Quaestio 1

¶ Distinctio. vi. Questio. i. Preterea queritur etc. distinctionem sextam: queritur primoIrca Utrum deus pater genuit filium voluntate. Quod sic. hila. de trini. dicit. quod deus pater caritate et natura communi cat omnia filio: caritas est perfectio volitiua ergo si caritate et voluntate.

¶ Con tra Aug. 19. de trinita. dicit. quod valde repellenda est heresis Enomii. qui dicit filium dei non naturae: sed voluntatis.

¶ hic primo videndum est si produxit filium volun tate que est potentia. 2o si produxit eum volitione. ad primum est intelligendum quod 4or modis Quantum potest intelligi produci filium voluntate paterna scilicet voluntate antecedente: qua voluntate quis desiderat epritratum: quem non habet in sua potestate.

¶ Secundo voluntate concomitante: sicut postquam habet epsratum iam amat eum.

¶ 3o voluntate subsequente: sicut actus fortitudinis: cum transierit delectat.

¶ 4o voluntate eliciente: sicut virtus executiua ad imperium voluntatis operatur.

¶ Secundum hec 4 dico quatuor conclusiones. Prima est. quod pater producit filium voli tate antecedente. hoc probo sic: quandocumque aliqua ordinata sunt ordine nature: qualem ordinem habent inter se: talem haben in supposito: sed voluntas ordine naturae: vel saltem naturalis intelligentie est prior proprietate personali: cum sit actus essentialis. ergo est prior in supposito patris.

¶ Consimatur quia secundum Dion. in diuinis ordine naturae pueniunt essentialia personalia: voluntas autem est essentialis: productio personalis. ergo etc.

¶ 2a conclusio quod pater producit filium voluntate conco mitante: quia quecumque sunt simul in eodem instanti eternitatis: vnum aliud necessario concomitatur: sic est in proposito. ergo etc.

¶ 3a conclusio quod pater non producit filium voluntate subsequente: quod probatur: consequens vt consequens necessario est posterius aliquo ordine illo quod consequitur: sed voluntas nec ordine naturae: nec originis est posterior productione. ergo etc.

¶ 4a conclusio. quod non voluntate eliciente. Et probo dupliciter. Primo sic. quandocumque principium habet terminum adequatum. non potest in alium elicitiue. sed voluntas intelligitur hre terminum adequatum scilicet spicitum sanctum. ergo ipsa non poterit esse principium filii.

¶ 2o sic. vnius producti non potest esse nisi vnum totale principium productiuum sed sufficiens productiuum et totale filii est memoria fecunda que non includit voluntatem. ergo ipsa non erit prin cipium productiuum verbi.

¶ Confirmatur dupliciter. Primo fic: quia intellectus videtur esse sufficiens principium respectu filii in ordine determinati principii. ergo voluntas cum non possit concurre re nisi in ordine illo: si concurreret superflueret. 2o quia causa particularis non extenditur ad productionem alterius rationis.

¶ Contra ista instatur 4r. Primo sic contra primam conclusionem. Illud quod conuenit alicui in primo modo dicendi per se. praece dit illud quod couenit sibi in 2o modo: sed voluntas conue¬ nit patri in 2o modo: sicut et naturae. productio autem in primo modo: quia ipsum constituit. ergo etc.

¶ 2o contra scndam conclusione arguo: sicut tum quaecum que sunt similis in eodem instanti eternitatis: illa seinuiceme conconcomitantur: sed generatio et spiratio sunt huiusmodi. ergo si propter hoc dicatur pro duci filius voluntate concommitante: eodem modo ipiratione concomitante.

¶ 3o contra tertiam sic. in illo instanti in qua pater producit filium: aut placet sibi in productione: aut displicet: non 2m. quia hoc esset imperfectionis. ergo placet. hoc autem voco produci voluntate subsequente.

¶ 4o contra quartam sic. verbum eiusdem rationis videtr in nobis et in deo sed in nobis voluntas concurrit secundum quod diciAugsi. 5. de tri. ergo eodem modo concurret in diuinis: alioquin nn essent eiusdem rationis.

¶ Ad primum dico quod aliquid conuenire supposito in 2o modo potest intelligi 2. Uno modo per rationem formalem suppositi: et isto modo mais: vniversaliter est vera. Namque conueniunt in primo modo isto modo sunt priora his de secundo modo. Alio modo praesintellecti quod sibi conueniat per rationem commune: et de isto non est vera Nam bonum dicitur de homine in secundo modo. et tamen bonum in homine est prius rationali: quia sibi conuenit per rationem commune superioris scilicet ertis.

¶ Ad propositum tunc dico. quod voluntas in secundo modo dicendi per se inest patri: non per rationem patris: sed praecise per rationem commune cilice per eentiam vel naturam: et ideo in patre prior est voluntas quam productio quae est de primo modo.

¶ Ad 2m dico quod eodem modo de omnibus quae sunt in patre: potest concedi quod producitur cum eis: et ita de spiratione et didet omnibus aliis: non tamen ita proprie de vno: sicut de alio: et ideo non est ita in vsu communi.

