Quaestio 2

¶ Sequitur secunda questio. SEcundo quero utrum deus ab eterno reprobauerit aliquos propter eorum demeri ta futura prescita.

Quod non. supe illud Roma. 9. nunquid iniquitas est apud deum. glosa de Iacob et esau sic ait ne mo dicat deum: quia opera futura preuidet alterum elegisse / alterum reprobasse. Contra in presenti dam nat reprobum propter demerita presentia: igitur prius deputauit ad damnationem propter demerita futura.

¶ Potandum quod reprobatio eterna diuina potest accipi pro non velle simpliciter da re beatitudinem et consequenter pro non velle da re media antecedenter necessaria / et sufficientia ad beatitudinem vt intelligatur mera / negatio volendi pare beatitudinem.

¶ Secundo potest accipi pro nolle formaliter dare beatitudinem et pro repulsa et refutatione positi ua et formali a beatitudine / et consequenter pro nol le misereri et conferre auxilium necessarium seu pro velle formaliter deserere. Tertio modo pro deputatione ad penam eternam

¶ Item in hac questione non pono conclusiones per modum assertionis: sed inquisitionis probabilis vt in precedenti questione dictum est.

Prima conclusio. deus ab eterno non preordinauit aliquos fore reprobos preordinando eos fore malos / vel preordinando mala eo rum futura sicut preordinauit aliquos fore electos et bona electorum futura. probatur per Augu. de predestinaticne contra pelagianos dicentem dicimus deum presciuisse mina non meritis quos electio ne gratie preordinauit / et predestinauit ad vitam ce teros vero presciuisse tantum vitio proprio peritu ros non vt perirent predestinasse. sequitur tenendam est inconcusse huiusmodi disputationis regula peccatores in malis propriis antequam essent in mundo prescitos esse tantum non preparatos vel predesti natos

¶ Item super illud Roma. 8 quos presciuit et pre destinauit. glosa. non sicut preparauit sanctos ad iusticiam percipiendam: sic preparauit iniquos ad iusticiam amittendam: quia iniquitatis preparator nunquam fuit. Contra omnes effectus futuros deus ab eterno predestinauit esse futuros: igitur et actus reproborum transgressiuoa precepti: igitur preordinauit eos esse reprobos et mala eorum futura. antecedens patet: quia ad omnem effectum futurum preordinauit se concurrere / et illum productum conseruare.

¶ Secundo. deus ab eterno preordinauit quosdam non esse impleturos: sed omissuros diuina praecepta: igitur praeordinauit eos esse peccaturos et praeordinauit eorum pec¬ cata futura. Consequentia patet: quia contingit peccare: non solum committendo: sed obmittendo. Antecedens probatur: quia deus istum nasciturum cum peccato determinauit ab eterno non vocare ad baptismum. igitur hunc non vocari. igitur priuari: eo quod tenetur habere. Ab eterno etiam determina uit quosdam non adiuuare: et eis non coagere ad ectiones necessarias ad salutem vel ad resurgendum et determinauit eorum non misereri: sed eos deserere. igitur determinauit eos permanere in peccato. igitur habere finalem impenitentiam et obmittere penitentiam debitam. patet per Augu. de dono perseuerantie circa medium. Nam tyrii et sydonii credidissent / si ch: isti predicationem audiissent et miracula vidissent. Matthei. 11. sed quoniam vt cre derent non erat eis datum etiam vnde crederent est eis negatum: et consequenter ponit ibi Augu. quod quidam habent a deo donum ingenii naturalis quo mouerentur ad fidem: si cum gratia fidei verba audirent et signa viderent: et tamen quia non sunt predestinati eis non adhibentur dicta vel facta per que credere possent. Ex quibus patet quod ideo non credunt nec habent quod habere tenentur: quia deus eis ne gat: et non dare vult. Confirmatur. Augu. de predestinatione et gratia. Deus indurare dicitur quem mol lire noluit. sic etiam excecare dicitur: quem illuminare noluerit. sic etiam repellere dicitur eum: quem vocare noluerit. Noquendo simplici et absoluto Ad primumi sermone negatur antecedens Non enim simpliciter preordinat fore effectus quia sunt viciosi culpabiliter. hoc enim importaret deum eos preuoluisse secundum velle institutionis precepti ue vel consultiue vel imperatiue vel dictatiue. aut secundum velle approbationis et complacentie generalis siue nolle prohibitionis et reprobationis. Acciprem do autem large et improprie preordinare pro velle ecundum quid et quasi modo conditionali et loquendo do effectibus positiuis secundum positiuum in eis per se causabile. negatur consequentia: quia effectus vt maus non est a deo nec sibi est aliqualiter vt cause attribuendus.

