Quaestio 8

Quaestio. viii deum esse infinitum sit demonstrabile. Trum quod sic. In possualis. Magnus dominus etc. Contra praes. Quis nouit potestatem ire istam quaestionem ex omnibus quae dicta sum

¶Ui Circa de infinitate elicitur vna conclusio quod in finitas sit propria passio divine essentie. nam sicut ostensum est. non dicitur de ea in primo modo. certum est autem quod dicitur per se: quod probo. Na non minus dicitur infinitas per se de diuia essentia quam finitas de creatura: sed finitas dicitur de creatura in 2o per se et non per accidens Probo. nam nullum per accidens potest cognosci inesse enti existenti in potentia. finitas autem dicitur de re existenti in potentia. Nam ex ratione hominis existentis in potentia demonstratur ipsum esse finitum.

¶ Praeterea. illud non inest alicui per accidens quod cognoscitur sibi inesse euindenter cognitione abstractiua: sed finitas cognoscitur inesse cuicumque creature cognitione abstractiua. ergo etc.

¶ Di co ergo quod infinitas est passio deitatis. hoc posito vado ad quaestionem. Circa quam intelligendum est quod Diony. de di. no. et angelica ierar. et in pluribus aliis locis: ostendit 4or modos deueniendi in cognitione divinorum scilicet per viam causalita tis effectiue procedere in inquisitione causarum donec veniamus ad primum efficiens. 2o per viam causalitatis finalis. eodem modo praecedendo. 3o per viam eminentie. 4o per viam remotionis. quando ab ente perfectissimo remouentur omnes imperfectiones ad prim viam arguitur ab aliquibus dicentibus Quantum se posse demonstrare ex ista via sic. finita virtus non potest mouere in infinito tempore. deus potest. ergo etc. 2o sic. Nulla causa potest causare infinitos effectus nisi sit infinita deus potest. ergo etc. 3o probatur per viam intellectualitatis sic. Potens intelligere plura est maioris perfectionis quam potens intelligere pauciora. ergo potens intelligere infinitua est infinite per fectionis. deus est huiusmodi. ergo etc.

¶ Confirmatur ratio sic. quandocunque aliqua causa est quae continet infinitos effectus simils: ipsa est infinitum: sed deus est uiusmodi. continet enim infinitas reuolutiones similis ac si eas simil poneret iesse licet eis repugnet.

¶ Similiter posset argui de infinitis effectibus permanentibus. quis deus continet in vtute sua simul: licet non possit eos simil producere propter incompossibilitatem illorum effectuum. Sed Pptlonici respondere possent negando illud quod supponitur scilicet quod infiniti effectus continentur in deo: sed praecise tot quid in magno anno sunt: sed eo completo in idem numero redeunt. ergo propter hoc non oportet ponere deum infinitum. cum enim in illo anno peruentum fuerit ad situm punctalem quae nunc est. tunc idem effectus erit scilicet quod ego legam hanc lecturam. Sed istud licet sit hereticum: tamen contra rationem naturalem est. nam impossibile est de eodem secundum idem verificari contradictoet tota reuoluus caeliquae est in praesenti anno est prior illa quae erit in sequenti. et est vna et eadem per te. ergo vna et eadem est prior se ipsa et posterior. et sic prior et non prior.

¶ 2o sic. arguo demonstrando duo vt duo necessario habent principium distincta: sed illa reuolutio et ista sunt due. alioquin non esset nisi vnus annus. ergo habent principiu distincta: sed negas. ergo non sunt duo. ergo duo et non duo.

¶ Peripathetici forte responderent aliter: quia species sunt in determinato numero et non crescunt in infinitum: sed multiplicatio indiuiduorum bene vadit in infinitum: et ista pluralitas non arguit perfectionem maiorem in causa.

¶ Sed contra. si infinita indiuidua essent in actu essent infinite perfectionis: sed ista causa equoca simul continnet omnia illa et ea ex suis rationibus formalibus simil continentur in causa. ergo est infinite perfectionis.

¶ Sed dices quod continentur solum successiue: quia potest eos producere successiue solum.

¶ Sed contra. certum est quod nihil virtutis aduenit causae: causato primo effectum. ergo dum causabat primum effainitum: ita continebat 2m: sicut postea: et ita de aliis.

¶ Similiter successio extra rationem formalem ipsorum est. ergo non obstante successione adhuc continet similis: non videtur ergo via bona ad soluentum istas rationes.

¶ Uerumtamen instatur contra eas fortiter prom sic. intelligentia mouet caelum in infinito tempore. ergo est infinita: sicut tu arguis. 2o sol et caelum sit durarent in infinitum causarent infinitos effcuns. cum ergo eque habeant totam virtutem suam simili continnebunt effcus infinitos. et sic essent infinite virtutis.

¶ Si dicas quod dependenter habent.

¶ Contra. dependentia non arguit finitatem: sicut nec independentia infinitate. Nam relationes diuine non sunt dependentes. et tamen eis formaliter repugnat infinitas.

