Quaestio 3

Quaestio. iii. UTrum potentia generandi sit in filio. quod non. quia hyla. dicit quod auctoritas gnandi est sacratrenmum paternum quod finco non comnicatur.

¶ Contra quia ipse dicit. quod filio comunicatur quicquid potestati et essentiatium est in patre.

¶ hic prae videndum est si potentia generandi est in filio. 2o dato quod sic. quare filius non potest generare. ad primum dicunt aliqui quod contradictio videtur esse quod Quantu habeat potentiae generandi et non generet vel quod non posset generare.

¶ Sed contra hoc arguo. 4r primo sic. quicquid perfectionis est in patre tolntum est in finct hoc patet. quia alioquin pri esset perfectio fiosed potentia generandi est infinite perfectionis. probo. quia creatio vel potentia creatiua est infinite perfectionis. multo magis ista.

¶ 2o sic. vbicumque est subiectum ibi est propria passio ipsum concomitans: sed menoria est subiectu positione generatiue. et ipsa est eius passio. cum ergo memoria sit formaliter in filio. erit necessario potentia generandi.

¶ 3o sic. omnis respecus fundamentalis qui est in patre est et in filio quia solum per reus formales distinguutur: sed potentia generandi est respecum fundatm: vt patet ex supraedcis. ergo ipsa est in filio.

¶ 4o sic. omne quod praecedit actualem generationem necessario est in filio: sed potentia generandi est huiusmodi. ergo etc.

¶ Dico ergo quod potentia generandi est in finto: sicut probant ine rationes.

¶ Intelligendum tamen quod potentia generandi 4 accipitur. primo pro forma absoluta quae est principium generandi: sicut caliditas dicitur principium calefaciendi. 2o pro ipsa forma cum positialitate accepta. que est reus aptitudinalis: sicut calor cum ratione potentie calefactiue. 3o pro ino to aggregato simul cum omnibus quae requiruntur ad agendum. et istoo dicitur potentie perfcam quando habet omnia talia: sicut approximationem et dispecienem in subiecto amotionem impedimentorum. et istoo sepere dicimus quod sol non habet potentiam in nolcte illuminandi emisperium nostru. 4or pro ipsa forma cum omnibus praedcis et vltra cum suo actu coniuncta. et sic flamma ignis habuit potentiam comburendi caldeos. non tamen 3 pueros in fornace. cum tamen respcum vtrorumque haberet omnia necessaria requisitiua ad actio nem. Applicando ad propositum dico. quod primo accipieno potetie ipsa est in filio. nura ibi est memoria fecunda. ipsa enim secundum Aug. est in qualibet trium personarum: quia dicit perfectionem.

¶ Similiter ex hoc probo quod 2o potentia generandi sit in filio: quia vbi subiectum ibi passio: sed memoria est subiectum positialitatis. ergo posetialitas est in finta et sic potentia. 3o non inuenitur in finto: quia vt est in sitit primin telligitur habere terminum adequatum. cuius oposipium requritur ad rationem potentie 3o dicte. 4o non est: quia si sic tunc gnatraret: quod sibi repugnat.

¶ Sed contra hoc argument. 4r. primo sic. sicut nec in deo nec increatura est aliquid ponendum frustra: ita nec in aliqua per sona divina: sed potentia generandi vbicumque ponitur et non potest exirein actum ipsa ponitur frustra. sic autem ponitur in fics ergo potentia genatran di non est in finito.

¶ 2o sic. nulla per se passio potest separari a suo subiecto quia tunc scientia esset de contingenus. et praeterea ipsa sunt realiter idem sed actus generationis actualis est per se passio potentie gneratie ergo si ipsa est in finto necessario generatio erit.

¶ 3o sic. impossibile est esse transitum de contradictorio in contradictorium sine mutatione circa subiect sic transiens: sed potentia gnandi in patre habet actum. in fico autem non habet. ergo transitus. et per consequens mutatio.

¶ 4o sic. quandocumque est aliquarlatio intrinsecus adueniens alicui fundamento. vbicumque inuenitur illud fundatum necessario inuenitur ratio: sed menoria est fundatus relationis scilicet paternitatis. et inuenitur in finto. ergo et paternitas.