¶ Ad secundum negatur antecedens. ad probationem licet non ordinauerit vel determinauerit simpliciter vocare istum vel coagere sibi ad conuersionem vel ad resurgendum. ex hoc non sequitur quod formaliter et simpliciter preordinauerit nou vocare nec adiuuare vt notetur antecedens repulsa et refu tatio ex parte dei: quamuis non staret ex parte creatu re: sed paratus fuit influere si creatura fecerit quod in se est: tamen large et improprie loquendo preordi nauit non vocare et non adiuuare vt notetur pura negatio volendi simpliciter adiuuare: sed ex hoc non sequitur illud antecedens. aut quod deus preordinaus rit hunc fore impenitentem vel permanere finaliter in peccato: et generaliter omnis huiusmodi proposi tio neganda est in qua terminus malicie ponitur determinatio sequens terminum diuine volitionis vel ordinationis.

Secunda conclusio. Deus ab eterno quosdam ideo reprobauit id est ad gehennam deputauit: quia in dei prescientia erant futuri mali finaliter et reprobauit sic propter peccata prescita. Probatur per Au gusti. de predestinatione contra pelagianos dicentem. Deus prescius futurorum non personarum acce ptatione: sed iudicio equitatis quosdam ini sericordia gratuita predestinat ad vitam eternam. Ceteros at tem debita pena punit: quos ideo punit: quia quid essent futuri presciuit. Sequitur iudam enim cum presciuisset deus in viciis proprie voluntatis pessi mum fore et electione discipulatus male vsurum penam ei predestinauit ex merito et tandem concludit hec igitur regula inconcusse tenenda est. peccatores in peccatis prescitos esse non precdestinatos. penam au tem esse praeparatam secundum quod presciti sunt. et ponitur in glosa super illud Roma. 8. Nam quos vocauit etc.

¶ Preterea. deus nullum hominem condemnat vel pu niendum iudicat: nisi proper culpam et demeritum sed deputare ad gehennam est condemnare et adiude care punitioni. igitur: maior probatur: quia nichil est vere et proprie punitio alicui nisi propter culpam et nisi secundum respectum ad culpam. Hoc enim importat nomen punitionis. Hoc etiam importat nomen condemnationis: et quia punitio non videtur iusta secundum leges positas: nisi quatinus est pro peccato secundum Au gu. 3. de libe.ar. c. 28 et primo libro retractationum c 1 Probatur iterum: quia deus videretur prius vel tor quam homo peccator secundum esse vel fore: et quia secundum or dinem naturalis intelligentie prius vellet et statueret. hominem punire quam videre. et iudica ret hominem fere peccatorem: quia vt ablatum in puris naturalibus deputaret ad penam. consequens videtur derogare misercordie divine secundum leges positas et secundum Augu. 1. super Genesim citra mediu.

¶ Preterea: non deputat istum ad maiorem penam quam illum: nisi quia iste est futurus peior. igitur et de reprobatione simpliciter. Quos deus ab eterTextia conclusio. non reprobauit secundo modo reprobauit propter peccata prescita. proba tur: quia hec reprobatio est obduratio per nolle misereri et ter velle deserere: sed hoc est propter deme rita prescita. probatur per Augu. in epistola ad sixtum. Querimus inquit meritum obdurationis: et i nuenimus. querimus autem meritum misericordie nec inuenimus quia nullum est.

¶ Item. 23. q. 4. c. Ob tineri cum aliquos traditos desideriis suis: aut obturatos esse legimus: aut relictos magis peccatis suis hoc ipsos meruisse profitemur. Sequitur. atet ita nec de iudicio dei querimur quo deserit meritos deseri et misericordie eius gratias agimus qua liberat non meritos liberari vires itaque obedientie non ideo cuiquam subtraxit: quia eum non predestinauit: sed eum ideo non predestinauit: quia recessurum ab ipsa obedientia esse praeuidit hoc decretum Augu.

