et hoc non est contendere, neque clamare, nec audire vocem in plateis, et aquas Siloe fluere cum silentio: et tamen falsitati non credere, sicut nec Christus cessit veritati.