utrum aliquem fidelem meruisse per studium sacre theologie sit aliquod intelligibile distinctum ab omnibus rebus / actu vel potentia existentibus.

¶ Tertia questio prologi. TErtio et vltimo circa prologum queritur vtrum aliquem fidelem meruisse per studium sacre theologie sit aliquod intelligibile distinctum ab omnibus rebus / actu vel potentia existentibus.

Quod sic. quia non est creatura vel creature solum: quia illud in telligibile est necessarium. omnis autem creatura est conti gens poni / et non poni. nec est aggregatum ex deo et creatura propter idem: nec est precise deus patet. igitur.

¶ Contra. quod non est nec potest esse creatura vel creature / vel deus / vel aggregatum ex deo et creatura est figmentum: quia est incausatum et incausabile. nec est cau sa. sed omnino nihil actu et potentia.

¶ In hac questio ne inquirendum est. an per quodlibet complexum veridicum vel falsidicum significatur complexe aliquod intel ligibile distinctum ab omnibus entitatibus actu vel potentia existentibus et incomplexe demonstrabilis. Et primo videbitur de complexe significabili per proposi tiones necessarias. que tamen formantur de rebus non ne cessariis. vt petrus non est paulus. Secundo. de huiusmoi significabili per propositiones impossibiles formatas tamen de rebus possibilibus. vt petrus est paulus. Tertio. per propositiones de preterito. Quarto. per propositiones de futu ro. Quinto. de complexe significabilibus per propositiones / de inesse contingenter veras. Sexto. de significabilibus per propositiones de possibili. dicendum

Quo ad primum artitulum et. quod di veritatem necessariam de inesse formatam de rebus cotin gentibus cuiusmodi est ista. petrus non est paulus non significatur complexe aliquod intelligibile distinctum ab omnibus entitatibus actu vel potentia / existentibus incomplexe demonstrabilibus. probatur. sit illud .b. existentibus petro et paulo / aut .b. secundum quodlibet formaliter et intrinsece contentum in ipso est intelligibile ositiuum / aut secundum quodlibet intrinsecum sui est intel ligibile formaliter priuatiuum / aut partim secundum aliquid sui positiuum: et parti priuatiuum. Si primum: igitur cum b. per se sit intelligibile obiectum necessarium. sequitur quod esset extra deum aliquod positiuum actuale necessarium quod nec posset produci nec tolli a deo. Si secundum. Cotra. quia includit petrum vel paulum. totale enim significa bile per complexum non est totaliter distinctum a significabi libus incomplexe per extrema complexi. Si tertium. sit. c. illud intelligibile priuatiuum additum vltra omnia signifi cabilia positiua quae includit. tunc .c. erit privatiuum alicu ius positiui quero: quid sit illud positiuum. non potest da ri nisi intelligibile quod est petru esse paulum. igitur petrum esse paulum est intelligibile positiuum. quod est falu sum. quia nec actu nec potentia.

¶ Confirmatur aut .b. vltra omnes entitates incomplexe significabiles quas includit vel quas significat: dicta propositio includit formaliter aliquod intelligibile aut non. Si secundum igitur non est nisi ille entitates vel aliqua illarum. quia ex illis non fit aliquod intelligibile. vnum extra animum quod non sit ille entitates simul sumpte minus quam de la pidibus in cumulo. Si primum: sit illud. c. additum tunc .c. est intelligibile totaliter distinctum ab omnibus entitatibus incomplexe significabilibus: quia est additum praeteri omnes et vltra omnes entitates importatas per illam pro positionem. Sed contra. tum quia .c. non erit aliquod itel ligibile positiuum nec privuatiuum vt supra. tum quia vel c. est intelligibile simplex significabile incomplexe / aut significabile complexe. Non primum. quia esset entitas actu vel potentia distincta totaliter a petro et paulo et suo consignificato. Non secundum. quia nullum tale significa tur per illam propositionem nisi intelligibile quod est petrum non esse paulu. et tale includit intelligibilia incomplexi significabilia et non est totaliter distinctum et additum vltra omnia intelligibilia incomplexe. quia aliquod tale pos set intelligi sine illis.

¶ Preterea. sit petrus hic et paulus illic / aut igitur .b. puta petrum non esse paulus est partim secundum aliquid sui hic vbi est petrus. et par tim secundum aliquid sui est illic vbi est paulus aut non Si secundum. igitur non includit intelligibile quod est petrus nec intelligibile quod est paulus. sed intelli gibile totaliter disparatum ab illis. et extra illa sicut ab asino / et equo. Si primum. aut igitur est hic aut illic totaliter. ita quod nihil includit formaliter / quod non sit hic vel illic / aut non est sic totaliter hic et illic. Si primum: habetur propositum. quia nihil eius est hic nisi petrus vel pars petri. et nihil est illic nisi paulus vel pars pau li. Si secundum. aut igitur secundum residuum sui est alibi: sicut secundum aliquid sui est hic et habetur propositum. quia ps alibi existens erit entitas positiua vel entitates positiue / aut secundum reliquum residuum sui est nusquam et nulli bi. tunc sit illud residuum .c. sequitur quod .c. est figmentum quia nullibi ponitur. nec actu nec potentia. secundum aliquid sui. et quia non videtur ymaginabile quod sit .c. inclu um et contentum formaliter in .b. additum vltra omnes enti tates incomplexe significabiles importatas per huiusmor propositionem.

¶ Preterea. non est ponenda pluralitas si ne necessitate. sed non est necesse ad petrum non esse paulum poni aliquod intelligibile non significabile in complexe. quia per huiusmodi dictum vel orationem non significa tur aliquid poni. et tamen significatur aliquod intelligibile poni. scilicet .b. igitur

Contra. intelligibile necessarium et immutabile distinguitur ab omni intelligibili con tingenti et mutabili. Sed per .a. propositionem predictam siue vocalem / siue mentalem significatur et apprehendi tur formaliter et ei correspondet obiectiue aliquod intelli gibile necessarium et immutabile et nulla entitas incom plexe significabilis importata per a. est intelligibile ne cessarium et immutabile: igitur. secunda pars minoris pa tet. quia nulla talis entitas est intelligibile necessarium et immutabilenisi deus: sed prima pars minoris pro patur sic: petrum non esse paulum est quoddam intelligibile et apprehensum a me formaliter per .a. apprehensionem. patet quia apprehendo formaliter petrum non esse pau lum: sed petrum non esse paulum est necessarium: alioquin possibile esset petrum esse paulum. si igitur oppositum est intelligibile sequitur quod illud est necessarium. igitur aliquod intelligibile obiectiue necessarium et immutabile significatur et apprehenditur formaliter per huiusmodi ap prehensionem et ei correspondet. igitur.

¶ Confirma tur. omnis propositio necessaria seu necessario vera habet aliquod intelligibile necessarium pro aliquo suo significato. igitur et hec petrus non est paulus: sed nullam entitatem incomplexe significabilem habet pro significato que sit intelligibile necessarium. igitur. etc. maior patet. quia propositio non dicitur necessaria vel ne cessario vera per intrinsecam denominationem secundum formalem necessitatem sue entitatis. quia sic est accidens contingens: sed dicitur necessario per extrinsecam denominationem. igitur quia est respectu alicuius obiectiue intelligibilis necessario: et quia ei correspondet pro si gnificato aliquod intelligibile necessarium. probatur minor. quia dicitur necessaria / eo quod necessario ita est in re sicut per eam significatur. vnde necessitas et immutabilitas veritatis circa propositionem non est nisi ex ne cessitate alicuius intelligibilis significati per illam Sicut contingentia veritatis circa propositionem non est nisi ex contingentia alicuius intelligibilis per eam si gnificati.

¶ Preterea. supposita eternitate specie rum: secundum philosophos hec esset semper vera et necessaria. aliquis asinus existit. licet nullus asinus sem per et necessario existat. Si igitur ei correspondet tale intelligibile quod sit aliquem asinum esse sit illud d. aut .d. intelligibile est semper per tempus eternum et necessarium aut non. Si secundum. igitur veritati eterne non opatet correspondere huiusmodi complexe significabile eter num et necessarium. Si primum. igitur aliquod intelligibile quod est aliquem asinum esse est eternum et necessarium extra animam. consequens est falsum: quia hunc asinum esse non est necessarium. nec illum asinum esse est necessarium. et sic de singulis. et tamen quodli bet istorum est aliquem asinum esse. igitur ista particularis est falsa. quia quelibet singularis est falsa. nec habet verificari pro aliquo intelligibili con plexe significabili necessario preterea petrum esse non pau lum non est huiusmodi intelligibile. igitur petrum non esse pau lum non est huiusmodi intelligibile. antecedens patet ex precedenti quaestione. consequentia probatur. quia media partis aduersarie eque sunt contra vtrumque. igitur.

¶ Per idem arguitur de propositione de possibi li. vt petrus potest esse vel potest esse albus. quia est necessa ria et nulla entitas significabilis incomplexe importa ta per illam est necessaria.

¶ Per idem arguitur de con ditionali necessaria. cuius antecedens / et consequens sunt contin gentia vel impossibilia. vt si petrus currit petrus mouetur. et si asinus volat asinus habet pecienas. Argui tur enim quod aliquod intelligibile obiectiue correspondet totali conditionali distinctum ab intelligibilibus correspondentibus vtrique parti cathegorice. negetur prima pars minoris.

Ad primum Ad probationem cum dicitur pe trum non esse paulum. est quoddam intelligibile et apprehensum formaliter a me conceditur. et cum dicitur quod petrum non esse paulum est necessarium. dicendum quod proprie loquendo. hec propositio est truncata. quia subintelligitur aliquid quod determinetur per se necessarium et habet sic perfici petrum non esse paulum. est ens vel aliquidi vel intelligibile necessarium. et sic negatur. sicut et fal sum est quod petrus non est paulus. sit intelligibile ne cessarium. immo ponitur secundum actualem et positiuam existentiam quando ponitur petrus: et tollitur quo ad actualem existentiam remoto petro. probatur iterum: quia illud totale significatum quod dicitur petrum non esse paulum includeret intelligibile quod est petrus / vel quod est paulus: et aliquodincomplexe significabile: sed tale non est intel ligibile necessarium. igitur illud totale intelligibile non est necessarium cum includat formaliter contingens

¶ Ad improbationem. cum dicitur quod oppositum est impossibile. scilicet petrum esse paulum. dicendum est quod proprie loquendo et accipiendo dictum mere personaliter / et significatiue illud est falsum. tum quia nullum intelligi bile opponitur huic intelligibili. quod est petrum non esse paulum. sicut nec huic intelligibili quod est extra animam. petrus non ens paulus. nec oppositio habusmor roprie est intelligibilium obiective extra animam. tum quia petrum esse paulum non est quoddam intelligibile in se formaliter impossibile. vt patebit in articulo sequenti conceditur tamen quod iste propositiones opponuntur. et dicta aliquo modo illis conformia. Aliter posset dicit quod hec propositio. petrum non esse paulum est necessarium: potest ha bere duplicem sensum. Unus est quod aliquod obiectum intelligibile quod est petrum non esse paulum. est in se formaliter necessarium. et sic negatur. Alius sensus est. quod petrus est tale intelligibile. quod non potest esse pauius. seu quod non potest esse petrus ens paulus. aut quod propositio correspondens tali dicto necessario est nobis ve ra si formetur et ex hoc non habetur contra propositum: quia per istum sensum secundum: non denotatur formalis ne cessitas alicuius obiecti intellectualis terminantis apprehensionem vel significationem. nec denotatur correspondentia seu positio alicuius obiective intelli gibilis in se formaliter necessarii. sed potius denotatur ossibilitas et correspondentia cuiusdam obiecti intel ligibilis. quod foret petrus ens paulus.

¶ Ad confirmationem negetur maior ex quo non est simpliciter a irmatiua de inesse et de praesenti et singularis. vt supposi ta eternitate specierum secundum opinionem phlosophforu. hec est necessaria. aliquis homo est actu viuens et vigilans et tamen non habet pro obiecto significato aliquod intel ligibile. etiam complexe significabile necessarium pro quo verificetur quia nunc verificatur pro intelligibili quod est hunc hominem viuere actualiter et pro intelligibili: quod est illum hominem viuere et cetera que sunt contin gentia.

