Quaestio 10

Questio. x. trinitas personarum sit demonstraTum bilis propter quid. quod sic. quia Ric. de tri. circa principium dicit quod ad hoc inducuntur non solum rationes probabiles: sed necessarie.

¶ Conl tra Diony. in ca. de vnica et discreta theologia. dicit quod emanationes diuinarum personarum nec dicere nec cogitare est possibile. nec per consequens demonstrabile.

¶ Circa istam quaestionem occurrit quadruplex modus inquirendi propositum. Primus est quantum ad intellectum glorificatu. 2us quantu ad in tellectum non glorificatum. sed supenaturaliter eleuatum: sicut positum est in quaestione de cognitione notitie abstractiue. 3us quanti ad intellectum separatum in puris naturalibus constitutum. 4us quantum ad intellectum coniunctum supenaturaliter non eleuatum. ad primum dico quatuor conclusiones. Prima est quod Quatum de facto intuitiue cognoscenti diuinam essentiam est per se nota trinitas personarum: sed quod est per se notum alicui non est demonstrabile. ergo tali cognosceti non est trinitas demonstrabilis. Maior probatur. quia intuitiue cognoscenti aliquod obiectum sunt per se non illa quae per accidens insunt illi obiecto etiam separabiliter. ergo multo magis quae insunt inseparabiliter sed trinitas inseparabiliter inest diuine essentie. ergo etc Minor assumpta apparet. quia quod est per se notum habet euidentiam a se: quod non est per se notum non habet euidentiam a se: sed ab alio: impossibile autem est quod idem habeat euidentiam a se et non a se: ab alio et non ab alio.

¶ 2a conclusio quod si per impossibile ostenderetur alicui diuinaessentia intuitiue et non tria suppositum: si communicabilitas non osten deretur illi intuitiue posset tali intellectui demonstrari quod diuina essentia est comunicabilis. Et hoc probatur sic. Omnis per se passio non nota de subiecto euidenter cognito: potest tali intellectui de isto subiecto demonstrari: sed communicabilitas est passio diuine essentie: et non cognoscitur a tali intellectu. ergo etc. naturalis enim aptitudo est.

¶ 3a conclusio est quod nulla relatio num vel diuinarum personarum posset de diuina essentia tali in tellectui de isto subiecto demonstrari. Et hoc probo sic. Omnis perse passio demonstrabilis de subiecto concomitatur ipsum subiectum vbicumque reperiatur: quia per se inest ei. divina autem essentia¬ inuenitur in vna persona sine relatione alterius persone constituti ua.

¶ Et praeterea nullum inferius vel proprium de commni vel de superiori potest demonstrari: cum sint inadequata. illa autem quorum vnum de alio demonstratur sunt adequata: sed divina essentia est superius ad relationem: et relatio quasi inferius. ergo etc.

¶ 4a conclusi quod trinitas formaliter et actualiter numquam potest demonstrari: quia constat ex relationibus ex quibus demonstrari non contingit.

¶ Contra. quicquid in diuinis est aptum esse: totum inest de facto cum non sit ibi potentia distans ab actu. Si ergo de diuinanam demonstratur quod est communicabilis tribus suppositis infertur quod de facto sit comuicata.

¶ Ideo dico quod due vltime conclusnes non sunt omnino certe. Nam si homo esset pure necessare esse: quicunque demonstraret hominem esse risibilem: demonstraret er esse actu ridentem. Ex consequenti tamen dicere possum quod iste duenes verificantur quantum ad primam demonstrationem: licet per aliam posset demonstrari quelibet illarum. ad 2m intellectum dico 4or conclusiones. Pri Quantum ma est quod habens notitiam abstractiuam de divina essentia sub ratione sua propria: potest demonstrare quod ipsa est comunicabilis tribus suppositis. hoc probo sic. Omnis intellectus habens speciem alicuius obiecti eius quiditatem specificam repre sentantem: potest demonstrare per se passionem eius: talis est comunicabilitas. ergo etc.

¶ Si dicas. maior est vera si subiectum est dis finibile. essentia autem non est huiusmodi: quia est simpliciter simiu.

¶ Ad hoc dico quod conclusio est dubia: vel potest dici quod quando cognoscitur aliquid quod mediat inter subiectum et passionem non est inconueniens: infinitas autem mediat inter essentiam diuinam et trinita. tem: et ideo per infinitatem posset demonstrari quod diuina esset tia sit communicabilis tribus personis.

¶ 2a conclusio. quod talis intellectus potest demonstrare: licet non prima demonstratione: quod est actu comunica ta: quia quicumque intellectus cognoscit aptitudinem in aliquo ob iecto summe necessario cognoscere potest actum ad quem est illaaptitudo. deus autem est summe necessarius: et id cognoscens communicabilitatem diuine essentie potest demonstrare vlterius quod psa sit actu connicata: sicut si homo esset necesse esse cognito quod esset risibilis posset cognosci quod actu rideret.

¶ 3a conclusio est. quod proprietas cuiuslibet persone est demonstrabilis de diuina essentia. Nam de quocumque summe necessario potest demonstrari aptitudo naturalis ad aliquid existendum in eo: de eo potest demonstrari actus illius aptitudinis: sed comnicabilitas potest demonstrari. ergo etc.

¶ 4a conclusio est. quod tota trinitas potest de monstrari cum ipsa constet ex relationibus que vt dictum est possunt demonstrari.

