¶ Contra. Io. tres situr qui testionu dant in ceego istius quaestionis: que Ad conclusione certa side teneadducuntur 4or fundamenta per quae autiqui doctores conati sunt persuadere istam trinitatem.

¶ Primum radicatum erat in natura per fectionis et naturae. Ex vi naturae arguebant sic. Nam este qua pullu ans pullulat. nam diuia est quaedam natura. ergo nam divina pullulat Ex perfectione arguitur sic. o vnumquodque est perfectum quando potest sibi simile generare: sed nam divina est perfectissima. ergo genero est in diuinis. et per consequens pluralitas.

¶ 2m fundamentum erat radica tum in natam actualitatis: quia quanto aliqua natuam est actualior tanto actiuior: sed nam divina est infinite actualitatis. ergo erit infnite actiuitatis. non autem ad extra. ergo ad intra.

¶ 3m fundamentum radicatum est in natura bonitatis: quia omne bonum est naturaliter comunicatiuum suiipsius. bomoitas autem divina est infinita. ergo est in finite suiipsius comnicatiua. non autem ad extra ergo ad intra¬

¶ 4m erat radicatum in naum felicitatis: quia secundum Ric. de trini.¬ nullus solitarius potest esse beatus. nec amor vnius ad se potest esse iocundus. oportet ergo quod sit ad aliud. ergo pluralitas.

¶ Co tra istas rationes instatur eo ordinequa sunt posite.

¶ Contra primum de natura pullulante non capit intellectus quod natura pullulans et pululata sit vna. ergo plures.

¶ Praeterea. nam non estibi pullulans. ergo etc.

¶ Contra fundamentum illud de perfectione. certum est quod natura angelica est perfectior quam asinina. et tamen asinus generat et non angelus. Et ratio est quia angelus non indiget conseruatione speciei in alio a seasinus autem sic.

¶ Contra 2m de actualitate. certum est quod actua lior est anima rationalis quam corpus organicum vel forma asini. et tamen non est actiuior: quia corpus generat corpus. et asinus asinum: et n anima animam.

¶ Contra 3m de bonitate. Nulli dubium est quod angelus est nobilior celo: et tamen celum comnicat se: quia multas formas substantiales producit. angelus autem non: nec vnam potest producere.

¶ Contra 4o dne felicitate arguo sic: felicitas siue beatitudo est perfectio simpliciter: quia in quolibet ipsa est melior quam non ipsa: ideo est ponitur in deo: sed accipio tunc sic. quicquid perfectionis est in tribus personis est in vna earum seorlum accepta: sicut dicit Dion. de vnica et discreta theologia et de di. no. ergo beatitudini non prouenit aliqua perfecex pluralitate.

¶ Nunc adduco rationes docor modernorum Et est prima quae fundatur in producto intentionali talis. vbicumque in uenitur operatio per quam producitur obiectum in esse cognito potest esse tale productum in esse cognito: sed obiectum productum in esse cognito est verbum: ergo ibi potest esse verbum: sed in diuis talis operatio inuenitur. ergo in diuis potest esse verbum. et per consequens est. Maior videtur manifesta. Minorem ostendo: quia in deo est actus intelligendi qui est huiusmodi operatio. Eodem modo argui potest de spiritu. sed Sed quia potest dici quod productio in esse cognito quam videmus in creatura est intentionalis. ideo vlterius arguitur fic. Quandocunque aliquid inuenitur in creaturis quod est perfectionis: cum tamen aliqua imperfectione: illud dabet attribui: deo: tamen sublata omni imperfectione: sed posse producere obiectum est perfectionis in creatura. quod autem producatur in esse secundum quid hoc est imperfectionis. ergo attribuetur deo producere non in esse secbentum quid. et per consequens in esse reali: quod est propositum.

¶ Contra istam rationem insto 4r. Primo sic. Illi repugnatam duci in esse reali cognito: cui repugnat produci realiter: sed essentie diuine repugnat produci realiter: ergo essentie diuine repugnat produci in esse reali cognito.

¶ Con firmatur. quia illud quod est primo cognitum est primo productum in esse realcognito: sed essentia divina ab intellectu divino est primo cognita. ergo ipsa est per producta in esse reali cognito: quod tamen sibi repugnat.

¶ 2o sic. Eodem modo quo persona producens intelligitur se: producit se in esse reali cognito: sed pater intelligitur se totum saltem secundario. ergo pater producit seipsum in esse reali: quod est falsum et impossibile.

¶ 3o sic. filius intelligit essentiam et seipsum: sicut pater. cum ergo pater intelligendo essentiam producat verbum sequitur quod filius similiter intelligendo essentiam producat verbum. Etiam sicut pater producit seipsum: ita et filius. cum intelligat seipsum: sicut pater.

