Quaestio 2

¶ Sequitur. q. secunda distinc. 32. Ito de distinctione vel identitate ex natura rei inter essentiam diuinam et proprieta tes relatiuas et perfectiones est sentiales. Quero vtrum diuina sapientia distinguitur secundum ra tionem ab essentia et bonitate diuina.

Quod non: quia non sunt entia rationis fabricata ab intellectu.

¶ Preterea. aut hec distinctio secundum rationem acciperetur tantum secum dum comparationem diuine essentie ad extra: aut sine comparatione diuine essentie ad aliquid extra actu existens vel potentia.

¶ Si primum. contra. tum: quia deus est bonitas circumscripto respectu ad creaturam Tum: quia diuina bonitas non comparatur alicui creture quin eidem compararetur deitas et sapientia diuina et econtra aliter in re preesset distinctio.

¶ Si secun dum. contra: quia in deo formaliter et intrinsece esset di stinctio ex natura rei: quia distinctio rationis praesuppo nit alia extrema distincta per respectum ad que sumitur distinctio rationis: sicut dextrum et sinistrum in columna secundum rationem presupponunt dextrum et sini strum realiter in animali.

¶ In oppositum: quia essent no mina sinonima cum nulla sit ibi distinctio ex natura rei vt supponitur ex precedenti questione.

¶ Preterea cum vnitate diuine essentie plurificantur aliquo mo do huiusmodi attributales et essentiales perfectiones. dicum tur enim plures: sed non secundum rem: igitur tantum secundum rationem.

¶ Confirmatur. sapientia est attributum deitas non est attributum: igitur aliqualiter distinguuntur: dices ibi ly sapientia stat materialiter vel simpliciter pro hoc predicabili sapientia. Contra. sapientia que est at tributum diuinum est perfectio simpliciter. sed tale signum predicabile non est perfectio simpliciter: quia secundum Ansel. monolo. 15. Perfectio simpliciter que attributur deo est in quolet melius ipsum quam non ipsum. Suppo sito ex precedenti quaestione quod deitas bonitas sapientia et huiusmodi in deo sunt omnino idem absque quacuno distinctione ex natura rei. Inquirende sunt tres propositionem Prima. an aliquod ens distinguatur secundum rationem ab illo cui est idem realiter et omnino idem ex natura rei extra intellectum. Et argui tur hoc esse impossibile. Sit .a. idem realiter et omnino ex natura rei ipi. e. et distinctum secundum rationem. Contra quod est realiter idem ipsi. e. est simpliciter et absolute ipsum. e. et idem ipsi. e. Sed quod est distinctum secundum rationem ab. e. non est simpliciter et absolute idem ipsi. et nec est absolute ipsum. e. igitur quod est distinctum secundum rationem ab .e. non est realiter idem ipsi. e. Maior patet quia ex qua ponitur esse omnimoda identitas absque quocunque gradu distinctionis ex natura rei sequitur quod affirmatio huius de illo est simpliciter et absolute vera. minor probatur .a. non distinguitur secundum rationem ab .a. sed. e. distinguitur secundum rationem ab .a. ergo. e. non est.a. Et ex opposito .e. distinguitur secundum rationem ab.a. sed .a. est. e. igitur .a. distinguitur secundum ra tionem ab a. in istis concluditur maior exiremitas de minori et possit fieri sillogismus expositorius in ter minis singularibus vel in terminis comnibus cum prono mine demonstratiuo vel ex propositionibus vniuersa libus. Nec valet instare de essentia diuina et de rela tionibus vel personis diuinis: quod talis forma non te neat: quia discursus sillogisticus vt traditus est a philosophis tenet in omni materia circunscribendo vnitatem essentia lem cum trinitate personarum et vbi non obuiat vnitas essentie cum pluralitate rerum. hoc autem est impertinens ad praesens propositum.

