Quaestio 3

Quaestio. iii. pater producat filium necessiTrum tate. quod non. quia necessitas et tristitia consequuntur se secundum aplitum. 2o ad corum. po et distinguitur contra bememplacitum.

¶ Contra. E Augu. contra Maximinanum dicit. quod eo modo quo pater est deus genuit: sed necessario deum est. ergo etc.

¶ hic primo videndum est: quid sit necessitas. 2o de quesito. ad primum quatuor sunt modi dicendi. Quantum Quidam enim dicunt quod necessitas in dicoc nihil aliud est nisi ratio diuine essentie. Alii dicunt. quod est speciale attributum quod demonstratur de deo. Alii dicunt. quod non est speciale attributum: sed idem cum omnibus. Alii dicunt quod est ratio praeuatiua scilicet incommutabilitatis. Nullum istorum modorum intelligere possum. Ideo arguo contra quemlibet.

¶ Primo contra primum sic: quandocumque aliqua sunt omnino idem quidditatiue. quicquid competit vni et alteri: et quicquid remouetur ab vno et ab alio: sed ratio diinitatis est incognoscibilis per naturam: ratio necessitatis est cognoscibilis per naturam: vt ostensum est. ergo etc.

¶ Contra 2m sic. illud quod competit essentie: vt praescindit ab omnibus attributis non est attributum: sed essentia diuina est necessaria: vt pscindit ab omnibus attributis. ergo etc.

¶ Similiter. nullum attriputum dicitur de relatione: necessitas autem dicitur de proprietate siue relatione. ergo etc.

¶ Contra 3m sic. quacumque sunt eiusdem rationis formalis habent eadem praedicata quiditatiua: sed sapiia in deo et in creatura sunt eiusdem rationis formalis. ergo etc. Si ergo necessitas est omnino idem et quiditatiue cum sapia diuina. eodem modo cum creata.

¶ Contra 4m sic. illa non sunt eadem: quorum vnum competit alicui: cui aliud repugnat: sed incommutabilitas et necessitas sunt huiusmodi. quia incommutabilitas conuenit omnibus obiectis scientiarum: et non necessitas.

¶ Item secundum phiosophos materia est necessaria. et tamen commutabilis. Item secundum philosophos: intelligentie sunt necessarie: quia necessarie producte: et tamen commutabiles. Eodem modo de celo. Item in diuinis sunttres relationes incommutabiles: et per consequens in deo essent tria necessare esse. Ideo dico. quod sicut infinitas est gradus intrinecus. ita et necessitas est modus intrinsecus diuine essen tie et omnium diuinorum.

¶ Et probo sic. quia illud dicit modum intrinsecum: quod non variat rationem formalem: necessitas autem et contingentia non variant rationem formalem: sicut nec finitas et infinitas. hoc patet. nam creatura in potentia obiectiua. et creatu re in actu sunt eiusdem rationis formalis: et tamen creature in potentia biectiua sunt necessarie. in actu autem sunt contingentes. Similiter lux lune: et lux solis sunt eusdem rationis formalis. tum vna secundu philosophos est necesse esse: alia non: quia lux lune secundum eos est deficiens.

¶ Circa tamen ista sunt aliqua dubia.

¶ Primum est. si necessitas quae est modus intrinsecus distinguitur ab infinitate ante actum intellectus nostri.

¶ Dico quod secundum principim quibus vtor: oportet dicere quod sic: quia illud necessario distinguitur ab alio quod ex se vni repugnat: cui aliud non repugnat.

¶ Constat autem quod infinitas repugnat relationi in diuinis. necessitas autem non repugt. ergo etc.

¶ 2m dubium est. si distinguitur ab existentia.

¶ Et hic dico quod sic. quia accepta eadem maiore: accipio minorem: sed existentia no repugat creature: sed sibi comunicat: necessari tas autem sibi repugat: ergo etc.

¶ 3m dubium est. si distinguitur ab eter nitate.

¶ Dico eodem modo quod sic. quia eternitas secundum philosophos et theologos non repugnt creature: sicut motui: necessaritas autem ei repugnat.

¶ 4a difficultas est quomodo in diuinis possit esse omnino vna ecessaritas: cum sint ibi plures entitates relatiue: quarum vna non est alia: et qualibet per se est necessaria.

¶ Dico quod sicut non ponitur in diuinis nisi vna existentia quae omnia diuina formaliter existunt: ita non ponitur nisi vnica necessaritas: qua omnia dicuntur necessaria: sicut in creaturis non potenitur nisi vna quantitas: qua multa dicuntur quanta.