¶ Ad probationem maioris. concedo quod propositio non dicitur necessaria propter necessitatem formalem et intrinsecam sue entitatis absolute. sed dico etiam quod nec videtur vera necessario quia sibi correspondeat pro significato aliquod obiectum intelligibile in se forma liter necessarium. nec videtur quod res necessario taliter se habeat vel quod necessario ita sit in re sicut esse per eam significatur proprie loquendo. quia interdum propositio necessaria non significat aliquam rem taliter se habere nec significat taliter esse in re: sed significat quoddam intel ligibile vel non esse huiusmodi / vel significat fuisse vel fore vel posse esse vel non posse esse huiusmoi. Possunt igitur assignari varie cause veritatis necessarie respectu diuersarum propositionum. interdum enim propositio dicitur necessaria / vel necessario vera. quia sibi correspondet pro signi ficato aliquod obiectum intelligibile necessarium pro quo verificetur vt si sit simpliciter cathegorica affirma tiua de inesse de praesenti et singularis et verificatur pro alio a se interdum. quia non potest formari quin sit vera. non quia intelligibile necessarium formaliter sibi correspondeat pro significato: sed quia ipsa est vnum singulare pro quo suffici enter nata est verificari vt aliquod accidens est. vel quia nata est sufficienter verificari pro quocunque singula ri indifferenter cuiusdam multitudinis infinite suc cessiue. et non est possibile talem multitudinem totaliter deficere. vt de particulari supradicta secundum opinionem philosophorum. interdum autem quia intelligibile quod importatur per subiectum et pro quo stat subiectum non potest non esse huiusmodi cuiusmodi esse significatur per huiusmodi propositionem et per omnia ista non denotatur positio et correspon dentia significati intelligibilis in se necessarii sed penotatur et remouetur possibilitas et correspondem tia cuiuscunque intelligibilis quod foret. etc. Ex his patet. quod ex propositionibus necessariis de possibili non inferretur contra conclusionem positam. vt dicendo petrum posse esse album est necessarium denegatur et remoue tur possibilitas obiecti intelligibilis quod foret pe trus non possibilis esse albus. Quod autem additur de hypotetica conditionali necessaria: non videtur ra tionabile quod illi correspondeat aliquod obiectum intel igibile quod non apprehendatur per propositiones cathegoricas: et pari ratione toti sillogismo inferenti conclusionem ex premissis corresponderet aliquod obiectum intelligibile. quod non significaretur nec apprehenderetur per premissas nec per conclusionem quia concludit ex premissis falsis vel contingentibus neri illationem sillogisticam necessariam: vt verum et necessarium sit sic esse sicut significatur per conclusionem si ita est sicut significatur per premissas.

¶ Dicendum ergo quod ex necessitate consequentie: non oportet poni extra animam / aliquod intelligibile in se necessarium. quia huiusmo i propositio necessaria non significat quatinus est necessaria aliquod intelligibile poni in re. nec eius veritas hoc exigit. sed significat quod si aliquod intelligibile est huiusmot ipsum vel alterum intelligibile est vel non est huiusmoi.

¶ Notandum tamen quod per omnes huiusmodi propositiones necessa rias significantur et apprehenduntur quasi quoddam intelligibile necessarium in figura vel forma loquendi et intelligendi quia intellectus fertur super omnia intelligibilia quasi sibi correspondet tale intelligi¬ bile necessarium complexe significabile. sed non est ita secundum veritatem et proprietatem rei / sicut intellectus apprehendendo vniversaliter per conceptionem communem apprehendit quasi sibi corresponderet intelligibile vniverale extra animam

Quo ad secundum articulum dicendum / quod per propositionem siue vocalem siue mo nalentimpossibile cuiusmodi est ista / petrus est paulus non significatur nec apprehenditur nec sibi obiectiue correspondet aliquod intelligibile complexe significabile distinctum ab omnibus rebus seu entitatibus actu vel potentia existentibus incomplexe significabilibus. probatur: quia sit illud .b. aut igitur b. est intelligibile totaliter distinctum a petro et paulo intelligibilibus incomplexe significabilibus. aut non tota liter distinctum. sed est aliquod illorum vel includit ipsum. Si primum. igitur .b est intelligilile vnum simplex quod potest significari et intelligi sine petro et paulo / et eodem modo deum esse summum bonum / non includit deitatem nec bonitatem nec potest fingi quod sit relatio inter extrema. tum quia huiusmoi relatio non est nisi extrema vel alterum illorum / vel est entitas incomplexe conceptibilis. tum quia omne quod relatiue dicitur est aliquid excepto relatiuo secundum Augustinum. 7o. de tri nitate. c. primo. Et vltra. si detur primum: sequitur quod .b. in telligibile non est in intelligibile. Nullum enim intelligibile dicitur impossibile nisi cuius formali conceptu concipiuntur plura incompossibilia. Si secundum / aut igitur vltra petrum et paulum et praeter alias entitates incomplexe significabiles et vltra tenpus consignificatum addit et includit aliquod intelligibile. aut non. Si secundum. igitur non est nisi hec intelligibilia incomplexe demonstrab ilia: quia ex illis non fit aliquod per se vnum alioquin esset .b. intelligibile possibile. Si primum sit illud additum .c. tunc .c. est intelligibile distinctum totaliter ab omni intelligibili incomplexe significabili per illam propositionem. quia est additum praeter illa et vltra illa.

¶ Sed contra: quia .c. non erit intelligibile positiuum nec privatiuum alicuius positiui quia non potest dari cuius positiui. et quia c. non erit intelligibi le significabile complexe cum non includit nec petrum nec paulum nec sit petrum esse paulum / sed quasi pars eius non erit simplex intelligibile significabile incomplexe / quia nullum tale est intelligibile impossi bile.

¶ Preterea: non est ponenda pluralitas sine necessitate sed non est necessitas ponere huiusmodi intel ligibile preter intelligibilia significata per extrema pro positionis cum consignificato / quia huiusmoi infinita intelligibilia ponerentur actu extra animam. patet. quia .b. esse petrum erit alterum intelligibile quod sit d. tunc. d. esse .b. vel petrum erit alterum etc. Et quia .b. intelligibile si nec ponitur nec potest poni. igitur est figmentum. igitur fictio est huiusmodi intelligibilia ponere obiectiue terminare cognitionem.

¶ Preterea. aut hec propositio / petrus est paulus significat illud intelligibile sicut ipsum se habet aut non sicut se habet. Si primum. igitur est vera. Si secundum igitur contradictoria significat .b. sicut seipsum / habet igitur hec propositio petrus non est paulus / significabit petrum esse paulum / et est vera / ex eo quod significat quod petrus est paulus: quia propositio est vera / ex eo quod per se suum signisica tum totale sic se habet sicut illa propositio significat secundum se.

¶ Confirmatur. vel hec propositio / petrus est paulus habet conformitatem ad suum per se significatum quod est .b. aut difformitatem. Si primum: igitur est vera: quia loquor de conformitate quae est veritas vel causa veritatis et de difformitate opposita. Si secundum. igitur propositio contradictoria habet conformitatem ad illud igitur contra dictoria est vera ex conformitate ad .b. puta ad petrum esse paulum / et ex eo quod petrus est paulus / et vltra si habet difformitatem ad .b. igitur habet conformitatem ad significabile complexe contradictorie oppositum quod est secundum te petrum non esse paulum / sed huiusmodi contradictorie oppositum est verum. igitur hec propositio petrus est paulus est flam / ex eo quod habet conformitatem ad intelligibile significabile complexe verum et positum in re Intelligibile quod nec ponitur / nec est Contra. possibile poni distinguitur ab omnibus entitatibus positis vel possibilibus poni: sed aliquod intelligi bile quod nec ponitur nec potest poni significatur et apprehenditur formaliter per .a. propositionem et nulla res seu entitas incomple xe significabilis importatur per .a. quin ponatur vel posset poni. igitur prima pars minoris probatur: quia petrum esse pau lum est quoddam intelligibile apprehensum est a me forma liter per .a. a pprehensionem: quia apprehendo formaliter petrum esse paulum: sed petrum esse paulum formaliter est impossibile igitur

¶ Confirmatur. propositio impossibilis habet pro significato aliquod itelligibile impossibile poni quod sibi correspondet obiectiue / sed dicta propositio non habet aliquod intelligibile pro signi ficato quod sit impossibile / et quod sit aliqua entitas incom plexe demonstrabilis. igitur. Maior probatur: quia propositio non dicitur impossibilis per intrinsecam denominationem secundum suam formalem entitatem. igitur ratione obiectiue intelligibi lis significati correspondentis. Dicitur enim impossibilis eo quod nec sic est nec potest sic esse in re praecise sicut per eam significatur. Secundo. subiectum propositionis vere stat pro aliquo intelligibili: sed hec est vera / petrum esse paulum est impossibile. igitur eius subiectum stat pro aliquo intelligibili obiectiue / illud non est petrus nec paulus nec ambo simul: quia sunt res possibiles: et pari ratione non stat pro aliqua entitate incomplexe significabili / nec pro quibuscunque entibus incomplexe significabilibus: quia ille sunt possibiles. igitur pro altero intelligibili complexe significabili. Tertio comparando propositi onem impossibile ad necessariam. arguitur sic per se totale es adequatum significatum propositionis vere et necessarie non est omnino idem cum totali significato propositionis false et immpossibilis: sed contingit omnino easdem res incomplexe significabiles significari per huiusmodi propositiones. igitur. et per idem arguitur de omni propositione vera respectu propositionis false. vel sic propositiones seu signa quae conueniunt et coicant in omni re incomplexe significabili importata per alteram illarum et tamen non conueniunt in omni intelligibili significato per alteram illarum / nec in totalibus significatis habet vtraque vel altera aliquod intelligibile pro significato distinctum ab omnibus incomplexe significabilibus. Sed aliqua propositio impossibilis et propositio necessaria non conueniunt et conicant in omni intelligibili nec in totalibus significatis: sed conueniunt et conicant interdum in omni entitate incomplexe significabili importata per eas. igitur vtraque vel altera illarum habet pro significato aliquod intelligibile di stinctum ab omnibus entitatibus incomplexe significabilibus. Prima pars minoris patet: quia propositioni impossibili correspondet aliquod intelligibile seu significabile quod non potest poni. dicitur enim impossibilis ratione alicuius sui significati et propositioni necessarie correspondet pro significato aliquod intelligibile necessarium. quia dicitur necessaria ex eo quod necesse est eam sic poni in re sicut significatur. secunda pars minoris probatur de istis petrus est paulus petrus non est paulus: omnis homo est animal nullus homomem animal: quia signum non addit prosignificato nouam entitatem incomplexe demonstrabilem / que non significaretur per terminos cathegoreumaticos. Similiter omne corpus est album et omne album est corpus / et deus intelligit mala et deus vult mala: et ita in multis.

¶ Per idem arguitur vniuersaliter de propositionibus sibi contradictoriis quia conueniunt et comnicant in omni re incomplexe significabili importata per alteram / non tamen conueniunt et communicant in omni intelligibili generaliter importato per alteram.

¶ Confirmatur. in ista propositione petrus non est paulus est quoddam intelligibile quod negatur poni in re vel significatur toilli et non poni illud non est res quae est petrus / nec res quae est paulus / nec aliqua alia entitas incomplexe demonstrabilis. igitur illud est quoddam alterum inteligibile significabile complexe per affirmatiuam impossibile scilicet petrus est paulus. Quarto: de omni propoaitione falsa sequitur quod sit vera. probo. sit. d. ista propositio .a. est .b. quam dicis esse falsam tunc sic totale significatum per .d. ponitur actu in re extra animam et omne obiectum intelligibile significatum per.d. ponitur actu extra animam. sed .a. esse .b. est significatum per se et formaliter per d. quod sit formaliter illud. igitur .a. esse .b. ponitur actu extra animam. igitur. d. est vera: quia ita ponitur in re sicut ipsa significat. maior probatur: quia omnis entitas incom plexe significabilis quae importatur per .d. ponitur actu extra animam: et per te nulum obiectum intelligibile significatur per. d. nisi entitates incomplexe significabiles. Si dicatur quod totum significatum ipsius .d. ponitur in re / non tamen est vera: quia non ita se habet in re sicut significatur se habere per .d. propositionem.

¶ Contra responsionem ad principale arguitur sic: has res aliter se habere quam se habeat est quoddam significabile per. d propositionem: sed has res aliter se habere quam se habeant / non est intelli gibile idem cum istis rebus vel aliquae istarum rerum nec cum quibus cumque aliis entitatibus incomplexe demonstrabilibus. igitur aliquod intelligibile significatur per. d. quod distinguitur ab omnibus entitatibus incomplexe significabilibus. maior patet: quia per te .d. propositio falsa significat has res aliter se habere quam se habeant. minor patet: quia contradictio videtur quod has res aliter se habere quam habeant sit idem istis rebus: quia tunc sicut verum est has res poni ita verum esset eas poni aliter se habere quam se habeant. Si autem has res aliter se habere quam se habeant non est intelligibile idem istis rebus multominus est idem quibus cumque rebus aliis.

