Quaestio 2

¶ Secunda questio QUero secundo vtrum per rationes humane philosophie capiendo humanam philosophiam pro illa quod humanus intellectus possit acquirere ex causis naturalibus cum influentia dei generali secluso super naturali dei auxilio facto per reuelationem interiorem vel exte riorem. vtrum inqua per rationes humane philosoprhie possit sufficienter probari. Primum ens esse nobilitatis essentialis formaliter infinite.

Quod sic. quia in finitas perfectionis non repugnat enti: cum sit gradus summe perficiens entitatem. et quare intellectui non apparet repugnantia infiniti ad ens.

¶ Contra non argueretur nisi ex entibus secundis que sunt a primo ente. et continentur in eo. et sunt ad ipsum vt ad finem sed ex illis non arguitur: quia entia secunda sunt fi nita. secundum perfectionem specialiter perfectiones specifice sunt finite secundum philosophos. igitur tur.

¶ Hic primo exponendum est ens simpliciter infinitum secundum perfectionem essentialem. Si autem exponatur quod est illud quod improportionabiliter: id est vltra omnem proportionem finitam et numerabilem excedit in perfectione essentiali quamcumque perfectionem finitam hec expositio non videbitur sufficiens apud multos qui ponunt quantitates specificas esse perfectionis finite et tamen indiuiduum huius excedere indiuiduum illius vltra omnem proportio nem numeralem secundum perfectionem essentialem potest igitur sic dici quod ens simpliciter infinitum secundum perfectionem est quod improportionabiliter et vltra omnem proportionem numeralem exce dit in perfectione essentiali quemcunque gradum perfectionis essentialis finitum etiam si in infinitum ascen datur secundum gradus perfectionis alterius ratio nis. eo modo quo humanitas excedit asinitatem. ita quod si esset entitas excedens humanitatem proportio nabiliter sicut humanitas excedit asinitatem et iterum esset alia quantitas alterius rationis excedens illam proportionabiliter et sic consequenter non deuenire tur ad eque vel magis perfectum essentialiter. sicut est illud quod ponitur infinitum simpliciter secundum perfectionem. vt ens infinitum secundum perfectionem. dicatur. cui non potest equiparari secun dum perfectionem quodcumque ens finitum acceptum vel acceptibile secundum rem vel imaginationem quantumcunque procedatur augendo vel multiplicando finite

¶ Vel quia infinitum dicit negationem finiti potest dici quod infinitum secundum perfectionem dicitur quod non habet finitum gradum perfectionis sub en te. sicut homo vel equus dicitur ens perfectionis fi nite: vt infinitum exponatur per negationem finiti: quod scilicet non est limitatum et terminatum secun dum perfectionem essentialem sicut corpus pedale est finitum et terminatum secundum quantitatem et extensionem. et sicut binarius est quantum finitum secundum multitudinem. et hic calor est ens finitum et terminatum secundum intentionem et virtutem.

¶ Uel potest dici quod ens infinitum secundum perfe ctionem dicitur quod se habet secundum perfectio nem essentialem ad quamcunque perfectionem finitam sicut multitudo infinita ad binarium secundum rationem quantitatis discrete / et sicutlinea infinita ad pedalem / vel eternitas ad horam secundum quanti tatem: vel sicut linea ad punctum vel hora ad instans secundum durationem.

¶ Prima conclusio deus est ens forma liter et simpliciter in finitum secundum perfectionem et nobilitatem essen tialem. probatur: quia ens est quo maius cogitari non potest secundum Anselmum.

¶ Item in Psal. ma gnitudinis eius non est fiuis.

¶ Item est intelligen tie infinite. Psalmista. sapientie eius non est nume rus. et quia intelligit infinita distincte et comprehen¬ siue.

¶ Item Sapientie septimo. Infinitus est the saurus hominibus.

