Quaestio 1

¶ Sequitur distinctio quadragesima et quadragesima prima. CIrca distinctiones qua pragesimam / et quadragesimam primam in quibus magister agit de predestinatione et reprobatione hominum et de predestinationis / et repro bationis causa / et ratione quaro primo Utrum deus ab eterno quosdam predestinauit ad beatitudinem propter merita eorum prescita futura.

Quod sic: quia aliter deus esset acceptor personaum: quia sine ratione faciente differentiam inter hos et illos predestinaret ad beatitudinem istos et non il los.

¶ Contra. quia cum bona merita sint dona deter secundum Augustinum de gratia / et libero arbitrio quero an ideo deus ab eterno predestinauit dare istis bona huiusmodi: quia preuidit futura merita: et ita processus in infinitum. aut non sed ex gratuita liber tate: ergo pari ratione de predestinatione ad finalem beatitudinem

Notamndum quod predestinatio in generali secundum quid nominis dicitur alicuius futuri preordinatio / et predeterminatio / seu preuolitio et quia deus non preordinat mala culpe fieri: sed bona: ideo licet dicatur prescire bona / et mala: non ta men dicitur predestinare peccata et mala fieri: tamen quenienter dicitur malos: quatenus mali: iam preintelliguntur predestinauisse ad penam: quia eos secundum quod huiusmodi deputauit ad penam. Hoc testatur Augustinus libro de predestinatione contra pelagianos vbi dicit sic. De damnabili massa generis humani dicimus deum presciuisse: quos electione gratie predestinauit ad vitam. ceteros vero presciuisse tantum vicio proprio perituros: non vt perirent predestinauisse: sed his penam predestinatam esse fatemur rite: sicut igitur vult Augustinus: quod deus non predestinat peccata: nec predestinat homines ad pectata: sed homines prescitos esse malos predestinat ad penam.

¶ Item secundum Augustinum. 21. tri. capite. 24. Quidam in hac vita constituti sunt predestinati ineternum ignem ire cum dyabolo. et Enchiridion. 8o Malos iuste predestinauit ad penam. Bonos autem benigne ad gloriam

¶ Item. Isidorus libro secundo de summo bono capite sexto. Semma est predestinatio siue electo rum ad requiem / siue reprobornm ad mortem. quamuis autem predestinatio ex sua impositione / et significa tione sit generalis ad preordinationem futuri: tamen se cundum vsum presentis temporis appropriatur praeordinationi electorum ad beatitudinem / et gratiam. Predestinatio autem malorum ad penam reproba tionis nomen accepit. Sicut etiam nomen prescientie est commune bonis / et malis: sed secundum vsum presentis temporis presciti specialiter dicun tur reprobi

¶ Item notandum / quod secundum aliquos predestinatio bonorum a deo / est illorum ordinatio / et electio ad finalem beatitudinem / seu voluntas / et propositum dandi vitam eternam / et preordinatio bonorum ad gratiam / et iusticiam pro via dicitur preparatio ad effectum qui est quoddam medium ad finale bo num respectu cuius est per se predestinatio.

¶ Si cundum aliquos autem predestinatio bonorum a deo est diuina eterna praeordinatio creature rationalis ad gratiam finalem pro statu vie et simul ad eternam gloriam pro patria. Potest autem dici / quod quemcunque deus preordinat ad finalem beatitudinem preorde nat etiam ad gratiam finalis perseuerantie provia: et ad media requisita ad beatitudinem. Sed resper ctu cuius sit per se et primo diuina electio et ordina tio an ad beatitudinem / an ad gratiam / et an propter opera / vel merita prescita videbitur in ista questione.

¶ Item sciendum / quod non queritur an pecca ta futura vel eorum prescientia sit realiter causa di vine preuolitionis / et preordinationis actiue: que est formaliter operatio diuine voluntatis: quia constat quod nichil in deo est formaliter causatum realiter: sed queritur an hec causalis sit vera. Ideo deus preordinauit sortem ad gloriam / et preelegit quia Sortes erat futurus bonus. et quia deus pre uidebat eius bonitatem futuram et an hec propositio fo ret conueniens responsio ad interrogationem qua re deus hunc elegit / et non illum: ita quod merita vt praeuisa sint quasi ratio et propter quid predestinationis et quasi ratio condecentie / et congruentse motiue ad predestinandum: ita quod si in deo distinguerentur actus presciendi / et actus predestinandi prescientia meritorum esset causa actus predestinandi: quomodo volo et propono .a. michi copulari: quia credo ipsum futurum bonum.

¶ Item. Ea / que in hac questione dicuntur non po no per modum assertionis: sed inquisitionis probabilis. nam materia hec excedit intellectum humanum Unde super illud Roma. nono. Cui vult miseretur let quem vult indurat. glosa. Multi de profundo iu diciorum dei querentes reddere rationem in fabulas vanitatis abierunt. sequitur. Melior est igitur fi delis ignorantia / quam temeraria scientia. Apostolus etiam post inquisitionem huius quaestionis innuens hanc questionem excedere vires humanas ait. O alter tudo diuitiarum sapientie / et scientie dei quam incompre hensibilia. etc. Roma. vndecimo.

Prima conclusio. Deus ab eterno prdestinauit dare quibusdam ex tempore gratiam iu¬ stificantem / et facientem dignum vita eterna. Non ideo quia preuideret aliquod eorum meritum futu rum per quod de condigno vel de congruo prius me reretur illam gratiam. Probatur: quia dat ex tempore gratiam quibusdam in quibus nullum precessit meritum. Patet de paruulis baptisatis / et de sanctificatis in vtero. vt de Ieremia Iohanne Baptista / et et beata virgine.

¶ Confirmatur per Augustinum in epistola ad Sixtum. et de dono perseuerantie. vbi dicit quod duorum paruulorum et geminorum vnus con seruatur in vita: donec baptisatus exeat. alter vero priusquam baptisandus offeratur expirat: nulla differentia meritorum preexistente / dispar est exitus: et merita praerant communia. sequitur. Confiteamur igitur gratiam dei non secundum merita accipientium dari: sed secundum beneplacitum voluntatis eius: vt qui gloriatur non in se: sed in domino glorietur Et ponit ad hoc exemplum Augustinus libro de prae destinatione / et gratia. quoniam creditor nulla differentia preexistente in debitoribus / que sit causa / et ra tio huius potest vni gratis remittere debitum: et ab altero exigere

¶ Preterea. Humanitati christi contulit gratiam et gloriam: non quia precesserunt merita. Augusti. enchiridion tricesimonono. Uerbum caro factum est. hic euidenter gratia dei commendatur. quid enim natura humana in homine christo meruit: vt in vni tatem persone filii dei esset assumpta: vnde nature huma ne tanta gloria / nullis precedentibus meritis nisi quia magna hic et sola dei gratia ostenditur euiden ter: vt intelligant homines per eandem gratiam eius se iustificari a peccatis. Eandem sententiam ponit capite quadragesimo tertio.

¶ Preterea. Super illud ad Romanos nono. Sed qui filii promissionis. glosa. Sicut ysaac non meruit vt nasciturus promitteretur: sic et isti / qui secundum promissionem filii sunt Abrahe: sed ex sola gra tia data est eis filiorum adoptio.

¶ Preterea. Duorum adultorum equaliter indignorum / et cum equalibus demeritis actualibus. non est inconueniens deum supernaturaliter / et singulari dono vocare: et trahere vnum / et ei gratiam conferre altero relicto: igitur non est inconueniens gratiam conferri alicui creature rationali sine aliquo merito antecedente. Antecedens patet de Paulo: qui secundum Augustinum de gratia / et libero arbitrio sine vllis meritis bonis: ymo cum mul tis meritis malis consecutus est gratiam dei reddem tis bona pro malis. Et super illud ad Romanos nono. In vasa misericordie que preparant ad gloriam. Glosa. Quidam sunt quibus / nec gratiam apponit deus. Aliis autem confert eam quasi coactis: vt apostolo Paulo.

¶ Preterea. Ad idem facit illud Matthei vndecimo ita pater quoniam sic fuit placitum ante te. Et illud Matthei vigesimo. An non licet michi quod volo facere. etc. Et illud ad Romanos nono. An non ha bet potestatem figulus luti ex eadem massa. etc. paccep¬

¶ Contra. primo deus esta tor parsonarum contra illud Actuum decimo in veritate com peri: quia non est personarum acceptor deus. et Mat thei vigesimosecundo. Non est tibi cura de aliquod Non enim respicis personam hominum. Et ad Romanos secundo. Non enim est personarum acceptio apud deun. Consequentia probatur: quia erga homines equaliter et indifferenter se habentes deo us inequaliter et differenter se haberet in conferendo: et eis quibus equaliter / vel non inequalirer iustum est tribui: nec magis dignum vel conueniens qua tribui isti quam illi tribuit vni non alteri et eque dignum repellit et abiicit vocando alterum deus circa creaturam nichil agiSecundo. neque vult nisi rationabiliter et sa pienter: Igitur nichil vult: nisi ex ratione predictante et preuidente quasi mouente: et habet cur rationabile. Posset enim reddere rationem homini super eo quod vult ita fieri: et non aliter Confirmatur. Augustinus ad Orosium questione septima. In deo preire voluntas sapientia non potest. Et Sapientie octauo di citur quod dei sapientia attingit a fine vsque ad finem: et disponit omnia.

¶ Tertio. Deus quic quid vult et agit cira creaturam: vult et agit secundum elec tionem / et consilium: igitur ex ratione predictante Consequentia patet: quia tertio Ethicorum / capi te sexto. Electio / est voluntatum preconsiliantium electio enim cum ratione / et intellectu. Patet etiam antecedens / et consequentia per illud Ephesiorum primo. Deus omnia operatur secundum consilium voluntatis sue. vbi glosa secundum voluntatem suam que est ex ratione: quasi dicat quia nos magis elegit ad officium predicationis / vel apostolatus no scimus: sed tamen consilio fecit.