¶ Confirmatur. sint .a. et .b. non contigua / et per. d. propositionem falsam significentur esse contigua. tunc sic has res taliter se habere / puta esse contiguas est intelligibile significatum per. d. sed has res esse contiguas est intelligibile non idem istis rebus. igitur aliquod intelligibile non idem istis re bus significatur per. d. sed non aliquod intelligibile quod sit entitas incomplexe significabilis. igitur. maior patet: quia d. significat formaliter a. et .b. esse contigua. minor patet: quia si essent idem. igitur .a. et .b essent contigua. et ita potest semper resumi ratio de hoc intel ligibili quod est aliter se habere seu de tali modo se habendi¬

¶ Confirmatur. has res sic se habere sicut se habent est quoddam intelligibile significabile complexe / sed non est idem istis re bus sic se habentibus. igitur has res sic se habere est complexe significabile distinctum ab istis rebus et per consequens a quibuscumque aliis rebus incomplexe significabilibus. minor probatur: quia has res sic se habere sicut se habent non significatur per.d. propositionem falsam / et tamen he res sunt he res sic se habentes et significantur per.d. propositionem. igitur.

¶ Confirmatur: he res aliter et non taliter se habent in re extra sicut se habere significantur per. d. et econtra he res taliter et non aliter se habent sicut se habere significantur per e. contradictoriam ipius. d. Quero igitur / aut isti modi se prsesndi quorum vnus positioitur significari per. d. non per. e. et altel per .e. non per .d. se tenent ex parte signi tantum / aut ex parte significati obiectiue cogniti. Si secundum propositum: quia qulibet est quoddam intelligibile significabile complexe / et vnus significatur vnam et non per alia: cum tamen omnis entitas incomplexe significabilis importata per vnam importatur per aliam Si primum. Contra tum quia illi modi se habendi sunt ea pro quibus verificatur propositi vel falsificatur / et quo mutato: mutatur propositio de veritate in falsisatem. Tum: quia se tenent ex parte obiectiue significati / patet ex terminis: quia dicitur has res sic vel aliter se habere significatur per huiusmodi propositionem. igitur. Quinto: nomen figmenti cuius ratio est in se falsa significat aliquod intelligibile distinctum vel non idem potentia cuicumque vel quibus cumque entitatibus incomplexe significabilibus actu vel po tentia existentibus. igitur pari vel maiori ratione propositio impossibilis. antecedens probatur: quia primo perihermenias. hirco¬ ceruus significat aliquid / sed nondum verum vel falsum. igitur no men figmenti significat quoddam intelligibile. sed quod di stinguatur ab omnibus intelligibilibus quae sunt entitates incom plexe demonstrabiles probatur: quia iste sunt possibiles quia quaelibet est possibilis / et ex illis non fit aliquod vnum quod non sit ille entitates. igitur ille entitates siue conlunctim siue diuisim sumpte sunt possibiles / sed intelligibile significatum nomine figmenti est impossibile aliter non esset nomen figmenti. igitur significat aliquod intelligibile alterum / quod scilicet importatur per dictum huius / scilicet hanc rem sic se habere ad illam quo modo scilicet se habere est impossibile. per idem videtur probari / quod per istam

Ad primum intelligibile possibile poni: non est intelligibile possibile poni significaretur et apprehenderetur aliquod intelligibile quod non apprehenditur per conceptu obiecti: quia complexe significabile per illam est intelligibile impossible poni / et subiectum stat tantum pro intelligibili possibile po ni. consequens est falsum: quia per partem subiecti significatur omne intelligibile. dicendum est igitur negando primam partem minoris. Ad probationem cum dicitur petrum esse paulum est quodam intelligibile est apprehensum a me / hoc habet duplicem sensum. Unus est: aliquod obiectum intelligibile quod est petrum esse paulum terminat obiectiue vere proprie intellectionem et intellectio fertur et tendit in quoddam obiectum intelligibile quod est petrum esse paulum: et illud exhibet et repraesentat et hic sensus est falsus. Alius sensus est quod aliqua est vel potest esse apprehensio per quam formaliter apprehenditur hoc intelligibile petrus et hoc intelligibile paulus: et tali ter apprehenditur et significatur quod attribuit hoc intelligibile illi: et quod ad veritatem talis apprehensionis vel iudicii conformis requireretur et sufficeret quod petrus esset paulus / seu quod possibilis est apprehensio conformis in repraesentando illi ofoni et cui adequate subordinatur illa oratio in significando / et sic conceditur: nec est contra propositum Et cum vltra dicitur quod po trum esse paulum est intelligibile impossibile. Si intelligitur quod aliquod obiectum intelligibile terminans vel natum termi nare apprehensionem et sigtionem apprehensionis: sit petrum esse paulum / vel importetur per hoc quod dico petrum esse paulum et quod illud intelligibile sit in se formaliter impossibile et sic negatur. Si vero intelligitur quod non sit possibile aliquod intelli gibile esse quod sit petrum esse paulum vel petrus ens paulus: sic oceditur / et non est contra propositum: quia per hoc non notatur positio vel correspondentia alicuius obiecti intelligibilis in se forma liter impossibilis / sed potius denegatur impossibilitas vel correspondentia cuiuscumque intelligibilis quod foret petrum esse paulum / licet enim tali apprehensioni secundum veritatem et rei proprietatem non correspondeat obiectiue terminatiue aliquod intelligibile in se formaliter impossibile / tamen apparet correspondere in quadam similitudine et in transsumptione et in figura intelligendi sicut de intellectione vniversalis. Concipimus enim aliquid enunciam do ipsum esse illud quod non est et quod impossibile est esse / et sic ita concip mus quasi corresponderet intellectui proprium obiectum vere intelli gibile in se formaliter impossibile / sicut et mathematice intelligimus superficies et nuneros quasi intelligibilia abstracta a materia: sic est diceretur quod non intelligibile significat intelligibi le impossibile Et similiter hec oratio medium inter contradictoria per huiusmoli enim conceptus dicimus aliquem concipere impossibile / non ideo quia tali apprehensioni correspondeat pro obiectiue terminatiuo aliquod intelligibile medium inter contradictoria: immo ideo dicitur oratio in se falsa: quia nullum intelligibile potest ei correspondere.

¶ Ad secundam per idem arguitur / quod per istam obie ctum intelligibile non est obiectu intelligibile signisicaretur aliquod obiectum intelligibile quod esset inintelligibile quia subiectum stat pro aliquo intelligibili. dicendum est igitur negando minorem maxime si non sit propositio pure affirma tiua et de subiecto simplici: sed interdum sufficit quod stet pro diuersis intelligibilibus determinato modo per inte lectum acceptis. interdum autem non stat pro aliquo ob iecto intelligibili de quo et pro quo demonstrato natur sit vere affirmari tale subiectum: vt dicendo obiectum intelligibile et insignificabile non est intelligibile. est igitur propositio talis vera: non quia subiectum stet pro ali quo obiecto intelligibili de quo demonstrato vere affirmatur tale subiectum: sed quia non est dare aliquod obiectiue intelligibile de quo vel pro quo affirmetur vel verificetur illud praedicatum: et quamuis subiectum significet aliqua intelligibilia tamen pro nullo illorum potest stare respectu prdicati ad verificandum propositionem.

¶ Ad tertium per idem videtur argui de istis / intelligi bile est intelligibile et intelligibile non est intelligibile quod aliquod obiectum intelligeretur per vnam quod non per aliam.

¶ Ad primam igitur formam dicendum est: quod totale seu adequatum significatum alicuius propositionis potest dici vno modo collectum ex omnibus intelligibilibus significatis per illam propositionem et sic negatur prima pars antecedentis: scilicet quod totale significatum propositionis necessarie non distinguatur a totali significato propositionis imposibilis: sic etiam falsum est quod petrum esse hominem sit totale significatum huius petrus est homo: aut quod totale significatum huius petrus non est paulus sit pe trum non esse paulum.

¶ Secundo modo potest dici intelligibile pro quo stat et supponit subiectum simul cum obiecto intelligibili pro quostat praedicatum / et sic ad huc negatur prima pars antecedentis. Patet de istis / petrus est paulus / petrus non est paulus. sic etiam falsum est quod petrum non esse paulum sit totale significatum istius petrus non est paulus: quia petrum non esse paulum est petrus non ens paulus / et hoc non includit formaliter paulum.

¶ Tertio modo totale significatum alicuius propositionis potest dici intelligibile huiusmodi cuiusmodi intelligi bile sufficit ad verificandum formalem significationem illi propositionis seu intelligibile sic se habens pro quo sic se hbe bente verificatur sufficienter / vel nata est sufficienter verificari illa propositio et accipio large et communiter obie ctum intelligibile esse huiusmodi vel sic se habere / scilicet pro esse vel non esse huiusmodi cuiusmodi esse vel non esse significat praedicatio cuiuscumque praedicamenti / et sic conceditur: quod totale significatum propositionis vere et necessari non est idem totali significato propositionis impossibilis: sed non sequitur quod sit intelligibile distinctum ab in telligibili significato totali propositionis impossibilis. quia sic nullum intelligibile est totale significatum propositionis impossibilis: sic etiam falsum est quod petrum esse paulum sit totale significatum illius petrus est paul quia falsum est quod petrum esse paulum sit quoddam obiecti intelligibile / vere et proprie terminans intellectionem et in quod fertur intellectio et quod exhibetur terminatiue per intellectionem. Aut quod pro tali intelligibili sit nata verificari aliqua propositio: quod autem non sequa tur totale significatum propositionis necessarie: non est inteligibile idem totali significato propositionis necessarie. igitur est intelligibile distinctum ab illo intelligibili. patet: quia petrus sedenis est res que non est eadem petro non sedenti: nec tamen est res distincta actu vel potentia. quia impossibile est quod aliquid sit petrus sedens / et quod simul aliquid sit petrus non sedens et hoc non sit illud. Ex illo igitur discursu secundum hunc sensum solum infertur quod petrum esse paulum non est petrum non esse paulum / nec econtra quod conceditur sed non sequitur quod sint obiecta intelligibilia plura distincta vel quod pter entitates incomplexe significabiles / sit aliquod obiectiue intelligibile secundum veritatem et propri¬ etatem rei loquendo nisi tantum in quadam similitudine et proportione sicut de intentione vniuersali.

¶ Quarto modo dicitur intelligibile pro quo verificatur illa propositio si sit vera. vel falsificatur: si sit falsa. et sic adhud negatur prima pars antecedentis/ quia pro eodem intelligibil siue ex vno siue ex pluribus collecto verificatur vna pars contradictionis et falsificatur altera: sic etiam fal sum est quod petrum esse paulum sit totale significatum huius petrus est paulus: sed totale significatum huius est petrus et paulus: et hoc duo non sunt petrum esse paulum

¶ Quinto. totale significatum propositionis posset / licet impro prie dici significatum propositionis sumptum simul cum aliqua significat one equiualenti tali propositioni ad perfectam explicationem et sic totale significatum huius petrus est paulus / diceretur petrum esse paulum / vel quod petrus sit homo qui est paulus et multa huiusmoi significata: sed secundum istum sensum vltimate resoluendo accipitur totale significatum pro totali et completia significatione: quia dice re quod totale significatum huius / petrus est paulus est petrum esse paulum / sensus est hec propositio petrus est paulus significat tam petrum quam paulum et significat taliter scilicet affirmando paulum de petro et in hoc consistit completa formalis sua significatio et in isto sensu non concluditur nisi tantum distinctio significatorum obiectiue vel significationum seu signorum.

¶ Ad secundam formam par idem arguitur / quod aliquod intelligibile significatur per vnam istari quod non est per alterum intelligibile est intelligibile / intelligibile non est intelligibile. consequens est falsum: quia per subiectum cuiuslibet significatur omne intelligibile. Per idem arguitur: quod aliquod intel ligibile significatur nonie intelligibilis quod non significatur nomine no intelligibilis vel econtra: quia intelligibile non est non intelligibile. Per idem arguitur: quod illa significabilia complexe distinguuntur per aliqua obiecta incomplexe significabus lia: quia signa quae conicant in aliquo intelligibili et non in omni intelligibili habent aliqua intelligibilia totaliter distincta in quibus nullo modo coicant / vel alterum illorum habet aliquod tale obiectum intelligibile pro significato totaliter distinctum ab omni intelligibili significato per alterum. Dicendum igitur quod aliquas propositiones vel aliqua signa conuenire et conicare in omni intelligibili significato per alterum potest intelligi dupliciter. vno modo quod nullum vere et proprie intelligibile obiectiue termi natiue significaretur et repraesentaretur per vnum quin per reliquum / et sic conceditur maior et negatur prima pars minoris. Alio modo quod pro quocumque intelligibili obiectie / natum est supponere vel verificari vnum et reliquum: et omne obiectiue intelligibile sic se habens quomodo se habens requiritur vel sufficit ad ve rificandum vnum requiritur vel sufficit ad verificandum alterum: et sic negatur maior: aliquod enim signum sic significat aliqua quod ali quod de illis et pro illis demonstratis non potest vere affirmari et proquibus non potest supponere: patet de composito ex nomine et negatione vt non homo / et de oratione in se falsa / vt homo irrati onalis. Similiter aliqua propositio significat aliqua intelligibilia taliter quod pro illis non potest verificari / immopositio illorum inferi falsitatem illius signi: vt dicendo intelligibile non est intelligibile

¶ Ad probationem prime partis minoris negatur assum ptum: loquendo vere et secundum proprietatem rei.