¶ Confirmatur ratio prin cipalis. Nulla res quae est .a. distinguitur secundum rationem ab .a. sed omne. e. est res quae est .a. ergo nullum. e. distinguitur secundum rationem ab. a. maior probatur. nul lum .a. distinguitur secundum rationem ab .a. sed omnis res quae est .a. est .a. ergo nulla res quae est .a. distinguitur secundum rationem ab a.

¶ Preterea ad principale si a. et .e. distinguuntur secundum rationem: igitur non eadem sed alia est ratio ipsius .a. et alia ratio ipsius .e. igitur .a. sim pliciter et absolute non est .e. secunda consequentia probatur quia sit .b. ratio ipsius .a. et sit.c. ratio ipsius e. tunc sic ipsius .a. est .b. ratio sed ipsius .e. non est .b. ratio igitur tur ipsum .e. non est. a. aliquid enim est huius quod non est illius

¶ Pretetrea. in terminis specialibus aut ratio ipsius .a. puta bonitatis divine est omnino idem cum ipso .a. puta cum bonitate diuina: aut distinguuntur. Si primum: igitur sicut secundum te est alia ratio bonitatis divine et alia ratio sapientie diuine vel deitatis. Ita es et absolute concedendum quod sapientia diuina est alia a bonitate et essentia diuina vel econtra. Sicut dici mus quod bonitas diuina est eadem: et non alia ab essentia et sapientia diuina. Ita dicendum est quod ratio boni tatis non est alia / sed eadem rationi sapientie: igitur non distinguuntur secundum rationem

¶ Si secundum: aut distinguuntur realiter et ita dicenda est illa distinctio esse realis: aut distinguuntur secundum rationem tantum et de illa ratione queritur si est omnino idem illi cuius est ratio et ita standum erat in primo membro: aut erit ratio rationis in infinitum.

¶ Preterea. illa distinctio est realis que videtur intuitiue tanquam existens actualiter positiue Sed talis distinctio erit huiusmodi: quia videtur intuitiue ab intellectu diuino / si qua est. Si enim intelligitur abstractiue ab intellectu nostro sequitur quod cognoscitur intuitiue a deo et non est per se priuatio.

¶ Preterea. dei tas non est ens rationis sed reale et bonitas vel sapi entia similiter ergo non distinguuntur secundum rationem. antecedens patet: quia ens rationis est ens diminutum et fabricatum ab intellectu: nec est formaliter infinitum et ita non est deus. consequentia probatur: quia distinctio rationis presupponit esse rationis: sicut distinctio realis presupponit esse reale: sicut passio subiectum / remota ergo priori tanquam subiecto remouetur posterius quasi passio. Secunda propositio inquitenda an intellectus nolter per operationem suam in obiecto extra cognito possit nouiter causare distinctionem secundum rationem tantum que non sit realis: et que non erat ante operationem intellectus nostri: et que cessaret remoto opere intellectus: et arguitur hoc esse impossibile Primo sic: que omnino vniformiter se habent ante actum in tellectus et post sunt omnino vniformiter idem vel distin cta ante actum intellectus et post. sed .a. et .b. puta deitas et sapientia vel bonitas sunt huiusmodi: igitur. ma ior patet: quia non variatur identitas vel distinctio nisi variato termino vel fundamento. minor probatur: quia propter nostrum affirmare et negare nichil variatur in re igitur nec propter nostrum simplex intelligere. Et quia nichil aduenit obiecto: nec recedit ab eo propter nostrum intelligere cum possumus intelligere non ens vel in quacunque distantia ens: et quia per intellectiones nostras causaremus continue aliquid in deo formaliter. Dices res extra se habet eodem modo realiter nunc et prius igitur non distinguitur realiter alio modo quam prius. sed non vniformiter se habet ad intellectum nostrum et licet non ad ueniat sibi realiter aliquid tamen aduenit sibi respectus rationis. Contra. post actum intellectus et propter actum intelle ctus non aliter sed omnino vniformiter se habet ad intellectum a. puta deitas sicut .b. puta sapientia et econtra: igitur post actum et propter actum intellectus non distingui tur deitas a sapientia aliter quam prius. antecedens probatur. Sit c. actus intellectus vel respectus rationis vel quodcum que huiusmodi volueris. Tunc sic. omnem actum et conceptum in tellectus et omnem respectum rationis quem terminat vel fundat deitas terminat et fundat sapientia et econtra et cuiuscumque actus vel respectus est deitas obiectum / et sapientia et econtra. Probatio. ex quo ante omnem actum intellectus erant omnino idem: ergo quemcunque conceptum format intellectus circa deitatem ille formatur circa sapientiam. et quia sequitur quod deitas simpliciter et absolute non est sapientia sic arguendo deitas est obiectum actus. c. vel terminat obiectiue vel fundat respectum c. sed sapientia non est huiusmodi / ergo sapientia non est deitas et ex opposito deitas est obiectum ipsius .c. sapientia est deitas ergo sapientia est obiectum ipsius. c. et sumantur termin singulares vel equiualentes singula ribus et fiat sillogismus expositorius.

