Quaestio 3

quaestio est. Utrum diuina essentia sit etrtia in tribus personis beatissime trinitatis distincte. Et videtur quod sic. quia vt scribitur Gen 1. ca. In principio creauit deus celum et terram. Dicit magitur histol quod hebreus habet elion id est dii vnde videtur aliquo modo divitas multiuam: cum ibi in plurali sic describatur.

¶ Sed contra. quia sunt tres qua testimonium dant in celo pater: verbum: et spiritus scilicet et hi tres vnum sunt. scribit beatus. Ideam. in prima canonica sua. 5. c.

¶ I lud autem quod est vnum secundum quod vnum: est indistinctum. ergo cum divine persone sint vnum in essemtus ipsa non poterunt esse distincte. istam quaestionem. primo est negoncilm ad partem Circa affirmatiuam: et 2o ad negatiuam. ad primam partem sunt. io. dicta cuius Quantum dam moderni doctoris: que facium nonullam difficultatem circa articulum trinitatis. quorum primum est. quod diuina essentia distinguitur multituius numeratur et diuiditur in esse relatiuo: manens indistincta non multinec numerata: nec diuisa in esse abu: ad dictum autem istud sicut exponit fuit motus: vt vitaret distonem formale quam aliquin ponunt inter essentiam divinam: et propter istam vugatissimam rationem: que fundatur in primo principio complexo: quia essentia communicatur et proprietas relatiua non communicatur: quae ratio dicitur achilles apud modernos theologos.

¶ Et tunc dicitur ad istam rationem: quod sicut diuina essentia comunicatur in esse apstdu: ita et rela: et sicut ratio est incommunicabilis. ita diuina essentia in esse relatiuo: et propter hoc ponit essentiam in tali esse distinctam.

¶ Istud autm dictum dupliciter deficit prio quia incidit in id quod vitare intendit.

¶ Secundo. quia multitudinem deorum: secundum opinionem paganorum inducit.

¶ Primum punctum declaratur 4r. Primo. quia sicut arguebatur de essentia et relatione quod distinguitur: quia vnum communicabile et reliquum non: ita nunc arguitur de esse abo et respectiuo: quorum vnum ipse dicit multiplicari et reliquum non: et sic erunt duo esse distincta in eadem persona: quod ipse negat.

¶ Secundo quia esse abus non est aliud ab essentia: et esse relatiuum: non est aliud a relatione: secundum istius dicta: et ideo cum distinguat inter abium et respectiuum: eodem modo oportet vt distinguat inter essentiam et relationem.

¶ Tertio. quia omnia argummenta que siunt de essentia et relatione per extrema contradictionis: que vitare intendit fieri possunt de esse absoluto et respectiuo: cum eis attribuat multa contradictionis extrema: vt multiplica ri et diuidi et numerari: et sic manet enim difficlstas tota.

¶ 4o. quia propter extremam contradictionis que applicantur ad essentian diuinam et proprietatem: ponit istam distinctionem de esse abo et respectiuo. et ideo cum extrema talia: immo omnia ta lia eadem applicentur ad esse absolutum et respectiuum: oportet ipsam aliam distonem ponere: sicutprimo: et sicut vnam distinctionem ponit plures.

¶ Secundum punctum istius poctoris 4r ostenditur scilicet quod inducit multitudinem deo rum: sicut dicunt pagani. primo quia si essentia aliquo modo distinguitur in patre et filio: eodem modo quo distinguitur est alia et alia: et sic alia et alia diitas isto modo: et per consequens alius et alius deus in esse relatiuo in quo ponitur ista distinctio.

¶ Secundo quia si essentia multiplicatur: vt dicitur secundum eius vocabulum: eodem modo: et dei tates erunt plures per eundem modum: et sic plures dii.

¶ Tertio. quia si essentia numeratur vt dicit eiusdem termini vocabulum: tunc non erit eadem numero deitas in tribus personis in tali esse relatiuo: et per consequens. nec vnus deus numero in tribus personis vel tres persone.

¶ Quarto. quia si essentia diuina: vt dicit eius vocabulum quantum tunc tota diuinitas non erit in qualibet persona: nec tanta erit vna persona: sicut habent esse tres: cum talis diuisio singule entis sit totius in partes: et omne totum fit maius sua parte: quod est contra determinationem bea i August. 5. de trini. doctor tamen hoc vocabulum finaliter diminsit: me audiente ceteris retentis. dictum istius doctoris est. quod diuinaSecundum essentia secundum esse suum proprium non est distincta tamen est distincta vt constitutiua persone que constituitur in quid ex essentia: sicut fundatus principio: per modum materiae et ex relatione per modum formo.

¶ Sed contra istud dictum arguitur quadruplici ratione. prima est. quia divina essentia secundum suum esse proprium est constituim: alioquin persona constinte non esset secundum proprium esse dei: et si distinguitur essentia: vt est constitutiua persone necessarium est: vt secundum esse proprium distinguatur.

¶ 2a est. quia essentia diuinasecundum suum esse abus constituit personam in qua includitur esse ad se: et esse ad aliud: ex. 7. de trini. et ideo si secundum quod constituit personam esset distincta a se: cum constituat eam secundum esse abum: secundum illud esse abus esset distincta.

¶ 3a est. quia essentia divina non est in prima persona: nisi vt constintua persone: cum suum inesse sit constiniuet ideo si vt est constintia distinguitur nullo modo est in persona ni si distincta: et sic secundum esse abus secundum quod est in persona.

¶ 4a est: quia sicut persone non distinguuntur per proprietates: nisi vt sunt earum constintioe quemadmodum species in genere conueniunt: vt est earum constitutiuum: sicut per differentias distinguuntur: vt sunt earum prin constitutiua: cum per divinam essentiam: vt intrat constitionem persone sint idem: non possunt per eam esse distincte.

¶ Sed contra istam sieniam in¬ statur 4r. primo. quia essentia diuina in patre est a se et non in filio in quo est a patre: et sic cum extrema contraditionis dicantur de essentia in patre et in filio erit aliquo modo distincta. per primum principium quod non contingit idem affirmare et negare.

¶ 2o. quia esset in patere est prius principium generandi filium: et non essemtis in filio.

¶ 3o. quia essentia in filio habet generationem eternam et non in patre.

¶ 4o. quia quaecumque ita se habent quod vnum negatur ab alio: eo modo sunt distincta: quo abiuicem negantur. cum negatio sit nota distinctionis: sicut affirmatio vdentitatis: essentia autem in filio negatur ab essentia in patre. ergo ibi est aliqua disto: quod probatur tali spellto: nullum essentiale in patre est comuicatum per generationem: omne essentiale in filio est comunicatum per generationem. ergo nullum essentiale in filio est essentiale in patre.

¶ Ad primam instantiam dicitur. quod essentia divina vt constitapatris non est a se eo modo quo accipit beatus Aug. prius primuo orgis sed vt sic est abium: et dato quod sit in filio vt est eius constinte: non est ab alio: sed per suum esse abum: licet in filio sit ab ao: tamen vt priuenit filium est constintia: et sic non sunt extrema contradictionis.