¶ Dices ex his vel detur quod signa contradictoria significant omnino idem / licet aliter et aliter contra articulum domini cardinalis. Respondetur negando consequentiam: quia contradictoria significare idem maxime ad intentionem articuli importat intelligibile sic se habens quo modo requiritur et sufficit ad veritatem vnius contradictorii sit ideo intelligibili sic se habenti quomodo requiritur et sufficit ad veritatem alterius / et quod intelligibile pro quo verificatur vnum contradictoriorum est idem illud pr quo verificatur et reliquum / et hoc est falsum: quia non est idenec actu / nec potentia: quia hoc importat .b. esse huiusmodi est idem huic intelligibili quod est .b. non esse huiusmoo di.

¶ Ad confirmationem additam proprie loquen do negatur quod aliquod intelligibile significatur per illam ppositionem non poni nisi in quadam similitud ine sed per illam significatur aliquod intelligibile non esse idem paulos vel quod intelligibile significatur non poni identitate ad paulum: sicut dicendo in intelligibile est in intelligibile non significatur aliquod obiectum intelligibile quod sit intelligibile / et per istam chimera non est aliqua res. nulla res significatur tolli vel non poni etc.

¶ Ad quantum negetur consequentia et ad probationem minoris quae dicit quod .a. esse .b. est significatum per .d. propositionem est falsa de vi verbi: supposito quod .a. esse .b. sit impossibile: quia nullum intelligibile obiectiue terminatiue vere et proprie loquendo exhibetur per. d. quod sit .a. esse .b. tamen in hoc sensu potest esse vera quod .d. significat .a. et .b. et taliter quod affirmative de inesse etc. et quod hoc dictum .a. esse. b. est dictum equiualens et adequate correspondens illi propositioni: sed tunc est fallacia figure dictionis / mutando quid in vel quale quid in taliter / et mutando significatum in signifi catum sic significari. Licet enim omne intelligibile obiectiue significatum per .d. ponatur in re extra / non tamen ponitur sic vt exigeret veritas ipsius. d. nec sic vt pro eo natum sit verificari. d. minor autem dicit non solum quid significet / sed qualiter secundum illum sensum. Si vero .a. esse .b. sit possibile / licet sit modo falsum sic constat maiorem esse falsam: vt dicendo petrus est albus: quia non ponitur compositum ex po tro et albedine neceius albedo / vel dicendo compositum ex huiusmoi partibus est. contingit etiam quod maior sit vera: vt si per.d. propationem intelligatur ista: petrus est contiguus pau lo / vel distas pedaliter a paulo. Et tunc ad minorem dicendum quod est vera: quia petrum esse huiusmodi est intelligibile potentiale: sed tunc est fallacia figure dictionis in argumento mutando quid in qualiter. quia licet esse terminans obiectiue intelligibile significatum per .d. ponitur actu non tamen omnimode taliter qualiter poni significatur per .d. et exigeret veritas. d. et tunc ad improbationem minoris ibi posite eum dicitur has res aliter se habere quam se habeant est significatum per. d. propositionem di cendum quod hec propositio si sumitur in sensu compositio nis falsa est: quia importat quod aliquod intelligibile signi ficatur per.d. propositionem et ipsum est has res aliter se habere quam se habeant / vel quod ipsum sit has res sic et aliter se habere et ita. d. propositio implicaret contradictionem vel in isto sensu importat quod .d. propositionis significatio formalis est ista: he res aliter se habent quam se habeant / et quod. d. equiualet isti propositioni in formali significatione / et sic adhuc. d. implicaret contradictionem. Si vero dicta propositio sumatur in sen su diuisionis: vt si .a. et .b. non sint contigua / et .d. proposi tio significat et affirmat formaliter quod .a. et .b. sunt contigua: tunc has res taliter se habere significatur per .d. propositionem et tamen ille res non taliter se habent sic sumedo illam maiorem equiualet isti / has res taliter se habere significatur per. d. que tamen non taliter se habent. et sic potes dici quod ratio concludit solum quod aliquod intelligibile significatum per. d. non est idem quibuscunque entitatibus incomplexe significabilibus: sed non concludit quod aliquod intelligibile si gnificatum per .d. sit intelligibile distinctum ab omnibus enm titatibus incoplexe significabilibus actu vel potentia existentibus. diceretur enim quod has res esse contiguas est intelligibile potentiale quod potest esse idem istis rebus / tamen non est aliud ab eis / nec actu / nec potentia: sicut petrus sedens non est intelligibile idem petro non sedenti / nec tamen aliud actu vel potentia: quia impossibile est quod hoc sit et illud sit et hoc non sit illud. Aliter potest dici quod hec propositio has res taliter se habere / puta esse cotiguas significatur per .d. potest habere tres sensus. Unus est: aliquod intelligibile / et obiectiue / et termi¬ natiue exhibetur et repraesentatur per. d. et ipsum est has res sic se habere. Secundus sensus: aliquod intelligibile obiectiue significatur per. d et ipsum est vel potest esse has res taliter se habere. Tertius sensus est: formalis significatio ipsius. d. est talis: quod significat .a. et .b. enunciando affirmatiue contiguitatem et sic quod eius veritas exigit quod .a. esset contiguum .b. in primo sensu falsa est in secundo sensu vera est. et tunc non valet discursus: sed mutatur quale vel quasi quale in quid vel quale quid in discursum ex premissis de possibili: sicut hic .a. esse substantiam contiguam ipsib. est mihi possibile effectiue: sed .a: esse contigua ipsi b. est .a. esse substantiam. igitur .a. esse substantiam est michi possibile effectiue / vel hic actus meritorius vel actum esse meritorium est effectus cause secunde. sed actus meritorius vel actum esse meritorium non potest esse effectiue solius dei. igitur aliquid quod non potest esse effectus solius dei est effectus cause secunde. In tertio sensu est vera: sed non valet discursus nec est forma sillogistica: quia non accipitur debite minor sub maiore / vel etiam mutatur taliter se habere in quid.

¶ Ad confirmationem patet per idem. Ad aliam confirmationem negatur minor. Ad probationem patet in quaestione precedenti / respondendo ad primum cotra primam et secundam conclusionem.

¶ Ad aliam confirmationem dicendum: quod isti modi qui sunt has res sic se habere et has res non sic / sed aliter se habere se tenent ex parte obiectiue significati: quia si he res sic se habent has res sic se habere / est he res sic se habentes nec ex hoc habetur propositum: scilicet quod sit aliquod intelligibile distinctum vel non natum esse idem quibuscumque entibus incomplexe significabilibus vel demonstrantibus actu vel potentia existentibus / sed so lum concluditur quod aliquod intelligbile significabile conplexe non est modo idem actu istis rebus existentibus tamen potest esse idem illis: sicut et iste res possunt se ha bere / non sic / sed aliter. et cum dicitur quod quilibet talis modus. taliter se habendi / est quoddam intelligibile: con ceditur. Et cum dicitur quod vnus significatur per.d. non per e. et alius econtra. dicendum quod vtraque est distinguenda. si enim he res sic se habent in re sicut significat eas se ha bere: tunc verum est quod hic modus se habendi significatur per d. et habet duas causas veritatis. sed quod hic modus se habendi non significatur per .e. falsa est in hoc sensu: quod intelligibile quod est hic mnodus se habendi non significatur per e. sed vera est in hoc sensu quod formalis significatio ipsius e. non est in significando quod he res taliter se habeant / nec talis modus se habendi manens potest verificare talem significationem vniformiter de aliqua propatione / et sic non infertur nisi distinctio signorum vel non identitas huius obiecti intelligibilis sic se habentis ad hoc obiectum non sic se habens vt petri sedentis ad petrum non sedentem et vtrumque est actu vel potentia entitas incomplexe significabilis.

¶ Ad quintum negetur antecedens / loquendo secundum veritatem et proprietatem rei. nomen enim figmenti cuius ratio est in se falsa vel oratio composita ex determinabili et determinatione repugnante significat plura intelligibilia tali modo quod pro nullo suo significato potest verificari esse de illo nomine / nec potest supponere pro aliquo suo significato sufficienter ad verificandum esse de ipsto si cut dicendo non intelligibile est intelligibile per subiectum significantur omnia intelligibilia / sed taliter quod non potest stare pro aliquo illorum verificando huiusmodi enunciationem nec ei correspondet aliquod significatum pro quae possit verificare huiusmodi enunciationem. Et cum dicitur quod nomen figmenti vt hircoceruus significat aliquid / vel supponit pro aliquo in propatione vera / dicendo hircoceruus est figmentum vel est impossibile. dico quod proprie loquendo non significat aliquid nec aliquod obiectiue per se intelligibile in se formaliter impossibile / nec pro aliquo talio biecto intelligibili supponit / nisi in quadam similitudine etranssumptione et in figura loquendi et modo intelligen di: quia per huiusmodi terminum significantur plura quasi quoddam intelligibile compositum ex incompossibilibus et quasi foret quaeddam intelligibile idem isti et illi intelligibili: et quia nulli in tellectioni vel significationi correspondet tale intelligibile obiectiue et terminatiue. ideo dicitur nomen figmenti esse no men obiectiui impossibilis. non quod sibi correspondeat tale intel ligibile in se formaliter impossibile. Sed quia ei non correspondet nec correspondere potest aliquod intelligibile de quo et pro quo natum sit verificari esse aliquid / ita quod potius negatur quam ponatur correspondentia et possibilitas obiecti intelligibilis: et ideo enunciatio aliqua si sit vera de illo est vera / non propter correspondentiam obiecti intelligibilis pro quo verificatur / sed propter negationem obiecti correspondentis / pro quo natu sit verificari esse aliquid actu vel potentia. deus actualiter videt obiectiue lineam

Contra: infinitam et ignem infinitum: quia duplo ma iore .a. igni pedali et quadruplo maiorem. etc. sed huiusmo intelligibile non est possibile vt supponitur nunc. igitur intellectioni correspondet aliquod intelligibile obiectiue in se formaliter impossibile distinctum vel non idem quibuscumque intelligibilibus possibilibus diceretur quamuis deus intuf tiue videat ignem duplo maiorem .a. igne et ignem quadruplo maiorem et sic in infinitum: non tamen videt vnum ignem in finitum vt vnum per se obiectiue et terminatiue intelligibi le cum igni per se repugnet infinitas: sicut videndo nu merum duplo maiorem binario et numerum quadruplo ma iore / et sic sine statu / non tamen videt numerum infinitum ali quem vnum: quia ratio numeri repugnat multitudini infini te sicut de figura circulari vel triangulsari videt duplo maiorem et sic sine statu / et tamen nullam vnam figuram huiusmodi videt infinitam: quia infinito repugnant huiusmodi rationes. Includunt enim terminationem: sic etiam omni triangulo viso videt deus duplo minorem et tamen nullum triangulum mini mum videt. vel aliter diceretur quod deum cognoscere obiectiue vnum ignem infinitum potest intelligi dupliciter. vnomodo per modum vnius per se obiecti in prospectu positi et intuitiue praesentis apprehensi mere incomplexe / vel per modum affirmationis simplicis absque negatione quo modo habet in prospectum vnum hominem / et sic negatur. Si ignem esse infinitum implicat contradictionem et repugnet existentie ignis alioquin pari ratione deus haberet in suo prospectu tamquam vnum per se obiectum intelligibile vnum hominem irrationa lem et inailatum et vnum verum et perfectum deum insipientem et malum. Alio modo quod deus intelligat vnum infinitum ignem per modum negatiois: puta intelligendo ignem non finitum et tanquam aliquod obiectu sub determinatione sibi rae pugnante / vel negatione conditionis sibi essentialis / sicut intellectus noster dicens triangulum infinitum non posse esse diceretur intelligere triangulum infinitum: et sic deus intelligit ignem infinitum circumscripto omini modo imper fectionis reperibili in intentione mea: non quod deus iudicet aliquem ignem infinitum seu non finitum esse vel posse esse: sed sicut nos apprehendere possumus ignem cum negatione infinitantis abique falsitate. vel aliter dice retur quod deus habet in suo prospectu obiectiue ignem infinitum. quia licet repugnet igni infinitas essendi in actu pearmansiuo completo et terminato: non tamen ei repugnat infinitas essendi in actu successiuo et permixto poten tie / sicut deus in suo prospectu habet motum futurum infinitum / possibilem. quia infinitas non repugnat motui in tali mo essendi sic quod ignis potest in infinitum auger ita quod ex priori et posteriori fiat per se vnum maius. ideo infinitas possibilis in actu permixto potentie / non in actu completo et terminato realiter extra deum cognoscitur actualiter complete simul ab intellectu dinino. Sed ex hoc non sequitur quod nomin figinenti et ofoni per se false composite ex intelligibilibus per se repugnantibus / vt homo irrationalis inanimatus / vel vt deus verus insipiens correspondeat proprie aliquod vnum obiectiue intelligibile terminatiuum intellectionis Ex hoc autem non sequitur: quod deus habeat in suo prospectu aliquam vnam figuram infinitam circularem / vel triangularem: licet habeat vnum ignem infinitum. probo: quia ratio circuli / vel trianguli / vel numeri dicit per se terminationem: nec est ratio abstrahens a terminatione et negatione terminationis. quod enim intelligitur vt cir culus vel quadratum intelligitur vt terminatum. ideo actualis infinitas repugnat huismodi figure / non tantum materialiter / sed et per se formaliter ex ratione talis figu re. Ratio autem quanti: vel ignis abstrahit a terminati one et negatione terminatiois: licet impossibile sit quod res huiusmodi sit in actu simpliciter quin ipsa sit terminata. Secundo quia ignis sic est in infinitum augmentabilis quod ex priori et posterori addito fit per se compositio vnius ignis et ignis per se et formaliter componitur ex ignibus. Sed queuis minor circulus vel triangulus contineatur materialiter infra maiorem: tamen minor figura circula ris vel triangulus non est per se compositiua maioris figure huiusmodi: quia triangulus vt triangulus non per se conponitur ex triangulis vt trianguli sunt. Si quis vero vellet concedere quod nominibus figmentorum et cuilibet ofoni in se false: et consequeter cuilibet propositioni impossibili correspondet aliquod obiectiue intelligibile praeter quacunque obiecta intelligibilia possibilia: non tamen videtur dicen dum quod ofoni vere et complexo vero vel possibili correspondeat obiectiue proprie aliquod intelligibile praeter omnes enti tates incomplexe significabiles actu vel potentia existentes. prima

