Quaestio 6

Quaestio. vi. ad veritatem propositionis requraTum turentitas terminorum. Quod non. quia Aug. de vera relig. circa principium dicit. quod regule eterne sunt de terminis qui non sunt eterni.

¶ Contra. quia omnis passio praesupponit subiectum: sed veritas est passio terminorum adinuincem. ergo etc.

¶ hic sunt. 4. modi dicendi. Primum est. quod ad veritatem propositio nis non solum requritur entitas terminorum: sed etiam existentia rei: vnde dicunt quod ista: homo est animal. non fuit vera ante mundi constitonem quia non erat homo nec animal.

¶ Sed contra istum modum arguo quadrupliciter. Primo secundum Aug. de vera relig. et. 5. de tri. vbi dicit. quod iste propositiones sunt per se note. et regule eterne et in commutabiles.

¶ 2o. quia cuiuslibet contradictionis altera pars est vera necessario. sed ante mundi constitionem non fuit vera sua contradictoria. quia tunc fuisset vera ab eterno: et omne eternum est necessarium. et sic numquam falsificari potuisset.

¶ 3o. quia eadem ratione deus verificasset istam ex tempore: omne totum maius est sua parte: et omne quod fit ex tempore est contingens. quia potest aliter se habere: et sic posset esse falsa.

¶ 4o. quia tunc veritas demonstrata esset nobis incerta: vt si sit demonstratum: quod angelus est substantia spiritualis et simplex: quia deus nobis ignorantibus potest destruere omnes angelos: et sic illa veritas non remanet: licet sit demonstrata. Ideo dico. quod illa eternaliter est vera: sicut omnis necessaria alia.

¶ Et confirmatur. quia isti concedunt quod ante mundi constitionem homod fuit producibilis: sed prius fuit homo animal quam producibilis: cum animalitas insit sibi in primo modo dicendi per se. et producibi litas in 2o. ideo enim est producibilis. quia habet talem quiditatem: sicut homo: ideo est risibilis: quia habet talem diffinitionem.

¶ 2us mo dus dicendi est. quod ad veritatem propositionis requritur entitas reali: terminorum. non tamen existentia. quia ad hoc quod verificentur propositiones quiditatiue: ab eterno oportet ponere totam praedicamen torum realitatem et coordinationem eternam.

¶ Sed iste modus non videtur probabilis: quia plura realia ante mundicreationem catholici non ponunt communiter: nec plura eter na: nec etiam est necessarium ponere. quia sicut homo non existebat animal prius quam crearetur quamuis esset animal: ita nec realiter fuit animal.

¶ 3us modus dbi est. quod ad veritatem propositionis nullum esse requritur terminorum: sed tantum sufficit quod si termini essent quod inasceretur necessario mutua habitudo. quia ante creaionem mundi termini propositionum que formantur de creabiibus sunt penitus nihil: et tamen dicimus eas esse veras.

¶ Sed contra hoc modum arguo quadrupliciter. Primo. quia veri tas rerum incommutabilium esset tantum conditionata: cum constet in habitudine terminorum. quam non ponunt nisi conditionatam.

¶ 2o. quia omnis habitudo inter aliqua extrema: praesupponit illa: sicut relatio terminum et fundamentum praesupponit necessario. Cum ergo ab eterno homo est animal: et illud esse dicat habiludinem et copulam: oportet in aliquo esse praesuppone re hominem et animal.

¶ 3o sic. nam veritas de contingenti esset ita certa. sicut de necessario: nam posita existentia hominis et humanitate: homo necessario existit: et tamen ista est contingens.

¶ Se quitur etiam quod ista fuit vera ab eterno: homo existit: sicut ista: homo est animal: vel quecumque alia necessaria.

¶ 4o. quia veritas conditionata non manet nisi manente conditione: sed ista conditio scilicet potetia terminorum propositionis in esse secundum eos abeterno non manet: ergo non manet ipsa veritas: et sic ista non fuit vera ab eterno: homo est animal.

¶ 4us modus dicendum est: quod ad veritatem propositionis sufficit entitas terminorum. in aliquo intellectu quantum ad istas regulas. quia mox vt termini concipiuntur: formatur ipsa veritas: vel ipsa complexrio.

¶ Sed contra hoc arguo quadrupliciter. Primo sic. de intellectu nostro. si enicognitio intellectus nostri verificaret aliquam regulam talem: tunc veritas illa esset ita contingens vel contingentior quam sua causa. quae est simpliciter contingens. Et eodem modo arguitur de intellectu angelico.

¶ 2o sic. nam aptitudinalis cognit. si ponatur: prece dit actum rationis: cum ergo hec veritas fuerit ante cognoscibilius quam cognita: oportebit recurrere ad aliud esse quam ad esse rationis: quia illud solum habet semper cognitatem actualem.