¶ Ex hoc patet quod necessaritas distinguitur a realitate: quia realitas in diuinis multiplicatur cum sint ibi tres res: et tamen non tres necessitates: sicut nec tres existentie: sed tantum vnica. Uitur tamen non obstante illo quod dictum est ad 2m dubium: quod necessaritas nihil ali ud est quam existentia per se: vt scilicet omne illud cui existentia competit per se: illud sit necessare esse: et cui per accidens: contiugens esse: quia illa de 2a modo sunt inseparabilia: illa autem de per accidens separabilia.

¶ Sed tunc quomodo quiditas abstrahit ab existentia:

¶ Dico quod hoc est verum in per modo: aliqua autem quiditas determinat sibi existentiam in et modo.

¶ Ad cuius intellectum est sciendum quod imaginamur 4or genera quiditatum. Quedam enim sunt necessare esse: sicut omnia divinam quia impossibile est ea non esse. Quedam sunt necessare non esse: sicut chime ra: et omnia entia prohibita. Quedam sunt possibilia esse: quia eis nn repugnat esse. sicut sunt omnia creabilia. Quedam autem sunt possibilia non esse: sicut omnia entia creata: quae sunt adnihilabilia. ad quaesitum quod est 2m declarandum. primo Quantum excludam necessitates quae non sunt ad propositum.

¶ Circa quod est sciendum. quod est quadruplex necessitas. Una quae opponitur contingentie: et de ista tractabitur. Alia est necessitas quae vocatur violentia: et ista non est in diuinis. 3a indigentie: etiam ista non est ibi. 4a exqio gentie. et ista ponitur ibi bene. quia ex perfecta et abundante fecunditate pater coexigit filium.

¶ Quantum ad praemam de qua queritur principaliter. dico quatuor conclusiones: sicut dixi in duabus precedentibus quaestionibus.

¶ Prima est: quod pater producit filium necessitate antecedente: concomitante et non consequente: nec eliciente.

¶ Sed tamen hic sunt aliqua dubia. Primum est quod tunc filius non videtur necesse esse sicut pater. cum filius non sit necesse esse a se. sed ab alio: pater autem a se. ergo etc.

¶ Dico quod ideo sunt equaliter necesse esse. quia constituuntur per relationes oppositas: sicut dicunt quidam.

¶ Con tra. quia spiritussanctus est necessare esse. et tamen non constituitur per relationem oppositam constituentem patrem et filium producentes spiritum sanctum.

¶ Ideo dico. quod ideo sunt equaliter necessare esse: quia eandem necessaritatem quam habet pater comunicat filio: et pater et filius eandem communicausat spirituisancto.

¶ 2m dubium est ad hoc idem: quia illud quod non est ex se necessare esse: sed ab alio: videtur esse contingens ex se: filius est huiusmodi.

¶ Dico quod filius est ex se necessare esse: sed non tamen a se originaliter: et licet contingens et necessarium sint immediate opposita: non tamen cum determinatione scilicet a se vel ab alio: quia licet pater non sit contingens ab alio: non tamen est necesse esse abalio.

¶ 3m est adhuc: quia quod habet necessitatem per modum fontis videtur esse magis necessarium: pater est huiusmodi.

¶ Dico quod vbi equelitas concediter: principalitas non negatur: Unde Augu. 19. de tri. concessit principaliter spiritumsanctum a patre procedere. quia filius hoc habet a patre.

¶ 4m ad hoc idem: quia propter quod vnumquodque ta¬ le et illud magis. filius est necessarius propter patrem. ergo etc

¶ Dico quod non tenet ratia nisi vbi est causa et causatum: in diuinis hec non sunt. filius enim non est effectus patris.

¶ Contra. quia veritas praemissarum ex parte obiecti non est causa conclusionis: cum omnino sint idem realiter: et tamen ibi inducitur illa regula. propter etc.

¶ Dico quod vbi adducitur non est eadem causalitas: sicut haec est eadem necessitas si enim totum euidentie quod est in praemissis communicaretur conclusioni: tunc principium non essent euidentiora conclusione. hoc autem tota necessaritas conicatur.

¶ Si quaratur vlterius: quomodo se habet necessitas in productione vel in patre respectu productionis verbi.

¶ Dico quod se habet non elicitiue: sed sicut conditio elicientis et producentis. sicut existentia est conditio patris: quia non produceret nisi existeret: sic necessitas non est ratio agendi: sed conditio agentis: et etiam actionis.

¶ Ad auctoritatem in principio dico quod aposulus loquitur de necessitate violentie.