Quo ad tertium artitulum propostio. Per complexum verum de praeterito non significatur complexe aliquod obiecum intelligibile distinctum ab omnibus entitatibus incomplexe significabilibus praesenti bus praeteritis et futuris vel possibilibus. probatur: sit .b. illud intelligibile quod significatur complexe per istan adam fuit / aut .b. puta adam fuisse includit forma liter intelligibile quod est adam / aut non. Si secundum Contra. quia complexe significabile includit aliquod telligibile incomplexe significabile: quia totale signi ficatu propositionis non est totaliter distinctum et disparatum ab omni significato per extrema. Si primum / aut igitur extra adam et praeter. d. tempus praeteritum in quo adam erat includitur aliquod alterum intelligibi le / aut non. Si secundum propositum / quia tam adam quam. d. tempus sunt intelligibilia incomplexe significabilia. Tempus enim non erit nisi quedam res sic se habentes. res autem sic se habentes sunt ipse res. Si pri mum sit illud additum .c. Contra: quia .c. non erit intelligibile significabile complexe: quia compositum ex significabilibus incomplexe / nec erit intelli gibile simplex significabile incomplexe vt probatur supra. et cetera. Secundo: quia vel esset intelligibile positiuum vel priuatiuum additum vltra adam. et tempus ex quo potest argui ad principale: quia vel .b. est intelligibile positiuum in actu vel positiuum tantum possibile / vel nec actu / nec potentia esset intelligibile positiuum. Si primum. Contra: tum quia extra deum esset actuale positiuum quod deas non posset tollere: quod videtur contra dei omnipo¬ tentiam nec etiam illud esset dependens a deo: tum quia illud positiuum non esset necessarium ratione intelligibilis quod est adam / quia adam est intelligibile contingens quod potest poni et no poni. igitur est necessarium ratione adiuncti vltra adam quod est falsum: quia nullum potest dari intelligibile additum vltra adam quod non includat adam quod sit in se formaliter necessarium. Si secundum contra: tum quia ponatur in actu posit uo et nunc incipiet adam fuisse vel non erit nisi positio ade qua iam fuit et haberetur propositum: quia adam fuisse non erit: nisi adam qui praefuit. tum quia non aliter poneretur nunc adam fuisse quam ab eterno: quia ab eterno ponebatur in po tentia pro futuro. Si tertium. igitur vel est figmentum vel est in telligibile pure privatiuum vel compositum ex positiuo et priuatiuo: si primum propositum. si secundum vel tertium Contra primo: quia adam fuisse ratione priuationis erit formaliter remotio alicuius praexistentis quod est falsum: quia circunscripto omni alio pter deum et adam nouiter creatum / statim postea verum erit adam fuisse circunscripto tempore. Secundo: quia illud positiuum cuius est priua tio poterit poni a deo. igitur hoc intelligibile priuatiuum poterit tolli. igitur non est necessarium adam fuisse Tertio: quia cuius positiui illa priuatio esset formali ter: non huius quod est adam esse: quia adam fuisse et adam esse simul sunt / nec illud positiuum est. d. tempus pre teritum in quo adam erat / quia adam fuisse non erit nisi aggregatum ex adam et negatione ipsius .d. tenporis quod est falsum. tum: quia si per impossibile re diret tempus praeteritum / adhuc verum esset adam fuisse. tum quia illud aggregatum magis directe importatur per hoc quod dico adam non est in. d. tempore quod est verum ab eterno / et ita idem esset adam fuisse et adam non esse in. d. tempore. tum quia adam fore in. d. tem pore foret idem intelligibile quod adam fuisse in. di tempore: quia pari ratione erit intelligibile aggregati ex adam et negatione.d. temporis.

¶ Secunda propositio Adam fuisse est adam praeteritus leu adam qui fuit. probatur: quia sicut adam esse praesentialiter est adam esse praesentem. sic adam fuisse est adam esse praeritum / et adam fore / est adam esse futurum. sed adam esse est adam praesens et qui est praesentialiter / quia in superioribus probatum est quod deum esse est deus. igitur.

¶ Item sicut se habet adam praesens ad adam praeteri tum seu ad adam qui fuit et ad adam futurum seu qui erit: sic se habet adam esse ad adam fuisse vel ad adam fore. sed idem intelligibile est adam qui nunc est praesentialiter et adam qui fuit et adam qui erit. igitur. Pre terea. aut adam fuisse est adam praeteritus seu adam qu fuit / aut est. d. tempus praeteritum in quo adam erat / aut aggregatum ex adam et d. tempore praeterito / aut est quod dam intelligibile significabile complexe distinctum ab istis. si primum proposituum: si quartum. Contra: per probationes prime propositionis. si secundum. Contra: quia adam fuisse non magis includeret adam quam petrum fuisse: et idem esset .a. fuisse et .b. fuisse et sic de omni bus que simul fuerunt. si tertium. Contra: primo quia magis dicendum esset quod adam fuisse est impossibile quam quod sit necessarium quia huiusmodi aggregatum est na turaliter impossibile: quia altera pars nec est nunc actu / nec potentia saltem naturaliter. Secundo: quia si nullum tem ius esset posset deus creare. b. et immediate postea 1 haberet fuisse. Tertio: quia .a. esse non est aggregatum ex a. et tempore praesenti. igitur .a. fuisse non erit aggre gatum ex .a. et tempore praeterito. antecedens patet: tum quia a. esse manet idem numero tempore fluente immo tempore non existente. Tum quia deum esse est necessarium et eter num / non autem aggregatum ex deo et tempore. Quarto quia si .a. fuisse in d. tempore est aggregatum ex .a. et d. ten pore. igitur pari ratione .a. fore in. d. erat aliquando aggregatum ex .a. et. d. et .a. esse in. d. fuit aggregatum ex .a et d. igitur idem omnino obiectum in telligibile et succen siue .a. fore. et .a. esse et .a. fuisse. hoc autem consequens videtur contra alios et contra media eorum: quia .a. fuisse nunquam est verum quin sit verum necessarium .a autem esse vel fore nunquam est verum quin sit contingens. et quia vt arguunt adam non esse opponitur huic quod dico adam esse non autem opponitur huic quod est adam fuisse vel fore vt ponunt Illud etiam consequens videtur inferre propositum: quia si idem inintelligibile est primo .a. fore / postea .a. esse / postea a. fuisse. conuenientius non potest poni quid sit illud intelligi bile quam ipsum prius futurum / postea praesens / postea praeteritum: quia nichil videtur primo esse potentia et esse futu rum / postea esse praesens positiuum in actu / postea esse praeteritum nisi. a. Dicendum est igitur. quod si adam corrupto et praeterito / et modo non existente verum sit quod adam est adam / sic dicendum quod adam fuisse est semper et erit semper adam. Si vero non sit verum quod adam sit adam simpliciter / sed cum determinatione aliqua diminuente de hoc quod est esse adam simpliciter / tunc dicendum est quod adam fuisse est adam praeteritus seu adam qui fuit.

Contra Intelligibile necessarium et immutabiie distinguitur ab intelligibili contingen ti et mutabili: sed adam est intelligibile / contingens / et mutabile / et possibile poni et tolli / sed adam fuisse est intelligibile quoddam necessarium / quia necessarium est adam fuisse / et impossibile est adam non fuisse. Ominis autem entitas incomplexe significabilis alia a deo est contigens non necessaria.

¶ Confirmatur: intelligibile quod transit de possibili ad impossibile et de non necessario ad necessarium distinguitur ab omni intelligibili quod non sic transit / sed adam fuisse est nunc necessarium: alias autem non erat necessarium. adam autem non fuisse nunc est impossibile et aliquando erat possibile. Nulla autem entitas incomplexe significabilis actualis vel potentialis sic transit / sed semper habet potentiam ad poni et deponi. igitur cum dicitur in minori: quod adam fu

Ad primum isse est intelligibile: conceditur et cum dicitur quod est necessarium: quia necessarium est adam fuisse: idem argumentum potest reduci contra illos. Quero enim an adam praeteritus sit intelligibile necessarium vel intelligibile non necessarium. Si secundum. igitur tu arguis possi bile est adam non esse adam praeteritum. S primum contra: quia adam praeteritus est adam qui fuit: sed adam qui fuit est adam et est iste homo. igitur iste homo esset intelligibile necessarium. Dicendum igitur quod hec propositio adam fuisse est necessarium: habet duplicem sensum. vnus est: aliquod intelligibile quod est adam fuisse est in se formaliter necessarium: et sic negatur. Alisensus est. adam est quoddam intelligibile quod non potest non fuisse / vel quod modo necessarium est fuisse / et de quo si enunca etur fuisse non potest esse enunciatio falsa / et sic conceditur: nec est contra propositum: quia per hoc non denotatur proprie et vereo necessitas secundum quam aliquod intelligibile obiectum sit in se formaliter necessarium: sed potius denotatur possibilitas cuiuscumque intelligibilis quod foret hic adam non praeteritus vel hic adam qui non fuit. aut si denotetur necessitas aliqua: non est necessitas vere et proprie: sed necessitas secundum quid et impropie et secundum similitudinem nec est necessaritas extremi sed copule sed quam adam necessarium est fuisse / sicut cum dicimus quod chimeram necesse est non esse: sicut et dicimus quod deus est nouiter cre ans. hic non est nouitas proprie et simpliciter secundum quam deus causans sit nouum aliquid. sed e nouitas in similitudine: quia deus est nouiter creans: licet nullum nouum sit formaliter in deo. pri mus duorum sensuum supradictorum videtur esse sensus diuisionis qui falsus est. Secundus autem videtur sen¬ sus compositionis quo modo diceretur econtra quod diuina ad ceptatio et velle diuinum est contingens.