¶ Item Damascenus libro pri mo. c. 4. infinitus est deus et incomprehensibilis. et taps. 12. deus totum ens in seipso comprehendit ve lut quoddam pelagus substantie infinitum et indeterminatum. qua an hoc possit suffiSed inquirendum. cienter probari naturali ratione. et an hoc sit tanquam probabilius ponendum secundum philosophiam humanitus inuentam. et arguitur a multis quod sic: primo deus intelligit simul actua liter et distincte infinita intelligibilia. Igitur habet formaliter infinitas intellectiones vel vnam infinitam equiualentem infinitis / et per consequens est infinitum. quia intelligere sic plura simul est maioris perfectionis. Antecedens probatur: quia intelligit om ne obiectum intelligibile. cum enim intellectus sit respectu omnis intelligibilis. ergo primus et perfectis simus intellectus est respectu omnis intelligibilis et non imperfecte vel confuse sicut visus respectu omnis visibilis.

¶ Secundo fic. appetitus creature rationalis natus est beatificari et quietari et saciari in aliquo obiecto et in aliquo bono: sed non in aliquo finito secundum perfectionem. igitur. maior. patet: quia naturalis appetitus creature rationalis non est fru stra. maxime secundum totam speciem et respectu sui finis. Minor probatur: tum quia sicut experimur appetitus rationalis inclinatur naturaliter ad desiderandum et habendum bonum secundum perfectionem infinitum et comprehensiuum omnis boni finiti nec in minori terminatur appetitus noster. Nam secundum Aristotelem primo politicorum. cap. 6. Diuitie appetuntur in infinitum nec satiatur nec quietatur in eis appetitus. et pari ratione de quocunque alio bono finito. Tum quia intellectus noster omni finito natus est maius intelligore. igitur et appetitus appetere et amare.

¶ Tertio quod est tam bonum et tam perfectum quod maius eo nec esse nec cogitari potest est infinitum. deus est huiusmodi. vt probat Anselmus. igitur maior probatur quia omni finito potest esse et cogitari maius absque repugnantia: quia fi nito vtfinitum est potest fieri additio.

¶ Confirmatur eo quod est perfectissimum et eminentissimum ens non contingit esse vel cogitari eminentius sine repugnantia manifesta. Sed omni finito contingit esse vel cogitari eminentius absque repugnantia ma nifesta. igitur nullum finitum ens est perfectissimum ens. non dico perfectissimus homo vel perfectissimus angelus: sed perfectissimum ens. deus autem est eminentissimum ens.

¶ Quarto nulla imperfectio vel conditio imperfectionis inest primo enti. cum sit ens simpliciter perfectissimum sed finitas est conditio imperfectionis. probatur: quia finitum dicit limitatio nem et artationem essentialis perfectionis. et quanto aliquid est limitatius secundum aliquid. tanto est imperfectius secundum illud. et tanto est propinqui us non gradui vel infimo gradui.

¶ Quinto conditio et differentia essendi que non est imperfectionis nec apparet repugnare enti. attribuenda est primo enti secundum actum vel potentiam: sed infinitas perfectionis essentialis est huiusmodi: tum quia infinitas videtur gradus vel differentia perfectior quam finitas. Tum quia quantitati molis non repugnat infinitas quantitatiua. igitur quantitati virtutis et erfectionis non repugnat infinitas suo modo proportiona biliter correspondens quia est nobilior differentia infinitatis: antecedens probatur nam infinitas conuenit quantitati successiue conuenit etiam multitudini conuenit et continuo infinitas secundum diuisionem.

¶ Confirmatur com uenit procedere in infinitum in descendendo et in di minutione perfectionis: quia omni gradu finito per fectionis dato contingit dare subduplum. igitur con tingit procedere in infinitum in astendendo et in augmentatione perfectionis. quia hic processus est nobilior et magis ad perfectionem vniuersi.

¶ Sexto singulare quod adequat et totaliter comprehendit pin fectionem sue quidditatis specifice est infinitum. de us est huiusmodi. quia quidditas deitatis non po test multiplicari numeraliter sed hoc singulare est totaliter sua quidditas. igitur. maior probatur: quia singulare adequans et totaliter comprehendens perfectionem quidditatis specifice inferioris esset infi nitum. patet. si enim esset aliqua albedo adequans et totaliter comprehendens perfectionem totius sper ciei albedinis esset infinita: quia contineret formaliter vel eminenter et equiualenter infinitos gradus albedinis et omnem albedinem possibile. igitur multo magis singulare adequans totaliter perfectionem nature perfectio ris est infinitum.

