Quaestio 5

Quaestio. v. esse essentie realiter differat ab Tum esse xisterntie. quod sic. quia sicut se habet sapere ad sapientiam: ita esse ad essentiam: sed sapere est actus secundum sapinte. igitur etc.

¶ Contra l secundum ans. esse ens et essentia sunt: sicut lux lucens et lucere.

¶ hic sunt duo principaliter inquirenda. Primum est de ordine istorum. si scilicet essentia precedat existentiam. 2 si distinguuntur aliquo modo. ad primum de ordine inducto 4or conclusiones. Quantum Prima est. quod essentia rei creabilis non praecedit existentiam suam duratione: quia ordo duratio nis fundatur in extremis durantibus: sed extrema que non existunt. non durant. essentia autem ante existentiam non existit: cum existere sit effectus formalis existentie. ergo etc.

¶ 2a conclusio. quod essentia rei creabilis non praecedit suam existentiam ordine originis: quia nullum ens actuale originatur ab ente in potentia: sed essentia vt praecedit suam existentiam est ens in potentia. existentia autem sua est illud quo existit. ergo etc.

¶ 3a conclusio est. essentia talis precedit suam existentiam ordine naturae. quia creatio est posterior natura ipsa quae ditate cum omnis relatio sit posterior suo subiecto vel fundamento: sed ipsa creatio non potest esse posterior natura ipsa existentia creature. cum per creationem primo eximstat. ergo etc.

¶ Praeterea quecumque conueniunt alicuit in primo mo do dicendi per se: sunt priora omnibus que non conueniunt sibi in primo modo: sed in 2o modo vel alio modo: sed esse essentie conuenit essentie in primo modo dicendi per se. exi¬ stentia autem non. quia tunc non posset concipi essentia creata quin conciperetur eius existentia. ergo etc.

¶ Confirmatur. quia oe per iccidens est posterius eo quod est per se: sed existentia conuenit creature per accidens quiditas et finitas per se. ergo ista sunt priora existentia.

¶ 4a conclusio est. quod essentia talis precedit suam existentiam ordine perfectionis: quia omne quod est didigenere substantie excedit in perfectione quamcumque perfectionem secundam sibi aduenientem: que non partinet ad prim lud genus: sed existentia aduenit sic quiditati que est substantia directe.

¶ Confirmatur. quia summa nobilitas vniuscuiusque rei create attenditur. secundum genus et proprias differentias. ista autem non pertinent nisi ad quiditatem et ad esse essentie. ergo etc.

¶ Item magis excedit homo asinum in nobili tate. quam homo in actu hominem in potentia: cum ista sint infra eandem speciem et illa non: sed homo excedit asinum per solam essentiam. homo autem in actu hominem in potentia per solam existentiam. ergo videtur quod essentia sit nobilior existentia.

¶ Sed contra. istas conclusiones instatur quadrupliciter. Primo sic. quando est aliquid sub oppositis differentiis priuatiue oportet quod sit sub eis ordine durationis: sed essentia prius est sub non existentia quam sub existentia. ergo etc.

¶ 2o si. quia esse fluit ab essentia: sicut actus secundus a primo: et in talibus semper est origo.

¶ 3o sic. quia priori secundum naturam non repugnat fine posteriori existere. cum ab eo nullatenus dependeat: et tamen essentia sine existentia nullatenus existere potest.

¶ 4o sic. quia in essentialiter ordinatis eiusdem generis semper posterius est perfectius. Cum ergo existentia sit in eodem genere cum essentia. et sit posterior. videtur quod existntia fit perfectior.

¶ Ad primum dico. quod illud quod assumiter verum st. quando sub vtroque priuatiue oppositorum existit in actu illud tale: sed existentia non existit sub carentia existentie. et per consequens non oportet quod sit prius duratione.

¶ Ad 2m esse non pullulat ab essentia: quia ab extrinseca causa effectiua datur: sicut omne quod accidit alteri: nec etiam exi stere est actus secundus: sed actualitas prima.

¶ Ad 3m verum ssumit quando sunt realiter distincta et sunt quiditatia. per autem non sic. sicut patebit inferius.

¶ Ad 4m dico. quod verum est quantum ad quiditatiuas perfectiones subordipatas: sicut differentia specifica est postrema. non tamen est verum sraentum ad modos intrinsecos. cum differentia vltima sit nobi ior heceitate ipsa. vt patet.

