Quaestio 4

Quaestio. iiii. in diuis sint plures filii. quod sic. Tu quia christus est praegenitus ante omne creaturam secundum apstulum ad Colius. si primo. ergo alii secum dario.

¶ Contra. vidimus enim gloriam eius c quasi vnigeniti a patre. ergo ipse est solus. est certa: tamen a diuersis diuersimode hic concluo declaratur. Unde aliqui declarant eam sic. Plurificatio eiusdem rationis non potest esse nisi per materiam: sed in divinis non est materia. ergo ibi non possunt esse plures filii.

¶ Contra istam rationem arguo 4r. Primo quia ista ratio probat magis notum per minus notum. et sic petit. nam omnibus fidelibus notum est quod non est ibi nisi vnus filius. multi autem negant quod multitudo habet fieri per materiam. multitudo scilicet eiusdem rationis: immo quasi omnibus est dubium. 2o fac fallaciam accidentis: quia arguit sic. non potest esse alius filius eiusdem rationis cum isto. ergo nullus. consequentiam supponit manifestam. et solum probat antecedens. quia in divinis non est materia. Ali qui enim ponerent alium filium esse constitutum per filiationem alterius rationis a primo ponerent enim quod primus producitur per intellectum. 2o per naturam. 3o ratio ista probat: si aliquid valet quod in divinis non est trinitas personarum. quia ratio formalis persone est communis tribus personis. et plur ficatur. quod patet. quia sibi additur numerus. tunc arguo sicut tu. plurifi catio eiusdem rationis non est nisi per materiam: sed in divinis non est materia. ergo non potest ibi esse plurificatio eiusdem ratio nis. et per consequens ratio formalis persone non multiplicatur in divinis. quod non est aliud nisi destruem trinitatem. 4o ratio ista probat quod non possunt esse plura supposite in divinis. nec natura immateurialis poterit comunicari pluribus. Et arguo sic. multiplicatio eiusdem rationis non est nisi per materiam: sed multitudo suppositorum in diviniest eiusdem ronis. ergo etc.

¶ Si dicatur quod supposita sunt alterius rationis.

¶ Contra. quaecumque conueniunt in natura specifica. quantumcumque in aliis distinguuntur sunt eiusdem rationis et speciei: sed suppositua divina sunt huiusmodi. ergo etc. Maior patet. quia differentia indiuidualis non variat speciem.

¶ Aliter autem alii probant istam veritatem sic. illa quiditas quae secundum se abstrahit ab omni singularitate et heceitate. ila non potest plurificari: sed filiatio in divinis est huiusmodi et omnia alia quae sunt ibi. ergo etc. Ista ratio demonstrat si filiatio in divinis non sit singularis et si a divinis excluditur omnis singularitas: sed tamen non apparet mihi quod singula ritas sit a divinis auferenda. immo omnimode attribuenda

¶ Ideo arguo 4a contra haoc Primo sic. omnis quiditas quae secundum se abstrahit ab omni singularitate non potest plurificari. sed quidi tas persone in divinis: sicut omnis alia quiditas quae est ibi abstrahit. ergo ipsa non potest plurificari. quod selcidum est. Si autem dicas quod vna persona distinguitur ab alia ratione et quasi specie in ratone personalitatis. Ita dicam quod vnus filius distinguitur ab alio quidi tatiue etiam in ratione filiationis. 2o sic. quicquid repugnat filiationi divine: inquantum filiatio est praecisa ratio formalis: repugnat omni filiationi. sed plurificari non repugnat omni filiatio. ni. ergo sibi non repugnat inquantum filiatio: sed inquantum hoc filiatio est. 3o sic. quicquid competit filiationi inquantum filiatio: conpetit omni filiationi: sed par te: constituem personam conuenit sibi vt filiatio est secundum suam quiditatem. ergo omni filiationi conuenit constituenfilium: quod est inconueniens. non ergo sibi conuenit inquantum filiatio est: sed inquantum hoc filiatio. 42o sic. quicquid est in divinis est singularissimum. quia omnia ibi sunt actualissima. singularitas autem est actualitas vltimata: et ideo non intelligo quod filiatio in divinis non sit singularis.

¶ Alii volunt dicere. quod quia omne quod est in divinis est de se hoc: ideo filiatio non potest plurificari. Sed ista ratio probaret quod persona non posset plurificari. 2o nullus ponit quin multa quiditatiua in divinis plurificentur scilicet rlationes. cum ergo quodlicet quod est in diuinis sit in sua specie de se hoc po¬ terunt stare distincte filiationes: quarum qualibet erit de se hec.