¶ Ad confirmatio nem per idem / negatur enim quod proprie loquedo adam fuisse sit aliquod intelligibile transiens de non necessario intelligibili in necessarium intelligibile quia hoc est equae impossibile sicut quod adam transeat de non ente necessario in ens necessarium / sed intelligibile quod est adam transiens de non necessario fuisse in necessario fuisse quae non est necessi tas cuiuscumque obiecti intelligibilig in se formaliter / nisi in similitudine. et potest dici necessitas ade aliquid fuisse. et cum dicitur quod adam non fuisse transit de possibili ad impos sibile / non est intelligendum quod aliquod obiectum intelligibile prius foret in se formaliter possibile et postea fiat possibile: quia hoc repugnat nature rei et derogat di vine potentie non denotatur igitur impossibilitas alicuius obiecti intelligibilis in se formaliter impossibilis / sed est impossibilitas improprie et quasi logica secundum quam adam impossibile est adam non fuisse et est impossibilitas quasi copule et determinatio cuiusdam negationis: vel ad praedicta potest sic distingui: necessarium potest sumi logice vel methaphysice. primo modo est modus affirmationis vel negationis / et sic est verum quod petrum necessarium est fuisse et enunciatio correspondens est necessario vera. secundo modo potest adhuc sumi necessarium dupliciter: vel proprie et simpliciter pro vera et reali necessitate essendi simpliciter vel essendi aliquale realiter positiue / et sic falsum est quod a fuisse sit necessarium: vel large et improprie et secundum quid puta pro necessitate secundum quam necessarium est aliquod intelligibi le fuisse vel posse esse vel posse non esse: vt cum dicimus quod chimeram necesse est non esse / et sic conceditur quod .a. fuisse est necessarium que non est necessitas secundum rem et proprietatem: sed secundum similitudinem et methaphorice in proportione quadam ad veras necessitates essendi. Ex his patet quid sit dicendum ad quaestionem

Quantum ad quartum articulum Prima propositio: Antichristum fore non est aliquod intelligibile: terminans obiectiue apprehensionem distinctum ab omni entitate incomplexe significabili praesenti et futura. probatur: sit illud .b. aut .b. est intelligibile solum potentiale et futurum seu in futuro ponendum: aut est in telligibile iam praesens et praesentialiter positum: aut nec pre sens nec futurum. si primum: igitur non est nisi antichristus fu turus quia nihil ponitur futurum nisi antichristus / et fru tra ponuntur huiusmodi intelligibilia futura: quia potest saluari veritas ponendo alterum tantum. si tertium. igitur .b. intelligibile non aliter ponitur quam. g8. fore sit g. aliquod possibile quod nunquam erit. si secundum. contra: quia .b. intelligibile erat heri actualiter et praesentialiter positum. igitur nunc est necessarium .b. intelligibile fuisese: igitur necessarium est antichristum fore. Dices. ita pos set argui de veritate praesenti huius propositionis / an tichristus erit. Respondeo quod non: quia positio et praesentia actualis huius veritatis non est positio vel presentia alicuius intelligibilis nisi huius rei que est hec propo sitio. ideo cum dicitur possibile est hanc propositionem non fuisse veram / non denotatur aliquod intelligibile quod fuerit non fuisse nisi in quadam similitudine et figura loquendi sed in proposito .b. intelligibile esset nunc praesentialiter po situm propria et formali positione et praesentia intrinseca distincta a propria et formali positione et praesentia cuiuscum que entitatis vel alterius intelligibilis. ideo si postea possibile sit .b. non fuisse: sequitur quod intelligibile quod non eanium in figura loquendi. sed quod fuit vere positum et praesens propria et formali intrinseca positione et potentia posset nunquam fuisse. Item cum possibile sit antichristum non fore. igitur possibile est .b. intelligibile nunc positum non poni sine positione antichristi. deponatur igitur .b. tunc vel deponitur sine transitu et successione contradictorio rum / vel cum transitu et successione. si secundum: igitur muta tio / et sequitur quod .b. erat actuale positiuum. si primum. igitur. b. nihil erat nisi antichristus futurus: quia nullum intelligibile quod foret vel fuisset praesens deponitur. sed tantum ponitur antichristum non fore qui prius ponebatur futurus. Item vel .b. est intelligibile positiuum vel prin uatiuum. si primum cum non sit pure potentiale: quia vel est impossibile poni / vel nunc iam ponitur: sequitur quod erit positiuum actuale quod est falsum. si secundum: quero cuius positiui est per se et formaliter priuatio non ip sius antichristi / nec huius quod est antichristum esse / quia simul stant .a. esse et .a. fore nec est priuatio temporis .d. in quo. d. anticristus erit: quia in illo tempore simul stat antichristum esse et antichristum fore: et quia talis priuatio ponetur quando. d. tempus transierit: quia nullo tempore existente possibile est .a. fore et esse: et quia antichristum fore non erit nisi aggregatum ex negatione antichristi et negatione temporis. d. sed hoc non est antichristum fore nec infert antichristum fore.

¶ Preterea. ad idem potest argui per rationes in precedenti articulo.

¶ Secunda propositio. Illud intelligibile quod est antichristum fore est ipse antichrpistus futurus proportionabiliter sicut dictum est et probatum de illis de prterito. Preterea. si. a. primo fore et .a. postea esse et .a. postea fuisse non sunt ipsum .a. prius futurum / postea praesens / postea praeteritum. sequi tur quod ista sunt obiecta intelligibilia distincta. consequens est contra magistrum. libro primo sententiarum. di. 42 capitulo vltimo. vbi declarat quod quamuis deus praesciret hunc hominem nasciturum: et modo non scit eum nasciturum et prius non sciret hunc esse natum: et modo scit hunc esse natum. non ex hoc sequitur quod mo do non sciat aliquid quod prius sciuit / nec dicta argu mentatio valet: immo deus semper scit omnia que ali quando sciuit. quia hoc non est scire diuersa / immo om nino idem. nam quod futurum erat tunc nunc praeteritum est sicut nos in diuersis temporibus loquentes designamus eadem dicere variis modis loquendi: dum enim adhuc futura est designamus eam per hoc aduerbium cras. dum vero praesens designamus eam per mo do et hodie. et dum praeterita est designamus per heri. sic etiam antiqui patres crediderunt christum nasciturum: nos autem credimus eum iam natum: nec tamen diuersa credimus nos et ipsi. Sed dicit alibi quod hec argumentatio non valet: deus potuit incarnari et mori et resurgere et modo non potest. igitur potuit quo modo non potest

¶ Respondet magister: quod sicut deus semper omnia scit que aliquando sciuit et semper vult que aliquando voluit. ita omnia semper potest que aliquando potuit: sicut enim olim potuit incarnari ita potest modo incarnatus esse in quo eiusdem rei potentia monstratur. et sicut plim voluit resurgere / ita et modo resurrexisse in quo vnius rei voluntas exprimitur / sicut dicimus iste potest hodie legere et cras dicemus iste potest legisse vel po tuit heri legere: vbi vnius rei monstratur potentia: hec magister. Si vero illa essent obiecta intelligibilia di stincta videtur quod ratio aduersariorum staret par quam probant quod deus aliquod obiectum intelligibile et scibile aliquado sciuit quod modo non scit et quod aliquod obiectiue possibile aliquando potuit quod modo non potest et quod aliquod obiectum esset aliquando formaliter posi sibile / aliquando impossibile / aliquando contingens aliquando necessarium. predicta arguitur sic. antichristu fore est Contra intelligibile / contingens / et immutabile: sed nulla entitas incomplexe significabilis est con. tingens et immutabilis. igitur. Maior patet: quia cir ca propositionem de futuro ante aduentum rei falsitas non potest succedere veritati nec econtra nec est pos sibile quod nunc incipiat .a. fore: licet sit contingens. Minor patet. si enim sit immutabilis est necessaria vt deus: et si sit contingens est mutabilis vt icreatu ra.

¶ Confirmatur nulla entitas creata vel creabilis distinguitur ab aliqua entitate creata vel cre abili sicut contingens a necessario: sed .a. fore et .a. fuisse distinguuntur vt intelligibile necessarium et inte ligibile contingens. igitur. Preterea. sequitur quod .a. esse et a. fore et .a. fuisse essent omnino idem intelligibile. con sequentia patet: quia quodlibet esset idem ipsi .a. consequens est falsum. primo quia non est idem christum fuisem se incarnatum et passum / et christum fore incarnandum et passurum: quia falsum est ipsum esse incarnandum vel passurum. Secundo quia petrum fore fuit eternum a par te ante et non a parte post et petrum fuisse erit eter num a parte post / non a parte ante et petrum esse non est eternum. Si tamen illa essent idem petrum fuisset et foret eternaliter / quia sibi non competeret esse quin competeret fuisse et fore. etc. conceditur / quod antichristum fore

Ad primumi est contingens et illud inteligibile quod est antichristum fore / non est in se forma liter necessarium nec impossibile / et quia contingenter erit et contingenter est futurus vt sit contingentia extremi et obiecti / et contingentia copule. Sed cum dicitur quod .a. fore est immutabile: distinguendum est sicut supra dictum est de ista .a. fuisse est necessarium: sic etiam hec foret distinguenda: diuinum velle vel diuina acceptatio vel ordinatio est mutabilis.

¶ Ad confirmationem per idem et cetera. Ad secundum: Si .a. sit nunc presentialiter et fuerit et futurum sit tunc concedendum est quod .a. fore et .a. esse et .a. fuisse sunt idem: quia idem. a. nunc est .a. praeteritum et .a. praesens et a futurum: id est quod fuit est et erit. Si vero .a. fuit et non est in praesenti nec sit futurum / tunc falsum est dicere quod .a. fuisse et .a. esse et .a. fore sint idem: sicut tunc falsum est dicere quod .a. praeteritum et .a. praesentialiter existens et .a. futurum sint idem. ex quo .a. non erit in futuro: nec tamen tunc est dicendum quod sint distincta in telligibilia: sed nec idem / nec distincta actu sed potentia idem: sicut petrus sedens non est idem petre non sedenti vel petro albo / posito quod sit sedens non albus / nec est aliquid distinctum actu vel potentia a po tro albo: quia impossibile est quod hoc sit et illud sit: et hoc non sit illud: immo idem omnino potest esse hoc et illud simul vel successiue. Ex hoc patet quod illud in telligibile quod modo est christum fuisse vel esse incarnatum non sit idem alicui intelligibili quod est christum esse in carnandum nec econtra: sicut nec est verum quod christus incarnatus sit christus incarnandus: quia christus incarnandus nichil est actu nec potentia / nisi de potentia dei absoluta. tamen illud intelligibile quod est christum nunc esse vel fuisse incarnatum est idem illi intelligibili quod aliquando erat christum esse incarnandum et econtra: sicut christus incarnatus est idem ei quod aliquando erat christus incarnandus: et quod pro tali tempore erat christum esse incarnandum est nunc pro praesenti tempore christum esse incarnatum: ita quod de illis dictis proportionaliter dicendum est sicut de istis terminis. christus incarnatus / et christus incarnandus: eodem modo de istis terminis. petrus puer / petrus senex. ergo. etc

Quantum ad quintum articulum. consimilis est responsio sicut de propositionibus necessariis et impossi bilibus. et consimilis probatio vt patebit magis ample. dist. 2.

Conta intelligibile a deo cognitum ab eternoet pro eterno necessario distinguitur ab intelligibili non sic cognito a deo ab eterno et necessario: sed omnis entitas incomplexe significabilis / siue actualis / siue potentialis est cognita a deo ab eterno et necessario: sed aliquod intelligibile significatum per veritatem de inesse contingentis non sic cognoscitur a deo. probatur. quia .a. esse realiter et actualiter et praesentialiter album in .a. instanti: et pro .a. instanti praesenti non cognoscitur a deo ab eterno necessario. probatur. quia .a. esset realiter actualiter / praesentialiter album / in .a. ab eterno: quod vi detur esse contradictio: et quia sequitur deus scit et cognoscit et vult .a. esse realiter et praesentialiter esse album / in. a. instanti. igitur. a. instans est: et quod est album igitur. alio quin deus deciperetur. igitur si antecedens est ab eterno et necest sario verum. et consequens absolute verum.

¶ Confirmatur. intel ligibile naturaliter et necessario repraesentatum in essentia di uina distinguitur ab intelligibili repraesentato in eadem non naturaliter nec necessario sed libere: sed entitates incomplexe significabiles necessario repraesentantur. quia deus non potest illas non intelligere: sed quedam complexe significabilia per veritates contingentes repntantur contingenter: quia per liberam determinationem diuine vo luntatis. igitur. 2o. intellectus nunc cognoscens et iudicans .a. esse simpliciter in .b. instanti actualiter existente et prius non iudicans et cognoscens .a. esse simpliciter in .b. in stanti praesenti: sed prius cognoscens et iudicans .a. fore in .b. instanti futuro: et postea non cognoscens nec iudicans .a. esse vel fore in .b. instanti: sed fuisse / aut non omnino et precise idem cognoscit et iudicat nunc et prius: aut non omnino eodem modo et vniformiter cognoscit et iudicat nunc et prius: sed intellectus diuinus est huiusmor aut igitur cognoscit et iudicat nunc et prius alterum et alterum intelligibile. et sic propositum. aut aliter et aliter et non eodem modo. et hoc non. quia esset alietas formaliter in intellectione diuina et variatio. maior patet. intelle ctus enim iudicans et cognoscens omnino et precise idem quod prius et non aliter: sed omnino vniformiter vt prius si prius iudicauit aliquid fore et nunc iudicat illud fo re. non enim est varia denotatio cognoscendi nisi propter ilietatem cognitionis vel obiecti cogniti vt cognitum

¶ Confirmatur. aut a. esse inb. instanti et .a fore in .b instanti. et a. fuisse in .b. instanti sunt idem intelligibile obiectum aut non. Si secundum. igitur deus nunc et prius iudicat alterum et alterum obiectum intelligibile sed non aliam entitatem incomplexe significabilem. Et vltra si non sunt idem intelligibile. igitur vel quodlibet illorum vel alterum est intelligibile distinctum ab .a. et non vt entitas ab entitate. Si primum. contra. quia vnum infert negationem alterius et repugnat et sunt incompossibilia.