¶ Septimo. quod secundum per fectionem excedit infinite et improportionabilite quodlibet finitum est infinitum secundum perfectio nem: Deus est huiusmodi: quia dato quocunque ente finito secundo quantumcunque augeretur vel fieret sibi additio ad duplum vel ad quadruplum etc. secundum perfectionem adhuc non adequaretur se cundum perfectionem primo enti: quia dependeret ab eo / et gratia eius esset vt finis propter quem.

¶ Octauo quod continet eminenter et perfectiona liter perfectiones entium secundorum est infinitun maxime si continet illas nobiliori modo quam si contino ret formaliter vel quam contineantur ab entibus secun dis. patet: quia ille sunt infinite actu vel potentia deus est huiusmodi: tum quia omne ens secundum natum est dependere essentialiter a primo secundum quodlibet sui. tum quia primum est finis omnium tum quia continet eminenter perfectionem entis se cundi nobilissimi quod est primum causatum. et quoest totaliter a primo ente. igitur pari ratione perfe ctionem tertii entis: et sic consequenter.

¶ Dicen maior conceditur si essent infinite species entium se cundorum: non autem si sint infinita entia secundam eiusdem rationis possibilia: quilibet enim homo dici tur continere perfectionem cuiuslibet asini quia par eundem gradum perfectionis finitum quo quidditas superior continet et excedit inferiorem continet et excedit omnia indiuidua illius: nec est maioris per fectionis sic excedere vnum vel continere quam omnia Contra. quia primum ens videtur continere eminem ter infinitas perfectiones specificas: quia pluralitas specifica procedit in infinitum in numeris et figuris et in actibus anime correspondentibus illis specie bus numerorum et figurarum et in actibus rectis et reflexis tam intellectus quam voluntatis videtur quod non potest sufi

¶ Respondeo. ficienter probari pars at firmatiua ratione naturali: et quod probabilior sit pars negatiua in lumine naturali: probatur. quia non suf ficienter probatur esse infinite potentie actiue vel est fectiue. patet ex precedenti questione. igitur. nec suf ficienter probatur esse infinite perfectionis essentia lis. consequentia probatur: quia si nullius sit potentie motiue et effectiue vel si sit potentie effectiue fin te. sequitur quod non est formaliter infinite perfectum

¶ Preterea non probatur sufficienter .b. intelligen tiam secundam immediatam prime esse nobilitatis formaliter infinite. igitur nec de prima intelligentia consequentia probatur: quia non arguitur quin .b. contineat et excedat omnia alia entia secunda. sicu prima continet et excedit .b. igitur si ex continentia aliorum non arguitur infinita perfectio in .b. sic con tinente. sequitur quod nec arguitur ex contineutia aliqu rum cum ipso .b. quia sola additio finiti non arguiti nec facit de finito infinitum.

¶ Preterea non suffi cienter probatur primam intelligentiam excedere infinite .b. secundam intelligentiam immediatam prime. igitur nec arguitur excedere infinite aliquod aliud. consequentia patet: quia .b. est perfectionis fini te. Antecedens probatur: quia non arguitur posse esse medium gradum perfectionis inter primam et b. et ita non arguitur primam distare infinite secundum perfectionem ab ipso .b. et quia .b. continet et excedit quid quid continetur et exceditur actu vel potentia a pri ma intelligentia preter ipsum. .b.

¶ Preterea aut prima intelligentia poneretur intelligens et volens et agens libere et contingenter vel naturali necessitate. si secundum. igitur eum habeat velle et intelligere distincte respectu omnium ex quo ponitur esse in finite intelligentie et volitionis. sequitur quod omnia euenirent necessario et immutabiliter vel ineuitabiliter si primum. igitur omnes fere difficultates que contingunt in lumine fidei nostre circa intelligere et velle diuinum respectu singularium presentium preteritorum et futurorum contingerent etiam philosophis vtentibus precise lumine naturali et omnia mi racula essent concedenda quod non est probabile phlhe losophis in oppositum negatur antece Ad primum. dens stando in lumine naturali. patet supra distinctione trigesima quinta questione tertia.