¶ Quarto. Modus volendi / et operandi nobilior est deo attribuendus: sed hoc est velle ex ratione pred ctante / et preostendente. Nam dici solet non in lau dem tanque sapientis rectoris. Sic volo: sic iubeo sit pro ratione voluntas. quia sequitur quod homo rect Confirmatur. us / et laudabilius vellet: et viueret: si voluntas in eo preiret / et duceret ratio nem. Ex quo est iste modus volendi dicens perfectionem simpliciter et magis remotus ab imperfectio ne. Et quia conformaretur diuine voluntati in volendo: et magis imitaretur illam: et ita esset perfecti or ymago / et similitudo eius

¶ Quinto specialiter de vocatione / et iustificatio ne adultorum. Non enim confert isti gratiam siue re mittendo peccatum / siue per modum augmenti nisi alia ratione / et differentia precedente secundum quam iste magis est dignus / et magis rationabile est con ferri isti quam illi. Probo / Augustinus octuagina trium questionum. quaestione sexagesima octaua. Deus ci ius vult miseretur: et quem vult indurat: sed hec vo luntas dei iniusta esse non potest. venit enim de oc cultis meritis: quia et ipsi peccatores cum propter generale peccatum vnam massam fecerint: non tamen nulla est inter eos diuersitas. Precedit igitur aliquid in peccatoribus: quo quamuis nondum sint iustificati digni efficiantur iustificatione et precedit in aliis peccatoribus quo digni sint obtusione. sequitur Deus non miseretur qui ad pacem vocat: nisi volun tas precesserit: quia in terra pax hominibus bone vo luntatis. hec Augustinus. Et ponitur in glosa super illud Malis. primo. Iacob dilexit etc. super illud Romanorum. nonco Cofirmatur. Cuius vult miseretur: et quevult indurat. glosa. Deus eorum non miseretur qui bus gratiam non esse prebendam equitate occultissima / et ab humanis sensibus remotissima iudicat: quam non aperit Apostolus: sed miratur dicens. O altitu do diuitiarum sapientie. etc super illud Roma. nonc Confirma tuc. O homo tu quis es: qui respondeas deo. Glosa Augustini. Hoc non dicit apostolus ex inopia reddende rationis: sed hominem ad sue capacitatis considerationem reuocat. Et habetur Enchiridion. septuagesimo nono¬

¶ Sexto. Deus ab eterno ordinauit dare sorti .b. augmentum gratie propter actus aliquos meritorios illius augmenti. Igitur pari ratione de gratia et meritis simpliciter / et absolute. Antecedens patet quia ideo augetur / isti gratia: quia meretur augeri per actus elicitos ex priori gratia: et ideo deus auget quia homo bene vsus est priori gratia. Ad primum negatur consequen tia accipiendo proprie / et stricte acceptionem perso narum. implicat enim circunstantiam vituperabilem. est enim personarum acceptio personarum indeterminata distinctio in conferendo vel substrahendo. Alle enim proprie dicitur acceptor personarum: qui contra exigen tiam meritorum / vel demeritorum: et contra dictamen iusticie / et recte rationis cui antecedenter obligatur confert / vel aufert parcit vel punit: prepositit / vel pos ponit propter affectionem / vel inaffectionem ad per sonam: vel propter talem conditionem persone propter quan conditionem neque dignum / neque iustum est sic fieri: ymo siue illa conditione posita / siue non posita foret aliter agendum. Ex quo patet quod si nulla ratione vel lege antecedenter obligante teneor conferre vel remittere a. sorti vel platoni: et ambo sint eque dign si do vel remitto sorti. a. et non plationi vel econtra non sum acceptor personarum vt acceptio personarum est nota conditionis reprehensibilis: sic autem est de deo: qui antecedenter nulla lege vel ratione obligatur dare isti vel illi: aut isti magisquam illi. Ad cipiendo autem acceptionem personarum large pro quacunque preelectione vel prepositione voluntaria ad quam quis non obligatur antecedenter ex rigo re iusticie non est in conueniens hoc conuenire deo vel homin iusto. In speciali vero cum scriptura di cit deum non esse acceptorem personarum intelligi tur quod deus neminem saluat nisi dignum / et cum me rito: et neminem damnat nisi reum et cum demeritor et quod non eligit nec abiicit propter conditionem personalem: puta quia grecus vel iudeus vel gallicus / vel propter nobilitatem vel ignobilitatem generis aut diuitias aut pauper tatem aut conditionem se uitutis aut libertatis: quin si homo faciat iusticiam et quod in se est acceptetur: et si faciat oppositum quin damnetur.

¶ Item. potest dici quod quamuis equaliter dignus vel indignus antecedenter deus conferat inequaliter: non tamen equaliter dignis consequenter / et com muniter: quia eo quod deus confert gratiam alicui dignum / et iustum est conferri et deus conferendo dignificat cns v negatur consequentia. sufexo secundum ficit quod secundum rationem concomitantem. Ad confirmationem. Intelligit de precessione secundum damnationem vel causalita tem. Intendit enim quod filius in diuinis non genera tur voluntate precedente per quam deus pater pri us voluerit libere generare: et postea genuerit: sicut in humanis.

¶ Ad aliud. verum est quod sapientia omnia disponit: quia diuina voluntas / et sapientia sunt vnum principium aliorum.

¶ Ad tertium. Accipiendo proprie consilium pro sillogismo deliberatiuo / et aliqualiter ignoti inquisitimo Acciptendo etiam proprie et stricte electionem prout vsus est philosophus. scilicet pro actu voluntatis sequent consilium / et deliberationem / et sententiam discursus practici negatur antecedens. Accipiendo autem large consilium pro ratione demonstrante / et ostendente de agi bili / vel non agibili: et accipiendo electionem pro voluntaria et libera preacceptione alterius quorumdam propositorum negatur consequentia. Ad auctoritatem glose potest dici quod ex ratione s quia conformiter rationi concomitanti / vel deus vult interdum plura et velle vnum potest responderi tanquam ratio et propi quid de alio: vt vult eligere istum ad officium pre lationis: quia vult ceteros doceri et conuerti per ho minem simplicem / et pauperem: sed vltimata resolu tio stabit ad aliquod velle: cuius non erit ratio et pro pter quid prius. Ista igitur occulta iudicia non oportet esse merita / vel demerita praexistentia formalite realiter in hominibus: sed sunt diuersa ordinate volu ta a deo: et hoc propter illud / et ad illud

¶ Ad quartum. negatur minor nisi de voluntate crea ta / que non est ex se recta / sed regulabilis per aliud et subiecta alteri.

¶ Ad confirmationem. negatur con sequentia. Licet enim magis assimilaretur diuine vo luntati secundum quid: tamen magis difformaretur simpliciter: quia vellet sicut deus non vult eam velle et esset inobediens et rebellis et contraria volens praeire voluntati dei. De tali igitur assimulatione dici tur in psalmista. Existimasti inique quod ero tui similis. Et lucifer ait. Ascendam in altum / et similis ero al tissimo. ysaye decimoquarto.

¶ Ad quintum. Magister dicit in hac distinctionem quadragesima prima quod Augustinus illud implicite et equiualenter retractat in simili primo retractationum capite vigesimo secundo. Sed non oportet sic dicere quia sententia / quam ponit primo retactationum capite vigesimosecundo. satis consonat sententie quam ponit in questione sexagesimaoctaua. Conce dit enim quod mere / et gratuita dei voluntate non pro prer merita priora vocatur iste / et non ille. potest igiu tur dici quod quamuis nulli adulto peccatori deus conferat charitatem et gratiam iustificantem / et gratum facientem sine aliquo merito prioris dispositionicongrue: tamen interdum sine merito antecedente et sine dignitate maiori vel minori indignitate in iste quam in illo deus confert isti / et non illi gratiam gratis datam: id est vocat et excitat / et conuertit ipsum su pernaturali / et singulari modo: sed post huiusmodi vocantionem / et excitationem gratuitam aliqua actio vel dispositio equiualens in isto precedit infusionem charitatis / et gratie gratum facientis. Et hoc innu it Augustinus in illa questione. statim enim subiun git quod si quis iusto gemitu / et dolore penitendo mise ricordia dignus fuerit: non ipsius est sed miserentis dei: sequitur. velle quisquam non potest nisi admonitus / et vocatus siue intrinsecus / siue extrinsecus. Ad illam enim cenam non omnes qui vocati sunt: venire voluerunt: neque illi qui venerunt venire po sent nisi vocarentur. Uocatio ergo ante meritum voluntatem operatur. Propterea et si quisquam tribi it sibi quod venit vocatus: non sibi potest tribuere quo vocatus est.

¶ Item. huic sententie conformatur Augustinus capite vigesimoquinto. vbi exponens illud verbum quod dixerat questione sexagesima octau scilicet quod deus non miseretur qui ad pacem vocatis nisi voluntas precesserit: sic exponit. Ad pacem pos pninam nam est misericordia dei: etiam ipsam pret ueniens voluntatem / et ad eam misericordiam perti net ipsa vocatio / que etiam fidem preuenit

¶ Ex his patet quod illa autctoritas augustini non est contra ea que assumebantur in probatione conclusionis. Non enim dicit quod peccatori adulto / et indigno deus conferat charitatem primam sine omni dispositione precedente meritoria de congruo: sed dixi quod sine merito ante deus gratis istum vocat magis quam illum. Et ex hoc inferebam non esse inconueniens / nec mirabile / quod sola dei voluntas gratuita sit ra tio conferendi alicui creature rationali gratiam gratum facientem sine merito precedente patet de par uulis.