¶ Cor firmatur. quia quod divina essentia sit cognita habet ex cognitione vt in patre. cum ergo filio conueniat ista cognitio per quam fit ista productio sequitur quod se producat realiter.

¶ 4o sic. Nam spiritui scond eque conuenit operatio intelligendi et volendi: sicut et patri. si ergo pater ex eo quod habet talem operationem producit: similiter spiritus san. producet filium et spicitum scilicet

¶ Ideo dicitur quod iste doctor non intendit demonstrare nisi quod in deo sunt persone saltem secundum rationem et inesse rationis producte.

¶ Sed contra hoc arguo. Illud quod non est possibile non est demonstrabile: sed non est possibile quod sit persona ratio nis. ergo non est demonstrabile.

¶ Confirmatur quia esse rationis est incompossibile persone diuine: quia ipsa est necessarium et reale est non rationis.

¶ Dico ergo quod docto. ille vt puto non intendit de monstrare simpituer. nec esonce intedo negare quin persona producatur in esse cognito: sed illud esse praesupponit aliud esse: quia ens ratio nis non potest esse prius esse persone diuine.

¶ Ideo adducitur ratio Io. quae fundatur in nam productionis. et est talis. Ubicumque est iuenire principia productiua aliquorum sine imperfectio ne: illa supposita in quibus inueniuntur possunt talia producere quorum habent principia productiua. cum non possunt impediri per imperfectionem: sed in diuino supposito est innuenire principim productiuum notitie genite scilicet memoriam fecundam que est obiectum cum intellectu. et principium productiuum amoris spirati. quod est obiectum voluntate. ergo suppositum diuinum habens ista duo prius productiua perfectissime poterit producere notitiam genitam et amorem spiratum. talia autem in diuinis non possunt esse nisi subsistentia. cum inherentia dicat in perfectionem. ergo in diuis sunt duo subsistentia producta. et vnum producens realiter distinctum ab eis.

¶ Sed contra istam rationem arguo. 4r Primo sic. potentia intellectiua et volitiua sunt po tentie actiue et non factiue. vt habetur. 5. meta. vt scilicet earum actio transeat in aliud suppositum. quia earum actiones sunt imma nentes solum et non transeuntes. cum ergo nihil possunt producere nisi earum actio transeat in aliud suppositum. ergo non possunt aliquid producere.

¶ 2o sic. Quandocumque poseitione habent actus ad equatos non possunt vltra producere. vt patet de intellectu et voluntate quando perfecte nitutur ad vnum: sed potentia intellectiua et volitiua prehabent actus adequatos intelligendi et volendi et infinitos ante illam productionem: ergo nihil vltra producens

¶ 3o sic. intellectus agens et obiectum in nobis: licet sint prinproductiua: nihil tamen possunt producere nisi haberent sufficiens receptiuum. ergo eodem modo in deo si non habent sufficiens rece ptiuum non producent.

¶ 4o sic. philosopi posuerunt quod intelligentie non habent notitiam genitam in intellectu. et hoc rationabiliter: quia ponebant in angelis notitiam connateuralem. cum ergo notitia in tuitiua diuina sit sibi magis conqueralis. ergo etc.

¶ Confinimatur quia multi videntur ponere verbum essentiale. quare ergo po nitur verbum personale et notionale:

¶ Ad ista respondeo vi magis declaretur ratio.

¶ Ad primum dico quod iste positione sunt operatiue et productiue. operatiue quidem sunt inquantum intelligunt et volunt: et vt sic non habent nisi operationes immanentes. sunt autem productiue vt dicunt et spirant: et vt sic habent actiones transeun tes.

¶ Ad 2m dico quod non habent illos actus inquantum sunt principia productiua scilicet intelligere: et velle: sed inquantum sunt prin operatiua. Ideo aritu videtur esse ad oppositum: quia intellectus videtur esse principi productiuu. ergo respectu alicuius termini: sed hic terminus non est intelligere diuinum: quia est improductum. ergo necessario erit respectu alterius termini.

¶ Ad 3m dico quod licet in nolbis requiratur susceptiuum ad productionem. non tamen ibi. Intellectus enim agens quod requirat susceptiuum ad productionem. hoc non est nisi imperfectionis: ideo ponendum est ibi solum illud quia est perfectionis: vtpote quod ibi fit principium productiuum: sed non oibi ponere illud quod est imperfectionis scilicet quod ibi sit aliquod susceptiuum.

¶ Ad 4m dico quod philosophi respexerunt potentiam tantum vt operatiuam. et per consequens vt receptiuam. non autem vt fecundamnec vt productiua. Si autem ad hoc respexissent forte posuisent verbum et notitiam productam.

¶ Ad confirmationem quod si ponatur illud verbum ponitur quasi productum et non simpliciter sed vbi est principium simpliciter productiuum ibi non sufficit quasiproductio: sed oportet quod ibi sit vera productio.