¶ Ad 2am dicitur. quod essentia vt constitutiua trium personarum est principium generandi: sed non tribus: immo soli patri: et sic vitatur contradictio: quia essentiainfilio scilicet existens: es principium generandi: sed ipsa tantum patri.

¶ Ad 3am oaiter quod divitas vt est constintum personarum omnium est terminus formalis generationis solius filii. vnde in tribus personis existens ipsa terminat formalem generationem verbi: licet non vt existens in tribus: sed tantum in filio: illa autem reduplicatio facit alietatem in respectio tantum.

¶ Ad 4am quod minor est falsa. et ad sellectum negantem: mi nor negatur. quia omne essentiale in patre existens est comunicatum filio per gneatonem: immo nihil comunicatur filio nisi sit essentiale in patre. istius doctoris dictum est. quod persone diuine Tertium distinguuntur se totis: quia cum in qualibet persona non sit nisi vna simplex realitas. oportet vt si persone divine realiter distinguuntur quod totis suis realitatibus distinguantur.

¶ Sed contra istud argentem quadrupliciter. Primo. quia illa quae se totis distinguuntur in nullo sui conueniunt: cum sint primo diuersa. sed persone divine in sua substantia et natura habent veram et realem conuenientiam. ergo non se totis distinguuntur: cum secundum idem non possint omnino cuenire et diferre.

¶ 2o. quia diuina persona constat ex esse abus et respectiuo ipsam constituente. vt patet ex. 7. de tri. et ideo si persona se tota distinguitur: tam in esse abus quam in esse respectiuo distinguitur. quod iste negat.

¶ 3o. quia illa quae per aliquid suiita conueniunt quod non distinguuntur se totis non distinguuntur: cum non distinguantur omnibus que sunt in eis: sed persone divine: ita conueniunt in esse ab: vt iste concedit. quod non distinguuntur in eo ergo se totis non distinguuntur.

¶ 4o. quia iste ponit. quod essensecundum suum esse intrinsecum et proprium non est distincta. sed secundum taleesse est in persona. ergo persona non est secundum tale esse sibi intrinsecum distincta: et sic non se ipsa tota.

¶ Ideo dico sicut recitant antiqui poctores. quod iste fuit error praepositini qui posuit divinas paronas primo diusas: vt saluaret simplicitatem divinam.

¶ Sed pritur dubitatio. quia omne simplex a quocumque distinguitur seipsodistinguitur: cum non habeat aliud et aliud. et io cum persona diuinafit simpositum se tota a quocumque est distincta: sicut essentia aut proprietas relatiua: cum ita simplex sit persona sicut essentia.

¶ Ditur autem quod in simplicibus non est proprie totum et pars: sed improprie accipi tur totum in persona pro omni eo quod est in ea: et tunc dico quod non omne simplex se toto distinguitur: nec divina persona: quia tuc ditingueretur secundum esse abum: sicut secundum esse respectiuum: condoctotem istum.

¶ 2a difficultas. quia cum omnia que sunt in eadem personasint idem per eandem realitatem: que est in ea: oportet vt tota illa realitate distinguatur persona a persona: alioquin si per aliam dueniret: tunc essent due realitates in vna persona.

¶ Dicitur autem quod tota sua realitate distinguitur persona a personaet vt illa realitas est proprietas: et tota realitas est idem cum eadem: vt illa realitas est eadem essentie: eadem quipde realitas est essentie et proprietatis: et tamen non secundum idem sicut ponunt per idem esse quod est in composito formam habere esse distinctum a mteam essentialiter: et idem suppositatus. dictum istius doctoris est. quod essentia divina in Quartu tali esse relatiuo non distinguitur formaliter sed fundamentaliter: quia quando aliquid constat ex aliquo: sicut ex mateam et ex alio: sicut forma: formale constintu non solum distinguit constitutum: sed etiam fundatum: sicut forma non solum distinguit compotentium et etiam materiam: persona autem diuina: vt iste inducit est constituta ex tentia. q. pro materia et proprietate. q. pro forma. ergo proprietas non solum distinguitur pro materia: sed etiam pro essentia.

¶ Sed contra istud docatum arguiter 4r. Primo. quia si essentia divina distinguit: fundamdistinguit vt fundat relationem: secundum eius processum: sed constat quod fundatur relationem secundum suum esse abu: alioquin esset processus in infinitum. ergo secundum te: esset in esse absoluto distincta.

¶ 2o. quia esse abufundat esse respectiuum in persona cum non sint ibi nisi ista duo: et omne respectumum sit aliquid excepta relatione ex. 7.de tri. et sic esse abus distinguitur a relatione: cuius oppositum ponis.

¶ 3o quia essentia vt fundat primam relationem praeuenit omnem relationem fundatam in ea: cum fundatu ordine naturae praeueniat illud quod fundatur ergo si distinguitur vt fundat: ante omnem relatium distinguitur: et sic esse ablto.

¶ 4o quia tunc persoitut d difiune foret constitute pro aba et eo quod distinctionem formalem praeueniret distinctio essentie fundamentalis: et prima distinctio non sit nisi per constitutiua: quae tunc essent absoluta ante tales respectus.

¶ Ideo dico quod essentia: nec formaliter: nec sundamentaliter est distincta.

¶ Sed oritur dubium quo possunt fundari inste relationes distincte in divina essentia: quin distinguant eam fundamentaliter: cum omnis forma suo fundamento conicet actum proprium.

¶ Dicitur quod proprietas personalis vel indiuidualis fundata in natura: num quem distinguit ipsam naturam: secundum se acceptam: et ita nec forma materiam: quin sit in se vna vt prius: vnde suum actum ponunt distinguendo totaliter circa constitutum. dictum istius doctoris est quod licet diuina essenQuintu tia distinguatur et numeretur in esse relatiuo: tamen in tali esse non generat nec generatur: quia tunc attingeret esse per generationem.

¶ Sed istud dictum non est consequenter adiunctum: sicut declaratur quadruplici via.

¶ Prima est. quia omne distinctum realiter in divinis a persona patris est productum a patre: alioquin in divinis esset ingenitum aliud a patre realiter distinctum. sed per te essentia fili ab essentia patris est realiter distincta in esse relatiuo: et per consequens a patre. ergo essentia filii in esse relatiuo est genita.

¶ 2m via est. quia distinctio realis in divinis non est nisi per origines: et ideo oportet vt omne realiter ab alio distinctum sit originans vel originatum. et essentia divina in filio non est originans. ergo est ibi originata.

¶ 3a via est. quia persona se tota per te distinguitur. ergo eadem ratione se tota producitur: si ex eo quod se tota distinguitur infert. vt patet quod essentia quae est in ea distinguatur. ergo ex habet quod se tota gignitur potest inferri quod essentia quae est in ea gignitur.