¶ Preterea nulli pro pre senti adulto refutat influentiam et auxilium specia le: nisi propter peccatum. igitur nec ab eterno preuoluit et preordinauit respuere et refutare et deserere: nisi propter peccatum faciens talem indignum. Antecedens patet: quia eius influentia exponitur et ofafertur non indignis: et ideo secundum Ansel. primus ange lus non ideo non accepit perseuerantiam: quia deus non dedit.

¶ Preterea deus nullum odit gratis et non nisi propter demeritum: licet aliquos gratis amet et adiuuet sine meritis: sed huiusmodi reprobatio hominis vt in puris naturalibus ostensi est quidam modus odii. iuxtra illud Iacob dilexi: esau autem odio habui. quod secundum aduer sarios intelligitur de huiusmodi reprobatione

¶ Preterea. deus illum hominem non per se et directe et immediate absque respectu ad peccatum preordinat et pre determinat non adiuuare: et ei formaliter et positiue refutare beatitudinem: quem quantum est ex se intendit creare propter beatitudinem et quem quan¬ tum est ex se voluntate antecedente ordinat ad beati tudinem sic est de isto reprobo. Creauit enim ipsum gratia beatitudinis vt cause finalis: quia vult omnes homines saluos fieri. Thimo. 2. quod etiam omnis creatura rationalis creatur a deo propter beatitudi nem. patet per Anselmum. et. Cur deus homo. c 1 Deus autem non preordinauit primo et immediate negare illi homini media necessaria ad aliquem finem quem ordinauit quantum est ex se ad finem illum: et quem creauit quantum est ex se gratia illius finis.

¶ Preterea. deus non preordinauit gratis: et primo sine respectu ad peccata negare et refutare auxilium ad agendum illas actiones respectu quarum dedit antecedenter preceptum vel consilia inuitatiua. Con firmatur. 23. q. 4. vbi supra dicitur sic. Nec deus peccanti homini iuste inferret iram. si homo ex predestinatione dei cecidisset in culpam. nunc autem si deus gratis absque respectu ad culpam preordinat non misereri istius: et non adiuuari ipsum. Uidetur primo et principaliter ymo precipue ex diuina preor dinatione repulsiua et refutatiua positiue et forma liter homo foret finaliter impenitens 2 istas conclusiones arguitur primo Contra. super illu Roma. 9. Cum nondum nati essent. glosa Augu. ostendit sicut non pro meritis precedentibus illud fuisse dictum: ita nec pro meritis futuris amborum et ita non ex operibus fu turis bonis vel malis: quia bona vel mala non erant futura: nisi apposita gratia vel substracta. et in glosa sequenti dicit Augu. Nemo dicat deum: quia fu tura opera preuidebat alterum elegisse: alterum re probasse. Item apostolus dicens predestinationem et dilectionem iacob et reprobationem et odium esau non esse ex meritis vel operibus: siue preteritis siue futuris: sed ex proposito diuine voluntatis quod intel ligendus sit: non solum pro predestinatione que non est ex meritis: sed etiam specialiter pro reprobatione. probatur per dubitationem quam statim aposto lus mouet dicens. Quid igitur dicemus nunquid iniquitas est apud deum: hec questio nulla esset si reprobat propter demerita: quamuis predestinaret: non propter merita: ideo hec dubitatio et questio videtur introducta ab apostolo magis ex eo quod dixerat esau reprobari: non ex operibus quam propter predestinationem iacob: non ex operibus. Si enim gratis predestinat: tamen propter demerita reprobati ex hoc non apparet sequi quod apud eum sit iniquitas Item hoc patet ex responsione et solutione: quam ponit apostolus quando adducit scripturam: tam ad ostendendum quod deus sine meritis miseretur: tam ad ostendendum quod alios reprobat: non propter demerita. Pro primo enim adducit illud Exodi. 33. Miserebor cuius voluero: et clemens ero in quem michi placuerit. Et pro secundo adducit de obduratione pharaonis illud Exodi. 9. Posui te vt osten dam in te fortitudinem meam: et narretur nomen meum in vniuersa terra. Nec valet dicere quod loquitur de meritis presentibus vel preteritis non de fu turis. Contra. tum quia August. dicit quod etiam nec ex futuris. Tum quia dubitatio et difficultas nulla esset. Tum quia non commendatur gratia dei: quod principaliter intendit ibi apostolus. Item pa tet idem per correlarium quod infert apostolus dicens: ergo cuius vult miseretur: et quem vult indurat. super quo Augu. in glosa. Obduratio dei est non misereri: vt non ab illo irrogetur aliquid quo sit ho mo deterior: sed tantum quo sit melior non erogetur. Item patet idem per exemplum quod ibi adducit apostolus de figulo faciente de eadem massa aliud vas in honorem: aliud in contumeliam. Unde ex hoc exemplo potest sic argui sicut se habet figulus ad di uersa vasa factibilia ex eadem massa. sic deus ad ele ctos et reprobos ex humano genere: sed figulus ex eadem massa facit vnum vas deputandum ad vsus honorificos: et aliud in contumeliam et deputando ad vsus sordidos: non propter differentiam presup positam vel preintellectam in illa materia: sed sola voluntas figuli est causa et ratio: non minus respectu vasis in contumeliam quam respectu vasorum in ho norem. igitur similiter in proposito.

