Quaestio 6

¶ Quaestio. vi. in diuinis sit generatio obiectiua Tum quod sic. quia generatio est obiectiua. que procedit a pripuio respiciente obiectum. talis est ista quae procedit a memoria.

¶ Con tra. quia est naturae viuentis: et de nam viuente.

¶ hic sciendum quod potentia obiectiua potest accipi dupliciter Uno modo vt ipsa distinguitur contra potentiam subiectiuam. Alio modo pro esse obiectiuali vel esse cognito. videndum est. si verbum sit in potentia obieactiua acPrimo cepta primo modo.

¶ Dicunt aliqui quod verbum isto modo obiectiue generatur: et etiam praehabetur esse in tali potentia. Nam secundum eos potentia talis non est nisi non repugnantia terminorum: quia igitur verbum nullam talem repugnantiam praehabet: ideo est in talipotentia. nam si non haberet talem non repugnantiam: et per consequens talet ositionm esset impossibile produci.

¶ Confirmatur. quia omne possibile est possibile possibilitate opposita impossibili: sed talis est ista non repugnrantia. ergo etc.

¶ Contra ista instatur quadrupliciter. primo sic. quandocum que aliquid repugnat alicui principio constitutiuo. repugnt etiam ipsi constituto propter illud principium. hoc est manifestum: sed esse in potali repugnat pripio formali constitutiuo verbi: quod est productio actualis: ergo et ipsi constituto repugnat. Minor patet. quia actuali productioni repugnat esse in potentia. nam si esset in potentie. liam non esset actualis. et sic esset actualis et non actualis o sic. quandocumque aliquid repugnat consequenti: necessario repugnat antecedenti. productio actualis est antecedens ad existentiam. quia quicquid actualiter producitur necessario existit. sed esse in tali potentia repugnat actuali existentie. ergo etc. Probatur minor. quia in quocumque est actualis existentia illud actualiter existit: sed in potentia obiectiua: parte: est actualis existentia. ergo potentia ob iectiua actualiter existit.

¶ Si dicas: quod non sequitur. quia ibi est solum modo potentiali: et non modo actuali.

¶ Cotra. quia ille modus actualis: aut est idem cum ipsa existentia. et tunc erit ib aut aliud. et tunc aliquid est in actu cui non repugnat esse quod tamen non fuit in potentia obientiua. Arguitur enim sic. cuicumque: per tem non repugnat esse: illud est in potentia tali obiectiua: sed isti modo non repugnat esse. quia est: igitur ille modus fuit in potentia obiectiua. 3o sic Impossibile est quod aliquid sit in potentia ad sui constitutiuum. sed ponendo verbum in potentia obiectiua. erit in potentia ad sui constitutiuum. ergo etc. Ma. patet. Mi. probatur. quia in verbo est essentia et proprietas. ratione autem essentie non potest sibi competere esse in potentia tali: quia essentia diuina est actualis existentia: et sic actualiter existeret et non actualiter existeret. ergo hoc erit per suum constitutiuum: sed quandocumque aliquid est in potentia ad be. quod conuenit sibi per a. est in potentia ad a. quia si non esset in potentia ad a. iam non esset in potentia ad b. sed: parte: est in potentia ad esse quod sibi competit per constitutiuum. ergo necessario erit in potentia ad constitutiuum. quod est seluntdum.

¶ 4o sic. impossibile est aliquid transire de contradictorio in contradictorium: nisi aliquid acquirat quod prius non habuit: sed verbum transit de potentia tali ad actum. ergo aliquid acquirit quod prius non habuit. et hoc est actualis existentia

¶ Dico ergo quod vbum non est in potentia obiectiua: quia constituitur per actus lem generationem cui repugnat esse in tali potentia: sicut etiam repugnat actuali existentie esse in tali potentia: que necessario consequiad illam.

¶ Sed contra ista instatur 4r. Primo sic. quandocumque sunt duo signa ordinata in quorum primo non habet aliquid esse productum: et in 2o habet. vel est productum: in primo signo videtur esse in potentia tali: quia si non: in primo signo esset ens prohibitum: sed filius in primo signo originis non est productus. in 2o est productus. ergo necessario si non fuit ens prohi bitu in primo signo: fuit ens in tali potentia

¶ 2o sic. pro quocum que signo aliquid non est ens prohibitum et non est ens inactu: est ens in tali potentia: sed filius in primo signo est hmomdi: ergo etc.

¶ 3o sic: pro quocumque signo verbo non repugnat produci. pro illo signo est possibile produci: sed pro primo signo verbo non repugnat produci. nam ipsum est producibile. In 2o vero signo producitur. ergo fuit prius in tali potentia¬

¶ 4o sic. omnis passio alicuius subiecti est demonstrabilis de subiecto per suam quiditatem sed producibilitas est passio verbi per se. ergo de eo potest demonstrari. et per consequens non repugnat sibi produci: sed non habere talem repugnantiam est esse in potentia obiectiua. ergo etc.