¶ 4a via est. quod essentia distinguitur fundamentaliter secundum istum: quia relatio est in ea: sicut in fundamento eadem. ergo ratione generabitur.

¶ Ideo patet manifeste intelligenti quod illud idem de dicit de distinctione habet dice de generatione.

¶ Sed oritur dubium si dicitet intelligi quod deus sit distinctus a deo: sicut quod sit genitus dieus a deo.

¶ Dicitur autem quod ista locutio sit valde periclusosa: quia in omni distictione est aliqua alietas necessario: et ideo vbi dieus distinctus ibi dieus alius: nos ant deum alium nescimus praeter te dimiune.

¶ 2a difficultas quare ita bene non cet concedi. detus distinctus: sicut deus genitus: cum omne genitum secundum quod ge nitum: sit distinctum a gignente.

¶ Dicitur autem quod cum filius a patre sit genitus necessario sit ab eo distinctus: nion tamen deus distinctus: sicut deus ge nitus: quia distinctio immediate fundatur supra propetatem: sicut omnis distinctio fundatur in principiis distionis. genatio autem immediate supra deitatem: quae est principium generandi: et ideo deus est genitus: lice non deus alius.

¶ Sed remaet dubium. quia communiter dicunt. quod distinctio divinarum personarum non est aliud ab ipsis: et earum proprietati: bus cum sit fundata in eis: et ideo immediate fundatur in essentia.

¶ Dicitur ant quod si istuod dictum commune est verum: tunc nullus potest euadere: quin essentia distinguatur sicut principium distinctiuum in quo fundatur distinctio et quod deus fit alius sicut genitus: ita quod vnum sit ibi esse alium et esse genitum: et ideo dico quod ista personarum distin¬ ctio esse habitudo fundata super origines ipsas. Ndictum est. quod in omnibus simplicibus est idem omnino Sexxu concretum et abstractum: et ideo cum deus et deitas sint omnino idem: sicut deus distinguitur et deitas est distincta: quod ant dieus distinguatur. probatur. Tum quia deus refertur ad deum: et non est relatio nisi ad distinctum. Tum quia dideus generat deum: et non se. ergo alium.

¶ Ista autem ratio peccat dupliciter. Primo quia iuuat arrium. Ista autem fuit ratio arrianorum ad ostendendam distinctionem substantialem inter patrem et filium: vt patet. 5. de tri.

¶ Secundo. quia concludit contra ipsum quo ponit quod essentia et persona sunt omnino idem: sicut deus et deitas: et tamen dicit quod essentia distinguitur simpliciter per relationem et non persona.

¶ Dinco tamen quod dato quod deus distingueretur non deitas: sicut deus generat et non diuinitas: et cum dicit. quod concretum et abstractum sunt omnino idem in talibus: ista est falsa: quia quandocumque deus supponit pro persona: vt cum dicitur. deus generat et generatur: modo persona non est idem conuertibiliter cum essentia. et vlterius verum est. quod deus distinguitur: sicut refertur aut gis gnitur: sicut fuit diclaratum: et tunc licet sit verum: quod omne quod refertur distinguitur: non tamen nisi inquantum in suo nomine quo refertur.

¶ Di cit vlterius iste doctor. quod sicut propetates relatiue se habent ad essentiam secundum vnitatem: ita econverso. essentia se habet ad proprie tates secundum distictonem. et ideo dicit quod sicut proprietates vniuntur in essentia quantum ad esse abstractum: ita videtur quod essentia sic distincta sub proprietatibus in inesse respectu.

¶ Ista tamen reductio non habet. efficaciam. quia procedit per simile: cum tamen non sit simile. pro eo quod non est similis processus a prioribus ad posteriora et econverso. sicut de claratur in exo 4or.

¶ Primo quia licet natura humana et divina sint vnite in supposito verbi: tamen suppositum verbi non est in eis aliquo modo distictum.

¶ Secundo. quia licet plura accidentia in eadem substantia sint vnum supposito: tamen substantia sub illis accidentibus non est disticta.

¶ Tertio. quia licet paternitas et filiatio sint vnum in essentia: tamen essentia divina in eis non est distincta: cum inter talia non sit distinctio personalis.

¶ Quarto. quia licet omnia creabilia habeant vnitatem aliquam in deo secundum beatum Diony. de di. no. tamen deus in creaturis non est diuisus. dictum est. quod sicut potest stare identitas reSepximu latiua cum distinctione rationis: vt patet in generatione actiua et paternitate: quae sunt vnica relatio sola relatione distincta: ita potest stare identitas in esse absoluto cum distione ipsius essentie in esse respectiuo: et istud eadem faci litate contennitur qua probatur. quia aliter non confirmatur.

¶ Sed contra istud dictum arguiter quadrupliciter. Primo. quia illud quod nullo modo est aliud ab esse absoluto nullo modo potest distingui nisi distincto esse absoluto: essentia autem divina secundum istum nullo modo est aliud ab isto esse absoluto distincta. ergo non potest fieri distinctio in esse: quin fiat in esse absoluto eodem modo.

¶ Secundo. quia quando aliqua sunt idem conuertibiliter: multiplicato vno multipli catur reliquum alioquin non conuerterentur: sed essentia divina et illud esse absolutum sunt idem conuertibiliter: vt de se patet in omnibus essentialibus: et habetur in. 3. de vnica et discreta theologia. ergo non potest fieri multiplicatio in essentia quin fiat in esse absoluto.

¶ 3o. quia essenper te non est distincta: nisi quia habet illud esse relatum: sed abus habet in se fundaitur illum esse tantum. ergo eodem modo esse abus est distinctum: et sic distinctioest in esse absoluto.

¶ 4o quia impossibile est distingui aliquam essenti quin eo modo distinguatur eius proprium esse. alioquin non esset ei proprium: sed esse abus diuinum est proprium omnium essentialium quae sunt in deo. ergo non erit in essentialibus distinctio quin sit in esse ablito.

¶ Ideo patet quod iste volens vitare distitonem esse absoluti incidit in disto nem esse ipsius absoluti.

¶ Sed oritur dubium. quia forsitan diceret iste: quod sicut essentia est distincta in esse relatiuo: et ita esse absolutum distinguitur in tali esse relati uo.

¶ Istud tamen non valet. quia facit coincidere membra sue prime diuisionis: cum ponit sub alio: tamen quia facit quod idem est diuisum et diuidens scilicet idem accipit esse absolutum et essentiam omnino: vnde non capit intellectus quod esse absolutum distinguitur quin distinctio sit in esse absoluto. dictum est. quod non est concedendum simpliciter quod essemuia diOctauu na fit in personis distincta sine additione istal esse respectu. quia tunc esset sensus. quod secundum se esset distincta: quod ipse non ponit.

¶ Sed contra istuod dictum argrteau. quia quicquid repugnat alicui termio repugnat ei sumpto cum determinatione non diminuem te. per locum a toto termino. sed esse relatium non diminuit deu ratione divine essentie: cum fundetur in ea. ergo si disto repugnat essentie seridse repugnabit ei in esse respectu.