¶ Et circa hoc notandum quod quamuis deus humc vocet magis quam illum sine maiori merito vel dignita te in isto quam in illo: tamen in hoc saluatur iusticia diuina sine acceptione personarum mirabili. Sicut enim dei influentia generalis est parata / et exposita causis secundis: sic influentia specialis autilii diui ni parata est omnibus hominibus antecedenter facientibus quod in se est sufficienter ad bene viuendum: puta diligenter conantibus facere quod dictat ius naturale / et ratio naturalis esse faciendum: et ca uentibus quod dictat cauendum: et diligenter inquirentibus noticiam veritatis ad bene viuendum / et per ueniendum ad finalem hominis beatitudinem: propter quam conditus est homo: et viuendum secundum dei voluntatem. et vltra diligenter inuocantibus diuinum auxilium ad cognitionem veritatis / et assecutionem bonitatis: sed licet speciale dei auxilium sit paratum omnibus hoc modo quod in se est facientibus. Contingit tamen quod duorum quorum neuter facit quod in se est deus vnum vocet / et trahat et conuertat supernaturali et singulari modo: vt Paulum / et non alterum non magis antecedenter indignum ex se

¶ Contingit etiam quod duorum faci entium quod in se est: licet deus vtriqueconferat quantum requiritur et sufficit ad salutem vni tamen fal ciat maiorem vel pleniorem gratiam quam alteri

¶ Ad sextum argumentum. negatur antecedens quia volens ordinate finem / et omnia media ad finem sicut prius vult finem quam medium ad finem ita prius vult medium essentialius et propinquius fini quam medium accidentalius et remotius: quia me dium propinquius et essentialius est quasi finis re spectu alterius medii. Gratia autem est medium propinquius / et essentialius et immediatius fini bea titudinis et medium essentialius et immediatius ad tantum augmentum glorie est tantum augmentum gratie. Actio autem est medium remotius: quia est propter augmentum gratie: et est medium acciden talius: quia eo transeunte et remanente augmento gratie: habetur finis intentus.

¶ Ad probationem antecedentis. Si ly quia noten causam quasi motiuam et preiudicatam et predici tatam negatur. Si veronotet quasi causantem materialem dispositiuam conceditur Deus ab eterno praeSecunda concluliu. ordiauit dare gratiam et charitatem quibusdam ex tempore non ideo quia praesciret eos beane vsuros illa gratia. Probatur: quia dat quibusdam qui non sunt bene vsuri. vt paruulis posi baptismum decedentibus statim. Dices. Elegit dare eis gratiam propter bonum vsum: non quem simpliciter ha bituri sint sed quem simpliciter habituri essent: si vixissent. Alium autem non vocat ad gratiam baptismi: quia scit illum male vsurum si supeuiueret

¶ Contra. quia hec reprobat Augustinus libro de praede stinatione sanctorum: et de dono perseuerantie. et in epstola ad Sixtum / et Gregorius vigesimoseptimo moralium. cap. 3o. Deus enim iudicaret / et puniret hominem propter peccata quae nec commisit: nec commissurus est Si ideo neget isti gratiam baptismi quia si reciperet abuteretur et Consequens est falsum: quia Sapien. 4. raptus est ne mali cia mutaret animam eius. etc. igitur non iudicatur propter ma la quae fecisset si mansisset. Dices. non est punitio sed qu dam modus mine: ne scilicet grauius damnetur

¶ Contra. 4 cet videatur esse quidam modus milne comparando istud ad grauiorem culpam qua sequitur: tamen comparando istum ad priuationem baptismi propter illam causam esset quidam modus iudicii et punitionis pro culpa non contracta / nec contrahenda. Hec responsio est contra determinationem au gusti.

¶ Item homo praemiaretur propter merita quae nec ipse / nec alius habuit / nec habiturus est: et quo nec sunt: nec fuerunt nec erunt. pari et ratione quemlibet adultum vel paruuli praemiaret propter merita quae habuisset: si amplius vixisset ex quo est patet: quod nec adulto dat: nec praeordinauit dare igitram propter bonum vsum futurum / quem ipse deus praeuidit: quia praemiaret nunc sortem pro meritis futuris / et pos sibilibus numquam fore: quod est falsum. tum / quia illa suffici enter praemiabuntur quando erunt. tum / quia futura meri ta non faciunt eum dignum hac gratia.

¶ Item. illud non est causa quare deus dat / vel dare preordinauit gra tiam isti: quo circunscripto iste non minus foret di gnus gratia: nec minus conferretur / et conseruaretur ei gratia finaliter sed istum esse bene vsurum est huiusmodi: quia possibile est ipsum ante vsum mori et ccidi.

¶ Item. Non est versimile quod nullus infidelium paruulorum si foret baptisatus esset banen vsurus gratis et perseueraturus in ea: igitur non vniuersaliter que non vocat: ideo non vocat: quia scit illum male vsurum igitur pari ratione de bene vsuro. Quod etiam multi vocantur non quia essent male vsuri: ymo bene vsuri. Patet Matth. 1i. Ue tibi Bethsaida: ve tibi corormain: quod fi in Tyro et Sydone facte essent virtutes que in vobis facte sunt olim in cilicio / et cinere penitentiam egissent. Ex quo patet quod non ideo sunt vocati pepredicationem et miracula: quia non erant credituri et bene vsuri: vt docet Augustinus libro de dono parseuerantie Quem vocat ad gratiam ideo vocais Contra quia prescit illum bene vsurum vocatio ne / et quem non vocat ideo non vocat: quia prescit illum non bene vsurum vocatione: ideo pari rationem de collatione gratie et de collationis preordinatione Antecedens patet super illud ad Romanos nonoMisericordiam prestabo / cui miserebor. Glosa. I lius miserebor vocando / et gratiam apponendo cui prescius eram quod misericordiam daturus essem: et sciens illum conuertendum et apud me permansurum: sequitur. Misericordiam dabo illi quem prescio posi errorem toto corde reuersurum ad me. hoc est dare il li cui dandum et non dare illi / cui dandum non est vt vocet illum quem sciat obedire: illum vero non vo cet quem sciat non obedire: quia non voluntate peter tis: sed in arbitrio dantis debet esse quod datur. an enim dandum sit debet iudicio pensari. Hec glosa. Secundo. Illud est causa quare deus confert / vel conferre preordinat gratiam: quod est finis propter quem et gratia cuius confertur / vel conferen da est gratia: sed bonus vsus futurus preuisus a deo est huiusmodi. Probo: quia gratia datur homini ad hoc vt bene vtatur illa ad gloriam dei / et salutem sui et proximi: non vt sit ociosa / sed operosa proficiendo Si enim naturalia dantur ad bene vtendum: ita et spiritualia. Patet etiam per illud secunde Chorin. sexto. Hortamur vos ne in vanum gratiam dei recipiatis. Patet iterum: quia Matthei vicesimoquinto seruo traditum est talentum ad multiplicandum. Patet iterum: quia vsus habitus virtuosi est finis pabitus. Actus enim / et operationes se habent vt finis secundum Aristotelem primo ethicorum: capite primo / et capite duodecimo. Patet etiam in artificia libus quod vsus rei artificialis est finis eius: igitur vsus gratie est causa finalis propter quam datur / vel dari praeordinatur.

¶ Tertio. Aliquos peccatores citius ra pit: quia futuri essent deteriores: igitur pari ratione paruulos ante baptismum rapit: quia futuri essent deiores. et ideo non vocat: quia praescit eos male vsu ros / et peiores futuros. Antecedens probatur. tum i quia quosdam peccatores expectat diutius: vt meliorentur: igitur pari ratione quosdam rapit ne peiorentur. tum / quia quosdam iustos citius rapit ne fiant peiores. Sapientie quarto. Raptus est ne mal saria. etc. igitur pari ratione malos interdum citius ra pit ne fiant peiores.

¶ Quarto. Aliquod donum spe ciale et supernaturale interdum confirmatur propter merita futura: igitur pari ratione gratia. antecedens probatur Genest decimooctauo. Non potero celare ab Abraham que gesturus sum cum futurus sit ingentem magnam et benedicende sint in eo omnes nationes terre Scio enim quod precepturus sit domui sue et filiis eius post se: vt custodiant viam domini. etc. cd negatur antecedens si intelliAd primum. gitur vniuersaliter vel si per huiusmodi causalem notetur quod ipsum esse bene vsurum sit per modum meriti ratio reddens ipsum dignum vt vocetur: et quasi mouens vocantem ad vo candum.

¶ Ad probationem. Auctoritas illa non est propositio causalis: et est particulariter accipien da: quia non omnis vocandus est sic bene vsurus.

¶ Item. potest negari consequentia: quia vocatio passiua / que est occasio motiua / ordinatur per se ad bene viuere: vt ad finem gratia cuius est: et deus ideo ordinauit eum reuocare: quia preordinauit dare ipsi btintudinem et bne viuere: sed charitas data non est per se propter vsum sequentem / vt finem propter quem / et gratia cuius per se est: nec ideo preordinatur ad charitatem quia prius ordinetur ad vsum: ideo preordinatur ex gratuita dei bonitate ad talem vsum: quia prius secundum naturalem intelligentiam deus predestinauit ei conferre tantam beatitudinem. et consequen ter tantam charitatem tanquam medium requisitum / et sufficiens: ita quod totalis charitas huiusmodi est qua si prius preordinata isti / quam talis vsus: et vsus futur post .a. partialem charitatem non est per se finis pre ordinatus gratia cuius sit .a. charitas predestinata sed totalis charitas istius intelligitur quasi prius prae ordinata isti.