¶ Ad secundum negatur minor in lumine naturali loquendo de appetiturationali conformi recte rationi naturaliter appetenti non de appetitu qualicunque. multa enim appetimus communi ter et ad appetendum naturaliter id est secundum dispositionem naturalis complexionis inclinamur que non sunt naturaliter possibilia: vt perpetuo viuere si ne infirmitate et miseria vel pena quacumque. probatio nes autem antecedentis procedunt de appetitu natu rali / id est quo de facto appetimus secundum natu ralem nostram dispositionem.

¶ Ad tertium si maior intelligitur quod nullum obiectum intelligibile potest cogitari quod sit actu realiter maius: negatur ma ior. et probatio assumit falsum. si vero intelligatur non est possibilis cogitatio ex cuius veritate non seque retur esse aliquid maius: negatur minor / immo seque tur esse et non esse: maius de hoc supra dictum est di stinctione secunda questione quarta.

¶ Ad quartum negatur minor si intelligatur vniuersaliter. ad probationem limitatio citra gradum et terminum maiorem possibile est proprie artatio et est conditio aliqualis imperfectio nis et talis non est in primo ente: sed large sumendo li mitationem vt opponitur infinito et interminato: sic limitatum non dicit imperfectionem. sed esse limitatius aliquo dicit imperfectionem: quia dicit elongationem a summo gradu et vltimo termino parfectionis.

¶ Ad quintum negatur minor in lumine naturali. ad probationem primam non est imperfe ctior differentia essendi secundum rei veritatem: sed tantum in apparentia et imaginatione et modo in telligendi: i ta enim arguitur quod sit dare infinitum et accidens infinitum.

¶ Ad secundam si intelligitur de infinitate quantitatiua extensiua et par mansiua negatur assumptum. si de infinitate aliis mo dis possibilibus negatur consequentia. Ad confirmationem negatur consequentia

¶ Ad sextum negatur maio: quia secundum Philosophos quilibet planeta sic adequat et quelibet intelligentia secunda. si igitur illa quantitas sit unmaterialis vel non multiplicabilis naturaliter secundum plura supposita numero negatur maior. si vero sit numeraliter et indiuidualiter multiplicabilis sic maior implicat im possibile si sit cathegorica.

¶ Ad septimum secun dum aliquos negatur maior. potest tamen negari mi nor. ad probationem l cet assumptum sit verum spe cialiter de augmentatione non implicante contra dictionem in lumine naturali non tamen probat pro positum.

¶ Ad octauum. si intelligitur de continen tia virtuali quo modo sol continet generabilia et cor ruptibilia / vel de continentia perfectionali quo modo humanitas dicitur continere perfectionem asini et animalium inferiorum negatur maior. Ad probationem assumptum est falsum de quidditatibus specificis. si vero intelligitur de indiuiduis non probat propositum: quia non est duplo maioris perfectio nis continere taliter. 4. quam continere. 2.

¶ Responsio ibi posita conceditur in lumine naturali. ad improbi tionem ille non sunt quidditates infinite realiter di stincte specifice alia distinctione a quidditatibus nu meralibus et figuralibus / de conceptibus autem intellectus nostri non est possibilis processus in infinitum secundum species loquendo precise in pura ph losophia: intellectus enim noster est virtutis finite et non ponitur deum supernaturaliter ipsum adiuua re per potentiam infinitam.

¶ Ad argumentum in principio questionis negatur antecedens. ad proba tionem quedam repugnantie magis apparent et quedam magis latent: sed per rationes a priori vel apo steriori manifestantur. non enim intellectus nosten statim cognoscit euidenter repugnare quecunque repugnant. infinitas etiam non est differentia estendum secundum philosophos.