¶ 2o. quia quicquid conuenit alicui termino sumpto cum determinatione non diminuente conuenit sine illa determinatione abi. per locum a parte in modo: sed esse relatium non diminuit de ratione divine essentie: cum persona habea vtrumque esse in se. ergo si essemus divina est distincta in respectua esse: simpoitur est di sticta.

¶ 3o. quia essentia in esse respectus: aut est simpliter essentia. aut non: et vere si non: tunc vere non essentia distincta in esse respectus: quod est propositum. si sic: tunc vere erit ipsua in se distincta.

¶ 4o. quia essentia sumpta in esse absoluto et in esse respecificae: aut est eadem omnino: aut alia et alia si eadem omnino: si vna est distincta et reliqua: si aliquo modo alia: tunc aliquo modo erunt due essentie: in qualibet persona. et sic 4or ad minus essentie erunt in divinis.

¶ Sed oritur difficultas. quia forte dicerent aliquo quod relatium esse diminuit de ratione essentie per Aug. de tri. Si essentiaest ad aliud: iam non est essentia.

¶ Dicitur autem quod istud non valet. quia liesse relatiuum diminuat cum accipitur quiditatem: non tamen cum accipitur denominatiue: sicut album non diminuit de ratione hominis divnominalicet bene quiditate: et ita dicui respectu essentie: et ideo cum in talibus dedubus teneant isti loci a toto et a parte: tamen modo habetur intentum. NIdictum. quod licet theologi concedant quod filius est id quod Nont: pater: tamen omnes dicunt quod pater non est qui filius secundum documenta beati Aug. et beati hvla. in lib. de tri. et tunc ista negatio: aut est ratione essentie: et habetur intentum: aut ratione relationis: et istud inquit esse non potest: cum relatio non partineat ad esse.

¶ Sid contra istud dictum argentas. 4r. primo quia si negatur: aut ratione essentie secundum se aut secundum esse relatium: in quae eam distinguis. non primum. quia sic essentia par te non distinguitur. si autem des 2m cum esse relatiuum sit ipsa relatio. ergo ratione relationis negatur.

¶ 2o. quia pater in divinis est id quod filius eo quod conueniunt in essemus. ergo si essemus aliquo modo est distinctatunc illo modo pater non erit id quod filius: et per consequens nec essentialiter idem. cum isto sit nota identitatis essentialis.

¶ 3o. quia si non neg vna persona de aa ratione relationis. tunc oportet ante omnem relati nem personas esse distinctas: et per absoluta constituta: cum negatio illa nobis praesupponat esse personale quae distinguitur personaa persona.

¶ 4o. quia sublatis relationibus a deo per impossibile: nulla esset in divinis negatus persone a persona: vt omnes concedunt. cum disto relationis personalis sit causa talis distitonis. ergo negatio quae nunc est non est nisi per ipsos respectus. cum ipsis sublatis non mane at.

¶ Ideo dico quod cum conceditur filius esse id quod pater: istud est ratione essentie: cum vero negatur filius esse id quod pater. Istud est ratione proprietatis: et cum dicit doctor quod relatio non facit ad esse vnum: hoc est ad esse simpliciter: bene tamen ad esse personale: quod est determinatum dictum est. quod hoc quod dicit de distinctione Decimu essentie in esse respectus non intendit ponere nisi distinctionem personarum et relationum: et sic vitare intendisomnem errorem qui poni posset.

¶ Sed contra istud dictum inducuntur quatuor absurditates que accipiuntur ex dictis suis.

¶ Prima est. quod cum eadem distinctio non possit esse seipsa maior et minor: tanta erit distinctio inter essentiam patris et filii: sicut inter eorum proprietates respectuums.

¶ Secunda est. quia cum secundum ipsum relationes sint omnino indistincte in esse absoluto: sicut essentia in esse relatiuo distinctam non plus erunt diuine persone idem cum essentia: quam in relatione quia secundum esse abium in vtroque idem: et secundum esse relatiuum in vtroque distinctum.

¶ Tertia est. quia sicut ista est simpliciter veram patet non est filius: tamen cum additione: ita ista erit simpliciter vera essentia patris non est essentia filii: cum vtraque vere eque verificaretur in esse absoluto et falsificaretur in esse relatiuo.

¶ Quarta est. quia sicut repugnat patri comunicare suam paternitatem filio: ita et suam diuinitatem: cum vtrumque secundum istum communicet in esse absoluto et neutrum in esse relatiuo. Ide patet quod secundum doctoris istius dicta: non statur in sola personam distinctione: aut relatione: quia ipse ponit quod essentia sit distincta distinctione fundamentali: et tamen persone et proprieta tes non distinctione fundamentali: sed formaliter secundam partem quaestionis istius insistendo ergeCirca huius quaestionis partem negatiuam concurrunt alia. x dicta que premissis sunt opposita.

¶ Primum est. quod diuinitas nullo modo distinguitur numeratur. aut multipli catur in esse aliquo in personis beatissime trinitatis: quia eo modo quo multiplicarentur diuinitates essent multidii. quod nullatenus est admittendum: sicut enim multe humanitates faciunt multos homines: ita multiume aliquo modo diuinitates: eo modo quo multiplicarentur facerent multos deos.

¶ Et confirmatur iste processus. Tum quia per sonalia repugnant essentie tam in abstracto quam in concreto sicut generare repugnat divinitati et non deo. et ideo si nullo modo possunt esse plures dii. non debent aliquo modo concedi plures diuinitates. Tum quia maius inconueniens videtur quod idem deus sit deus pluribus diuinitatibus quam quod eadens diuinitate sint dii multi. cum primum sit secundum multitudinem naturarum. et 2m sit secundum multitudinem indiuinduorum: vel suppositorum. Si igitur dii multi nullatenus esse possunt: nullo modo videtur quod diuinitas possit multiplicari in quocumque esse. Tum quia beatus Dion. in lib. de vnica et discreta theologia dicit. quod si cut non oportet illa que partinent ad discretam theologiam confundere ita nec illa quae ad vnicam diuidere. Tum quia beatus Augu. 5 de trini. declarat ex intentione quod illa que in trinitate ad se dicuntur non pluraliter aliquo modo: sed singuliter dicuntur.

¶ Sed pot processum prioris deductionis instatur 4r. Primo quia licet vnum suppositum possit esse quale per plures qualitates: et non plura qualia per vnicam: ita non minus apparet possibile vnum deum esse plures diuinitates aliquo modo distinctas quam esse plures deos per eandem omnino diuinitatem.

¶ Secundo quia xparus est substantia per naturas duas. vna existens supposito: vt fides tenet: et numquam apparet possibile. quod per eandem naturam plura supposita sint plures substantie.

¶ Tertio quia si verbum assupsisset tres humanitates fuisset vnus homo: sicut vnum suppositum a tribus naturis denominatum: et ita multiplicatis diuinitatibus non est tutum deum eodem modo multiplicari.