¶ Alia instanm tia de intellectui qui simil habet potentiom ad infinitas intellectiones. Non apparet via fugiendi istas instantias nisi forte opinio illa poneretur quam ponit Augustinum. in vno loco: quodscilicet in omni instanti res accipiat nouam virtutem producendi a deo. Et tunc leuiter possunt solui instantie scilicet quod iste causae non continent infinita virtualiter. quia nouum effectum continet noua virtus ad secundam viam scilicet per causam finalem dicunt Quantum aliqui quod potest inuestigari infinitas. primo sic. Appetitus qui quocumque finito dato potest aliquid plus appetere: non quietatur nisi in aliquo infinito: sed appetitus humanus est huiusmodi. quia naturaliter: sicut ad suum quietatiuum: ordinatur in vltimum finem. ergo vltimus finis erit infinitus. Assumptum autem de appetitu probatur. quia intellectus potest aliquid voluntati repraesentare maius quocumque finito dato. ergo etc.

¶ 2o arguitur per eandem viam sic. inis est perfectior his quae sunt ad finem: sed omnia quae sunt in vniuerso ordinantur in vltimum finem. ergo ipsum omnia excedit. infinita autem sunt ordinabilia. ergo ipsum vltimum est infinitum.

¶ Contra primam rationem instatur sic. et etiam ergo secundam simil: sicut vide mus quod homo ponitur finis omnium corporalium: licet homo aliqualiter eaexcedat. tamen non est infinitus. ita videtur quod proportionaliter aliquid excedens omnia creata et hominem et alia: quod tamen sit finitum sit finis vltimus omnium. Et per hoc patet ad rationem secundam: quia ex hoc quod omnia ordinantur ad deum non concluditur euidenter quod ipse sit infinitus.

¶ Ad primam autem rationem de voluntate posset dici quod ipsa est aliquando impossibilium: sicut apparet de ipso lucifero quod appetit equalitatem diuinura: et ideo dato quod voluntas plus et plus appetat non propter hoc sequitur quod illud sit in rerum naturaad tertiam viam scilicet eminentie arguitur sic Quantum naturliter est certum quod vniuersum est dispositum optime: sed melius est dispositum si ponatur in vniuerso. vnum ens infinitum quam si non ponatur. ergo etc. 2o sic. Omnis perfe ctio simpliciter est compossibilis alteri perfectioni simpliciter: infinitas autem est perfectio simpliciter: quia in quolibet melior est ipsa quannon ipsa. ergo est compossibilis deitati. sed omne cui compossibilis est infinitas necessario est infinitum. ergo etc. 3o sic. In nulla perfectione simliciter includiter imperfectio: sed finitas est imperfectio. quia limita tio. ergo etc. Probatio minoris. quia quanto aliquid est limita tius tanto est imperfectius. ergo etc. 4o sic. Nullum ens prohibi tum potest esse perfectius ente no prohibito. patet de chimera et de multis aliis: sed ens infinitum: si esset: esset perfectius ente finito grgoens infinitum non est ens prohibitum.

¶ Sed ostendo quod per viam eminentie scilicet secundum excedens et excessum infinitas non posset demonstrari: quia non deuenitur ad aliquid nisi quod est perfe ctius omnibus existentibus: et hoc potest competere enti finito. Similiter per viam eminentie deuenitur in quolibet genere ad vnum summum quod tamen est finitum. Et sic posset dici quod in genere entium ascendendo est deuenire ad vnum supremum: quod tamen est finitum. Uerumtamen supposito quod ens infinitum est possibile. supposito etiam quod si esset aliquod ens infinitum esset perfectius ente finito. rationes facte haberent euidentiam et forte alique demonstrarent. ad 4am viam scilicet remotionis arguitur per Quantum talem rationem. Nulla imperfectio est ponenda in deo: sed finitas est imperfectio. ergo a deo amouenda: sed omne non finitum est infinitum. ergo etc. Maior in ista via supponitur tanquam nota: si enim negaretur nullam probabilitatem ha¬ berent rationes pro ista via. Sed minorem probo quadrupliciter. primosic. quanto res aliqua est limitatior tanto est minor et imperfectior: sed omne ad cus augmentum seutur augmentum imperfectio nis est imperfectum: vel non est sine imperfectione. 2o sic. quanto aliquid est propinqus non enti tanto est imperfectius. hoc patet ex ordine entium: sed quanto aliquid est limitatius tanto propinqus est non enti. ergo limitatio dicit imperfectionem. 3o sic. quanto naturae sunt viciniores materiae. tanto sunt imperfectiores. hoc patet quia forme materiales: quia magis propinque materiae sunt imperfectiores in materialibus: sed si prius ponatur finitum: comparationem et certam distantiam habebit ad materiam. ergo et imperfectum erit: et non nisi quia finitum. ergo finitas dicit imperfectionem. 4o sic. Omnis carentia perfectionis dicit imperfectionem: sed omnis finitas dicit carentiam vlterioris perfectionis secundum illud genus cuiadditur. ergo finitas dicit imperfectionem.

¶ Sed hic orii difficultas quia posset aliquis dicere quod inste rationes satis probant si esset certum quod omnis imperfectio fit amouenda a deo: sed hoc non est probatum.

¶ Dico quod sufficit arguere ex his que sunt nobis naturaliter inserta. Istud autem est sic. quia aliter entia non erfecte bene disponerentur. quare etc.