Ad primum idem arguitur quod petrus exi stens in .a. instanti non est petrus nec idem petro: quia petrus ab eterno necessario et naturaliter cognoscitur a deo et repraesentatur in essentia diuina. non autem petrus actualiter existens in .a. instanti

¶ Per idem etiam arguitur quod petrum moueri velociter non est petrum moueri: quia deus cognoscit petrum moueri per totum dien: sed moueri velociter non iudicatur nisi per horam

¶ Per idem etiam arguitur quod hoc album quod est simile ipsi. b. albo vel quod est quadratum non est idem albo simili vel albo quadrato: quia possibile est quod hoc album videtur vel videbitur a me per vnam horam. non autem hoc simile vel hoc quadratum. quia infra horam fiet non simile vel non quadratum.

¶ Dicendum est igitur quod secunda pars minoris est neganda. Ad probationem hec propositio .a. esse realiter album in .b. instanti. non cognoscitur a deo necessario ab eterno habet duplicem sensum. Unus est illud intelligibile. quod modo de facto et nouiter est a. esse album realiter in .b. instanti. non cognoscitur a deo ab eterno. et sic negatur. quia omne obiectum intelligibile significabile / complexe / vel incomplexe / siue futurum / siue non futurum repraesentatur ab eterno et necessario intel lectui diuino: quia impossibile est aliquod intelligibi le latere intellectum diuinum pro aliquo tempore. nouit enim quod illud intelligibile est vel non est. et quod erit vel non erit. Alius sensus est quod deus non iudicauit nec asse ruit ab eterno et necessario quod.a. esset actualiter in .b. instanti et quod diuina intellectio non erat ab eterno iudi dicium et assertio secundum quam iudicaret .a. esse actualiter in .b. instanti. et hic sensus videtur magis sensus compositionis. et videtur magis importari quando ten minus obiecti cogniti ponitur post terminum cogno scendi dicendo. deus non cognouit ab eterno .a. esse in .b. instanti. et sic conceditur ista propositio. deus enim com tingenter et nouiter cognoscit et iudicat .a. esse in. .b. instanti. sicut contingenter et nouiter vult .a. esse / et dat esse ipsi.a. in b. instanti. nec ex hoc sequitur quod nunc cognoscat vel iudicet aliquod intelligibile quod prius non intelligeret nec iudicaret: sed quod illud intelligibi le quod non cognoscebat nec iudicabat esse: sed fore modo iudicat esse / sicut supra allegatum est per magistrum. lib. 1. di. 4. et. 4 4. Eodem autem modo quo illa propositio est vera non valet discursus: sed est fallacia figure dictionis.

¶ Si arguitur sic. petrus cogno scitur a deo necessario ab eterno. petrum esse nunc realiter in .b. instanti non cognoscitur a deo necessario ab eterno. igitur nunc petrum esse realiter in b instanti non est petrus non sequitur: sed solum sequitur quod petrus non est necessario ab eterno petrum esse atualiter in .b. instanti

¶ Ad confirmationem per idem. Ad secundum potest reduci cotra alios: quia sit .b. illud intelligibile / significabile complexe / per istam petrus est actualiter / et praesentialiter existens in .d. instanti. tunc .b. intelligibile intelligitur nunc a deo poni actualiter et praesentialiter in .d. instanti. non enim po nitur tantum in potentia vel in futuritione vt prius. nec est impossibile poni nec erat ab eterno positum actu aliter et praesentialiter sicut modo. igitur cum deus modo sciat et iudicet .b. poni actualiter in .d. instanti. et prius non sciret: sed .b. fore et esse ponendum sequitur quod .b. fore: et b. poni sunt intelligibilia distincta vel quod deus aliter cognoscit. Si autem sunt intelligibilia distincta. queritur de illo intelligibili quod est .b. fore et erit processus in infinitum. si enim petrum esse et petrum fore sunt intel igibilia distincta a petro. primum sit .b. et secundum sit .c. tunc b. esse: et b. fore erunt intelligibilia distincta ab ipso b sit etiam primum. d. et secundum .c. tunc vtrunque aliquando erit futurum aliquando praesens et sic sine statu. Item idem argumentum reducitur ad probandum quod non est idem petrus primo futurus. postea presens / postea preteritus. Dicen dum est igitur negando minorem. sufficit enim quod cognogno scat et iudicet illud intelligibile se habere aliquam prius / aut non vt prius vt nec sit alietas obiectiue intelligibilium quorum vnum nunc cognoscatur et prius non cognosceretur. et aliud econtra. nec sit alietas cognitionis: sed sit non idemptitas secundum quam obiectum ens non est idem obiecto non existenti vel secundum quam ens tale non est idem enti non tali. tamen ens modo tale est idem enti quod prius non erat tale.

¶ Ad confirmationem dicendum est. quod preteritio et futuritio dicuntur per habitudinem ad praesens. et preteritum dicit respectu preteri ti distantis a nunc praesenti et futurum dicit respectum futu ri distantis a nunc presenti. Si igitur .a. fore in .b. instanti et .a. esse. et .a. fuisse in .b. instanti sumantur per respectum id idem praesens. sic non sunt nec possunt esse idem intelligibile. nec tamen sunt diuersa intelligibilia obiecta sicut .a. praesens in .b. instanti: et .a. preteritum in .b. instanti: et .a. futurum in .b. instanti. impossibile est enim omnia ista simul verificari sicut dictum est supra de petro sedente respectu petri non sedentis. nec sequitur quod cognoscat alterum intelligibile quam cognosceret prius. Si vero illa referantur ad diuersa tempora. sic dicendum quod idem intelligibile omnino est supposito quod .a. sit nunc in .b. instanti: quia idem intelligibile quod nunc est .a. esse in .b. in stanti prius erat .a. fore in .b. instanti et post erit .a. fuisse in b. instanti.

¶ Notandum est tamen. quod si .a. non existente. verum est dicere quod .a. est .a. tunc .a. fuisse et .a. fore est .a. siue .a. sit existens actu siue non. Si vero affirmatio de seipso sit falsa non existente re: tunc dicendum quod si .a. fuit et sit et erit pro futuro. verum est quod .a. fore est .a. et quod .a. fuisse est. a. Si vero non sit existens / sed fuerit vel futurum / sit. tunc non est dicendum quod .a. fore sit. a. simpliciter: sed quod sit a. futurum nec quod .a. fuisse sit. a. simpliciter: sit .a. preteritum

Quantum ad sextum articulum dicendum conformiter vt in primo / et secundo atricu lo. probatur. quia angelum posse esse quod significatur conplexe per hanc propositionem. angelus potest esse. non est nisi angelus possibilis esse. igitur nullum est intelligibile di tinctum ab omni entitate actuali vel potentiali. antecedens probatur. quia angelum esse est angelus ens. patet ex questione precedenti et patebit. dist. 2. igitur angelum posse esse non est nisi angelus possibilis. sicut enim se habet angelum esse ad angelum existetem. sic angelum posse esse ad angelum possibile.

¶ Preterea. si angelum posse esse sit intelligibi le non idem nec possibile esse idem angelo sit illud / intelli gibile b. aut igitur .b. obiectum intelligibile est actua liter et positiue / aut nec est nec potest esse huiusmoi. Si tertium. igitur angelum posse esse est impossibile et figmen tum. Si primum. contra. quia ab eterno essent extra deum actualiter positiua necessaria in se formaliter que deus non posset tollere quod derogat divine libertati / et omnipotentie. et quia intelligibile .b. includit formaliter an gelum qui non est actualiter positiuum. igitur .b. non est ictuale positiuum. Si secundum. contra. primo hbetur propositum. quia cum nihil sit ibi in potentia et postea in actu nisi angelus creabilis. igitur .b. non est nisi angelus possibilis esse. et reductio illius ad actum non erit nisi re ductio angeli ad actum essendi / aut si non. si igitur illud intelligibile possibile ponatur in esse sequitur quod ange us incipit posse esse. 2o illa propositio. angelus potest esse non esset vera actu: sed tantum in potentia: quia .b. eius complexe significatum adequatum non ponitur actu sed tantum potentia Dices. ita arguitur contra te. quia si illud intelligibile non sit nisi angelus possibilis esse. igitur non ponitur actu eius significatum. igitur non est ita in re sicutsignificat. igitur non est vera. Respondeo licet eius obiectiue significa tum non ponatur in actu. tamen est vera: quia ipsa non signi ficat aliquod intelligibile poni sed posse poni. Si vero illud intelligibile significabile complexe sit intel igibile distinctum ab angelo qui potest esse et non ponitur opatet quod illud sit positum et non solum possibile poni / sicut angelus / alioquin non erit nisi angelus possibilis esse / et non existens. Si dicatur quod est intelligibile priuatiuum et in actu priuatiuo. Contra. pari ratione. b. angelus producendus est intelligibile priuatiuum: quia nihil plus ponit in re hoc quam illud. igitur non est nisi idem intelligibile privatiuum. quia non priuabunt nisi idem. Preterea deum posse creare est deus potens creare. igitur angelum posse crea¬ ri et esse est angelus possibilis creari et esse. antecedens probatur quia deum posse creare est formaliter potentia infinita et omnipotens et continet formaliter potentiam infinitam. igi est deus vel continet formaliter deum: sed non continet fo maliter deum. quia vltra deum et preter deum includeret ali quid additum ipsi deo quod est falsum. quia illud non esse nisi creatura et ita deum posse creare non esset nisi aggre gatum ex deo et creatura quod est improbatum quest one precedenti probando quartam conclusionem. et quia posse creare est perfectio simpliciter non minus quam poten tia creandi et est intelligibile increatum et incausabi le et independens.

¶ Confirmatur. si deum posse cre are sit intelligibile significabile complexe distinctum ab omni entitate incomplexe significabili sit illud .b aut igitur .b. est intelligibile actuale positiuum aut non sed potest esse / aut nec sic / nec sic vt supra. igitur. etc probatur quod angelum posse esse non sit angelus possi Conti. abilis esse seu angelus ens in potentia. primo sic. b. angaelum posse esse non est nisi deum posse producere .b. an gelum. igitur non est angelus possibilis esse. antecedens proba tur. quia si non sit illud sed sit formaliter angelus possibi lis esse sequitur quod. b. angelus creandus est possibilis potentia propria formali et intrinseca non solum per de nominationem extrinsecam a potentia diuina. consequens est contra Ansel. de casu diaboli. c. 12. vbi ponit quod mun dus ante sui creationem erat possibilis et impossibilis. possibilis quidem potentia aliena sed impossibilis sua propria.

¶ Secundo b. angelus possibilis et causat dus est intelligibile non positum in actu: sed in poten tia tantum: sed b. angelum posse esse est intelligibile positum in actu. probatur primo. quia si non poneretur in actu: sed tantum in potentia. sequitur quod hec non est actu vera licet possit esse vera. b. angelus potest esse. probatur consequentia. quia pro positio non est actu vera. si non est actualiter in re sicut significat: sed hec significat angelum posse esse. igitur si intelligibile quod est .b. angaelum posse esse non ponatur in actu illa non erit actu vera.

¶ Secundo aliter sequi tur quod b. posse esse esset in potentia: et quod potentia esset ad posse sicut ad actum.

¶ Tertio. quia si non ponitur actu: si potest poni ponatur igitur modo in actu. et sequitur quod agelum posse esse modo incipit quod modo impossibile. quia si modo verum est. b. angelum posse esse sequitur quod prius ef ab eterno fuit verum.

¶ Tertio principaliter deum posse creare. b. angelum non est deus potens creare .b. angelum. igitur. b. angelum posse creari a deo non est b. angelus. antecedens probatur primo. quia posita actual creatione. b. angeli tollitur deum creare .b. angelum: quia adueniente actu cedit potentia: secundum commentatorem. primo phisicorum. quia potentia opponitur actui. est enim actus existere rem non ita sicut in potentia. 9. me thaphi. et ita in deo formaliter esset mutatio. 2o. quia deum posse calefacere et deum posse frigefacere e sent idem et per consequens calefacere et frigefacere essent ide consequentia et falsitas consequentis patent. 3o. phisi. 2 q. posse quidem sanari et posse laborare alterum est. la borare nanque et sanari idem esset. subiectum autem et sa nabile / et infirmum / idem et vnum est. 3o. quia deum non posse creare chimeram esset deus non potens creari chimeram. pari ratione consequens est falsum. quia deus est perfectio simpliciter: sed non posse producere chi meram non est perfectio simpliciter cum conueniat lapidi.