¶ Quarto. quia magis impossibile reputatur tres personas diuinas assumere vnam naturam: quam vnam personam assumere tres naturas: vt de claratur multipliciter in. 3o smenrarum. a doctoribus: et ideo cum tunc tres essent denominati ab humanitate eadem: et nunc vnus a tribus: minus videtur impossibile tres diuinitates aliquo mo do in deo vno: quam vnam in tribus diis.

¶ Ad primam dicitur quod qualitas est nam inherens: et ideo vnum suppotsitum est aptum natum denominari a pluribus talibus. non sic autem natura diuina quae est summe subsistens.

¶ Ad 2m. quod natura humana in christo tenet modum inherentis: nec dicitur subsistens propria subsistentia secundum sninam sanctorum et doctorum.

¶ Ad 3m quod illud fuisset forte. quia tres humanitates non fuissent per se subsistentes. Si tamen in verbo: quod pluribus diuinibus rebugnaret.

¶ Ad 4m quod istud non negatur scilicet a supposito eiusdem humanitatis a tribus personis communiter propter limistilues naturae assumpte ad suppositum vnum: que in diuina natura assignari non posset.

¶ Sed oritur difficultas. quia licet iste doctor concedat deitatem multiplicari in esse relatiuo: tamen pluralitatem diuinitatum nullo modo adhuc: cencessit sed tantum vnam per talem modum multiplicatam.

¶ Dicitur autem quod hoc nullo modo capit intellectus quod aliquod multiplicetur secundum aliquem modium quin illud multiplicatum sit cocretum multitudinis.

¶ Et confirmatur. quia aut est eadem diuinitas inesse relatiuo: et sic in tali esse non est distinctio illa: aut non eadem deitas: sed alia in tali esse: et sic due¬ Idictum est. quod esse relatiuum repugnat diSecundu uine essentie: et ideo cum distingui praesuppo nat esse: divina essentia non potest distingui in esse relatiuo quod ei repugnat: quod autem esse relatus repugnet divine essentie. probatur per btum Aug. 7. de tri. quae dicit. quod si essentia est ad aliud iam non est essentia.

¶ Dicunt tamen aliqui defendentes istum doctorem in hac parte. quod auctoritas beati Aug. est intelligenda in esse abid attinemo essentiam. non in esse relatiuo: et sic non est contra propositum.

¶ Contra istam expositionem sic arguebatur. cum ista probatio beati Aug. sit conditionalis. et per consequens sit quaedam consequentia. in ista consequentia aut accipitur antecedens et consequens in esse abo: aut vtrumque in esse respectu aut primum in esse abo: et 2m in esse relatiuo: aut primum in esse relatiuo: et 2m in esse ab: non est dare primum quod si essentia est ad aliud in esse abo quod ipsa non sit essentia in esse ab: quia nulla res est quae sit ad alid in esse ablto: sicut nec essentia: ita nec persona: et tamen hoc eo modo qui concedit personam esse ad aliud negat de essentia: nec est dare vtrumque in esse respectiuo: et ideo tunc consequens non esset inconueniens: sicut intendit beatus Aug. nec est dare antecedens in esse ablto: et consequens in esse relatiuo: quia sicut supra. Nullum inconueniens in consequente haberetur: et ideo sequitur necessario 3m: quod si essentia est ad aliud in esse relatiuo essentia non est esentiain esse ablto: quod est contra propositum.

¶ Et confirituai ista deductio. quia in omni bona consequentia ad oppositum consequentis. sequitur oppositum antecedentis: et ideo haec conuertendo consequentiam habetur quod si essentia est essentia: essentia non est ad aliud: et quantum ad vtrumque est verum: et tunc non vtrumque in esse ablto: quia falsificat consequens: nec in relatiuo. quia illud falsificat antecedens: nec primum in esse relatiuo: et 2m in esse ablto. quia hoc falsificat vtrumque: et ideo sequitur quod antecedens in esse ablto: et consequens in respe ctiuo: quare directe proposituo.

¶ Dicunt tamen aliqui quod ista consequentia est intelligenda secundum rationem: et non secundum rem: quia essentia diuina est essentia secundum rem: et non secundum rationem: et ad istam sequitur. essentia non est ad aliquid.

¶ Nunc autem si antecedens sit in rerum nam impossibile est quin consequens sit in rerum natura: cum ablato consequente auferatur antecedens in rerum natura.

¶ Dicut etiam quidam quod ista consequentia est intelligenda non secundum rem: sed secundum modoium significandi: et istud non valet. quia essentia diuina est essentia in re et non per modoium significandi: et quod ipsa non sit essentia secundum quod infert prima consequentia. et non est falsum per rationem: cum ratio semper distinguat inter subie ctum et predicatum. Sed talis falsitas est in re. dictum est. quod licet diuina essentia non sit distincta Tertiu in personis: ipsa tamen est distinctio personalis: si cut declaratur per illam vulgatissimam rationem que habet de regulis theologic: quod quicquid est in deo: est deus. Ista autem distinctio constat: quod est formaliter in deo.

¶ Et si dicatur. quare diuinitas in eius esse est distincta melius quam distinctio modo praedicto.

¶ Dicitur quod talia que sonant indi stinctionem admittuntur non adiectiue: sed bene substan tiue: sicut declaratur in exemplo quadruplici.

¶ Primum est. quod licet diuina essentia sit generatio: sicut est paternitas aut filiatio. dicente beato Aug. 9. de tri. quod verbum est quicquid habet: tamen diuina essentia non dicitur generans vel genita sicut habeter in primo sninitiarum.

¶ 2m exemplum. quod licet respectu proprietas essentia sit. sicut econverso per simplicem conuersionem: tamen ipsa non est essentialis. Cum beatus Diony. 3. ca. diuino. no. separet essentialia a personalibus.

¶ 3m exemplum est. quia licet in diuinis volitio sit intellectio: et intellectus sit voluntas. ex. 19. de tria. tamen intellectus non vult: et voluntas diuina numquam dicitur intelligere.

¶ 4m exemplum est. quod licet diuina essentia sit per sona: tamen non est personalis perfectio: sicut est proprie tas et non propria: et sic patet quod in talibus multis adiectiua negantur vbi substantiua conceduntur.

¶ Sed oritur difficultas quare in talibus magis conceduntur praedicari substantiua quam adiectiua.

¶ Dicitur autem quod praedicatio identica significatur per substantiua et formalis denominatiua per adiectiuum: et quia talia non sunt idem cum essentia nisi tantum identitate: ideo non admittitur nisi substantiuum.

¶ Secunda difficultas quare non potest ita bene figurari idenus praedicatio per adiectiuum. sicut per substantiuum.

¶ Dico autem quod adiect iuum significat per modum inherentis et informantis: ideo designat praedicationem formalem: substantiuum vero quia per modum independentie idemam: que est in summe necessariis.