¶ Secundo principaliter. sola voluntas dei est causa et ratio sufficiens et conueniens quare creauit istos et non illos eque possibiles absque differentia antecedente in illis possibilibus. igitur sola voluntas dei est cau sa et ratio sufficiens et conueniens quare hos eligit ad beatitudinem: et illos reprobat et deputat ad miseriam. Consequentia probatur: quia non minor distantia est non essendi ad esse quam essendi misere ad esse beate: et quia omnino nichil esse non minor est miseria vel non minus est fugibile quam esse miserami Confirmatur. sola voluntas dei est causa conueni ens quare hec portio materie actuatur forma nobin li: et illa actuatur forma ignobili et vili. igitur con similiter in proposito.

¶ Tertio hoc esset: quia oppositum non decet dei bonitatem et misericordiam et videretur crudelitas vel derogare diuine misericor die: sed hoc non valet. Tum quia innocentem vt christum voluit pati. tum quia etiam bestie sine culpa deputantur malis. tum quia apostolus videtur tollere hanc rationem per exemplum de figulo. vnde et post exemplum subdit quod si deus volens ostendere iram: et notam facere potentiam suam sustinuit vasa ire apta in interitum vt ostenderet diuitias glorie sue in va sa misericordie etc.

¶ Quarto quidam ideo sunt non credituri: sed infideles permansuri et ideo etiam eis negatur et refutatur a deo auxilium per quod essent futuri fideles et iusti: quia a deo sunt reprobati. igi tur non econtra: ideo sunt reprobati quia infideles et iniusti futuri. Consequentia patet: quia non est circulus in propositionibus causalibus. antecedens natet per Augu. libro de dono perseuerantie circa nedium tractatur illud. Luce. 10. Ue tibi cororaim ve tibi bethsaida: quia si in tyro et sydone etc. Dicit enim Augu. quod ideo tyrii et sydonii non crediderunt quia predestinati non erant: et si verbum christi audiuis sent et virtutes vidissent credidissent et penitentiam egissent: sed quia non predestinati: sed potius repro bati erant ideo virtutes per quas credidissent et pe nitentiam egissent coram eis facte non fuerunt: quia igitur non eis datum est vt fideles essent negatum est etiam eis vnde crederent.

¶ Ex quibus patet quod non propter incredulitatem vel culpam eorum futuram fuerunt reprobati et non predestinati: sed econtra: quia erant reprobati: ideo non datum est vnde crederent.

¶ Quinto. Alla reprobatio voluntaria non est propter prescientiam demeritorum siue propter demerita prescita: que reprobatio non presup onit dictamen et iudicium intellectus dictantis talem reprobationem conuenienter fiendam propter demerita futura. ymo que magis presupponitur tal dictamini. sic est. igitur. maior patet: quia ordinationi rationabili propter aliquod prescitum praesupponitur ratio dictans de illo prescito. minor probatur: quia si in tellectus diuinus predicaret et prius iudicaret petrum esse reprobandum propter demerita futura quam voluntas diuina determinaret huiusmodi reproba tionem. sequitur quod voluntas necessario reprobabit petrum ad penam vel quod ipsa posset esse non recta: quia dictamen et iudicium intellectus diuini: vt pri us determinatione voluntatis est necessarium et na turale: quia prima ratio contingentie est determina tio voluntatis divine libere.