¶ Quarto principaliter angelus possibilis esse est ange lus / sed angelum posse esse non est angelus. igitur angelum posse esse non est angelus possibilis esse. Maior probatur: quia hec est necessaria / angelus est angelus n miuus quam ista homo est animal / que tamen ponitur necessa ria secundum articulum domini cardinalis. Minor probatur tum quia remoto angelo per annichilationem non tollitur angelum posse esse immo est necessarium et eternum: tum quia petrum posse esse non est petrum esse

Ad primum argumentum negatur antecedens: ad proba tionem concedo consequens .b. enim ange lus creandus est in se formaliter et intrinsece possibi lis secundum potentiam obiectiuam et nihil est possibile ef fectiue potentia extrinseca quin formaliter et intrinsece sit possibile potentia propria passiua vel quasi passiua et obiectiua. hec enim sunt correlatiua / nec deus potest facere nisi id quod in se et ex se formaliter et intrinse ce est possibile: alioquin posset facere chimeram. Ad dictum Anselmi: potest dici quod intentio eius est: quod cum mundus vel angelus non erat et poterat esse / non est intelligendum quod posset esse per quandam possibilitatem et virtutem aliam a deo qua potest facere ad creationem mundi vel que esset realiter ad aliquid vel qua inesset alicui rea li positiue habenti huiusmodi possibilitatem. vnde ibidem dicit Anselmus illud quod omnino nihil est non habet ali quam possibilitatem et quod mundus erat aliquaond sibiipsi impossibilis / quia in eius potestate non erat vt esset: Intendit igitur quod mundus non habebat potentiam ad esse sicut subiectum actu praexistens dicitur habere potentiam ad illud secundum quod est mutabile / licet enim po tentia intelligitur quasi esse in quodam subiecto vel fundamento positiuo substracto: tamen auteme mundi creationem nichil omnino suberat prius creare nisi deus.

¶ Ad secundum negetur minor.

¶ Ad primam propositionem negetur consequentia Ad probationem. si propositio significat ita esse in re et non est ita nec ita ponitur in re conceditur quod propositio est falsa: sed si propositio non significat ita esse in re / nec significat aliqualiter esse in re sed tantum significat posse esse aliqualiter in re tunc ipsa est actu vera / licet non sit ita actualiter in re / et licet suum intelligibile pro quo verificatur non ponatur in re sed potest poni et esse sicut posse esse ipsa significat / sic et hec propositio a. fuit est vera / non quia proprie loquendo ita sit in re sicut ipsa significat / sed quia ita fuit in re sicut fuisse in re illa propositio significat. Si quis autem accipiat large et improprie ita esse in re sicut propositio significat / sic diceretur quod ita est actu in re sicut illa propositio signi ficat / licet intelligibile per illam significatum non sit actu in re / quia illa propositio non significat suum significatum esse actu sed posse esse / ideo illud intelligibile posse esse est ita esse actu sicut ipsa significat.

¶ Ad secundam propositio nem minoris quod .b. posse esse sit in potentia / vel quod potentia angeli possibilis sit in re / vel ad potentiam habet duplicem sensum / vnus est: illud intelligibile quod est .b. posse esse seu quod importatur per hoc quod dico .b. pos se esse / seu per potentiam obiectiuam potest esse actualiter licet non sit / et sic conceditur quod hoc non est aliquid nisi quod in telligibile quod potest esse potest esse / nec magis est inconueniens in isto sensu quod posse esse aliquando fuit in potentia et aliquando in actu quam quod actus et esse actualiter aliquando est et ponitur actualiter aliquando non / sed in potentia tantum: licet sit impro prius modus loquendi. Alius sensus est non est actu verum quod. b. angelus potest esse sed potest esse verum seu quod. b. angelus non potest esse / sed potest esse et sic negatur.

¶ Ad tertiam propositionem: dico quod positio illius intelligibilis in actu est positio ipsius. b. angeli in actu et non est po sitio secundum quam. b. angelus modo possit esse qui prius non posset esse sed est positio secundum quam intelligibile prius possibile esse ponitur nunc in actu. ideo negatur quod .b. posse esse incipit in sensu compositionis id est quod incipiat posse esse: sicut si. b. angelus possibilis et creandus et futurus ponatur inesse non sequitur quod incipit esse angelus possibilis creandus / vel futurus. vel ad ista potest di ci quod. b. angaelum posse esse sit intelligibile positum solum in potentia potest intelligi dupliciter: quia vel in poten tia secundum qua b. angelus potest esse / seu secundum quam aliquo intelligibile potest esse et sic conceditur. vel in potentia secundum quam possit posse esse non secundum quam ponit esse sic negatur com formiter quod .b. angelum posse esse sit intelligibile positiuum in actu potest intelligi dupliciter. vno modo quod sibi conue niat realiter et positiue actus essendi. et sic negatur Alio modo large quia non solum potest esse verum. immo est de fa cto verum quod. b. angelus potest esse / seu quod. b. angelus non solum potest posse esse. immo potest esse. et sic conceditur. Ad tertium principale negatur antecedens. ad primam probationem ad cipiendo potentiam non pro negatione actus: sed pro non repugnantia ad actum quod abstrahit ab affirmatio ne et negatione actus negatur assumptum. quia deum esse est possibile isto modo: sed accipiendo potentiam pro negatione actus cum non repugnantia ad eundem. sic di cendum quod deum non posse creare tollatur adueniente actu ali creatione. falsum est in sensu diuisionis: sed ve rum est in sensu compositionis: et tunc non valet discur sus nisi ad concludendum quod deus non semper est deum pos se creare. b. angelum.

¶ Ad secundam propositionem conceditu primum consequens. conceditur etiam secundum. si de facto deus sit simul calefaciens aliquid / et frigefaciens aliud: sed tunc dicuntur idem per accidens et contingenter et respectu diuersorum. Et ad improbationem illud procedit de posse pa siue et subiectiue quod est sic intelligendum si posse sa nari et posse laborare essent idem terminatiue sicut sunt idem subiectiue sequitur quod laborare et sanari essent idee vel potest intelligi quod sicut eidem non possunt conuenire si mul sanari et laborare. sic eidem non conuenit simul pos se sanari et simul laborare. sicut enim actus sunt incem possibiles ita impossibile est aliquod subiectum hiu bere potentiam vel potentias ad ambos actus simu babendos. tunc enim laborare et sanari essent idem saltem secundum subiectiuam et materialem vnitatem. tamen idem subie ctum simul habet potentiam ad quodlibet diuisim et pre diuersis temporibus. vel potest intelligi quod differunt ra tione et non sunt idem quidditatiue. vnde ibidem intendit quod motus est actus subiecti non secundum quod actu talis scilicet primo es vel lignum: sed secundum quod habet potentit ad formam aliquam. et ad hoc probandum dicit quod non est idem heri esse et esse potentia mobile. quoniam si idem simpliciter esset et secundum rationem tunc motus esset actus eris secundum quod es et subdit quod in contrariis malum est hoc differre secundum rationem. quia posse sanari et posse laborare / alterum est secundum rationem alioquin esset idem laborare et sanari.

Ad tertiam probationem antecedentis conceditur consequens. ad improba tionem cum dicitur quod non posse producere chimeram non est perfectio simpliciter si sumitur subiectum simpliciter con ceditur quod hoc praedicatum non est predicabile predicans per se formaliter perfectionem simpliciter. quia non infert id cui conuenit esse perfectius aliquo alio. sic autem non infertur nisi distinctio predicabilium. Si vero sumatur personalitis sic aliquod non posse producere chimeram est perfectio simpliciter et aliquod non posse huiusmodi non est perfectio simpliciter.

¶ Ad quartum principale. si angelo non existente hec sit vera. angelus est angelus. negatur minor. Ad primam probationem per idem arguitur. quod angelus po sibilis esse non est angelus. dicendum igitur quod remoto b. angelo / non remouetur. b. angaelum posse esse potest intelligi dupliciter. vno modo quod. b. angelo cadente in non esse non remoueatur ab actuali existentia. et ab esse simpliciter illud intelligibile quod formaliter importatur per. b. angelum possi esse. et sic negatur sicut et remouetur illud intelligibile quia est .b. possibile esse. alio modo quod .b. angelo cadente in non esse non desinit. b. angelus posse esse. et sic conceditur: nec infertur propositum: quia nec tunc ipsum desinit esse angelus iuxta illam viam. et sicut manet ipsum posse esse. ita maneret ipsum esse angelum. Ad secundam probationem. in eodem sensu est verum quod peccatum posse esse est peccatum. in quo sensu ve rum est quod peccatum possibile esse est peccatum esse: in illa igitur propositione peccatum posse esse / est peccatum. potest accipili posse pro potentia subiectiua vel effectiua seu quasi effectiua peccati vt sit sensus / posse peccare est peccatum et sic conceditur negatiua et non probatur propositu. alio modo pro potentia obiectiua et formali ipius peccati. et sic negatina esset neganda Si vero peccato existente verum est quod peccatum est peccatum sicut et ista. peccatum possibile esse non est peccatum. foret tunc neganda. Si vero velit quis tenere quod .b. angelo non existente. hec est falsa .b. angelus est angelus tunc neganda esset maior principaluis

¶ Ad probationem diceretur quod articulus condemnat quod hec non sit necessaria se cundum fidem homo est animal. est enim necia. quia christus resurgens ex mortuis iam non moritur mors illi vltra non dominabitur habet enim corpus immortale quod non potest mori sicut et caelum vel angelus dicuntur incorruptibilia. et iterum necessaria se cundum connexionem necessariam terminorum. quia habet necessitatem veritatis oppositam contingentie secundum quam sit possibile hominem non esse animal. et secundum quam possibile sit aliquid sumere sub subicton de quo non dicatur praedicatum immo impossibile est aliquod intelligibile esse hominem quin ipsum sit animal. hanc necessitatem ponit Ansel. de concordialibero arbitrio. c. 2. dicens quod non est idem rem esse praesentem / et rem praesentem esse praesentem aut rem esse futuram / et rem futuram esse futu ram sicut non est idem rem esse albam / et rem albam esse albam: lignum enim non est semper de necessaritate album. lignum vero album semper necesse est esse album. quia non potest fieri vt album lignum non sit album. similiter res non necessaritate est praesens. potuit enim fie ri vt praesens non esset. rem autem praesentem necesse est esse praesentem semper. quia nec prius quam sit nec postque est praesens. potest praesens simul esse et non praesens eodem modo res aliquai non necessaritate futura est. rem vero futuram necesse est esse futuram. quoniam futurum nequit esse simul non futurum. et infra cum dicimus quod omnis homo est homo. aut si est homo homo est aut esse album est album. aut si est album album est necessae esse. quia dicitur quod non potest aliquid simili esse et non esse. hec Ansel. ex quo patet quam necitatem intendit. quia necessaritatem oppositam politati. secundum quam possibile est aliquid esse hominem / et non esse animal. et necessaritatem secundum quam necesse est dici praedicatum de omni de quo dicitur subiectum: sed si hoc non sufficit dicatur vt supra

¶ Aduerte quod sicut respctum rerum singularium formamus ponceptus indiuiduales et specificos / et generales. ideo ex hoc aliqui sunt imaginati huic varietati conceptum corresponde re extra animam proportionaliter distinctionem obiectorum intel ligibilium quarum vnum esset singulare et inferius. aliud commune minus. aliud magis comne. et inde quasierunt quid sint et vbi sint et qualiter distinguuntur huiusmodi obiecta intelligibilia vniversalia. sic in proposito. quia de rebus existentibus et possibilibus apprehensiones va rias formamus. quasdam incomplexas et quasdam complexas. et harum / quasdam affirmatiuas quasdam negatiuas quaesdam veras quaesdam falsas quaesdam contingentes quaesdam necessarias quaesdam in possibiles quaesdam de praesenti quaesdam de futuro. Ex hoc ima ginati sunt quod huiusmoi differentis apprehensionum correspondet propotionaliter differentia itelligibilium obiective terminantium. et quia non potest saluari hanc differentiam esse rerum et entitatum incomplexe significa bilium posuert illam esse quaerundam intelligibilium complexe significabi lium sed non est ita secundum veritatem: sed tantum secundum similitudinem et mo dum intelligendi. intelligimus enim varie et res variantur quasi cor responderent obiecta talia. sic etiam quia omne praedicatum concretum attribuitur subiencto quasi apponeret formam simplicem ideo ex hoc imaginati sunt aliqui in multis probationibus huiusmodi formas correspondere licet nonsit ita. de hac mate ria dicetur inferius. di. 2. et di. 3. et di. 3o

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 3