¶ Item deitas non distinguitur a deitate per respectum. d. sed bonitas distinguitur a deitate per respectum. d. ergo bonitas non est deitas.

¶ Item deitas non se habet aliter ad de itatem ante actum intellectus et post: sed per te sapientia aliter se habet ad deitatem ante et post actum intellectus ergo sapientia non est de tas. maior patet: quia tunc post actum intellectus deotas distingueretur a deitate secundum rationem sicut a sapientia. minor probatur: quia aliter non distingueretur secundum rationem magis quam ante nec valet instantia contra formam sillogismi de diuina essentia et personiut quia in proposito impertinens est articulus trinit tis.

¶ Item. si deitas se habet aliter secundum rationem et ad intellectum ante actum intellectus et post et hoc sit causa distinctionis secundum rationem: igitur deitas distin guitur secundum rationem a deitate post huiusmodi actum intellectus.

¶ Secundo principaliter arguitur si nichil distinguitur ab aliquo per illud quod nec est ip sum nec in ipso sed totaliter extrinsecum immo nec co exigit ipsum nec exigitur ab illo. sed res extra cogni ta non est ratio seu actus intellectus nostri nec in ipso sed totaliter extrinseca nec se coexigunt: igitur: maior pro batur. Tum: quia nichil realiter distinguitur per rem que nec est ipsum nec in ipso nec est ei presens ergo nec distinguitur ratione ab aliquo per rationem que nec est ips sum nec in ipso sed omnino extrinseca. Tum: quia si .a. et b distinguuntur per .c. extrinsecum ipsi .a. et. ipsi .b. ergo c. aliquam habitudinem habet ad .a. quam non habet similite ad .b. et .a. se habet aliter ad. c. quam .b. se habeat: ergo .a et .b. presupponuntur distingui: ergo non primo distin guuntur per. c. et per consequens distinctio rationis: aut nulla est aut presupponit aliam priorem in hiis que distinguuntur secundum rationem.

¶ Confirmatur. per huiusmodi vel propter huiusmodi actus seu rationes non distinguitur intellectus a se ipso intellectu ergo nec obiectum ex tra. consequenta patet: quia si iste rationes causant distinctionem rationis magis et primo habent eam causare in eo in quo sunt quam in extrinseco.

¶ Tertio distincte res fa cte circa aliquod subiectum non faciunt illud subictum dist ingui realiter: igitur distincte rationes et con siderationes facte circa aliquod obiectum non faci unt illud distingui secundum rationem. consequenta patet: quia hu iusmodi rationes non minus sunt extrinsece obiecte nec maiorem dependentiam vel exigentiam habent respectu obiecti quam diuerse forme respectu subiecti in quo sunmt antecedens probatur: quia si in ligno fiat albedo et calor non ex hoc dicitur lignum distingui a ligno realiter licet ab bedo distinguatur realiter a calore vel compositum ex ligno et albedine a composito ex ligno et calore.