¶ Sexto. illud non conuenit homini propter demerita: quod conuenit nunc presentialiter et in actu homini qui non habet nec habuit demeritum alicuius mali: sed esse reprobum et reprobari ad gehennam est huiusmodi: quia potest conuenire iusto existenti in gratia. si autem aliquando fuerit in peccato originali: hoc accidit isti reprobationi: quia non est reprobus propter illud.

¶ Septimo. si ab eterno deus reprobat propter demerita futura: sequitur quod deus punit hominem an tequam peccee et quod iam puniuit hominem propter peccatum quod nondum commisit et quod potest numqua committere. Consequens est contra Augu. 11. super Benesim citra medium. Consequentia probatur: quod / obare est aliquis modus punitionis. probo. tum quia reprobare est odire secundum illud Roma. 9. Esau odio habui. tum quia deputare ad gehenam est con demnare: sed per sententiam diffinitiuam condemna ri et morti adiudicari est quoddam genus punitionis quia est malum summe fugibile et non malum culbe: quia est a deo ante etiam omnem culpam. igitur est ma lum pene et propter peccatum. igitur punitio.

¶ Octa uo. illud non conuenit homini propter demerita quod non potest cadere sub demerito humano. homo enim demeretur illud quod propter demerita iuste infertur vel conuenit: sed reprobatio eterna non potest ca dere sub demerito. homo enim non potest demereri preteritum ab eterno. Demeritum enim et peccatum est prius vel non posterius: eo quod homo propter peccatum demeretur. Loquendo de reprobatione: Ad primum. non vt est pura negatio electionis ad beatitudinem. sed prout est deputatio ad gehennam vel prout est nolle misereri et adiuuare seu pro velle deserere secundum actum volendi vel nolen di formaliter positiue et contrarie actuali acceptationi. Dicendum quod illa propositio negatiua copu latiua vel de copulato extremo est vera ratione alte rius partis: et hoc sufficit ad eius veritatem. non enim verum est quod iste sit electus pro meritis: et ille repro batus prodemeritis. Si vero sumatur rep:obatio pro pura non electione / siue pro pura negatione ele ctionis vel volendi dare beatitudinem. Conceditur uor vera est pro vtraque parte.

¶ Item potest dici qui prima ratio reprobationis non est propter peccata actualia futura prescita: sed peccatum originale est prima ratio. Omnibus enim hominibus nascituris ex adam presentatis ab eterno conspectui diuino cir cumscripto respectu ad opera futura eorum meritoria vel demeritoria non est aliqua differentia: quia omnes offeruntur vt rei damnationis pro peccato ori ginali: sed deus mera voluntate et gratuita bonitate vult et ordinat liberare istum a reatu peccati origi nalis et perducere ad beatitudinem. Alterum autem iuste deputat ad penam debitam pro originali: et ra tione huius mouet apostolus questionem quomodo erit equitas apud deum: si eorum qui diuino conspe¬ ctui offeruntur eque digni vel eque indigni vnum eligit ad beatitudinem: alterum reprobat ad gehennam Licet igitur consequenter reprobat ad tantam penam sensus propter demerita actualia futura: tamen non primo reprobat et repellit a beatitudine propter huiusmodi demerita operum. et quod hoc sit inten tio Augu. patet super illo verbo. Iacob dilexi: Esau autem odio habui. glosa. In iacob antequam natus fuisset: quid diligebat deus: nisi gratuitum misericordie sue donum: Et in esaum antequam natus fuisset nec fecisset aliquid mali: quid oderat nisi originale peccatum: Item consequenter super illo verbo. Dicit enim scriptura pharaoni. glosa. Sicut iacob per mi sericordiam elegit. Ita esau per iusticiam reprobauit: et pharaonem per iudicium sicut esau reprobauit. Item super illo verbo: ergo cuius vult misere tur: et quem vult indurat. Augu. Cuius vult misere tur gratuito: et quem vult indurat iusto iudicio obdurationis meritum inuenimus: misericordie vero meritum non inuenimus. Meritum autem obdura tionis est peccatum totius masse damnate. Sequitur Quisquis ergo obduratus est se obduratum debite. et quisquis adiutus est: se adiutum gratis agnoscat: et vbicunque Augu. loquitur de causa predestinationis et reprobationis predestinationi attribuit gratiam et misericordiam sed reprebationi attribuit iudicium et iusticiam. Iudicium autem condemnati uum iuste videtur respicere culpam. Ad exemplum de figulo dicendum quod similitudo illa intelligitur quod sicut in materia figuli non precedit differentia propter quam ex hac portione magis debeat fieri vas pr honorem quam ex illa portione alia: sed sola voluntate facit hoc in honorem: ita in massa generis humanu descendentis ab adam naturali propagatione presentata diuino intellectui ab eterno non est differentia quare iste eligatur ad beatitudinem et non ille: sed similitudo non debet extendi ad hoc quod reprobatioaliorum ad penam sensus vel damni non habeat rationem ex parte ipsorum. Omnes enim sunt rei damnationis: sed iste eligitur liberandus magis quam ille: non propter maiorem dignitatem vel minorem indignita tem preintellectam in isto magis quam in illo. Unde super illo verbo: an non habet potestatem figulus. glosa Cum omnes ex vna eademque massa simus: et cuncti peccatores. deus alii miseretur et alterum despicit: non sine iusticia. In figulo enim sola voluntas est: in deo autem voluntas cum iusticia. sicut igitur vas quod facit in contumeliam si vile est ex se luto habet: non ex figulo. sic tota massa humani generis non ex deo: sed ex suo vicio iuste corrupta et lutosa est: ideoque si inde vas fit in honorem misericordia est. si in contumeliam iustum est. hoc enim erat ex natura. tota enim natura nostra in ipsa radice viciata diuino iudicio debite damnationi est subiecta.