¶ Ad primum istorum dico. quod verum est quod in primo signo non fuit verbum productum: sed quando dicitur quod pro primo signo fuit producibile. nego. quia in illo signo non fuit producibile. nec improducibile: quia si in primo signo haberet productionem: quocumque accipiendo: cum productioni repugnet esse in potentia. eo quod est pura actualitas et produ¬ ctio actualis. quicquid autem est ibi possibile est actu: necessario sequeretur quod in primo signo produceretur filius: quod includit contra dictionem.

¶ Ad 2m dico quod pro primo signo nec est ens prohibitum nec ens improhibitum: sicut si quiditati repugna ret esse quiditatem sine actuali existentia: non esset prior quiditas non prohibita quam esset actualis quiditas per exi stentiam.

¶ Ad 3m per idem.

¶ Ad 4m in quocumque includitur productio: sicut constitutiuum. productio non est taliun passio: sed quiditas. Modo ita est quod productio est constitutiua filii: et ideo est eius quiditas: sed si quis poneret personas constitui per absoluta: diceret quod rationes iste demostrarent scilicet quod filius essent in potentia obiectiua. nam filius natura praece deret originem: sicut dicimus de spiratione actiua. et per consequens in illo priori esset producibilis: vel esset prior quiditas non prohibita quam esset actualis quiditas per existentiam: et in poobiectiua. sicut patet.

¶ Eodem modo quicumque ponunt quod relatio constituit vt proprietas. non autem vt origo. habent eodem modo dicere quod filius est in potentia obiectiua eo quod productio vt proprietas intelligitur: etiam secundum eos prior quam productio vt origo.

¶ Sed hic est difficultas de verbo nostro: quo scilicet non posset est se in potentia obiectiua: quia in verbo vt verbum est includiter dictio vel productio actualis. ergo per rationes tuas non poterit esse in potentia obiectiua.

¶ Dico quod verbo vt verbum est inquantum includit talem productionem repugnat esse in potentia obiectiua: sed accipiendo abstractiue. pro notitia quae aliquid est cui non repugt esse in tali potentia: et de hoc alis. 2m modum accipiendi productionem vel poten Circa tiam obiectiuam dicit vnus doct scilicet Petrus aure. quod verbum producitur per talem modum: immo nihil aliud est verbum nisi essentia diuina producta in esse cognito.

¶ Istud autem declaratur sic. quandocumque aliquid attribuitur deo ex creaturis. illud omni imperfectione amota cum perfectio ne remanente dibet attribui: sed perfectionis est in potentia cognitiua quod ipsa producat obiectum suum in esse cognito. Imperfectionis autem in creatura: quod producat in esse secundum quid. ergo attribuendo deo primum. quod est perfectionis. amo uebitur 2m. quod est imperfectionis. si enim non potest amoueri a productione secundum quid quin remaneat productio in esse reali: ergo productio obiectiua in diuinis erit secundum esse reale et sic verbum nihil aliud est nisi obiectum diuini intellect cum productione passiua in esse cognito. quod ibi est esse reale. et hec productio passiua non est nisi ipsum co cipi.

¶ Sed contra hoc arguo. 4r. Primo sic. Omne productum necessario differt a producente: sed essentia diuina est producta in tali esse: quia ipsa est obiectum diuini intellectus et cognita ab eo. ergo est producta. et per consequens differt realiter a patre.

¶ Confirmatur. quandocumque sunt aliqua quorum vni repugnat ponere effectum suum formalem circa aliquid et alteri non repugnat: illa non sunt penitus idem sed produci repugnat ponere effectum suum formalem circa essentiam que essentia non producitur. concipi autem vel cognosci vel intelligi non repugnat: quia ipsa vere concipitur. vere intelligitur. vere cognoscitur. ergo productio obie ctiua et cognitio non sunt penitus idem.

¶ 2o principaliter arguo sic. si esse cognitum est esse productum formaliter: et esse cognoscens est esse formaliter producens: sed patemper mere absolutum est cognoscens. ergo per mere ablolutum est producens. quod est manifeste seliu.

¶ 3o sic. essentialia aliquo ordine procedunt notionalia. actus autem intelligendi est essentialis. actus producendi est notionalis. ergo intelligere est prius quam producere. et per consequens intelligierit prius quam produci. Sic ergo contra te. Tunc enim si intelligipraecedit produci. et per intelligi producitur verbum consimiliter per produci producetur. et sic idem bis producetur: quod est manifestefalsum. sequitur etiam quod sicut tres persone intelligunt: ita producent.

¶ 4o arguo sic. obiectum productum in esse cogni¬ to a divino intellectu est verbum: sed creature producuntur a divino intellectu in esse cognito: quia ab eo sunt cognite ergo creature sunt ipsum diuinum verbum. quod est secundum.

¶ Idem teneo oppositum illius opionis: quia eam non intelligo. nec ratio mouet. concluderet enim infinita inconuenientia. Nam concluderet quod patris persona esset producta in esse reali. et quod omnes persone essent verbu. Similiter quod omnes creature essent verbum: quia essent sic producte in esse reali: quod est manifeste selcndum.

¶ Ad aritum dico quod per memoriam producitur verbum: non tamen isto modo me moria est potentia obiectiua: sed alio modo.