¶ 3o sic. de diuino intellectu. quia homo est animal formaliter: sed nullus conceptus ntellectus diuini est animal formaliter. sed tantum supereminenter. et ideo sequitur euidenter quod veritas formalis istius propositionis sicut eius entitas: oportet quod ad aliud esse referatur.

¶ 4o sic. nulla veritas per se dependet ab aliqua veritate contingenti siue per accidens. hec est de se nota. quia prius non dependet a posteriori. sed ista. homo est animal. est veritas per se nota. ista homo est intel lectus siue a deo: siue ab alio: est contingens. ergo etc.

¶ Ideo videtur multis esse dicendum quod veritas talium propositionum necessariarum requirit entitatem terminorum: vt entitas ab omni existentia ab strahit: et vt entitas cuiuslibet siue propria quiditas a deo formaliter est distincta. hoc autem est secundum quiditatiuas rationes et isto modo tales quiditates sunt vere entia: eo quod quicquid supponit rationem inferioris: et superioris. praedicameta autem upponuntur rationi cuiuslibet substanti et praedicati talium propositionum. ergo et ens quod est superius ad praedicamenta.

¶ Sed hic sunt aliqua dubia.

¶ Primum. si est eadem regulade propositionibus contingentibus et necessariis: Dico quod non. quia ad veritatem propositionum contingentium requritur non solum entitas. sed etiam existentia terminorum. pro eo quod praedicatum inest per accidens suo subiecnto. et in esse quiditatiuo non insunt nisi illa quae im¬ sunt per se: eo quod talia nullam habent causam scilicet efficientem: sed omne per accidens inest a causa extrintcea. sed in necessaris vt per se nonium est. non requiur existentia actualis.

¶ 2m dubium. si est eadem reglsa de proposi nibus affirmatiuis et negatiuis. Dico quod non in propositionibus negatiuis necessaris. quia ista est necessaria homo non est chimera: et tamen alter terminorum non cadit sub ente: cum sit ens prohibitum nisi sicut homo mortuus sub homine. nec etiam in contingentibus: vt videtur quia hominem esse album requrit terminorum existentiam: et tamen non eius negatiua. quia ista. homo non est niger: non requrit existentiam vtriusque termini: quia nec hominis forte: nec nigredinis.

¶ 3m du bium: si eadem regula est de possibilibus et impossibilibus: Dico quod non. quia omnia possibilia cadunt sub ente: et non termini impossibiles. Unde quando dicitur: chimera est chimera: si ista sit vera: nullam tamen entitatem habent termini.

¶ 4m dubium. si eadem regula est informalibus propositionibus et modalibus: Dico quod non. quia ista ponitur vera: actualitas et existentia sunt modi intrinseci: ficut ista. homo est animal. et tamen existentia vel actualitas non ponitur in potentia obiectiua nec in esse quiditatiuo vt superius fuit declaratum. E ideo illa quae est modalis non videtur nisi secundum quid vera ante productionem in se: sed in potentia obiectiua. Alie autem formales ponuntur simpliciter vere in potentia obstentia.

¶ Sed rema. difficultas. si ex habet quod homo est animal rationale ante creationem sit necessarium ponere esse essentie ante creationem. Dici potest quod sic formaliter. licet non realiter: quia si homo est animal ergo secundum illud esse quo est animal est. per locum a parte in modo: cum animal non diminuat de ratione termini determinati.

¶ Praeterea. omne concedunt hominem esse animal ab eterno: aut ergo secundum esse essentie: aut secund esse existentie. Dicunt quod secundum esse essentie. quia complexio est essentialis. si autem sic dicatur: tunc habetur intentum: cum omne quod inest per esse essentie praesupponat illud: sicut effectus formalis suam cam. et qui praesupponit ponit tale esse: ergo secundum tale esse.

¶ Praeterea. si homo non est: homo non est animal. per locum a toto in modo. quia licet non inferatur a 2o adia cente ad 3m in esse existentie. tamen bene in illo esse secundum quod sfit copula: quia si praedicatum inest et copula praedicati inest.

¶ Praeterea esse essentie non est aliud a ratione diffinitiua et a quiditate: et isti concedunt rationem diffinitiuam ab eterno. cum concedant verita tem. et per consequens entitatem illius propositionis: cuius diffinitio est pars essentialis. Qui autem ponit totum non potest negare partem positiuam.

¶ Ad arg. patet. quia ille regule non sunt eterne formaliter: sed supeminenter in mente diuina. In se autem non sunt eterne: sed abstrahunt ab omni duratione.