¶ Apparet etiam mihi dubium quod omne quod est in deo sit hmodi. oportet aliter dicere. Primo ergo probo conclusione intentam scilicet quod in diIdeco uinis non sit nisi vnius filius. 2o assignabo causam istius conclusionis. Primum probo sic. quandocumque aliquid de se non est de terminatum ad vnum vnius rationis: ipsum non est determinnatum ad certum numerum indiuiduorum illius rationis: sed quantum est ex et potest esse in infinitis. Si ergo filiatio non sit determinata ad vni numero. tunc ipsa ex se non determinabitur siue non determinnabit sibi certum numerum. et per consequens ipsa poterit quantum est ex seesse in infinitis. et sic poterunt esse infiniti filii: sed quicquid est ibi possibile est ibi necessario de facto. ergo etc. Maior fuit declarata de 2a quaestione de vnitate dei. conclusio est manifeste falsa ergo etc.

¶ Ista ratio probat quod ita est de facto. et solum a posteriori: sed sequitur videre causam huius repugnantie. Ratio et causa potest esse ista: quae fuit in praecedenti quaestione adducta. quod filius non potest ge nerare. Arguo sic. vbicumque est vnicum principium habent vnam productionem sibi adequatam necessariam et semper stantem. ibi non potest esse nisi illa productio. Ista de se patet et fuit superius declarata. Sed in divinis non est nisi vnicum principium generandi scilicet memoria fecunda. et istud principium habet vnam productionem sibi adequatam et necessariam et semper stantem. ergo non poterit in aliam.

¶ Sed dices. posentio quae impeditur praecise per posterius quantum est ex se potest in aliud: sed principium illud solum: per te: non potest in aliud: quia productio est adequata et necessaria: et semper stans. hoc autem est posterius ad principium prgo principium quantum est ex se potest in aliud. Dico ergo ad hoc quod adequatio non est praecisa causa. nec generatio semper stans: sed per istas deuenimus in aliam scilicet in istam quod non est principium in divinis nisi respectu generationis istius praecise. habito autem quod non est principium ninsi respectu itius generationis. se quitur quod nulla alia erit possibilis. Nam sicut generatio est necessaria: ita principium est necessarium. et tanta necessaritate quanta est necessarium: tanta est coniunctum isti productioni. nec aliam respicit nisi illam. Et sic ego non dicerem quod principium quantum esset ex se posset in aliam: sed si ex se posset: dicerem quod aliam eliceret: quia esset in potentia. et per consequens in actu. quia in perpetuis non differunt etc.

¶ Sed hoc est vnum dubium. quia forte dices. verum est quod principium productiuum determinatum est ad vnum. Dices etiam quod filiatio non potest plurificari et ex haec bene sequitur quod non potest esse nisi vnicus filius: tamen stat dubium. vnde hoc est quod filiatio determinat sibi vnum indiuinduum vnius speciei.

¶ Si dicas quod quia est de se hec. incidis inopinionem tertiam reprobatam.

¶ Dico quod ratio quare non potest esse nisi vnica filiatio est ratio intrinseca filiatio nis et specifica.

¶ Ad cuius euidentiam sciendum quod quatuor modis potest sumi filiatio. Primo vt filiatio: et isto modo dico quod non constituit. nec vt sic est incommunicabilis. nec de se hec. quia filiatio secundum suam rationem formalem est communicabilis. et per consequens ipsa ex sua ratione formali non est incommunicabilis. nec de se est hec. 2o modo potest adcipi vt diuina: et isto modo dico etiam quod non est constitutiua persone: quia si vt diuina esset constitutiua omne diuinum constitueret: et sic essentialia que sunt comunicabilia constituerent. quod est contradictio. repugnantiam enim includit quod aliquid quod est de se comicabile det alteri formaliter esse incommunicabile. quod autem constituit personam dat esse incomunicabile. 3o modo potest accipi filiatio vt hec: et sic ego dico quod licet ip sa sit incommunicabilis: tamen sub ista ratione non constituit. heceu tas enim non est ratio constituendi. essentia enim diuina summe est hec. et tamen non constituit: quia licet cum heceitate non stet communicabilitas ad plura indiuidua. stat tamen communicabilitas ad plura supposita. sicut ponentes spirationem actiuam esse de se hanc. ponunt eam communicari. hec autem communicabilitas repugnat rationi formali suppositi.

¶ Alio modo potest accipi secundum rationem formalem specificam quo est nobis ignota. et secundum illam rationem constituit. et est incomunica bilis. Et hec ratio est dicti.

¶ Ad auctoritatem patet.