¶ Contra. medium commune nunquam demonstrat aliquid sine quo repeariri potest subiectum. diuina autem essen tia: vt patuit reperiri potest sine singulis relationibus. et ind falsa esset conclusi demonstrata.

¶ Dico ad hoc quod nunquam inuenitur essentia sine quacumque relatione: nec econverso. tamen essentia que est in patre habet filiationem: licet vt in patre reduplicatiue: non habeat filiationem: sicut licet homo semper sit risibilis. non tamen in primo signo est risibilis vel quiditatiue. Et sic dico de diuinal essentia quod vbique habet relationem simpliciter. ad 3m intellectum dicuntaliqui quod non est Quantum demonstrabilis ex puris naturalibus tali intellectui: quia obiectum supernaturale et transcendens omnia creata est trinitas personarum: sicut hylaus docet de trini. diffuse.

¶ Sed contra. suppono quod intellectus talis intelligat omnia que sunt in creatura formaliter que sunt limitata. cum ergo in creatura reluceat vestigium trinitatis ex ipso poterit cognoscere trinitatem: sicut docet Augustinus. super gen. ad litteram. Si autem dicatur quod est maior dissimilitudo quam conformitas habetur propositum: quia sicut respectus similitudinis non cognoscitur nec concipitur sine termino: ita nec respectus dissimilitudinis.

¶ 2o quia productio amori: spirati in nobis habet conformitatem quae est formaliter in nobis ad productionem spiritus scilicet Cum ergo conformitas sit quid limitatum et posset cognosci. ergo et terminus.

¶ 3o eodem modo pro¬ batur de conformitate verbi nostri ad verbum diuinum. ergo etc.

¶ 4a quia anima nostra facta est ad imaginem trinitatis. sicut dicit Augsi v. et. o. de tri. Intellectus autem talis cognoscit animam nostram. non solum illud quod est in anima: sed inquantum ad imaginem trinita tis: cum talis respectus sit limitatus. ergo cognoscit ipsam trunitatem arguitiue. Posset ergo dici quod demonstratiue propter istas rationes quae facte sunt talis intellectus non cognosceret trinita tem. Nam hoc non concludunt sed magis oppositum. omnes enim fundam tur in vna radice scilicet quod cognoscens relationem aliquam necessario prius nam vel simul cognoscit terminum.

¶ Tunc posset ar gui. Omnis intellectus cognoscens relationem aliquam necessario vel prius nam vel simul cognoscit terminum: quia si posterius in illo priori esset cognita relatio sine termino: sed per tetalis intellectus cognoscit relationem quae est ad terminum. ergo prio us: vel simul cognoscit terminum.

¶ Tunc arguo vltraOmnis cognoscens demonstratiue aliquid per aliud prius cognoscit illud aliud: sed intellectus talis no prius cognoscit relatui nem quam trinitatem. ergo per relationem non cognoscit demonstratiue trinitatem.

¶ Sed quid: cognosceret ne intellectus aliquo modo sub ratione specifica trinitatem:

¶ Dico quod supposito quod illas relationes cognoscent nescirem euadere quin cognosceret necessario trinitatem.

¶ Dico ergo quod auctoritates sanctorum: maxime Dionysii videntur esse ad hoc quod ex puris naturalibus trinitas non possit cognosci. Ideo contranem istam quantum ad istum intellectum non assero. ad 4m dicunt omnes theologi quod ista Quantum bata trinitas non est nobis demonstrabilis. quia intellectus non cognoscens distincte et quiditatiue rati nem aliquam specificam non potest demonstratiue cognoscere pars quid passionem propriam illius quiditatis et rationis: et talis est intellectus noster in via. ergo etc.

¶ Sed contra. quia plato posuit deum et natum de deo. vt recitat Aug. de ci. 2o porphyrius posuit patrem et filium. et horum medium. vt habetur ibidem.

¶ 3o arum. primo ce. et mum. in numero ternario exhibuit seipsum magnifica re vnum deum.

¶ 4o alius philosophus dicit monas gignit mone dem. et in se ipso reflectit suum amorem vel ardorem.

¶ Dico quod multa probabilia et probabiliter annunciata dixerunt: et popter nos multa per reuelationem humerunt: vt recitat Augu.

¶ Sed hic sunt due didifficts. prima cum intellectus noster possit cognoscere respctum creaturarum ad deum. omnis autem creatura habet respctum posterioritatis o ad illum. ergo illam relationem c poste rioritatis cognoscendo terminum cognosceret.

¶ 2a quia omnis cognoscens quiditatem aliquam potest cognoscere aptitudinem illius quiditatis quae est propria passio eius in secundo modo dicendi per se. Ex hoc enim quod habet talem quiditatem habet talem aptitudinem sed intellectus noster cognoscit talem quiditatem quae est formaliter in deo scilicet intellectum et voluntatem. ergo cognoscere poterit tales aptitudines intellectus et voluntatis: sed tales sunt productiuitas et huiusmodi. ergo etc.

¶ Ad primam dico quod posito quod cognosceremus tales respectus bene sequeretur talis conclusio. Sed dico quod tales respectus sunt nobis peni tus et totaliter ignoti.

¶ Ad aliud dico quod bene probatur quod intellectus est plurificabilis pluribus suppositis et communicabilis. sed quod idem numeraliter sit comunicabilis et comunicatiuus: non probatur.

¶ Ad auctoritates dico quod ille rationes sunt necessarie supposita fide.