¶ 3a difficultas quia quanto est aliquid magis abstractum: tanto magis est precisum a quocumque alio et ita minus de ipso predicari videtur: cum omnis predicatio fiat per aliquanvdentitatem: et sic in abstracto non videtur ydenus predicatio admittenda.

¶ Dicitur autem quod regula communiter est vera: nisi vbi interuenit infinitas simplicitas aut necessitas quae omnia in abstracto identificantur adinuicem.

¶ Quarta difficultas quia omne concretum supponit pro fundamento: vt est habens talem formam: sicut album pro subiecto habente albedinem. ergo cum diuina essentia in se habeat formaliter distinctionem erit quidem distincta.

¶ Dicitur autem quod non sufficit ad denominationem in se habere formam: nisi talis forma communicet suum esse fundamento: quemadmodum paternitas non dat esse patrem potentie generatiue vel anime vegetatiue in qua fundatur: sed toti supposito: et ita distinguo cir ca essentiam. dato quod immediate fundaretur in ea. r quae dictum est. quod essentia diuina: vt est proprieQuaru tas relatiua non distinguitur in personis beatissime trinitatis: et istud declaratur. 4or ratione. Quarum prima est. quod essentia secundum suum esse abium est proprietas relatiua per realem vdentitatem. secundum suum esse ab non est distincta. ergo secundum quod est proprietas non est distincta.

¶ Secunda est. quia si essentia inquantum est relatio est distincta: et sic quia relatio est distincta. ergo ad destructionem consequentis in eo quod non est distincta essentia realiter non erit relatio: et tunc essentia quantum ad suum esse abium: quo ponitur indistincta: non erit idem realiter cum relatione.

¶ Tertia est. quia quandocunque aliquid conuenit alicui sub reduplicatione: si ratio reduplicandi inest illi simpliciter: et sine determinatione: tunc predicatum quod inest per talem reduplicationem inerit illi simpliciter: et sine vlla determinatione: cum non insit: nisi per illam rationem qua reduplicetur: sicut si homo inquantum coloratus videtur: si simpliciter est coloratus simpliciter videtur: et ideo si essentia inquantum est paternitas distinguitur cum simpliciter sit paternitas: simpliciter distinguetur.

¶ Quarta est. quia quando aliquid praedicatur de aliquo subiecto sumpto cum reduplicatione alicuius in propositione indefinita: vel singulari aut particulari de illo termino: cui additur reduplicatio potest formari pro positio vniversalis sine omni determinatione: sicut homo inquantum album disgregat. ergo omne album simpliciter sine determinatione disgregat: et ita si essentia inquantum est paternitas distinguitur realiter a filio: tunc omne quod est paternitas realiter a filio distinguetur. Sed essentia filii est realiter paternitas: ergo essentia filii a filio distinguetetur realiter.

¶ Sed oritur difficultas quia essentia vt est in filio: et vt est in patre non est nisi ipsa paternitas: vel fiiatio: cum ista affirmatio non sit nisi ratione vdentitatis: et ideo si proprietates distinguerentur: essentia: vt est proprietas distingueretur: cum vt sic sint penitus idem.

¶ Secunda difficultas quia essentia secundum quod est paternitas est idem cum paterni tate: et secundum quod idem non est distincta: et sic secundum quod paterni tas nullam habet a paternitate distinctionem.

¶ Ad primam quod essentia vt est paternitas est solum paternitas: quia vt communis tribus personis est idem cum qualibet tota.

¶ Ad secundam dicitur quod essentia diuina licet vt est paternitas sit idem cum paternitate: non tamen omnino idem. dictum est. quod essentia diuina vt est idem reaQuintu liter cum proprietate in personis non est distincta: quia secundum totum suum esse abu quod habet est idem realiter cum proprietate: et tamen secundum totu suum esse abum absit vt fit distincta.

¶ Sed inuxta hoc formantur quatuor propostiones negatiue. quarum prima est. quod essentia diuina: vt est sulproprietate non est distincta: quia secundum suum esse intrinsecum non est distincta.

¶ Secunda propositio est. quod essentia diuinavt est in proprietate non est distincta in personis: quia omnia quae sunt in diuinis in se inuicem habent esse quantum ad totum suum esse: essentiautem diuina non est distincta secundum sidem quantum ad totum sui esse.

¶ Tertia propositio est quod essentia alia a proprietate non est distincta: quia n proprietas distingueret diuinam essentian tunc alia et alia distincta essentia numero foret in personis sicut alia et alia numero humanitas in creaturis: licet per solas indiuitate distinguatur propetates.

¶ 4a propositio est. quod essentia cum proprietate simul sumpta in personis non est distincta: quia ad veritatem propositionis de copulato subiecto: vel praedicato requritur veritas pro vtroque termino sicut in copulatiua pro vtraque propositione: et ideo cum essentia simpliciter non distinguatur: non distinguitur cum relatione sumpta.

¶ Sed oriter difficultas. quia persona diuina: vt communiter conceditur. nihil aliud est quanessentia et relatio similis sumpta extra animam: aut essentia et relatio: vel essentia sub relatione: et sic de aliis habitudinibus et ideo contradictio esse videtur: quod persona distinguatur et non essentis cum relatione simul sumpta.

¶ Dicitur autem quod difficillimum est soluere: et forsitam impossibile nisi ponatur constitutum aliquid addere vt alibi declaratur dictum est. quod essentia diuina non distinguitur Sex iui secundum quod est persona. quia secundum suum esse proprium personadicitur ipsa: et tamen secundum tale esse a nullo dicitur distingui: et iuxta istiformantur quatuor propositiones: quarum prima est. quod essentia vt est in persona non est distincta: quia in persona secundum omne sui es est: et tamen secundum omne sui esse nullus ponit ipsam distinctam.

¶ 2a est. quod essentia vt est persone non est distincta: quia ipsa est per sone secundum suum esse intrinsecum et abium: secundum quod distincta a nullo ponitur.

¶ 3a est. quod essentia vt est cum persona non est distincta quia essentia est adequata cum persona: vt est cum ipsa: et vt adequa tum sic communis est tribus: et per consequens indistincta.

¶ 4a est. quod essentia diuina in esse personali non est distincta: quia esse personale est relatium secundum beatum Dion. et vt patuit: non distinguitur in esse relatiuo.

¶ Sed oritur difficultates circa dictum praemissum: quia ma gister smnintarum in primo lib. difficelt s 5. dicit exponens auctoritates Augu. et hyla. que dicunt expraesse divinam essentiam generantem: et genitam. dicit inquam: pater genuit essentiam id est filium inquantum est essentia: et essentia generat id est pater qui est essentia: et eodem modeidetur quod essentia que est pater distinguatur.

¶ Dicitur autem quod. ipse sic exponit istas propositiones. essentia est pater qui generat: et non quod pater sit essentia que gignat: et sic essentia est pater qui distinguitur: et pater non est essentia que distinguitur. dictum est quod essentia vt est idem realiter Septimu cum persona: non est distincta in diuinis suppositis: quia secundum rationem illam formalem secundum quam ponitur ab omnibus indistincta coincidit in eandem realit tem cum realitate respectus.