¶ Con firmatur. actus diuersi numero circa idem obiectum no distinguunt illud obiectum secundum numerum et actus intellectus specifice distincti circa aliquod obiectum non di uersificant illud obiectum specifice ergo nec actus absolu te distincti distinguunt illud obiectum: antecedens patet: quia de tas et bonitas distinguerentur a deitate numero et specie immo deitas distingueretur a deitate numero et spe cie tot distinctionibus quot possunt haberi actus di uersi circa ipsam.

¶ Item pari ratione sensus nostri et vo luntas causarent distinctionem in obiectis suis et etiam sensus et appetitus brutorum: quia per varios actus ten dunt aliter et aliter in obiecta. In speciali: igitur positio sic argui de istis rationibus secundum quas distinguumt deitas et biomonitas et sapinia: quia intellectus vel causat eas et for mat aut non sed inuenit eas in re praecedentes actum intelle ctus. si secundum igitur est distinctio ex natura rei. si primum aut igitur sunt in deo formaliter et summe et hoc non quia intell ctus noster non causat aliquid formaliter inexistens ipsi deo aut non Sed sunt extra deum ergo per illas non distinguitur deus magis quam per quascunque alias creaturas / vel alios effectus dei vel creature. Et ita possit deus denomnina ri distingui et diuersificari secundum diuersos colores vel sensationes procedentes a deo causaliter et quo rum terminant dependentiam.

¶ Quarto .a. et .b. vt deitas et bonitas distinguuntur praecise secundum et per rationes intellectuales: igitur distinguuntur realiter cum ille rationes distinguuntur realiter: consequentia probatur: quia quae distinguum tur per se et precise secundum alia et per alia distinguuntur eodem genere distinctionis quo et illa immo eadem distinctione qua distinguuntur illa primo: distinguuntur ista consequenter.

¶ Item obiectum est per cognitionem realiter cognitum: ergo si est per cognitionem distinctum erit per cognitionem realiter distinctum. Probatio consequentie: quia eo distinctum quo sit cognitum.

¶ Item si deis tas et bonitas per accidens et propter actus intellectus di stinguuntur secundum rationem: aut igitur eadem distinctionem qua actus aut alia et propria distinctione et alietate

¶ Si primum igitur distinguuntur realiter sicut actus.

¶ Si secundum ergo in deo est propria distinctio for maliter preter distinctionem rationum in intellectu: er go extrema distinctionis sunt formaliter in deo: igitur distinctio ex natura rei est formaliter in deo: quia intellectus noster nichil causat nouiter inexistens deo for maliter.

¶ Quinto sequitur quod secundum ea que nunc distin guuntur secundum rationem possent non distingui secum dum rationem et iterum distingui secundum rationem ipsis stantibus omnino in iuriatis. Patet: quia intellectus noster contigentur operatur est cessat operari consequens est falsum: quia distinctio noua aliquorum et aliqua variatio illorum et quia si aliquando deitas et bonitas stant sine hoc quod sint distincta secundum rationem ergo pari ratione possunt sic semper esse idem re et ra tione. Et si aliquo tempore est hoc verum pari ratione omni tempore.

¶ Item possunt distingui nunc magis nunc minus nunc maxime nunc minime et per intellectum meum minime et per intellectum tuum maxime secundum diuersitatem actuum numeralem vel specificam vel gradualem.