¶ Sed hic sunt diffticul. ali que. Prima. quia non videtur bene posse intelligi cum esset tia sit sine pripio durationis in suo esse essentie: quin ordine durationis praecedat suam existentiam: quia dum est actualitur producta praecedit eam secundum naturam. aliter autem videtur eam praecedere antequam producatur. Illud autem: aliter: non potest intelligi nisi ponatur quod praecedat secundum durationem.

¶ Dico quod cum ordo iste naturae sit inter coexistentia et ea que simul sunt sine suc cessione. ista prius prioritas videtur esse secundum prioritatem durationis. Ideo enim prius erat producibilis: quia prius erat nata durare non alio modo.

¶ 2a difficultas est. quia licet priuatio non mensuretur in se aliqua duratione: tamen in materia dicitur precedere formam duratione: et similiter omnis creatura prius puratione dicitur fuisse nihil quam aliquid.

¶ Dico quod eo modo quo priuatio existit et durat. non videtur inconueniens dicere quod creatura prius duratione erat nihil: sed hoc non est nisi modo imaginato et potentiali: tamen secus est de priuatione: quia fundatur in aliquo actualiter existenti quare etc.

¶ 3a difficultas est. quia quando aliqua sunt correlatiam quocumque vnum est prius duratione et reliquum. cum vnum sine alio non possit durare: sed diuina vis productiua et producibilitas creature sunt correlatiua. Constat autem quod diuina productiuitas precedit duratione existentiam creature. ergo et producibilitas creature praecedet.

¶ Ad istud posset dici. quod omnia ista vera essent. si illa correlatiua referrentur adinuincem actualiter. Sed hoc non est verum: sed fundamentaliter tantum.

¶ 4a difficultas si per istam priorita tem intelligatur aliquid aliud quam quod existentia non est de ratio ne formali essentie: cum quiditas vltimate praecisa non sit nisi quiditas tantum.

¶ Dico quod non: sed exista radice deducuntur multa alia que oportet ponere consequenter vt patuit. ad 2m principale. oportet videre de quaesito scilicet Quatum vtrum esse et essentia differant. Et quantum ad hoc introducuntur quattuor conclusiones. Prima est. quod essentia non distinguitur ab existentia formaliter: quia quandotumque aliqua sunt totaliter idem quantum ad diffinitionem. illa non possunt formaliter distingui: sed homo in potentia et homo in actu sunt idem penitus quantum ad diffinitionem: et tamen homo in actu addit ad hominem inpotentia existentiam: quod non esset: si existentia diceret aliquam rationem formalem additam.

¶ Praeterea. illud quod non pertinet ad diffinitionem alicuius. nec in se est ratio formalis. illud non potest esse fundamentum istiusm distinctionis formalis: sed existentia non pertinet ad diffinitionem alicuius nec in se habet aliquam ratio formalem. ergo etc.

¶ Secunda conclusio. quod essentia creabilis et eius existentia non differunt realiter: quia in esse tialiter ordinatis et realiter distinctis. potest deus facere prius sine posteriori. vt alibi patet: tamen non potest producere essentiam sine existentia: quia omne productum necessario est existens.

¶ Item quandocumque sunt aliqua realiter distincta. si alterum ab altero discedat. illud quod remanet est reale. cum habeat propriam realitatem ab alio distinctam: sed essentia: recedente existentia: per adnihilationem: non remanet realis: cum nihil sit reale nisi actualiter existens. ergo etc.

¶ 3o sic. vbi non est res et res: illa realiter non differunt: sed essentia: vt prescindit ab existentia. non est res proprie. ergo etc.

¶ 3a conclusio est. quod essentia creabilis non sic distinguitur ab existentia: sicut quiditas a quiditate: sed sicut quiditas a modo suo intrinseco: quia existentia adueniens essentie non variat eius rationem formalem. nec constituit tertiam.

¶ Quarta conclusio est. quod ista distinctio est ex natura rei: quia quod se habet per indifferentiam ad aliqua duo: non potest esse penitus indistinctum ab eis. cum omne ens ad seipsum sit determinatum: sed essentia est indifferens ad esse et non esse. ergo etc.

¶ Con firmatur. quia quando quiditas est adnihilata. et tunc amota. est existentia ab ea. et stat quiditas cum eius opposito priuatiue scilicet cum non esse: quia essentia vere potest esse realiter et non esse.

¶ Secundo sic. illud quod conuenit alicui per accidens et non per se. non potest esse totaliter idem illi. quoniam idem sibiipsi non accidit: sed existentia accidit omni naturae create. cum non insit enim per se.