¶ Sed oritur di. quia realitas proprietatis et essentie est omnino eadem et penitus indistincta: cum sint omnino vna res: et tunc si non multiplicatur realitas essentie: it nec realitas proprietatis.

¶ Dicitur autem quod eadem realitas o no vt est realitas essentie indistincta: distincta est: et numeratur vt est realitas proprietatis vt alibi declaratur.

¶ 2 ifficultas. quia essentia diuina vt est idem paternitati est ipsa paternitas: et ideo si non distinguitur. vt est persone eodem modo non distinguitur vt est persona: et per consequens nec personadistinguitur.

¶ Dicitur autem quod licet essentia sit persona: tamen non omnimode: et ideo secundum quod est persona non oportet quod sic: quod secundum quod est pater est aliquid aliud praeter patrem.

¶ 3a difficultas quia quando aliqua sunt idem inquantum sunt idem non conueniunt eis opposita: sed inquantum distincta: et ideo cum essentia et persona sint idem inquantum essentia est persona: si persona distinguitur et essentia.

¶ Dicitur autem quod inquantum essentia est persona non solum sunt idem sed sunt aliquo modo distincta: quia secundum suam rationem est essentiarealiter et non formaliter.

¶ 4a dificultas. quia eadem realitas que est in ipsa vt est realitas essentie non multiplicatur: sed vt est realitas relationis: tunc aliqua distinctio erit in realitate: vt est essentie et relationis per extrema contradictionis

¶ Dicitur autem quod talis disto non est realitatis in se: sed secundum habitudinem aliam et aliam ad essentiam et relationem. Nua dictum est quod sicut diuina essentia in personis Octad non est distincta: ita persone in essentia non sunt eedem: quia sicut essentia secundum suum esse proprium est idem cum prsona: cum tamen non multiplicetur persona multiplicata: ita persona in esse personali sumpta est idem cum diuina essentia: et tamen in esse personali: non est in divinis vna persona.

¶ Et confirimatur istud per dictum beati Dion. in c. de vnica et discreta theologia. vbi declarat ex intentione quod sicut non licet essentialia diuidere: ita nec personalia confundere.

¶ Sed oritur difficulta quia omnia que sunt in diuinis sunt idem aliquo modo: dicente Ido. euangelista. hi tres vnum sunt.

¶ Dicitur autem quod persone diuine sunt vnum et idem neutraliter: quia sunt ipsa essentia: non autem vnus et idem: aut vna et eadem masculine et femine.

¶ 2m dif. quare ita bene non conceditur in masculino vel in feminino: sicut in neutro.

¶ Dicitur autem quod quia per neutrum designatur vnitas essentialis: et per masculinum aut femininum vnitas personalis: vnde beatus Aug. in li. de tri. vt patuit: concedit quod pater est idem quod filius: et tamen dicit quod pater non est qui filius.

¶ 3a difficultas quare magis identitas substantialis designatur in genere neutro: quam in ceteris.

¶ Dicitur autem. secundum quod grammatici docent: solum genus neutrum in seipso substantiuari. et ideo quando adiectiuum sumitur in neutro genere: non indiget substantiuo: eo quod signat substantiam: masculinum autm femininum non sine substantiuo et ideo eorum significatio non est per se substantialis

¶ 4a difficultas quod tres persone non solum sunt vnum: sed vnus deus et vna natura: et sic in solo neutro genere non videtur identitas concedenda.

¶ Dicitur autem quod cum talibus datur subiectum: tunc secundum naturam substantiui potest concedi nihil negari: et ideo licet tres persone sint vnum: non tamen vnum suppositum: et sic non vnus simpliciter: bene tamen vnus deus.

¶ Sed remanet dubium. quia secundum praemissa: ita videtur se habere essentia ad personas in distinctione: sicut persone ad essentiam in identitate: et tunc regula quam assumit supra dictus do ctor est vera.

¶ Dicitur autem quod si intelligatur sane est verissima: tamen non infert eius propositum: quia sicut essentia non est distincta feminine et adiectiue: sic est distincta neutraliter et substantiue: quia sunt tres res distincte: quia si cut est tria supposita: et eodem modo tres persone non sunt vna: bene tamen sunt vnum: propter causam praedictam. dictum est quod opinio que distinguit diNonum uinam essentiam in personis: coinciditur cum opinione prepositini: quia ipse posuit quod persone diuine sunt primo diuerse: et se totis distinguuntur: quia ita simplex est persona: sicut essentia. Et ideo sicut essentia a quocumque distinguitur se tota distinguitur ita et persona se tota erit distincta. Et istam rationem assignat iste doctor de verbo ad verbum ad probandum quod diuina essentia est in personis distincta: quia omne simplex a quocumque distinguitur se toto distinguitur: vt patuit supra.

¶ Intelligendum est tamen quod ista positio preter illum quae dictus est: appropinquat errori quadruplici. Quia primo appropinquat errori Arrii qui posuit quod persone diuine distinguuntur secundum substantiam: vt patet per beatum Augu. eius rationem soluentem in quinto de trini.

¶ Se cundo appropinquat errori Sabellii. quia sicut ponit quod vna essentia in esse abuos est tres essentie in esse relatiuo ita econuerso quod tres persone in esse relatiuo sunt vna in esse ablto: et sic vna in diuinis persona est ablta: sicut ponit Sabellius: vt dicit Augu. de origine heresum.

¶ Tertio appropinquat errori Porphyrii. quia sicut il¬ le posuit tres homines esse vnum hominem: ita ista ponit tres personas vnum deum collectum in eis naturam distinctam: et vbicumque est distinctio naturae ibi est vnitas collectiua secundum quodcumque esse.

¶ Quarto. appropinquat errori Porre tani. qui ponit relationes assistentes et non insistentes: quia ratio fundamentalis omnium que iste dicit vltimata resolutione est: quia res secundum suum totum esse est ad aliud et non in alioIdictum est. proprietates non denominant diDecimu uinam essentiam: licet sicut ipsa essentia: quia de nominatiua predicatio fit in concreto: et est habens modum formalis praedicationis: vt supra fuit declaratum. vnde lice diuinltas sit generatio non tamen gignens: vt fuit ostensum.

¶ Iuxta isto sunt quatuor propositiones. Quarum prima est. quod diuina essentia non determinatur a proprietatibus: quia omne quod determinatur post suam determinationem est propotenties: essentia autem nullo termino aut signo est alicui propria.

¶ Secunda est. quod essentia divina non appropriatur alicui persone: quia essentia diuina per suam singularitatem. qua est hec in tribus personis appropriatur: cum in eis sit numero vna: alioquin si alicui persone foret appropriata esset numero in personis distincta: quemadmodum natura humana.