¶ Ad secundum. negatur minor. Ad probationem. Iinis interdum sumitur proprie pro causa gratia cuius et propter quam per se et principa liter est res: et sic huiusmodi vsus non est finis. Charitatis etiam prehabite / ymo circumscripto illo vsu non frustra est charitas / et recedente illo vsu manet prior charitas ad alium per se finem scilicet adto talem charitatem et finalem beatitudinem predestinatam: non enim est circulus in per se ordine causalitatis finalis vsus autem futurus est per se gratia charitatis future ad quam se habet vt meritum ad premium nec est simi le de vsu instrumenti artificialis: quia illo vsu circun scripto et remoto frustra est huiusmodi instrumentum non etiam est simile de vsu virtutum moralium. chari tas enim est singularis virtus que non frustra habe tur etiam circumscripto actuali vsu proprio nec vsus proprius virtutis moralis ordinatur per se ad virtutem sed potius econtra. Alio modo finis sumitur large et improprie et accidentaliter pro posteriori i modum effectus et termini vel pro medio conferente alicui nature ad perueniendum ad finem suum: et mediante quae ducitur aliqualiter ad finem suum vt generatio et corruptio inferior dicitur finis motus in telligentie secundum commentatorem. 12. metaphi sice commento. 36. sicut etiam homini parum habenti ef magnum thesaurum acquirere conanti mercatio / vel aliquis alius vsus prioris thesauri diceretur esse finis thesauri: quia mediante huiusmodi vsu augetur thesaurus: et fit totalis thesaurus qui primo appetebatur sicut etiam imperfectior sanitas mediante aliqua ambulatione peruenit ad perfectiorem sanitatem Dico igitur quod non ideo confertur gratia: quia iste est vel scitur esse bene vsurus vt notetur ratio faciens ipsum dignum vel causa finalis gratia cuius et propter quam quasi prenolitam deus velit isti dare gratiam in mo prius ordinauit deus dare isti tantam gratiam ad tantam beatitudinem et ideo preordinauit talia me dia ad illam charitatem acquirendam simul vel per partes successiue.

¶ Ad tertium negatur consequentia quia non est simile non enim sequitur deum iudicare et punire et priuare hominem beneficio propter de meritum non contractum / nec contrahendum sicut se quitur ex alia parte.

¶ Ad quartum sumendo antecedens particulariter negatur consequentia et illa bonitas abrahe futura et prescita erat prior et principalior effectus predestinationis in predestinande quam illa reuelatio que erat secundario et accessorie con sequenter ordinata: ad perfectionem sanctitatis econ tra autem de gratia et vsu gratie.

Tertia conclusio omni homini de numero eliectorum existenti deus ab eterno predestinauit dare gratiam aliquam seu beneficium aliquod supernaturale ex mera gratuita bonitate non ideo quia preuideret illius hominis ali quod meritum propter quod de condigno vel de con gruo mereretur illud donum: patet de paruulis posi baptismum euolantibus sed probatur de adultis electis quia deus sorti electo praeordinauit dare beatitud nem: aut igitur. sic pena gratuita voluntate quod non propter aliquod meritum sortis preuisum: et habetur propositum: aut non sed propter aliquod bonum preuisum in sorte sit illud .a. aut igitur .a. est bonum supernaturale et de illo queritur an deus preordina uerit dare .a. ex mera gratuita voluntate et habetur propositum: aut propter aliud bonum et erit proces sus in infinitum: aut erit status in aliquo bono supernatur ali pure gratis dato. si vero tandem dicatur quod preordinauerit dare sorti a. donum supernaturale quia preuidit in eo bonum futurum naturaliter ac quisibile puta: quia preuidit sortem bene vsurum nu turalibus et libero arbitrio.

¶ Contra multipliciter primo: quia talis bonus vsus liberiarbitrii aut est spe ciale donum dei et non sine gratia et auxilio superna turali et stat propositum: aut habetur ex puris natura libus cum dei influentia generali et adhuc habetur proposi tum: quia ex gratuito dei dono est quod huiusmodi vsus sit meritorius gratie etiam de congruo et quod a deo acceptatur vt meritum congruum gratie et quod sit dispositiuus et preparatiuus ad gratiam. hoc enim non est de rigore iu sticie / nec ex naturali valore huiusmodi vsus non est etiam sine omni misericordia et gratia quod datur isti bene vti moraliter libero arbitrio: quia Trenorum tertio. misericordie domini: quia non sumus consumpti propter demerita peccatorum et quod non permittit tentatorem agere vt vellet et posset.

¶ Item augustinus enchiridion. 35. precedit bona volun tas hominis multa dei dona: sed non omnia vtrumque enim legitur et misericordia eius preueniet me et misericordia eius subsequetur et. 83. q. q. 68. vt supra allegatur. nemo venit nisi ex gratia et misericordia vocatus.

¶ Item super illud Roma. .9. non est volen tis neque currentis. glosa. non ideo misertus est ia cob: quia voluit et cucurrit. sed ideo voluit et cucurrit: quia deus misertus est eius.

¶ Item sequitur quod deus preordinaret dare beati: tudinem. primo / et principaliter propter actiones illicitas ex puris naturalibus magisquam propter elicitas ex gratia vel propter charitatem. probo: quia ideo preordinauit dare beatitudinem: quia preuidit bona merita et iusticiam et charitatem: et ista preordina uit dare propter bonum vsum naturalium: et ita pri ma ratio et radix predestinationis propter quam omnia alia preordinantur est naturalium vsus.

¶ Preterea. ad principale non magis inconueniens est deum dare creature rationali bene esse ex mera gratia sine ratione antecedente ex parte illius creature / et absque differentia precedente inter illam et aliam cui non dat tale bene esse quam dare esse simpliciter sed deus conuenienter et rationabiliter vni causabilium possibilium dedit esse: et non alteri sine causa vel differentia antecedente ex parte illorum: sed ex mere gratuita voluntate. et vnam portionem ma terie vestiuit forma ignis / et eius dispositionibus aliam autem vestiuit forma et dispositionibus terre vel aeris. etc. ergo.

¶ Preterea huic conclusioni consonat illud Roma. 1. sine penitentia enim sunt dona et vocatio dei.

Quarta conclusio. nullum electorum ideo deus ab eterno preordinauit ad beatitudinem: quia presciret eius bona opera vel merita futura seu propter bona opera vel merita illius futura preuisa: patet de paruulis baptisatis et statim euolantibus quod vocentur ad bapti mum ex mera gratia patet supra per Augusti. et par illud apostoli ad Titum. 2. non ex operibus iusticie quae fecimus nos: sed secundum misericordiam suam saluos nos fecit: per lauachrum regenerationis ideo est sacramentum baptismi. Ex quo concluditur idem de adultis electis pari ratione. si enim conuenienter et rationabiliter saluatur predestinatio dei eterna respectu huiusmodi paruulorum ex mera gratuita vo luntate dei sine respectu ad merita. vt ad causam et rationem propter quid: igitur conuenienter et ratio nabiliter poterit saluari diuina predestinatio respe ctu adultorum. similiter: quia rationes partis adue sarie sunt eque contra vtrunque immo non videtur con ueniens quod predestinatio respectu aliquorum electo rum habeat rationem et propter quid ex parte eorum et non respectu aliorum electorum. sicut enim omnes reprobi aut sunt reprobati propter demerita futura prescita: aut ex solo proposito voluntatis dei sicut omnes electi. aut sunt predestinati propter opera et merita eorum preuisa: aut ex misericordia dei et gra tia et misericordia non propter merita.

¶ Preterea hec videtur fuisse doctrina sanctorum super illud Roma. 9. rebecca ex vno concubitu. etc. glosa ista promissio facta rebecce ostendit quod propter nullum meritum suum vel parentum aliquis eliga tur: sed sola gratia.

¶ Item super illud Roma. 9. non est volentis neque currentis. glosa. ecce quod non propter futura que preuidet eligit deus. Item super illud Roma. 9. cum nondum nati essent: etc. glosa August. deus eligit secundum gra tiam non secundum meritorum debitum: quia eligendos ipse facit non inuenit sequitur non ex operibus sed ex vocante ostendit quod sicut non pro meritis pre cedentibus illud fuisse datum. ita nec pro meritis fu turis: sed ex gratia vocantis dei sequitur Iacob dilexi. iacob gratia est electus non merito.

¶ Item infra numquid iniquitas apud deum. glosa August ini si bona futura huius aut mala illius que deus vtique presciebat attenderet: apostolus non diceret non ex operibus: sed diceret ex operibus sequi tur. nemo dicat deum quia opera futura preuidet alterum elegisse / alterum reprobasse: sed potius ad dei gratiam et gloriam commendandam ne quisquam de operum suorum meritis audeat gloriari.

¶ Item Augu. li. de predestinatione et gratia circa illud predictum de esau et iacob sic ait. si futuros mo res dicitur diuinum decreuisse iudicium profecto illud euacuatur quod dicit apostolus. non ex operibus. cum autem dixerit generaliter non ex operibus ibi et pre terita intelligi voluit et futura preterita. scilicet qua nulla erant et futura que nondum erant.

¶ Item Augu. de predestinatione contra pelagianos sic ait. dicimus igitur de damnabili generis hu mani massa deum presciuisse mina non meritis quos tlectione gratie predestinauit ad vitam. et infra: qui secundum propositum dei viuunt esse predestinatos electione gratuite gratie eius sine dubitationem dicendum est. Taceat igitur humana lingua nec in predestinatione de meritis extollatur. diuine enim voluntatis est hoc donum non humane fragilitatis meritum.

¶ Item Augu. li. 5. contra iulianum nullum eligit deus dignum: sed eligendo efficit dignum. nul lum tamen punit indignum et lib. 5. c. 21. homines per mediatorem liberantur gratuita miserationem non debita quos eligit ante mundi constitutionem non ex operibus vel preteritis vel presentibs vel futu ris: alioquin gratia iam non est gratia / quod maxime apparet in paruulis qui in illa etate moriuntur.