¶ Ad primum dico quod si poneretur aliqua potentia quae simus non posset exire in actum. tunc illa esset frustra. tamen dato quod simlt posset transire in actum. non tamen in quocumque vel vbicunque non diceretur frustra. Exitum. autem anima sensitiua in homine habet actum imaginandi: vt est in capute. in pede autem non habet actum illum. nec propter hoc dicitur frustra et habet actum sentiendi in carne: et non in osse. quamuis ergo anima sensitiua non debeat priuari simpliciter sua perfectione propria et operatione: non tamen oportet quod in quacumque parte fit habeat eam. nec propter hoc est frustra. sic dico in proposito. dato quod generatio non sit conucta positione generandi in finto. propter hoc ipsa non ponitur frustra. quia simpliciter ipsum quae est in filio habet actum generandi: licet non in fincto.

¶ Ad 2m dicequod aliter natura est idem cum proprietate indiuiduali. et aliter cum propria passione subiectum. quia subiectum est adequate idem proprie passioni. Nula autem natuam communicabilis pluribus indiuiduis est adequate idem cum proprietate indiuiduali: sicut natura humana non est adequate idem cialiqua proprietate indiuiduali. Sed istud: licet sit verum: non tamen videtur suffice: quia si esset aliqua nam singularis quae esset idem cum proprieta. te indiuiduali: vbicumque esset inla natam indiuiduaitis. ibi esset propraetas indiuidualis: sic in proposito. quia menoria est vna numero ergo si paternitas est eadem sibi. vbi inuenitur memoria ibi paternitas. et sic esset in fincto.

¶ Dico ergo quod licet subiectum semper habeat passionem. non tamen cum reduplicatione vel determinatione signi. Exintum. homo est risibilis semper: sed dietermina hominem vel reduplica aliquod significtum tunc verum est dicere quod homo acceptus sulillo sigificto non est risibilis. hoc enim est vera. homo quiditatiue non est risibilis.

¶ Ad propositum dico quod essentia vel memoria. vbi cumque sit et in quocumque sit. habet semper generationem actiuam. et est coniuncta et est cum gnatione actiua: quia vbicumque habet potentiae. et per consequens actum quia in perpetuis non differunt esse et posse. tamen cum reduplicatione vel determinatione signi non est inconueniens dicenquod sit sine ea. Unde memoria in finto est bene coniuncta generationi: sed tamen vt in filio potest dici quod non est coniuncta generationi: quia non est aliud dicere nisi quod memoria vt est ad alio est aquae alius. quod secundum esset dice.

¶ Ad 3m dico quod. sicut superius fuit declaratum: si gna origis non sunt successiua sed permanentia: ideo ibi non portet esse transitum: quia transitus necessario dicit successionem quandam.

¶ Sed non curanus nunc de transitu remanet dubium quomodo intel ligitur quod essemus habet priuationem in finti illius quod habet in patre. Dico quod sicut eadem potentia visiua est in duobus oclusis quorum vno clauso adhuc ina potentia visiua quae est in oclusio clauso videt. aliter esset contradicos. quia in alio oclusio apto ipsua simpiciter videt. ergo isto stante quacumque alio posito non potest non videre. tamen ista est vera quod ipsa vt est in oclusio clauso non videt. quantumcumque in oculo clauso non habeat priuationem actus videndi. sic si diceretur in propoo sito quod essentia quae est in finto non habet actum generandi esset simpliciter contradictio. cum sit eadem in patre et fito: sed non est contradictio quod licet ipsa simpliciter habeat generationem. ipsa tamen vt in filio sub ista reduplicatione potest dici non habere.

¶ Ad 4m de relatione intrinseca ad ueniente. dico quod divina essentia quae est in tribus fundat actum generandi: sed non vt in persona filii: sicut corpus christi in celo est visibile: similiter in sacramento est visibile: quia idem est hoc et ibi. Ueru tamen vt in sancramento non est visibile. licet totam visibilitatem habea vtrobique Ista ergo est vera. semper essentia habet actum generandi. Isti autem non est contradictoria eius. essentia vt in fincuo non habet actum generandi: sed ista simpliciter sine determinatione accepta. divina essenus non habet actum generandi. est ei contradictoria: et sicut illa semper est vera. ita illa semper est falsa: sicut haec. homo est iustus. homo non est iustus quiditatie: non sunt contradictoria: et ideo ambe possunt esse vere vel fal se simul.

¶ Sed hoc remanent aliqua duia. primum est. si potentia generandi passiua sit in patre. Dico quam sic. sed quia non habet supositum ante se. ideo non potest generari. Nam sicut memoria fecunda est potentia generat di actiue: et ideo talis potentia est in fintio quia ibi est memoria. sic essentia est potentia passiua generandi: et quia est in patre: ideo in eo est talis potentia. 2m dubium est. si essemus divina est fundatum talis potentie generan di passiue: cum ipsa sit in patre: quare in eo non est passiua generatio. cum eque essentia sit fundatum actualis generationis passiue: sicut potentie gneandi.