¶ Confirmatur. quia idem non potest esse contingens sibiipsi: sed omnis creatura est contingenter existens. ergo non sunt omnino idem.

¶ Tertio sic. quando sunt aliqua idem omnibus modis. cuicumque est vnum incompossibile et alterum: sed actualis existentia et potentia obiectiua sunt opposita. cum ex opposito distinguuntur. nec idem potest esse simul in actu et in potentia. Si ergo essentia et existentia sunt idem: sicut existentia sta re non potest cum potentia obiectiua: ita nec essentia.

¶ Confirmatur. quia deus potest facere essentiam non existere per adnihilationem. et tamen non potest face re quin homo sit animal. ideo etc.

¶ Quarto sic. Nam imaginamur quadruplicem quiditatem. extendendo nomen quiditatis. Quedam enim est quiditas que est necesse esse sicut deitas. Quedam est que est necessare non esse sicut chimera. Quedam est contingens esse: sicut naturarei create que non esse potest: et ideo contingenter potest esse. Quedam que est contingens non esse: sicut essentia rei creabilis: que sic non est. quod tamen potest esse: ideo autem deitas est necesse esse: quia est suum esse. ergo cum creatura non sit necessare esse. relinquitur quod ipsa non sit suum esse. et per consequens ecessario oportet ponere aliquam distinctionem inter essentiam et suum esse. Sicut enim omne quod est vel est quiditas vel modum sic omnis distinctio vel est quiditatiua vel modalis: sed inter essentiam et existentiam non est distinctio quiditatiua. ergo erit modalis.

¶ Sed pntra has conclusiones instatur quadrupliciter. Primo. quia ens diditur formaliter per actum et potentiam. existentia autem cadit sub actu. essetia subien potentia: sed quicquid cadit sub vno diuidentium. distinguitur formaliter ab omni cadete sub alio.

¶ 2o. quia per viam separationis probatur realis distinctio: sed hoc separatur essentia ab existentia per adnihila tionem: et manet ipsa non manente.

¶ 3o. illud quod conuenit alicui per accidens: non est ei intrinsecum: cum autem secundum praedicta ipsa existentia conueniat per accidens essentie: nec erit sibi intrinseca: et sic non erit modus intrinsecus eius.

¶ 4o. quia ita accit existere existentie: sicut essentie: et tamen non differt existentia ab existere ergo eodem modo de essemtuia.

¶ Ad primum dico. quod illa diuisio non est formalis. sed modorum intrinsecorum: sicut quando ens diuinditur per finitum et infinitum. Aut est diuisio modi et priuationis sue: et ideo non est imaginandum quod sit diuisio formalis: vt quiditatiua.

¶ Ad 2m dico. quod separatio est quando vtrumque extrenmum existit distinctum ab alio: sed hic recedente existentia: iam alterum extremum non existit: nec manet: quia manere est durare: durare autem praesupponit existere.

¶ Ad 3m dico. quod tale est extrinsecum: hoc est: non quiditatiue intrinsecum: et tamen est ita intrinsecum: sicut inferius est intrinsecum suo superiori: sicut heceitas naturae: et vere potest dici intrinsecum: quia non egreditur ad aliud genus.

¶ Ad 4m dico. quod existem accidit existentie: exi tens enim dicit concretum constans ex essentia et existentia: quorum ptingens est coniuctio. non tamen existentia accidit existentie: et ideo nullum tertium resultat ex coniuctione eorum.

¶ Sed hic sunt difficultates. Prima est. quia. enim essentia non capit esse. eo quod praehabeat. existentia autem capit: videntur ex hoc distingui realiter.

¶ Dico quod hoc verum esset si vtrumque esset reale: sed vt. supra dictum est: vnum eorum non est reale.

¶ 2a difficultas est. vtrum existentia capiat esse: Dico quod essentia proprie est illud quod deducitur ad esse de non esse. Existentia autem non sic deducitur: sed est ipsummet esse: ad quod ipsua essentia deducitur: sicut ad illud quod est.

¶ 3a diffecultas est. si ista actualis existentia est modus intrinsecus: sit complexio ita necessaria sicut ista homo est animal. Si sic. ergo est in potentia obiecntiua. eo quod nulla propositio est necessaria: cuius termini non sunt in potentia obiectiua. Potest dici. quod est necessaria: positis terminis.

¶ Ad argumentum patet.