¶ Item super illud Ephe. 1. elegit nos ante mundi constitutionem: vt essemus sancti et immaculati. etc glosa sancti Augu. sicut non elegit nos ex eo quod nunc sancti essemus: ita nec ideo quia sancti futuri esse mus: sed potius elegit nos ad hoc vt in tempore san cti essemus. non igitur quia futuri essemus elegit sed vt essemus sancti ideo quippe tales futuri eramus: quia elegit nos vt tales per gratiam essemus: sed pelagianus veritati insultans ait: presciebat deus qui essent futuri sancti et immaculati per libere vo luntatis arbitrium et ideo quales esse futuros esse presciuit: elegit quem confutat apostolus dicens vt essemus sancti

¶ Item infra super illud in quo et nos sorte voca¬ ti sumus. glosa: vocati sumus non meritis sed sorte: id est diuina electione. sors enim dicitur gratia dei qua salui facti sumus. que bene dicitur sors: quia ho minis non est electio sed voluntas dei: quia nulla merita nostra inuenit sed sorte voluntatis sue nos ad salutem vocauit: quia voluit non quia digni fui mus.

¶ Item super illud psal. 30. in manibus tuis sortes mee. glosa Augu. sortes hic accipitur gratia dei que sine meritis quos vult eligit in manibus gratis tuis sortes mee: id est gratuita mea electio.

¶ Item Augu. lib. primo retractationum. c. 22. recim tat se alias sensisse quod deus elegit quosdam non pro pter opera eorum futura in prescientia: sed propter fidem in prescientia: vt quem sibi crediturum esse presciret ipsum eligeret cui spiritum sanctum paret: vt bona operando vitam etiam eternam conse queretur sed hec retractat ibidem dicens quod nondum di ligentius quesierat et inuenerat qualis sit electio gra tie. fides enim etiam interdum dei dona computatur que spiritu sancto conferuntur et de dei misericor dia venit. ait enim apostolus: misericordiam consecu tus sum vt fidelis essem. non ait: quia fidelis eram sed vt fidelis essem Augu. li. de predestinatione san ctorum: qui factus est post librum retractationum di cit illud se retractasse et opinionem ponentem predestinationem esse propter merita prescita dicit esse errorem pelagiu

¶ Item ad hoc sunt. 3. articuli parisienses in poste rioribus quorum vnus sic dicit quod propter opera ali cuius futura bona deus predestinauit aliquem ab eterno: error. Alius est quod aliquis est predestinatus ab eterno propter bonum vsum liberi arbitrii quem deus presciuit eum habiturum error. Alius est quod non sicut gratis et misericorditer deus predestinauit illum quem predestinauit quin etiam pro omnibus bonis futu tis ipsius vel alterius: error.

Quinta conclusio que deus nulli electorum ab eterno ideo ordinanit dare finalem beatitudiuem in patria: quia preordinauerit dare ei gratiam seu charitatem et iusticiam in via: sed potius econuerso. ideo preordinauit ab eterno dare ei iusticiam et gratiam gratum fa cientem pro via: quia gratis pure predestinauit ei dare finalem beatitudinem pro patria. Et hec con clusio differt a precedenti. concesso enim quod ab eterno non predestinauit aliquos ad gloriam propter pre scita eorum opera vel merita quibus merentur gra tiam vel augmentum gratie sed ex mere gratuita misericordia sine respectu ad merita vt causam deus ordinauerit dare istis beatitudinem / et iusticiam restat dubium de preordinatione ad beatitudinem et preordinatione ad charitatem pro via ad quod isto tum prius. ordinauerit loquendo de prioritate secundum ordinem rationis vel intelligentie natura lis: et quasi secundum ordinem causalem an primo ture gratis preuoluerit dare isti beatitudinem et con sequenter: quia secundum leges eternas charitas et iusticia requiritur pro via ad habendum beatitudinem pro patria ideo deus ordinauerit dare isti gra tiam pro via an e conuerso deus preordinauerit da re primo gratis isti iusticiam in via et consequenter: quia iusticia facit dignum beatitudine et meretur beatitudinem ideo ordinauerit ei dare beatitudinem. Prior conclusio est illa quam Augu. commu niter disputat contra pelagianos. sed de vltima con clusione sancti videntur parum tractasse. probatur igitur conclusio sic ordinate volens alicui tam finem quam media ad finem ideo vult media ad finem: quia vult finem potius quam econtra prius enim vult finem quam mediam ad finem: quia finis est primum in intentione et ma xime si simpliciter et absolute velit illi talem finem et illa media velit non propter se absolute sed propter illum finem et in ordine ad huiusmodi finem. sic est in proposito: igitur.

¶ Preterea. ille modus predestinationis attribuen dus est deo qui magis elongatur ab errore ponente deum predestinasse aliquos propter merita preuisa sed hoc est si primo pure gratis preuoluerit dare isti beatitudinem absque respectu ad meritum per modum rationis causalis quam quod preordinauerit isti dare beatitudinem: quia prius voluit ei dare charitatem aliqualiter meritoriam beatitudinis et ita pro pter aliquod meritum preuisum licet illud meritum sit donum dei.

¶ Preterea. ille modus predestinationis magis at tribuendus est deo qui magis consonat divine gratuite bonitati et misericordie: quia sancti nituntur predestinationem attribuere: aut solum: aut princi paliter gratuite dei voluntati: sed hoc est magis ad com mendationem gratuite misericordie et liberalitatis diuine. Si deus primo voluit istum ordinare ad beatitudinem et ei conferre gratis summum bonum ei possibile et consequenter ordinauerit ei dare quedam minora bona dispositiua ad illud principale donum quam quod solum preuoluerit primo ei conferre aliquod minus donum quo si bene vtatur velit ei da re maius bonum quasi mercedem pro merito.

¶ Preterea. deus predestinauit istum ad beatitudi nem non propter fidem futuram: igitur pari ratione nec propter spem et charitatem que sunt virtutes theologice: antecedens patet supra secundum Augustinum.

¶ Preterea ad hoc est glosa superius allegata elegit enim nos: non quia futuri sancti et iusti et immaculati.

¶ Item Augu. de fide ad petrum. c. 3. illi cum christo regnabunt quos deus gratuita bonitate predestina uit ad regnum: quia enim eos praedestinatio prepara uit vt in regno dei essent preparauit vtique vt obedi ant preparauit iustificandos vt accepta gratia credant et bene viuant.

¶ Contra duas conclusiones vltimas / et primo / sic contra quartam. dicit enim Augu. de predestinatione contra pelagianos circa principium: quicquid deus antequam sit predestinat pre scit: et ideo predestinat: quia quale futurum sit pre scit. idcirco ait apostolus quos presciuit hos et pre destinauit Roma. 8

¶ Secundo origenes super epistolam ad Roma. tractans illud Roma. 8 quos presciuit hos et prede stinauit fieri conformes. etc. sic ait euidenter ostendit apostolus: quia quos deus presciuit tales futu ros vt se christo in passionibus conformarent ipsos etiam conformes. et similes ymagini predestinauit / et glorie precedit: igitur prescientia dei per quam noscuntur qui in se labores et virtutes habituri sunt et ita predestinatio sequitur: quod enim apud homines vniuscuiusque meritum pensatur ex prete ritis gestis hoc apud deum iudicatur ex futuris.

¶ Tertio super illud Roma. 9. misericordiam pre stabo cui miserebor: ponit glosa de saul et dicendum quod deus hunc reprobauit et illum elegit: quia presciuit bonum vsum gratie dei in dauid: et presciuit abusum gratie futurum in saul. et super illud Roma. 9. In vasa misericordie que preparauit in gloriam. glosa. deus de prescientia pharaonem damnandum censuit sciens eum non se correcturum: apostolum vero pau lum elegit prescius vtique quod futurus esset fidelis.

¶ Deinde per rationem. primo ille modus predesti nandi est deo acceptandus qui videtur magis esse conueniens et rationalis et magis esse secundum di ctamen recte rationis: sed huiusmodi est deum pre destinasse distincte istos et non illos propter merita et iusticias istorum preuisa. et quia intellectus diui nus ex certa ratione hec dictet et iudicet et ita quod di uina voluntas habeat cur et propter quid rationabile quam quod absque differentia preuisa inter istos et il los et sine respectu ad merita differentia huius et illius deus ex sola voluntate istos acceptet ad bea titudinem et illos abiciat et deserat. Hic enim modus magis videtur consonare / vel appropinquare acceptatori personarum et magis remotus ab electionibus / et preordinationibus sapientum hominum. si enim homo sapiens presciret hunc malum futurum perseueranter et illum bonum futurum et presciret hominum mores futuros non hunc eligeret in famulum vel adoptaret in filium: sed econtra propter mores futuros huius et illius prescitos. mo dus autem ille videtur rationabilior qui est magis conformis actibus hominis sapientis et boni.

¶ Secundo. in omni opere diuine misericordie concurrit iusticia: igitur in predestinatione concurrit iusticia: igitur aliqua ratio et aliquod meritum tamquam propter quod iustum est hunc eligi magis quam illum: antecedens probatur per illud psal. vniuerse vie do mini misericordia et veritas: et quia iustus dominus in omnibus viis suis.

¶ Tertio. propositis ab eterno diuine voluntati duo bus hominibus in puris naturalibus abstrahendo a meritis futuris: si preter respectum ad merita de us hunc eligit ad beatitudinem et illum non eligit: se quitur quod illum reprobat. non propter demerita quod re probabitur questione sequenti. consequentia pro batur: quia si illum non eligit: igitur non relinquit et abicit: igitur reprobat: et quia aliquem actum vo luntatis habet circa illum. et ita vel eligit vel repro bat. et quia oppositorum immediatorum negare vnum est ponere alterum. Sed esse damnandum vel saluan dum sunt opposita immedita: quia deus preordina uit hominem non esse creandum / nisi saluandum vel damnandum.