¶ Sexto intellectus diuinus per hoc quod co gnoscat obiecta non facit illa distingui secundum rationem ergo nec intellectus noster consequentia patet quia non minus per fectus vel potens est in intelligendo ergo non minus causa bit ens rationis vel distinctionem rationis per suum intelligere: antecedens probatur. Tum: quia deus ab eterno causaret extra se actualiter huiusmodi entia rationis in aliquo esse distincto ab esse proprio formali deitatis quae non est ens rationis et a reali esse obiectorum quod ab eterno non ponebatur quod videtur fictio. Tum: quod deus naturaliter et necessario causaret extra se quia naturaliter et necessario intelligit. Tum: quia cum suum intelligere sit in infinitum perfectius nostro causabit distinctionem rationis in infinitum maiorem et perfectiorem et causabit ens rationis in infinitum perfectius quae intellectus noster: ergo in infinitum maior est distinctio in ter deitatem et bonitatem ab eterno quam sit quecumque pro pter operationem intellectus nostri / et per consequens distinctio realis. Tum: quia intellectio diuina est in se vna formaliter distincta: ergo obiecta cognita vt cognita non distinguuntur ratione: cum ratio qua intelliguntur sit indi stincta in se Tertia propositio inquirenda an absolute verum sit quod aliquod ens vel intelligibile distinguatur ab aliquo ente vel intelligibili secundum rationem tantum: et an talis distinctio sit ponenda vt differens a distinctione reali. Quod non: quia sicut gratia exempli intellectus et voluntas distincta tantum secundum rationem: quero pro quibus supponunt ly intellectus et vo luntas si materialiter vel simpliciter pro signis vo calibus vel mentalibus. Patet quod distinguuntur rea liter. Si vero pro re que est intellectus et pro re / qua est voluntas cum omnino eadem res sit intellectus et volun tas. Illud non est nisi dicere quod res que est intellectus distinguitur secundum rationem a re que est voluntas et hoc non magis est verum quam quod res que est intellectus distinguitur secundum rationem a re que est intellectus et hoc est dicere quod intellectus distinguitur secundum rationem ab intellectu non minus quam a voluntate. Et vltra si supponunt pro re que est intellectus vt voluntas: ergo est distinctio formaliter in eo quod est intellectus: et in eo formaliter quod est voluntas: ergo est distinctio prior ex natura rei quam distinctio actuum qui sunt circa intellectum et voluntatem obiectiue.

¶ Si tertio ly intellectus supponat pro aggregato ex intellectu et actu intelligendi / et lp voluntas pro aggregato. ex voluntate et actu volendi et patet quod distinguitur realiter nec aliter distinguitur quam compositum ex intelle ctu et actu intelligendi a composito ex voluntate et actu volendi. vel sicut compositum ex lacte et albedine a composito ex lacte et dulcedine.

¶ Si quarto. quod sup ponunt pro aliquibus entibus ratiois diminutis. Contra: tum talia nichil sunt et figmentum est nouiter ea causari. Tum: quia non sunt idem realiter: quia nullam realitatem habent / intellectus autem et voluntas que per te distinguuntur secundum rationem sunt idem realiter Tum: quia ex hoc non esset dicendum quod deitas et bonitas diuina distinguuntur secundum rationem licet illa entiam diminuta distinguantur secundum rationem: quia huiusmodi entia diminuta non sunt essentia diuina nec sunt formaliter in ea immo magis dissimilia et remota quam deus / et iste lapis realiter existens. posset ergo sic argui omnis distictio nis sunt duo extrema distincta: sed nulla sunt exire ma distinctionis secundum rationem tantum. Probo: quia distinctionis secundum rationem inter deitatem et bonitatem. Quero quae sunt extrema vel actus intelligendi. etc. vt prius Contra dictis propositiones atguitur. et primo contra primam. Probatur quod aliquid distinguitur secundum rationem ab eo cui est ide realiter sic. Cum vnitate reali vel identitate reali stat dualitas secundum rationem: ergo cum identitate reali stat distinctio secundum rationem: antecedens probatur secundum commentatorem 12 methaphisice commento. 39. in huis que sunt forme non in materia dispositio et dispositum reducuntur ad vnum in esse et duo in consideratione. Et aristoteles primo phisicorum. Principia quodammodo sunt duo et quodammodo sunt tria. Subiectum enim est vnum numero: specie autem id est ratione duo. Et. 5. methaphisice intellectus vtitur vno vt duobus.