¶ Tertia propositio. quod diuina essentia non conthitur: quia omne contractum ad aliquid est adequatum illi ad quod contrahitur: alioquin iam non esset contractum si in plus se haberet diuina autem essentia numquam est alicui adequata.

¶ Quarta propositio quod diuina essentia per proprietates non actuatur. quia diuina natura est purus actus et infinitus: et ideo impossibile est ipsum actuari: sicut calefieri calidissimum: et ista omnia a scientis vitata sunt: vt diuinitatis distinctio negaretur in personis: vt patet per magistrum in primo sninarum.

¶ Sed oritur difficultas. qualiter potest esse proprietas in natura quin ipsa determinet appropraiet. contrahat et actuet.

¶ Dicitur autem quod sicut paternitas: vt supra patuit: non dat suum esse potentie generatiue: sed toti supposito esse patrem: ita in diuinis multo magis per actum possunt. dictum est: quod vniuersaliter vitam Undecimum dum est quodcunque vocabulum si gnificans aliquam multituasemcirca diuinam essentiam adiectum ne forte cogamur ad deorum pluralitatem: quod absit: more paganorum.

¶ Et propter hoc vitandum sunt quatuor. propositiones que a quodam emanasse dicuntur: quarum prima est: quod diuina essentia in personis est triplicata: que propositio ex premissis patet esse falsa: et iterum esse triplica tum est multiplicatum: et multiplex. deus autem nullo modo est multiplex. vt docet catholica fides.

¶ Secunda. est. quod essentia in patre et filio est genita: et ista de se sais patet esse vitanda: quia geminatio non potest esse nec intelligi sine dualitate et dualitas sine numero: et sic esset numerata: cuius oppositum patuit: et distincta.

¶ Tertia est. quod essentia diuina in persona filii et scilicet scientia est interata et ista est suspecta: quamuis non sit ita noxia: quia interatio dictorum solo numero successiuo: sicut dicebat rex israel prophete. iii. Reg. xxii. capitulo. Iterum atquae interum adiuro te. vnde dicitur ratione peccasse qui adiuranti numero distincto: solo numero peccauit.

¶ Quarta propositio est quod essentia divina in personum filii et scilicet scti est replicata: et ista abiici tur: quia illud dicitur replicari: quod solo numeero distinctum verum profert diuinitas autem nullo modo: vt patuit: est distincta numero. vnde dicitur de Iosue. viii. ca. quod ipse omnia replicauit quae fuerant dicta alies.

¶ Sed oritur difficultas quia diuina essentia alio modo habet esse in filio: quia ab alio et alio modo in patre: quia a se secundum quos mens est originis ordo. Et videtur: quod secundum talem ordinem essentia sit interata et replicata sicut eadem res numero secundum diuersos modos accepta: et ideo iste vltime non sunt ita pernitiose sicut prime. dictum est: quod essentia diuina: Duodecimum non est trina: quia quando abstractum dicitur de abstracto et concretum de concreto: vt si albedo est color: album est coloratum: cum esse tale concretiue non sit nisi habere illud formaliter quod dicitur in abstracto: et quando aliqua ita se habent quod vnum est reliquum habens vnum est habens necessario reliquum. et ideo si trinitas est numerus in abstracto trinum est numeratum. Et ideo quando non vult concedere essentiam numeratam: non concedit eam esse trinam vniformiter accipiendo.

¶ Secundo declaratur istud: quod quando sunt aliqua essentialiter ordinata posteri us sine priori inueniri non potest per naturam talis ordinis trinitas autem et multiplicatio sunt ordinata sicut superius et inferius. ergo trinitas sine multitudine quorum est in telligi non poterit.

¶ Et confirmantur inste rationes: quia vbicumque est trinitas ibi est dualitas eo modo. Et ideo si essentia est trina necessario est bina: et sic geminatur et triplicatur.

¶ Tertio patet: quod loquendo proprie essentia diuina non est trina: eade ratione qua non multiplicata: quia quando subiectum est abstractum vltimata abstractione: et predicatum non potest predicari nisi formaliter: vtpote adiectiuum illa predicatio non est vera: nis sit in primo modo dicendi per se: vt declarat subtilis poctor in primo sententiarum. distinctio. quinta.

¶ Sed contra istam conclusione instatur quadrupliciter. Primo. quia in officio diuine eucharistie causatat sancta mater ecclesia: te trina deitas.

¶ Secundo. quia beatus Grego rius in prosa omnium sanctorum. dicit: quod ciues angelici subiiciuntur trine et vnice monarchie. que scilicet est diuina essentia.

¶ Tertio. quia beatus Aug. decimoqui to de trinitate. dicit in diuinis esse multiplicem vnitatem vel simplicitatem: sic inquiens: si quid de illa simplici multiplicitate et multipis simplicitate dixerit.

¶ Quarto. quia fides catholica trinum et vnum tenet: et sic diuinitatem trinam.

¶ Ad primum. quod illud fuit dimissum: alibi tam quam non bere sonans. Unde beatus Grego. in hymno martirum non fuit ausus dicere: te trinam diuinitatem vnaque poscimus: sed summam: cum tamen trinam fuisset conuenientius: si tolerari potuisset: vt per se patet.

¶ Ad secundum. quod illa monarchia potest dici trina sine hoc: quod dei tas sic sit denominata: vt per monarchiam intelligebatur hierarchia supercelestis que constat ex tribus personis diuinis: et sic illa isto modo est trina: et non deitas que est in omnibus penitus indistincta.

¶ Ad tertium. quod in diuinis est simplex multiplicitas in personis non essentie: quia nullam faciunt compositionem: et multiplex simplicitas: quia quelibet vnitas personalis est simplex.

¶ Ad quartu. quod sicut concedimus deum gignere et gigni: et non diuinitatem: pro eo quod deus supponit pro supposito: et diuinitas pro natura: ita vere concedimus deum trinum: et non est necessarium diuinitatem trinara.

¶ Sed oritur difficultas. quia sicut diffinit papias hyerosolimitanus epsts. trinitas est trium vnitas.

¶ Et ideo cum essentia sit trium sic vere videtur esse trina.

¶ Dicitur autem quod nomina sunt ad placitum: tamen a prima institutione trinitas fuit imposita ad significandum pluralitatem: sicut dualitas.

¶ Et ideo sicut essentia non est gemina. ita nectrina.

¶ Et confirmatur. Tum: quia si trinitas est trium vni tas essentialis: cum illa sit tota in qualibet persona: tota trinitas erit formaliter in ipsa. Tum: quia ista vnitas non potest esse formalis personalis qua dicitur trium nitas. tunc enim non esset numeralis: cum non sit vna per ona numero. Et sic trinitas esset essentiale. contra beatum Dionysium in capitulo de vnica et discreta theologia Et beatum Augu. quinto de trinitate.

¶ Dicitur au tem ad auctoritatem Deati hylarii: inductam in principio quaestionis: quod ipse accipit naturam gignentem pro supposito patris: et genitam pro supposito verbi est. vtrum deus