Quaestio 2

Quaestio. ii. quero. Utrum incomposEcundo sibilitas rei fiende sumatur ex parte dei. Quod non. quia est omnipotens.

¶ Contra. ab eodem est possibi litas rei et eius oppositum. ergo etc. quattuor modi dicendi. Aliquin enim hic sunt dicunt. quod totum prouenit ex parte creature fiende. quia deus quantum est ex se posset: sed creatu ra non est capax: sicut deus posset facem quantum est ex se creaturam infinitam: sed tamen quia creatura non est capax infinitatis. ideo hoc est impossibile. NRatio autem generalis est. quia omnis defectus prouenit ex parte creature: et non ex parte dei.

¶ Alii dicunt oposium. quia antecreationem nihil est nisi deus: et ideo ante creationem non est nisi denominatio extrinseca. et ideo oportet ad hoc deuenire: quod ideo chimera non est producibilis: quia deus non habet virtutem producendi. Alie autem creature ideo sunt producibiles: quia deus habet virtutem producendi. Tota autem ratio est. quia ante creationem nihil est quod dicatur pruducibile vel non producibile simpliciter. Alii dicunt. quod hoc prouenit ex vtroque: si cut enim possibilitas rei fiende prouenit: quia deus habet vim productiuam eius: et ipsa habet producibili tatem. Ita impossibilitas prouenit ex eo quod deus non potest facere: et ipsa non potest fieri. Alii dicut. quod hic non est causa querenda: quia necessarium est quod aliquid sit roducibile: et aliquid sit productiuum: necesse est etiam quod impossibilia sint improducibilia. Sed nullum istorum modorum dicendi intelligo.

¶ Ideo contra eos arguo i contra primum arguo quadrupliciter. Primo sic. Impossibile est quod aliquod motiuum sit motiuum nisi respectu alicuius mobilis. ergo a simili impossibile est quod aliquod productiuum fi¬ productiuum nisi respectu alicuius producibilis: alias es set productiuum improducibile: sed. per te. deus habet vim productiuam infinitatis: ergo infinitum est producibile.

¶ 2o sic. Ni hil dabet poni frustra: maxime in deo: sed si in deo esset vis productiua: et nihil esset producibile: tunc esset illa vis frustra deo. quia frustra est illa potentia quae non reducitur ad actum.

¶ Confirmatur. quia producens non potest esse producens nisi respectu ali cuius producti ergo productiuum non potest esse productiuum nisi respectu alicuius producibilis. Antecedens patet consequentia est manifesta. quia sicut se habet producens ad productiuum: ita productiuum ad producibile.

¶ 3o. Omnis potentia sufficiens et perfecta que non potest exire in actum est impedita: sed nulla potentia in deo est impedita: ergo potest exire in actum: hoc autem est impossibile: ni si aliquid dicatur producibile.

¶ 4o sic. sicut intelligibile est obiectum adequatum intellectus: ita producibile est adequatum obiectum potentie productiue. sed ad hoc quod deus: intelligat necessario requiritur intelligibile: vel etiam ad hoc quod intellectus possit intelligere. ergo oportet esse aliquid producibile: si aliquid dbeat produci: vel si aliquid est productiuum. Ideo videtur mihi quod implicat contradictionem quod aliquid fit productiuum nisi aliquid sit producibile. Illud aut est ens in potentia obiectiua.

¶ 2o arguitur contra 2m sic. Possibile et impossibile contradicunt. Aut ergo creatura est ex natam sua producibilis: et tunc ex parte dei potes rit produci. Aut non est producibilis. et tunc sequitur quod ex parte dei non poterit produci.

¶ 3o contra 3m modum. quia non videtur dicere nisi idem per idem. Cum enim queritur quare potest hoc fieri et illud non: Respondetur. quia deus potest hoc facere et illud potest fieri. Et ex alia parte. quia deus non potest hoc facere. et hoc non potest fieri.

¶ 4o contra 4m modum. quia licet contra necessario sit vera. tamen querimus causam inferentem. Eodem modo hic non enim querimus causam effectiuam quare hoc sit pruducibile: sed querimus causam que redditiua sit rationis istius veritatis.

¶ Dico ergo quod res ex sua ratione formali habet quod sit producibilis: quia producibilitas est per se passio eius scilicet rei producibilis. et ideo ex quiditate hominis: qui cognosceret eam posset demonstrare quod esset creabilis. Eodem modo de producibilitate: sicut ex quiditate hominis posset demonstrari quod est risibilis.

¶ Quantumcumque enim creatio siue productio: siue actus ridendi homin accidant tamen aptitudines naturales ad ista de eo possunt demonstrari. Quando ergo queritur causa passionis non dicitet alia causa assignari nisi diffinitio rei formalis. Et ideo quare deus est productiuus: cognoscens dei quiditatem: posset demonstrare. Similiter quare res est producibilis: ex quiditate ipsi rei. Eodem modo de impossibilitate. Supposito enim quod habeant talia impossibilia quiditates: sicut supponimus quod habeant rationes formales. Tunc dico. quod ex ratione formali chimere potest ostendi quod non est producibilis. In incompossibilibus autem patet magis euidenter: ex ratio ne enim formali nigredinis potest demonstrari quod ipsa est albedini incompossibilis. posito quod ita sit. Si aut non tunc accipiatur in aliis.

¶ Sed contra ista arguo. Primo. quia passio conueniens multis. oportet quod habeat aliquam ratione communem: sed producibilitas conuenit omnibus creaturis ergo per aliquam rationem communem: non ergo ratio propria cuiuslibet creati erit ratio istius passionis.

¶ 2o sic. Omnis respectus dependet a termino et a fundamento: sed producibilitas dicit respectum: terminus autem ipsius est productiuitas: ergo dependet a productiuitate: et per consequens pro ductiuitas est prima causa producibilitatis creature.

¶ 3o. quia deus in genere cause exemplaris causat res in potentia obiectiua: sed ipsa potentia obiectiua non est nisi ipsuam producibilitas. ergo illa producibilitas a deo causatur.

¶ Ad primum dico. quod illa regula est vera de passionibus non transcendentibus: non tamen est vera de passionibus transcendentibus. Nam simpliciter simplicibus et primo di¬ uersis non est quiditas communis: alioquin contradictio includeretur. tamen hoc non obstante alique passiones communes eis insunt. quia simplicitas et primo diuersitas possunt demonstrari de eis per quiditates earum. Ita dico in proposito. quod producibilitas est passio conueniens homini. et angelo et omnibus creaturis. Non oportet tamen per communem rationem.

¶ Ad 2m dico. quod relatio formalis dependet a termino: sed non fundamentalis. quia deus nec aliquid indeo potest aliquo modo dependere. Deus tamen habet vere vim productiuam respectu alterius a se: et sic ad aliud. est ista ratio autem videtur pullulare a natura fundamenti: eo modo quo passio pullulat a subiecto.

¶ Ad 3m dicumo quod ante omne creari in creatura esse: quia ante illud quod est ad aliud oportet preintelligere illud quod est ad se. Unde oportet ad aliud et rationem relatiui in ad se et in rationem absoluti resoluere. Illud autem absolutum quod intelligitur praeuenire omnem causalitatem: intelligo esse quiditatem in qua omnis talis respectus fundatur. Ideo dico quod quiditas secundum quod abstrahit ab omni respectu: et vt est depurata ab omni eo quod non est quiditas: nec est creata nec non creata. Tunc quando dicitur esse quod habet a deo habet: dico quod adhuc preintelligitur in sua quiditate.

¶ Ad argumentum patet.