¶ Ad secundum principale negatur consequentia. Tum quia doctrina sanctorum est in oppositum ex vna parte. tum quia secundum leges positas hoc videretur derogare diuine miseri: cordie. tum quia ex vna parte est euidenter necessa rium solam voluntatem dei esse causam quare hoc possibile producatur et non illud: sed in proposito potest assignari ratio ex demeritis futuris.

¶ Ad tertium licet deus potest illud de potentia absoluta: tamen secundum leges ordinatas nobis notas per doctrinam sanctorum illud non conuenit diuine misericem die.

¶ Ad quartum loquendo de reprobatione primo et immediate ad damnationem absolute abstrahendo a damnatione secundum penam sensus tantam et talem et a damnatione pene sensus simpliciter concederetur consequens et antecedens in parte est verum. ideo enim deus istos non speciali gratia et auxilio vocat sicut illos: quia istos reprobauit ad damnationem ex peccato originali: et ideo etiam interdum in certo casu non com fert specialem gratiam auxilii: quia iam eos reprobauit ad aliqualem damnationem sensus propter peccata preterita et praecedentia casum istum: tamen pro pter reprobationem eternam non substrahit isti adul to influentiam generalem quin iste possit facere quod in se est vtendo naturalibus bene moraliter: non substrahit etiam influentiam specialem quin deus iuuaret eum quantum necesse est ad salutem: si iste antecedenter faceret quod in se est: et quod potest. conce do igitur quod tpriis et sydoniis non est datum vt verbum christi eis predicaretur: quia erant reprobati et vlterius per peccata actualia addita erant indigni et propter illa. iam reprobati ad certum gradum pene. ta men primo fuerunt absolute reprobati propter ped catum originale prescitum. Iuerunt etiam reprobati ad tantum gradum gehenne pro: ter tanta peccata prescita. Loquendo igitur de reprobatione ad vltimum et totalem gradum gehenne eis futurum: ne gatur antecedens.

¶ Ad quintum negatur minor. ad probationem procedit de dictamine: quod praesupponitur et preintelligitur de omni determinatione libere voluntatis diuine. In proposito autem dictamen huiusmodi supponit quandam ordinationem diuine vo luntatis: scilicet quod propter peccatum punienda est creatura rationalis: et quod propter talem et tantam culpam puniatur tali et tanta damnatione. Intellectus autem offert voluntati sortem talem et tantum peccatorem. ideo intellectus dictat ipsum sic esse puniendum. Alter potest dici quod si intelligitur de dictamine secundum quod dictatur simpliciter et absolute sic esse debitum tamquod illud quod. exigit rigor iusticie: negatur minor. Si vero de dictamine secundum quod dictatur hoc esse conueniens si placet voluntati: et nisi voluntas aliter ordinet et de dictamine relinquente determinationi volunta tis ipsum iudicium. negatur maior: quia rex terrenus lice non puniat morte nisi propter culpam: tamen in casu eius libertati subest liberare et aggrauare vel diminuere vel maiorari punitionem secundum arbitrium libe rum. Item potest negari maior: quia licet presupponatur ostensio demeritorum futurorum: non tamen prsupponitur dictamen et iudicium quod propter illa sit sortes ta liter puniendus: sed illis demeritis ostensis volun tas primo determinat propter illa sortem esse puniendum.