¶ Confirmatur Aristoteles in pluribus locis ponit de quibusdam / quod sint vnum subiecto / et in esse: et differunt ratione vt tertio phisicorum. Actio et passio sunt idem actus scilicet motus ratio tamen non vna vt via ab athenis ad thebas et econtra. Et quarto phisicorum ipsum nunc est quidam sicut idem est vero sicut non idem: quia ratio et quicquid erat esse non idem sicut illud quod mouetur idem est. Sed secundum quod in alio / et in alio vbi est: ratione aliud est. Et infra: sicut punctus est principium huius et finis in lius et ita ratione alterum est: quia intellectus vtitur vno vt duobus: ita / et quarto methaphisice ens et vnum sunt idem et vna natura sed non vna ratione ostensa.

¶ Item Porphirius sortes senex differt a seipso pue ro: sed non realiter immo est idem sortes realiter.

¶ Preterea aliquid potest esse idem secundum rationem ei a quo distinguitur realiter: igitur econtra aliquid potest esse idem realiter ei a quo distinguitur secundum rationem antecedens probatur: quia quae differunt numero possunt esse idem spe cie vel genere et conuenire in communi ratione.

¶ Contra secundam propositionem probatur quod intellectus per operationem suam natus est causare distinctionem rationis tum vnitate rei. Sic a quocumque sortitur res aliquem modum dualitatis ab eodem sortitur et habet aliquem modum distinctionis. Sed hoc sortitur et habet res ab intellectu vt supra allegatum est. Et commentator 32od. methaphisice commento. 39. In rebus abstra ctis idem est dispositio et dispositum: sed in potentia duo: quando intellectus diuisit vnum ab altero intellectus enim innatus est diuidere adunata in re.

¶ Preterea per illud et secundum illud habet res aliquem modum identitatis vel distinctionis quod et secundum quod sortitur aliquod esse. Sed per hoc quod intelligitur sortitur nouiter aliquod esse: quia per hoc habet esse in nima / et per consequens habet esse rationis. secundum enim aristo telem. 3. de anima res dicuntur esse in anima. et ideo anima est quodammodo omnia. Et. 7o. methaphisice sa nitas vel domus est in anima artificis. Et commentator 2o. metaphisice commento. 36. Balneum habet duplex esse scilicet in anima et extra animam.

¶ Preterea intelle ctus natus est causare identitatem rationis circa distin cta realiter vt cum intelligit plura secundum vnam intentio nem communem: igitur econtra natus est causare distinctio nem rationis circa idem realiter.

¶ Contra tertiam proposio sitionem probatur quod est dare distinctionem rationis pre ter genus distinctionis realis sic est dare intelligibile ens rationis non ens reale: igitur est dare distinctionem rationis que non est distinctio realis. consequenta patet: quia identitas consequitur proportionaliter ens / et esse. Antecedens patet de figmentis et priuationibus et entibus in potentia tantum: que habent tantum esse rationis.

¶ Preterea lux differt a tenebra et sortes in actu a orte in potentia. sed non realiter: ergo alio genere distin ctionis et non nisi secundum rationem. Prima pars patet: quia non sunt omnino idem. cum impossibile sit omnino idem simul esse in actu et in potentia. Secunda pars patet: quia non sunt due res.

¶ Preterea sortes vt in domo differt a sorte vt in foro: sed non realiter ergo alio genere distiuctionis minoris et non nisi distinctione secundum rationem. Prima pars antecedentis patet. quarto phisicorum. Et quia impossibile est quod eidem simul conueniat esse hic et esse ibi: igitur non sunt idem: ergo differunt Secunda pars patet: quia sortes vt in domo et sortes exi stens in foro non sunt due res: quia hec est sortes et ho mo et illa similiter est sortes et homo: ergo essent duo homi nes et non eadem res esset nunc existens hic nunc alibi. Et sortes existens in foro non esset eadem res sorti prius existenti in domo.