¶ Sed adhud dicunt aliqui ad rationem quod non concludit nam licet ibi fit memoria que est principium productiuum verbi et voluntas fecunda que est principium productiuum amoris spirati. non tamen sequitur quod verbum in diuinis sit producibile nec amor: quia hec sunt infinita Exitum licet in deo sit infinita vis creatiua non potest creare infinitam creaturam: quia repugnat infinitas creature: et ita in proposito dicunt ipsi quod licet sit ibi memoria: vt principium productiuum: tamen verbum non est producibile: et ita dicerent de amore spirato.

¶ Contra istud arguo 4r. Primo sic. Sicut omne producens necessario aliquid producit. sic omne productiuum necessario est respectu alicuius producibilis: sed tum concedis indiuinis esse principium productiuum ad intra. ergo necessario erit aliquid producibile ad intra. ergo verbum vel amor spiratus: quia aliquid aliud non potest esse respectu talium principiorum.

¶ 2o sic. Nulla potentia potest esse respectu alicuius inconpossibilis sed tu concedis in diuinis potentiam productiuam verbi. ergo verbum non erit impossibile produci. et per consequens est producibile.

¶ 3o sic. Omnis potentia frustra ponitur que non potest reduci ad actum: sed tu ponis eam in deo. ergo frustra. quod et est falsum in natura.

¶ 4o sic. Nulla potentia est in deo que sit respectu prohibiti: sed verbum improducibile est ens prohibitum. ergo nulla potentia est in deo respectu verbi: quod tamen tu negas. non videtur ergo ratio euacuata: sed magis confirmata.

¶ Confirmo ergo rationem doc. primo sic. Quandocumque aliqua suneiusdem rationis formalis quicquid per se per vel 2o modo conuenit vni: et reliquo: sed memoria eiusdem rationis formalis est in deo et in creatura. ergo etc. Tunc vltra. Productiuum dicitur de memoria in creaturis in 2o modo dicendi per se. ergo et in deo. Maior apparet vera. nam que sunt eiusdem rationis formalis habent easdem differentias. et similiter easdem passiones. Nam diffinitio est medium. vbi ergo eadem diffinitiosemper eedem passiones. Minor scilicet quod memoria sit eiusdem rationis formalis supponitur: sed quod productiuum dicatur de ea in 2o modo apparet: quia est naturalis aptitudo eius.

¶ Confirmatur. quia quando aliqua sunt eiusdem rationis formalis quicquid potest demonstrari de vno: et de alio: sed de memoria in nobis potest demonstrari quod ipsa sit productiua verbi ergo et de memoria in diuinis.

¶ Item arguo sic. et est confirmatio praedictorum. Intellectus enim noster est principium productiuum verbi. tuc arguo. Aut inquantum finitus. et sic volunt tas: quia finita esset productiua verbi. Aut inquantum intelle¬ ctus hic. et sic nullus alius. aut inquantum creatus. et sic respectus esset principium et causa absoluti. Aut inquantum intellectus simpliciter: et sic habetur propositum. quicquid enim conuenit intellectui: vt in tellectus est: conuenit omni intellectui: et sic intellectui diuino. quod est propositum.

¶ Sed contra instatur 4r. primo sic. Quecumque suneiusdem rationis formalis quicquid per se in per vel in 2o modo conuenit vni et reliquo. sed esse factiuum verbi conuenit in 2o modo intellectui creato: ergo et intellectui diuino.

¶ Item esse factiuum verbi non conuenit intellectui: quia finitus: quia sicvoluntati: nec quia hic: quia tunc nulli alteri: nec quia creatus: quia respectus non est factiuus: ergo ratione intellectus simpliciter. ergo conuenit creato et diuino.

¶ 3o sic. Esse receptiuum est passio per se conueniens 2o modo intellectui nostro. cum ergo si eiusdem rationis formalis cum intellectu diuino: habebit in tellectus diuinus easdem passiones. et sic erit receptiuus

¶ 4o eodem modo potest argui. quia intellectus noster non recipit verbum quia finitus. nec quia hic. nec quia creatus per easdem rationes quas prius adduxi. ergo intellectus simpliciter. ergo intellectui diuino conuenit.

¶ Sed posset responderi ad ista. quia sicut producere verbum subsistens non conuenit intellectui diuino: nec inquantum intellectus: quia sic omni intellectui: nec quia infinitus: quia sic competeret voluntati que infinita est. sed in quantum intellectus infinitus. sic posset dici quod producere verbum inherens non competit intellectui creato inquantum intellectus nec inquantum finitus. sed inquantum intellectus finitus: licet inquam posset sic dici: tamen quia eodem modo possent precedentia solui. Dico tamen quod trinitas naturaliter non est demonstrabi lis. nec per istam rationem nec per aliam secundum hylaium. de tri. per totum.

¶ Ad auctem dico quod solitudo excludit pluralitatem naturarum solum.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 9