¶ Quarto sequitur non esse inconueniens deum sal uare istum de facto sine meritis et illum damnare si ne demeritis. probo ex quo non est inconueniens de um ordinare istum ad beatitudinem et non illum non propter differentiam meritorum. non enim magis videtur remotum a ratione quod hunc beatificaret et non illum sine respectu ad differentiam meritorum quam quos beatificare preordinauerit. probatur consequentia quia ex quo predestinatio preintelligitur meritis vel demeritis sequitur quod per accidens / et impertinens est bene viuere vel non bene viuere ad predestinationem vel negationem predestinationis. probatur etiam quia si sola voluntas alicuius opificis est ratio quare circa plures materias sibi oblatas differenter et inequaliter operetur absque respectu ad differenti am quancunque materie non minus faceret de illis materiis differentia: et ageret difformiter quamuis nul la differentia et difformitas concomitanter esset in illis materiis patet de figulo et de diuersis vasis ex luto. et ex opposito arguitur sic. deus istum prede stinauit et beatificare ordinauit non propter meri ta sed absque meritis et absque respectu ad merita. er go beatificabit. non propter merita: sed absque meri tis et absque respectu ad merita istius non minus quae absque respectu ad merita alterius vel ad albedinem istius.

¶ Quinto. distinctio et differentia predestinatorum a non predestinatis prouenit ex iudicio dei iusto / et occulto et inuestigabili ab homine: et habet rationem occultam hominibus et prouenit ex occultis meritis creature rationalis: igitur non precise ex gratuita dei voluntate nec precise: quia sic placet. consequentia patet: quia si non esset aliqua ratio nec propter quid nisi quia deus vult facile esset hominibus reddere rationem nec proueniret illa differentia ex iudicio occulto: quia si ex iudicio igitur quia intellectus an tecedenter sic ex ratione dictat faciendum. antece dens probatur. primo per Augu. 83. q. q. 68. vt su pra allegatur contra primam conclusionem

¶ Secundo super illud psal. 30. in manibus tuis sortes mee. glosa Augu. in tua potestate atque noticia sunt sortes mee. id est causa et ordo electionis hominibus occultus non enim video cur me de impiis elegisti et si iustus et omc cultus ordo electionis apud te est: sed hoc me later patet idem per apostolum Roma. 1. o altitudo diuitiarum. etc. et psal. iudicia tua abyssus multa. et secum dum glosam loquitur ibi de electione et reprobatio ne.

¶ Sexto. deus ex tempore ideo dat et dare vult isti beatitudinem: quia meruit: igitur ideo ab eterno volebat dare et erat daturus: quia iste erat meritur rus. consequentia patet: quia ex eadem causa futura erat daturus ex qua dat presenti / et dare vult in presenti: et propter illam causam dabit propter quam preordinauit dare. Antecedens probatur. Tum quia premium redditur / propter merita preterita et et ideo dicitur merces illa beatifica: quia propter merita redditur. premium enim dicit respectun ad meritum sicut punitio ad demeritum. tum: quia Mathei. 25. venite bendicti patris mei. etc. esurium enim etc. et ibidem: quia super pauca fuisti fidelis su pra multa te constituam intra in gaudium domini etc.

¶ Septimo. ille predestinatur propter merita qui meretur suam predestinationem electus est hu iusmodi: igitur. maior patet: quia illud confertur pro pter merita quod homo meruit. minor probatur. tum / quia secundum Augu. de predestinatione contra po lagianos predestinatio adiuuatur orationibus sanctorum / et orationibus propriis. tum: quia esse predestinatum et habere finalem perseuerantiam sunt idem: sed ho mo meretur finalem perseuerantiam: quia obseruam do precepta et cauendo transgressionem meretur stare et conseruari in gratia: igitur perseuerare. tum quia fore beatificandum et esse predestinatum sunt idem.

¶ Deinde contra quartam st quin tam conclusiones simul. Primo: ideo deus predestinauit dare isti remissionem peccatorum et gratiam iustificantem: quia iste erat futurus penitens et meriturus veniam per penitentiam / et attritionem ergo ideo erat daturus beatitudinem: quia erat meriturus per gratiam et iustus futurus. consequentia patet: quia non minus dabitur beatitudo propter me ritum ex gratia quam remissio peccati propter penitemtiam vel attritionem precedentem. antecedens pro batur: quia isti remittit peccatum et dat veniam: quia penitet / vel conteritur et reuertitur / igitur ideo erat sibi gratia infundenda: quia erat futurus penitens eadem enim causa dicitur secundum esse fuisse et fo re: secundo posteriorum.

¶ Secundo. ab eterno deus non ordinauit beatituo dinem alicui conferendam nisi digno: sed non intelli igitur dignus nisi propter merita vel iusticiam: igitur non ordinauit beatitudinem conferendam nisi pro pter merita vel iusticiam.

¶ Tertio. sicut ordinatio et acceptatio ad beatitudi nem secundum quid et pro tempore se habet ad iusticiam et meritum secundum quid / et pro tempore sic acceptatio ad beatitudinem simpliciter / et eternaliter ad meritum et iusticiam perseuerantem et permanentem: sed illa est propter iusticiam et meritum tempo rale et non permansiuum. probo: quia cum reprobus est in gratia tunc est acceptus ad vitam eternam et dignus vita eterna secundum presentem et temporalem iusticiam et pro dispositione in qua est pro tunc cum autem per demerita cadit a gratia non amplius est acceptus ad vitam eternam.

¶ Confirmatur. propter illud acceptatur et ordina tur quis a deo ad vitam eternam propter cuius va riationem et mutationem fit quis de non accepto acceptus et econtra: sed iusticia et merita sunt huiusmo di: quia dum est in gratia acceptatur. dum non: non. Quarto. propter illud acceptatur homo a deo ad beatitudinem propter cuius augmentationem et diminutionem et differentias proportionabiliter magis et minus acceptatur ad beatitudinem et ad maiorem et minorem beatitudinem. iusticia et meri ta sunt huiusmodi. ideo enim iste est magis accepti et ad maiorem beatitudinem et differentem: quia maiora vel minora merita et differentia habet vel habi turus est puta per virginitatem vel martirium. etc.

¶ Quinto probatur quod nec ordinauit deus dari ho mini iusticiam et merita quia eum preordinauerit ad beatitudinem nec econtra: sic non ordinauit istum ad tantum gradum gratie et meriti: quia predestinaue rit eum ad tantum gradum beatitudinis nec econtra: ergo pari ratione / de ordinatione ad beati tudinem vel iusticiam simpliciter et absolute. antecedens probatur: quia aliter deus limitasset istum ad tantum gradum gratie et meriti precise ex sua or dinatione et determinatione: et per consequens ideo iste tam bene precise egit et non melius vixit / nec am plius profecit et opera meliora consilii et perfectio nis ideo non fecit: quia deus per preordinationem su am limitauit et artauit eum et terminum posuit: consequens est falsum: quia deus est paratus influere et adiuuare ad maiora et maiora opera immo sugge rit et inuitat et inspirat et incitat consulens etiam huiusmodi meliora.

¶ Sexto. si deus preordinat ad hoc propter illud sequitur quod sortes necessario beatificatur. probo: qui loc sequitur ad antecedens necessarium per conse quentiam necessariam. probo: quia sequitur sorti confertur gratia propter beatitudinem / et propter predestinationem ad beatitudinem: igitur habebit beatitudinem. oppositum enim consequentis / non stat cum antecedente: et antecedens est necessarium quia transit inpreteritum. iam enim eollata est ei gra tia ex causa et ratione hac scilicet propter beatitudinem.

¶ Deinde specialiter. contra quintam conclusionem. isti reprobo dat gratiam: non ideo: quia preordinauerit eum ad beatitudinem cum non sit predestinatus: igitur nec illi electo. consequentia probatur: quia ex eadem causa et ratione videtur dare isti / et illi supposito quod prius essent equaliter digni et equalia opera egissent. et quia eque gra tis dat isti / et illi

¶ Confirmatur. illud non est causa / et ratio quare datur homini gratia quo circunscripto ceteris paribus homo non minus esset accepturus gratiam a deo: sed circunscripto quod iste sit predestinatus ad beatitudinem nichilominus conferretur ei gratia post taliter viuere: quia multis reprobis confertur et quia eque est dignus iste reprobus recipere gratiam vel augmentum gratie per bona opera merito ria sicut ille electus immo interdum magis: quia melior: igitur. Ex hoc apparet quod non vniuersaliter ordinate volens vult prius dare finem quam ens natum esse ad finem: quia iusticia in presenti est ens ad beatitudinem vt medium ad finem et tamen interdum datur a deo illi cui deus non vult dare beatitudinem. Similiter sapiens vult dare / et dat isti doctrinam vel doctorem vt perdoneus existens promoueatur ad b. dignitatem: et tamen non vult simpliciter et determinate ei dare .b. sed tantum si bene vsus fuerit prio ri bono / vel dono quod est medium ordinabile ad ta lem finem.