¶ Dicitur quod sicut vnum corpus per divinam potentia existens in diuersis loci habet hoc vnum vbi quod non habet alibi. sic essentia divina per suam infinitatem existens in tribus personis. vnum respctum habet in vna persona quam non habet in alia.

¶ Sed contra. ille respecus non est intrinsecus adueniens scilicet vbi. ratio autem divina est intrinsecus adueniens.

¶ Dico ergo quod sicut vna albedo ad alia albedinem 3o genere relationis refetur scilicet identitate. similitudine equelitate: et ab istis vbicumque sit vel quicumque vadat non potest fugere. sic essentia divina habet istas relationes scilicet paternitatis et filiationis: et similes. nec ab istis potest fugeme. Uerumtamen sicut albedo vt est sub similitudine non est sub equalitate: quia sicut sub similitudine esset equalis: sic essentia divina vt sub paternitate non potest esse sub filiationie. licet ipsa que est sub paternitate sit sim plicitur sub filiatione. Sic dico ergo quod respectus sunt inseparabiles ab essentia simpliciter. tamen vt accepta sub aliquo significa sclicet vt in patre vel vt in filio non est inconueniens negareab ea illos respectus qui sibi conueniunt simpliciter: sicut dictum fuit de potentia generandi passiua: et generatione superius ad 2m videndum est. quare filius ex quae habet potentiet geQuai u nerandi actiue non potest generare. Et ad hoc asignantur a diuersis. 4. rationes. Prima sumitur ex dcom Aug. qrgo dicit quod ideo non generat filius. non quia non potuit: sed quia non oportuit. imoderata. enim esset dei generatio. quia si nepos pronepotem non generet impotens diceretur.

¶ Alii dicunt quod iccirco repugna filio: quia est sub opposita relatione qua est passiua generato. Op posite autem notiones sunt incompossibiles. ne forte idem generaret se ipsum.

¶ Alii dicunt quod ideo est: quia in suppus patris tota virtus est exhausta in vnius filii productione: et ideo non potest in plures.

¶ Alii dicunt quod hoc indeo est. quia filius alius non est generabilis. ideo non potest illum gnaterare. Nullus istorum modorum appret mihi comueniens nec sufficiens. Ideo arguo contra omnes.

¶ Contra primum sic. perpetuis non differunt esse: et posse. hoc patet. quia si esse non esset posse. tunc ad aliquid essent in potentia quod non esset. et sic essent mutabis. si ergo potuit: sicut tu ponis. sequitur necessario quod oportuit. Intem ergo Augu. est ostendeme quod filius non caret aliqua potestate simpiciter.

¶ Cotra 2m. natura licet opposite origines stut incompossibiles rtiu suipsius. tamen rediuersorum non. Exintum. in creaturis: impossibile est quod idem fit pater resuiipsius et filius: sed pater sorti et filius plexrionis non est impossibile. Eodem modo dicam in proposito quod licet impossibile sit quod filius generet seipsum. tamen propter hoc scilicet propter incompossibilitatem paternitatis et filiationis non tolliter quin filius posset generare non se: sed alium: et sic esset pater et filius respectu diuersorum.

¶ Contra 3m. licet possit habere bomoitum intellectum. tamen arguo secundum quod sonat vocabulum: potentia quae quantumcumque habet vnum productum non est diminuta. ipsa non est sic exhausta quin posset in alium. talis est potentia generandi. ergo etc.

¶ Contra 4m. nilla potentia est respcum impossibilis: sed tum positionis potentiam in finto. ergo exit aliquid respecut illius potentie possibile: sed non nisi filius. ergo etc.

¶ Praeterea. numquam est potenti. productia ratua prohibiti: sed per te: alius filius est prohibitus. ergo respecum eius no erit potentia. Dico ergo quod ideo filius non potest genatrare: quia pater per eandem potentiae numero quam filius habet. praehabet adequatum terminum Unde potentia quae habet adequatum terminum non potest in alium: sed memo ria in patre praeintelligitur habere adequatum terminum modo illo qui philosoph posuerunt motum celi sic esse adequatum positione vel virtuti angelimouentis. quod si poneretur vna musca super orbem. iam angelnon posset mouem caelum propter inadequatationem. et inia imaginatio fuit satis rationabilis: supposito vno falso quod apud eos reputabatur verum scilicet quod virtus motiua angeli ordinabatur ad mouendum orbem. Si ergo angelus potuisset plus humisset exceslum virtut respectu mobilis. tunc ergo illa virtus secundum illum gradum esset frustra: quod fuisset eis magsitum inconueniens. Et praeterea in parpetuis non differunt esse et posse. si ergo habet potentiam habet actum. Non ergo potest virtus intelliceuntie in plus quia habet terminum adequatum. Eodem modo dico de memoria prna quod habet terminum adequa tum: ideo non potest in alium quia tunc primus non esset sibi adequatus.