¶ Confirmatur. sortes vt calidus differt a sorte albo vt albus est: sed non realiter: ergo secundum rationem. Prima pars patet: quia non eque omnino idem est sortes albus sorti vt caudo / sicut sortes albus vt albus: sorti albo vt albo. Secun da pars probatur: quia vtrumque est idem sorti realiter: quia vtrumque est sortes.

¶ Preterea. aliquid distinguitur ab aliquo simpliciter et ab aliquo secundum quid tantum ergo ab aliquo distinguitur tantum secundum rationem consequentia probatur: quia distinctio realis est distinctio simpliciter. antecedens probatur quia aliquid intelligibile est ens secundu quid tantum aliter periret fallacia secundum quid ad simpliciter Ad ista respondeo loquendo pro prie non methaphorice / et sumendo propositiones vt significant de vi verbi videtur quod tres propositiones prius probate sint vere tamen affirmatiue opposite posi sunt reduci ad aliquos sensus veros et hoc ostendunt rationes in oppositum. et quia loquendum vt plures sentiendum vt pauci. ideo concedi potest quod aliquid ab aliquo distinguitur secundum rationem tantum sed in diuerse intelligitur aliter et aliter hec distinctio. Nam interdum dicitur aliquid secundum rationem ab eo cui est idem realiter actu vt dei tas bomonitati divine: et animalitas humanitati in sorte. Et tunc sensus ad quem debet reduci hec locutio est quod eiusdem rei que est deus sunt vel nati sunt esse plu res conceptus qui representant idem et nati sunt supponere pro eodem quibus subordinantur isti termini bonitas et deitas. Si queratur quae sunt extrema huius ditinctionis que sunt distincta secundum rationem tantum

¶ Respondeo. sicut non est ibi proprie loquendo distin ctio. Ita non est ibi assignare extrema: tamen proportio nabiliter et consequenter loquendo potest dici quod deus vt tali conceptum apprehensus et deus vt alio conceptu apprehensus dicuntur extrema huius distinctionis. vel potest dici quod hec extrema sunt hec signa praedicabilia scilicet deus et bonitas diuina siue in voce / siue in anima non secundum quod sunt quedam res absolute et forme phisi ce: sed vt sunt signa eiusdem vt sit sensus deitas et bo nitas dicuntur secundum rationem id est sunt diuersa signa non sinonima eiusdem rei. Alio modo aliquod intelligibile dicitur distingui secundum rationem ab eo cui non est dem nec natum est esse idem. Ita quod non est idem actu nec potentia nec etiam natum est esse diuersum ens: vt sortes actu ens: et sortes ens tantum in potentia / vel sortes cecus et sortes videns vel sortes puer et sortes senex: ta men eidem conuenit vtrumque secundum diuersas differenis temporis. Illud enim idem ens quod nunc est actu existens prius fuit in potentia. etc. Et sic dicere quod scrtes in domo et sortes vt in foro est idem secundum rem et differens secundum rationem equiualet huic locutioni sortes idem tealiter qui nunc est huiusmodi erit vel fuit vel potest esse non huiusmodi sed illius modi: non tamen idem est actu huius et illius modi. vel equiualenter est dicere quod illud cui intellectus attribuit diuersa praedicata vere secundum differenis incompossibiles est idem. Alio modo aliquid dici tur ab alio distingui secundum rationem et esse idem secundum rem: quia idem realiter est comparatum ad diuersa et ipsum et comparatum vni dicitur differre a se vt comparatum altel ri: et hoc equiualenter est dicere quod illud comparatum est idem realiter et ea quibus comparatur sunt diuersa vel quod eidem conueniunt diuersa praedicata respectu diuersorum vt sortes albus a sorte calido.

¶ Alio modo quia non sunt idem nec diuersa actu sed potentia: vt sor tes non est ens et plato non ens

¶ Ad argumenta in princi pio quaestionis patet ex dictis in hac quaestione et in superioribus. etc. Sequuntur distinc. 33. et. 3 4.