¶ Prorespontione ad ista sciendum quod in proposita questione sunt duo modi dicenli contrarii. Primus est quod ita est de predestinatione quo modo si presuppositis legibus quod nullus pro moueatur ad episcopatum nisi fuerit dignus et suf ficiens et nisi fuerit sacerdos / nec fiat sacerdos nisi fuerit diaconus / nec diaconus nisi prefuerit subdia conus / nec subdiaconus nisi prefuerit competenter instructus. et supposito quod in potestate mea sit confer re omnia ista concurrente libero arbitrio hominis tunc sic: petrus puer michi secundum intellectum offertur ego ex gratuita voluntate intendo et volo ex nunc dari sibi pro tali tempore .b. episcopatum: et quia iuxta leges positas exigitur quod sit sacerdos / ideo volo et ordino ipsum promoueri ad sacerdoti um. et quia ad hoc peruenietur per diaconatum / et subdiaconatum ideo consequenter in mente ordino ipsum promoueri ad ista. et quia preexigitur quod sit instructus et vdoneus ordino ei tradere doctorem in isto igitur processu primum donum in intentione et preordinatione huiusmodi est .b. episcopatus tan quam finis: sed primum in executione erit assignare pe tro doctorem. sic in proposito primum donum in di uina preordinatione est donum beatitudinis talis et tante ex mera gratuita dei liberalitate tanquam finis optimus: et quia secundum leges presuppositas medium principaliter necessarium ad talem / et tantam gloriam est tanta gratia: ideo deus preordi nauit dare isti tantam gratiam: et consequenter pre ordinat varios modos quibus si mul vel successiue perueniatur ad talem et tantam gratiam illi modi sunt vocatio ad gratiam baptismalem sic opera ri sic resistere sic resurgere. etc. hunc ordinem videtur innuere apostolus Roma. 8 quos predestinait hos et vocauit: et quos vocauit hos et iustificauit quos autem iustificauit / hos et magnificauit. ita quod primum et vltimum donum hic positum est beatitu do que est primum in intentione et vltimum in assecutione.

¶ Item huic modo consonat glo sa super illud Romanorum octauo capitulo. omnia cooperatur in bonum hiis qui secundum propositum vocati sunt sancti. glosa. q. dicat quod vocati sunt non aliunde est quam a predestinatione dei et inde est quod omnia cooperatur eis in bonum non ex meritis eo rum. secundum autem contrariam opinionem sic est de predestinatione diuina quo modo presuppositis legibus supradictis pono quod petrus intellectui meo efferatur et ego primo volo simpliciter ei assignare doctorem / vt fiat vdoneus ad subdiaconatum: et si profecerit promouebo eum ad diacionatum: et conse quenter ad sacerdotium et tandem ad episcopatum ita quod in isto ordine intellectuali primum donum est assignatio doctoris et vltimum quod est simpliciter volitum ei est episcopatus / immo nondum volo es simpliciter et determinate episcopatum: sed simpliciter volo ei assignare doctorem. et si nunc prescirem qualis futurus esset adhuc prius naturaliter vellem ei assignare doctorem et quia scirem eum profecturum vellem ei gradum subdiaconatus et quia scirem eum bene vsurum subdiaconatum vellem ei consequenter etc.

¶ Consimiliter oblato petro intellectui diuino deus primo vult ei conferre naturalia ad bene vtemdum. et quia videt eius bonum vsum futurum ordinat ei dare gratiam. et quia videt eum bene vsurum gratia et perseueraturum in ea. ideo ordinat ei dare beatitudinem ita quod primo ei volitum secundum gra tuitam predestinationem est bonus vsus naturalium vel gratia aliqua que facit dignum beatitudine vel que est initium merendi.

¶ Posite autem sunt conclusiones supra iuxta primum modum qui magis consonat doctrine Augu. qui speciali diligentia videtur tractasse hanc mate riam. Primus etiam modus magis commendat dei gratuitam misericordiam: magis / etiam consonat humane rationi vt scilicet finis sit primo volitum in casu quo finis / et media ad finem sunt simpliciter et determinate volita et prescita et in potestate ordinantis. contra ambas conclusiones poA Ad primum test dici quod illud habendum est pro retractato: quia simile retractat primum retractati uum cap. 22. vel dicetur quod loquitur generaliter de predestinatione: vt est predestinatio futurorum non tantum circa homines: sed etiam circa quodcunque futurum. et intendit Aug. quod conuenienter ponimus deum omnia preordinare quoniam ipse nouit omnia futura et euin nichil latet ideo apud ipsum non apud alium residet preordinatio futurorum. 3 cad secundum. sicut Augu. aliquando idem sentiens. Postea retractauit illud ita docuit / nos omnem similem doctrinam / cuiuscunque esse retractandam. quod saulrepro idtertium conceditui batus est pro pter demerita prescita et quod dauid non est reprobatus cum non presciretur malus futurus finaliter sed cum presciretur bene victurus: non tamen propter hoc est predestinatus.

¶ Ad primam rationem negatur minor: ad proba tiones eque probarent quod deus non potest confer re aliquam gratiam gratis nisi precesserint merita tanquam causa et ratio propter quam iustum esset prius gratiam huiusmodi conferri: dico igitur quod non oportet specialem rationem precedere et presupponi ex parte hominis ordinatiui diuine voluntatis circa beneficia futura. sufficit enim quod concomitetur ratio diuini intellectus conformis. preintelligitur etiam ratio et dictamen in generali: quia ratio diuini intellectus dictat quod illi iustum / et rectum est conferri gratiam cui conferri diuina voluntas ordina uerit. secus est de voluntate creata que subiecta est alteri legi et regule per quam debet regulari.

¶ Ad secundum dicendum quod concurrit iusticia id est rectitudo ordinationis et ratio seu iudicium intellectus diuini cui conformis est illa ordinatio sed non oportet concurrere talem iusticiam que est dictamen intellectus preuium illi ordinationi tanquam regula et mensura illius que dictet sic / et non aliter debere fieri ex determinata causa. quod autem deus iu stus sit etiam in conferendo misericorditer et parcem do non solum in puniendo declarat Anselmus pro so. 8. et. 10. capitulis.

¶ Ad tertium dico quod si in eternitate diuino intelle ctui offeruntur duo: vt ambo nascantur cum origi nali et reatu damnationis contingit / quod preordinet vnum liberare per gratiam baptismalem: et alterum punire ex iusticia. Dico etiam quod simpliciter et absolute loquendo in eternitate non offeruntur diuino intelectui duo: quorum vnum eligat et alterum reprobat quin etiam simul offerantur demerita reprobati ideo nec reprobat nisi propter demerita. si tamen loqua mur de representatione talium hominum futurorum apud diuinum intellectum abstrahendo ab omni re spectu ad merita vel demerita futura sic diceretur quod stando / in ista abstractione deus gratis hunc elitit ad beatitudinem illum vero non eligit nec repro bat formaliter et positiue contrarie nec deputat ad enam: sed non eligit approbando / et acceptando probationes procedunt loquendo simpliciter non secundum huiusmodi abstractionem.

¶ Ad quartum negatur consequentia. ad probationem non damnat nisi propter demerita licet autem non predestinet propter merita tamen ex ordinatione diuina eterna sic est quod nulli conferretur nisi prius illo dignificato per quedam alia dona.

¶ Ad quintum cum dicitur quod deus ab eterno praeordinauit dare beatitudinem isti: quia erat meriturus vel propter merita futura. cum etiam dicitur quod de us ex tempore dat ei beatitudinem propter merita et quia meruit lp propter quid: et quia possunt nota re causalitatem finalem / et sic negatur: quia merita non sunt causa finalis respectu beatitudinis: sed econtra. Alio modo possunt notare quasi causalie tatem motiuam: et incitatiuam et tanquam causam pro pter quam preuisam et preapprobatam intellectus dictat et iudicat sic esse faciendum et ordinandum a voluntate et sic adhuc negatur. Alio modo possunt notare quasi causalitatem materialem et dispositiuam ad finem qui est principaliter preuolitus et tunc huiusmodi causalitas in meritis potest referri ad predestinationem / vel ad eternam preordinatio nem diuinam vel ad actualem dationem et receptio nem beatitudinis temporalem. Si primum negatur quod propter merita preordinauerit aut quod ideo preordinauerit et predestinauerit: quia merita vel iusticiam dignificantem preuiderit. Si secundum con¬ ceditur quod ex tempore dat propter merita. et consequenter quod ab eterno preordinauit dare beatitudinem ex tempore propter merita. vt ly propter merita determinet ly dare ex tempore et non vt determinet: y preordinauit. et accipiendo etiam ly propter me rita pro causalitate materiali dispositiua licet enim ib eterno preordinauerit dare beatitudinem ex tenpore propter merita non vt causam preuolitam et pre ordinatam isti et preuisam et preapprobatam in isto sed dare vt propter dispositionem materialem pre requisitam non tamen preordinauit et preuoluit pro pter huiusmodi causam.

¶ Exemplum vt in casu supradicto cum volo petro .b. episcopatum primo et principaliter: etiam quia volut ei episcopatum: consequenter volo eum habilitare et disponere et episcopatum conferam propter sufficientiam et doctrinam / vt propter dispositionem causalem materialiter non vt causam motiuam / et preuolitam ipsi petro.

¶ Ad rationem igitur concesso antecedente de causali materiali dispositimo tamquam me dio ad finem preuolitum et preordinatum si in consequenti ly quia erat meriturus determinet ly vole bat et referatur ad ordinationem eternam negatur consequentia: si determinet actum dationis temporalis qui est obiectum illius ordinationis conceditur consequens de huiusmodi causalitate et conceditur quod ex eadem causa dat / et daturus erat non tamen ex eadem causa preordinauit ex qua dat / vel dabit quod enim est aliqualiter causa per modum dispositionis materialis quare vel dabit nullo modo est causa quare prius preuoluit et preordinauit. Cum enim dicitur quod dat propter merita notatur in ipsis meritis vel in ipsa gratia quedam causalitas mate rialis respectu beatitudinis collate vel conferendem on respectu primarie ordinationis et donationis beatitudinis in proposito voluntatis.

¶ Ad sextum. si antecedens intelligitur de predetinatione eterna ad finalem beatitudinem et si inteligitur ex occultis meritis sicut ex ratione et causa propter quam preuisam et quasi motiuam deus ordinat hunc ad beatitudinem: negatur antecedens. ad probationes / aut loquitur de promotione speciali: et de desertione alicuius peccatoris in via quibusdam meritis vel intelligitur de meritis tanquam causa dispositiua materialiter sine qua non ordinaretur ad beati tudinem vel non conferretur gratia vel beatitudor ut ille auctoritates intelliguntur quod iudicium et ra tio huiusmodi latent nos: quia non est nobis euidens an iste eligatur propter merita / et ille non eligatur propter demerita vel negationem meriti futuri. licet enim posita sit conclusio tamquam probabilior quod pre destinatur quis gratis non propter merita futura tamen adhuc occultum est nobis propter quid / et ratio predestinationis huius non illius: quia non per hec euacuata et euidenter certificata est difficultas presentis dubii.