¶ Ad 3m dico: quod non est imaginandum quod successio sit inter productionem et complacentiam: nec quod productio transeat in praeteritum: stantibus autem simul necessario voluntas prior est productione. ergo non potest esse subsequens

¶ Ad 4m dico. quod imperfectionis est in verbo nostro quod sit imparatum: et per consequens quod ibi concurrat voluntas copulans parentem cum prole. Illo ergo modo non est ponendum in diuinis et ideo non ponitur ibi voluntas concurrere. ad 2m scilicet vtrum pater producat filium volui Quantum tione: supposita vniformi distinctione hic sicut dictum est de voluntate: pono quatuor conclusiones conformes. Prima est. quod pater producit filium volitione antecedente. et probatur: quia essentiale praecedit notionale: sed volitio est essentialis: et productio notionalis. 2a quod volitione conconcomitante. quia in eodem instanti eternitatis sunt. 3m quod non volitione consequente: quia volitio in diuinis prior est productione. 4a quod non volitione eliciente: quia actio nulla immanens est principium productiuum alterius. eo quod ipsa sit finis: sed velle diunum est actio immanens. ergo etc. Praeterea non partinet ad memoriam fecundam.

¶ Contra ista 4r. Primo sic. sicut agens presupponit esse: ita praesupponit illud quo agens constitiuitur in esse: sed velle est agere. quia operari. productio autem est illud est pater constituitur in esse: ergo velle patris praesupponit productionem

¶ Secundo sic. actus 2us semper praesupponit actum primum: sed velle est actus 2us patris: generatio autem actiua est actus primus: sicut anima in tellectiua est primus actus hominis. ergo velle patris praesupponit productionem.

¶ 3o sic. actus volendi non est nisi volentis: si autem volitio praecedit generationem: tunc quero: cuius volentis erit pro illo signo: non patris: quia pro illo signo pater non est ergo erit volitio nullius volentis.

¶ 4o sic. actus volendi necessario praesupponit obiectum: si ergo filius est obiectum volitionis necessario volitio praesupponit filium: et per consequens generationem actiuam: que est prior filio.

¶ Ad ista per ordinem.

¶ Ad primum dico. quod non semper agere praesupponit suppositum: sed tamen bene presupponit principium actionis. Exemplum. si animachristi in primo instanti sue creationis fuisset beata in illo instam ti quae non fuit supposito verbi vnita propria operatio beatifica fuisset prior supposito. hoc etiam apparet de animabus sanctorum beatis: que nunc habent actum beatificum: et tamen non in supposito. In resurrectione autem habebunt supposita: et erunt in suppositis. Unde concedo quod agere praesupponit esse sui pricipii: sed tamen non oportet quod praesupponat esse suppositi. In proposito sito autem praesupponit essentiam cum voluntate.

¶ Ad 2m dico eodem modo quod actus 2us praesupponit primum sui principii formalis: non autem suppositi. sicut si christus fuisset purus homo: in morte non fuisset suppositum: et tamen remansisset actus beatificus

¶ Ad tertium dico. quod volitio est prior quam sua inherentia ad voluntatem: vel quasi inherentia. sicut est prius volitio in se quam sit actus volentis. Nam omne quod est ad aliud prius est ad se: sic volitio prior est ad se quam recferatur ad subiectum

¶ Ad 4m dico. quod actus presupponit obiectum salteprimarium: non est aut necesse quod praesupponat secundarium. essentia autem est obiectum primarium volitionis. filius autem secum darium. Et ideo licet praesupponat essentiam. non tamen filium.

¶ Sed adhuc animus non quiescit propter difficultas occurrentes. Arguo grgo 4r primo sic. quamuis volitio vt communis possit praecedere productio nem: tamen voluntas patri appropriata non. quia illud cui aliquid conuenit vel appropriatur est prius illo.

¶ Secundo sic: nam intellectus non capit quod aliquis operetur antequam sit. et ita parum capit intellectus quod sit velle patris antequam punintelligatur esse: et per consequens ante generationem.

¶ 3o sic. omnis habitudo praesupponit extrema: sed velle patris vt patris dicit habitudinem volitionis ad patrem: sic esse in quocumque vel cuiuscumque. ergo presupponit patrem: et sic pater rimo cedit.

¶ 4o sic. omne totum est posterius suis partibus: sed velle patris dicit quodam quod constituitur ex patre et velle. ergo patet qui est quasi pars huius totius erit prior quam velle patriquod est quasi totum.

¶ Ad primum et ad alia omnia dico quod conueniunt et demonstrant. si bene intelligatur conclusio quam probant. Ideo discurrendo per singula.

¶ Ad primum dico. quod aliud est dicere in supposito patris esse aliquanoperationem praecedentem patrem: et aliud est dicere operatio nem patris: vt patris precedere patrem. Primum enim est necessarium. et 2m impossibile.

¶ Exemplum. materia. in composito praecedit formam: sed non vt in composito: quia vt sic compositum non est nisi per formam. Ita dico in proposito. Nam vellepatris est prius patre: sed tamen velle patris: vt patris est posterius patre. Eodem modo dicimus quod velle patris est in filio: sed non velle patris vt patris.

¶ Sed contra. qualem ordinem habent aliqua inter se: eundem in supposito habent: sed velle secundum se praecedit productionem: ergo in patre volitio praecedit productio nem.

¶ Respondeo quod verum est. quod in patre velle praecedit productionem: sed tamen non velle vt in patre: nisi vtrum que reduplicetur: dicendo sic. quod volitio vt in patre sit prior productione vt in patre: et tunc concedo: tamen volitio vt in patre non est prior productione simpliciter sine reduplicatione: quia tunc vt in patre esset prior patre: quod est contradictio.

¶ Ad alia tria eodem modo dicendum est.

¶ Ad auctoritatem in principio dico. quod intelligit idem tice scilicet caritate que est essentia.