¶ Ad sextum. conceditur maior: accipiendo proprie conuenire de presenti in actu reali non solum conuenire in praesenti secundum figuram loquendi: et sic negatur minor. Nam hunc esse reprobum et reprobari ad ge hennam: licet secundum formam enunciationis videatur ali quid conueniens praesentialiter in actu: non tamen ita est: quia non est penam vel punitionem sibi realiter inesse sed quod in futuro inerit.

¶ Ad septimum negatur consequentia: ad probationem negatur quod reprobare sit punire: sed puniendum pro futuro determinare. Ad primam probationem dico quod odire aliquem odio secundum quod odiens velit malum inferre vel inesse actualiter de presenti propter peccatum quod non inest nec infuit est punire ante peccatum: sed odire odio secundum quod odiens vult et proponit malum fore inferendum pro futuro post tale peccatum: non est punire antecedente peccasatum. Ad secundam probationem verum est de con demnatione qua iudicatur talem esse puniendum et esse iam dignum tali punitione: non autem de con demnatione vel iudicio quo iudicatur ipsum non esse /r sed fore dignum pena: et fore puniendum post tale peccatum. tale enim iudicium non est punitio sed erit pu nitio. et sic determinare non est punire: sed erit punire nec est deum esse punientem: sed puniturum in futu ro: et sic iudicari non est malum sed erit malum. nec est ma lum inesse isti: sed malum esse futurum isti. et hoc est fugibile: non quia presentialiter in actu malum: sed quia futurum malum.

¶ Ad octauum negatur minor. ad probationem. licet homo per peccatum presens et nouum non demereatur penam preteritam: nec de mereatur reprobationem et condemnationem secundum quam in preterito iudicatus esset esse statim puniendus / vel dignus pena. tamen homo per peccatum pre sens potest demereri quod a iudice omnia preuidente iu dicatum fuerit ipsum fore puniendum / vel fore dignum punitione pro futuro. licet etiam verum sit quod deus iu dicauerit et reprobauerit: tamen proprie hoc iudicium non transit in preteritum: quia possibile est numquam reprobasse. Aliter potest dici: non oportet quod homo possit demereri illud: sufficit quod possit demereri penam impli catam in eo quod sibi taliter conuenit et attribuitura homo igitur proprie non demeretur reprobationem eternam per peccatum nouum. sed demeretur penam ad quam sustinendam pro futuro deputabatur in pre terito ab eterno.

¶ Dubium. accipiendo reprobationem pro mera negatione volendi dare beatitudinem an deus ab eterno aliquem reprobauerit non propter demerita prescita.

¶ Respondeo quod non de facto et simpliciter alicui creature rationali creande negauit conferre beatitudinem nisi propter peccata prescita. omnes enim reprobi homines futuri proponuntur ab eterno diuine voluntati vt nascituri cum culpa: et eis vt sic oblatis non vult dare beatitudinem ratione illius culpe. angelis etiam reprobis ideo non voluit confer re beatitudinem quia vidit eorum mala futura: quantum enim foret ex parte dei omnem creaturam rationalem quam creat ordinat ad beatitudinem / nisi sit impedimentum ex parte creature: tamen de pena absoluta non vide tur quin posset duas creaturas rationnales creandas habere in prospectu: et vni dare beatitudinem / alte ri autem non: et non propter demerita. vt omnes ang li ab eterno presentes diuino conspectui si considerem tur vt precise sub dispositione in qua creati sunt / abstrahendo a culpa aliquorum futura deus hos elegit ad beatitudinem: et illos vt sic precise acceptos non ele git: licet illos vt sic non deputauerit ad gehennam

¶ Ad rationes in principio questionis patet supra.