¶ Item occultum est nobis que sint merita huius et illius et que differentia in meritis eorum non solum futuris sed etiam presentibus et preteritis: ideo od cultum est nobis quare isti datur finalis perseueran tia et beatitudo: et illi non.

¶ Item occultum est nobis an deus vocet istum ad beatitudinem ex aliquo bono vsu preterito et ratio ne aliquorum bonorum actuum moralium extrinse corum vel intrinsecorum vel ex respectu ad aliquem bonum vsum futurum vel ex mera gratia sine ratio ne ex parte huius vel illius. vel ex ratione generali ad ostentionem sue misericordie: et sue iustitie in diuersis: quamuis igitur sit aliqua ratio nobis non certa siue specialis / siue generalis non tamen opor tet quod semper sit differentia meritorum prescitorum Ad septimum negatur minor loquendo de prepestinatione que est eterna diuina preordinatio. pro pationes autem procedunt de predestinatione pro effectstemporali predestinationis.

¶ Deinde ad illa que sunt contra vtranque conclusionem.

¶ Ad primum. negatur antecedens. sicut enim pri mo vult isti beatitudnem tantam et talem quam gratiam talem vult enim et ordinat conferre tantam gratiam tanquam medium ad finem preuolitum. ita gratia que est immediatus finis meritorum ad ipsam disponem tium est preuolita respectu predestinatorum sicut in casu supraposito prius volo isti dignitatem sace docii quam dispositionem materialem requisitam ad illam. Ad probationem cum dicitur ideo dat isti remissionem et iustificationem quia penituit. Dicendum quod si notetur in penitentia et quasi attritione causalitas materialis dispositiua respectu effectus qui est remissio et gratie iustificantis infusio. conceditur nec ex hoc sequitur quod deus ab eterno voluerit et preordinauerit istum ad hanc gratiam iustificantem propter penitentiam et quia erat peniturus penitentia enim futura non erat causa preapprobata et preuo lita et incitatiua ad volendum isti hanc gratiam im mo econtra iste penitet et attritur et reuertitur: quia deus preordinauit iustificare et reuocare.

¶ Dices igitur deus quosdam praedestinauit ad beatitudinem propter merita prescita eo modo quo re probauit quosdam ad penam propter demerita pre uisa: quia non notatur hic nisi causalitas materialis dispositionis in prescito respectu damnationis et non causalitas motiua vel incitatiua diuine voluntatis ad reprobandum: quia diuina reprobatio eter na non causatur nec diuina voluntas mouetur.

¶ Respondeo negatur consequentia deus enim ab eterno istum sic reprobat et deputat ad penam propter demerita futuram prescita quod isti deputationim ad penam preintelligitur et secundum ordinem rationis et intelligentie naturalis presupponitur peccatum istius futurum preuisum prius reprobatum ita quod quamuis non sit ibi vere et simpliciter causalitas illius reprobationis eterne tamen est ibi quasi cau salitas predicatia et incitatiua quoniam si in deo esset distinctio actuum tunc prescientia demeritorum causaret in voluntate actum reprobandi et deputam di ad penam: sic autem non est ex ordinatione beatitudinis: sed primo et immediate ex mera gratuita donatione ordinat istum ad beatitudinem

¶ Ad secundum. si in consequente ly propter de metita referatur ad eternam ordinationem et determinet ly ordinauit / vel ly voluit. negatur consequentia: si vero determinet ly conferendam et referatur ad actualem et temporalem dationem et receptionem et notetur solum causalitas materialis dispositionis ad finem preuolitum conceditur consequens

¶ Ad tertium potest negari maior. secus enim est de acceptatione ad beatitudinem secundum eternam predestinationem / et secundum iusticiam / et dispositionem presentem tantum: quia iste non dicitur acceptus ad beatitudinem sic quod deus absolute velit ei beatitudinem sicut simpliciter et absolute vult alteri vel potest dici quod eo modo quo voluntas diui na habet actum respectu istius reprobi existentis in gratia / vt comparati ad gratiam et gloriam / et subconditione et secundum quid vult isti beatitudinem Primo et principaliter et hanc gratiam propter bea titudinem sic preuolitam magisquam econtra

¶ Ad confirmationem loquendo de acceptationem ecundum eternam predestinationem negatur minor.

¶ Ad quartum. negatur. minor. si notetur quod diffe rentia meritorum et iusticie sit non solum concomitans et prerequisita tanquam materialis dispositio respectu temporalis receptionis beatitudinis: sed etiam ratio causalis preuolita et quasi incitatiua ad vo endum isti talem et tantam beatitudinem. sed potius est econtra.

¶ Ad quintum negatur. antecedens. ad probationem deum determinasse et limitasse sortem ad tantum gradum meriti / vel gratie potest intelligi proprie et stricte scilicet impossibilitando sortem ad am lius meritum et per subtractionem et refutationem influentie et auxilii quamuis non staret ex parte sortis: et quamuis faceret quod in se esset est et quicquid posset ad amplius merendum: et sic negatur: quia sortes re linquitur sue libertati ad melius viuendum et influentia dei generalis et etiam specialis qualis est para ta respectu communium iustorum est sorti exposita. Aliomodo per solam negationem ordinationis ab solute ad maiorem gratiam et ad maiora beneficia gra tuita tamen cum oblatione et expositione auxilii ad naius meritum et sic conceditur nec vltra sequitur quod ideo iste non melius egit: quia deus ipsum artauit et limitauit ad terminum minorem: quia hec cau salis denotat quasi refutationem et repulsam antecedentem ex parte dei quamuis non staret ex parte cre ature

¶ Ad sextum negatur consequentia. ad probatio nem antecedens non est simpliciter necessarium. li cet enim implicet aliquid necessarium et preteritum scilicet collationem gratie preteritam implicat tamen quoddam futurum contingens scilicet quod fuerit collata propter beatitudinem conferendam vel propter predestinationem ad beatitudinem futuram quam deus daturus est contra Deinde ad illud specialt. e quintam conclusionem negatur consequentia. ad probatiolem. dicendum quod aliquo modo ex eadem causa fina i dat gratiam electis et reprobis: licet aliter / et aliter Omnes enim ordinat ad beatitudinem large loquen do de ordinatione siue pro intentione et volitionem simplici et absoluta siue conditionali siue secundum quid siue antecedenti siue consequenti et gratia huus finalis beatitudinis dat gratiam etiam reprodis: quia quantum in se est dat gratiam tanquam medi am dispositiuum ad beatitudinem si illi non abutamtantur et libere et voluntarie eam deserant: tamen dat. ele ctis gratiam propter beatitudinem tanquam propter finem simpliciter et determinate eis preuolitum reprobis autem propter beatitudinem sic volitam quo modo omnes homines vult saluos fieri.

¶ Ad confirmationem negatur minor loquendo de collatione et acceptione gratie secundum quod fit in electis: quia confertur eis vt finaliter remuneranda maxime si penitens resurgit in equali gratia et si me rita mortificata reuiuscunt loquendo autem gene¬ raliter de quacunque collatione vel acceptione gratie. negatur maior. potest enim conferri ex pluribus causis aut non propter omnino consimilem habitu dinem ad illam causam. Ad aliud quod additur dicendum quod omnis ordinate volens aliqua propter finem sim pliciter et determinate volitum vult prius et principalius illum finem maxime volens per gratuitam donationem: sic autem est de electis: sed interdum aliquis vult quedam propter finem aliquem volitum non simpliciter et absolute et determinate sed secun dum quid et sub conditione vel in generali et in con fuso. vel secundum velle signi: quia significat quod quam tum est ex se vellet illum finem si non prestaretur aliunde impedimentum: et adhuc isto modo volend secundum quid. prius vult finem: licet illum non ve lit simpliciter: et tamen aliquod quod natum esset es se medium vult simpliciter: sicut de reprobis. ord nat enim eos aliquo modo ad beatitudinem et pro pter beatitudinem dat eis gratiam non tanquam pro pter finem preuolitum eis simpliciter et determinate: sed secundum quid et conditionaliter dat etiam eis gratiam propter aliquem finem simpliciter volu tum: scilicet ad communicationem et manifestationem sue bonitatis et ad gloriam suam: vel ad aliquem alium finem sicut interdum sapiens et liberalis vult dare beneficium etiam illi quem non credit nec spe rat nec presumit futurum gratum vel bene vsurum. Ex predictis patet quod beatitudo datur anime gratis non solum: quia non meruit de condigno secundum districtum rigorem iusticie nec deus obligatur dare quin posset non dare absque iniusticia. nec solum quia gratis antecedenter dedit potentias naturales et opera et gratiam per quam mereretur ita etiam quod merita sunt dona dei nec etiam solum: quia gratis prius promisit beatitudinem da re propter talia opera / vel post talia opera: et quia gratis acceptauit talia opera ad tantam mercedem sed etiam quia primo et immediate preuoluit isti bea titudinem dare propter talia opera / vel post talia opera. et quia gratis acceptauit talia opera ad tantam mercedem. sed etiam quia primo et immediate preuoluit isti dare beatitudinem: non quia preuide ret eius merita futura propter que intellectus pre determinaret ipsum esse iuste beatificandum: et dignum vita eterna: sed mere ex gratuita voluntate et liberalitate

¶ Ad argumentum in principio questionis / patet ex dictis.

¶ Ad primum contra primam conclusionem.