¶ Sed contra. istud instatur 4or. Nam sol habet pro termino adequato vnum radium totalem. et tamen hoc non obstante et ipso radio stante potest in alium effectum scilicet calorem intendere. 2o quia ignis igniens ferrum habet terminum adequatum. et tamen potest aliud ignire. 3o vnus homo portans vnum talentum adequatum sue virtuti: licet actualiter non posset plus portare. tamen potest aliud portare postea. 4o sic. deus potest faceme vnum corpus in diuersis locis. et tamen quolibet locus est adequatus locato.

¶ Ad ista.

¶ Ad primum dico. quod istud est verum quod sol potest alium effectum causare et producere quia habet. duo principium productiua. vnum scilicet per quod producit radium. aliud per quod producit calorem: et sic de aliis. si tamen haberet vnum solum principium productiuum. et illud haberet terminum stantem et necessarium non poset aliud producere. sic est in proposito. Nam in divinis non est nisi vnum principium verbi scilicet vna memoria perfecta. et habet terminum adequatu. et semper stantem. et ideo non potest duo producere: sed vnum tantum.

¶ Ad 2m dico quod ignis bene habet terminum adequatum: et ideo si generto ignis geniti in ferro staret cum ferro ignito. nunquam primus ignis posset alium generare: sed non stat: quia non dependet ignis ab igne nisi in fieri. et non in esse: et ideo postquam ignis positus est in esse. iam non manet generatio: et sic priamus ignis potest alium generare: sed non est sic in proposito. natura quandiu stat productum et productio. et quia productum est necessarium. ductio est necessaria: ideo non potest in alium terminum.

¶ Ad 3m dico quod si homo tanta necessaritate portaret hoc talentum sibi pro nunc adequatum: quanta necessaritate homo est homo. numquam posset nisi hoc portare. non autem necessario semper portat hoc talentum: et ideo potest post illud aliud portare. pr autem tanta necessaritate quanta est pater hunc filium product: et ideo sicut sibi repugat non esse patrem ita sibi repugnat non producere eundem filium. qui est terminus adequatus sue positine.

¶ Ad 4m dico. quod si locus de penderet a locato essentialiter vel econverso. impossibile esset simpliciter quod per potentiae dei fieret idem corpus in diuersis locis sed quiavnum respicit aliud contingenter potest bene. Sic ergo patet euideneter quod stantibus istis 4or quod verbum sit a patre originaliter. et quod non sit nsi vnum principium totale. et quod stet eadem generatio. et quod ipsa sit necessaria generatio. Patet quod ratio habet euidentiam.

¶ Sed hoc sunt aliquae dubia. Primum est. quia adhuc videtur quod ratio petat principium. quia quando dicis habet terminum adequatum. tunc quaero aut intelligis intensiue aut extensiue. si extensiue petitur principium. si intensiue non habetur propositum.

¶ Dico quod ratio accipit intensiue: quandocumque enialiqua potentia habet productum adequatum intensiue. ita quod non potest in perfectius. et generatio vel productio illius adequati est necessaria et sempestat. sequitur quod ina positia non possit in aliud. Ista enim tria sufficiunt ad hoc quod non possit alius terminus produci.

¶ 2a difficultas quomodo per negioionem adequationis in termino vel negonnem termini adequati potest pater generare filium infinite perfectionis. Dico quod adequatio passiua est causa repugnantie. sicut rationale in animali est causa repugnantie ad irrationale: sed negatio rationalis facit anmal esse aptum ad recipiendum irrationale. Eodem modo dicendum est in proposito.

¶ 3a difficultas est vtrum ratio adducta possit habere efficaciam nulla posita prioritate inter patrem et filium scilicet origi nis. Dico quod non apparet quia simul essent pater et filius. stante ergo termino adequato memorie secunde in filio. staret in patre et tunc secundum idem signum repugnaret patri gignere. et filio similiter.

¶ Ad hyla. aueitas accipitur pro actu generationis. vel intelligitur de poet o modo et 4o modo dicta.