Quaestio 3

Quaestio. iii. queritur. Utrum deus possit Ertio facere aliquid quod implicat contradictionem. Quod sic. quia extrema contradictionis minime distant.

¶ Contra. construendo vnum: die S struitur reliquum: ergo non possunt simul manere. duo dicta primum est. de hic introducuntur potest facere duo cumtradictoria in eodem instanti: quia mensura contradictoriorum non sunt signa temporis vel durationis. sed signa nae. ita quod in alio et alio signo naturae habent esse.

¶ Contra istud arguiter. Primo sic. quandocumque sunt aliqua quae ex suis rationibus formalibus habent incompossibilitatem. vbicumque inueniuntur eadem inconpossibilitas erit: sed ita saluatur ratio formalis cuiuslibet extremi contradictionis in vnico instanti: sicut in toto tenpore. ergo si sunt incompossibilia in toto tempore: sicut omnes asserunt: erunt incompossibilia in vno instanti. Sequi tur etiam quod si sunt compossibilia in vno instanti: quod erunt compossibilia in toto tempore. Maior patet. quia illa incompossibilia sunt ex suis rationibus formalibus: quo rum vnius ratio est alterius destructiua similiter tota ratio formalis albedinis est in quolibet instanti.

¶ 2o sic. Im possibile est quod vnum indiuiduum sit in diuersis speciebus simul: sed hoc posito scilicet quod contradictoria possint esse simul. poterit vnum indiuiduum esse sub diuersis speciebus. ergo etc. Maior est de se nota. Minor patet. quia multo plus repugnant contradictoria quam disparata scilicet ignis et non ignis quam ignis et aqua. Si ergo non obstante repugnantia contradictoriorum: possunt ipsa esse simul. multo ma gis ignis et aqua.

¶ 3o sic. Impossibile est contradictoria simul esse vera. sed posito quod in eodem instanti sint vera: sunt si mul vera: ergo impossibile est quod sint simul in eodem instanti.

¶ 4o confirmantur omnia ista per primum principium complexum. quia non conuenit eidem simul esse: et non esse: affirmari et negari. ergo contradictoria simul esse non possunt. sed ponuntur simul si ponuntur in eodem instanti. ergo impossibile est quod ponantur in eodem instanti simul vel tempore.

¶ Contra in eodem instanti est generatio et corruptio. ergo esse et non esse.

¶ 2o. quia aliqua sunt que habent esse solum per instans et in eodem destruuntur. ergo simul sunt et non sunt.

¶ 3o. quia sol prius natura est non lucidus quam lucidus: et in 2o signo nature est lucidus: ista autem signa sunt in eodem instanti temporis: ergo lucidus et non lucidus que sunt contradictoria: sunt in eodem instanti.

¶ Quarto quia pro primo signo originis filius non est in diuinis. pro 2o autem est. Primum autem signum et 2m originis sunt in eodem instanti eternitatis: ergo in eodem instanti eternitatis filius est. et filius non est. quae sunt contradictoria.

¶ Ad primum dico. quod in eodem instanti est generato et corruptio. et per consequens esse et non esse forme: non tamen eiusdem. In illo enim instanti in qui est generatio forma cuius est generatio est. et in eodem est corruptio non illius forme cuius est generatio: sed alterius. et sic illius alterius est corruptio: et sic illa non est. esse autem et non esse respectu diuersorum non sunt contradictoria.

¶ Sed quomodo potest forma corrumpi quae non est: Dico quo due regule declarant propositum. Prima est: quod in successiuis non est simul fieri et factum esse: nec corrumpi et corruptum esse: et ideo in istis semper dum res corrumpitur aliquid eius est: et dum generatur semper aliquid eius non est.

¶ 2a reglasia est. in instantaneis et in indiuisibilibus simul est fieri et factum esse: destrui et destructum esse.

¶ Ad propositum ergo dicequod in illo instanti in quo est corruptio instantanea: nihil illius forme est quia tunc est primo destructa.

¶ Similiter in codeminstanti forma cuius est generatio simpliciter est: quia facta est. Imaginandum ergo est. quod quando generatur ex igne aqua: ignis habet senper esse in toto tempore: sed in vltimo instanti istius temporis habet primo non esse: et in illo instanti est corruptio. Similiter aqua pro tote tempore praecedente habet non esse quandiu ignis habet esse. In vltimo autem instanti tunc aqua primo est et generatio illius: ita quod non est imaginandum quod in illo vltimo instanti ignis sit et postea non sit: sed in toto tempore est: et in illo instanti ignis non est. similiter forma que generatur in instanti in quo generatur nullum habet non esset sed tantum in toto tempore precedente. sed in illo instanti primo est

¶ Sed dices. quando forma corrumpenda vltimo habet esse forma generandi vltimo habet non esse. Dico quod si imaginare mur quod instans instanti succederet: tunc impossibile esset videre quin in istanti praecedenti istans generationis et corruptionis: ille forme vltimo haberent esse scilicet corrumpenda: et non esse scilicet generanda. Sed illa imaginatio falsa est: sed cut ostendam in 2o.

¶ Imaginandum est ergo quod sicut punctus non succedit puncto. sed punctus linee: nec instans instanti: sed instans tempori: et sicut in tempore vt praeceditur ab instanti: non est dare vltimam partem: quin adhuc illa sit diuisibilis. Item non est dare quin forma generanda habuit vltimo non esse: nec forma corrumpenda habuit vltimum esse. quia nulla est talis mensura: nisi temporis cui repugnat.

¶ Ad 2m dico. quod impossibile est quod aliqua res habeat esse in illo instanti in quo est sua destructio: intelligendo de instantaneis. Quando autem arguitur de radio. quod non durat nisi per instans. Dico. quod in instati generatur et est: non autem corrumpitur in illo instanti.

¶ Si dicas. quando corrumpitur. Dico quod corruptio instantis vel radii non est nisi cessatio radii: et illa non habet propriemensuram. Sed si ponitur quod sic. tunc dico. quod sicut cessat in toto tempore: ita corrupitur in toto tempore sequente illud instans Si autem queras. quando primo non est. Dico quod hic respondendumest sicut superius de forma corrumpenda quando vltimo est: sicut ibi non est dare vltimum esse: ita hic non est dare prio non esse. quia hoc est in tempore: cui repugnat assignare primum in partibus suis.

¶ Ad 3m dico. quod extrema contradictionis habent esse in rerum natura: sed illa non sunt contradictoria: nec inter ea est proprie contradictio: nisi sit eiusdem et secundum idem. Unde lie album et non album sint in rerum natura: que sunt extrema contradictionis: tamen non album in lapide: et album in equo non opponuntur contradictorie. quia non sunt respectu eiusdem. Eodem modo dico in proposito. Sicut enim esse risibile in secundo modo: et non esse in primo modo non sunt contradictoria ita nec solem non esse lucidum prius natura: et posterius esse. licidum.

¶ Ad 4m eodem modo dico. Esse enim filium in 2o signo originis: et non esse filium in per signo non contradicunt. sicut filium esse filium: vel esse ab alio. et filium non esse patrem: vel non esse a se: ista vt patet non contradicunt. dictum cuiusdam doctoris est. quod aliquoSecundum sunt. que includunt repugnantiam in primo modo: sicut homo et non rationale: asinus et non irrationale Et talia deus non potest facere simils: quia nulla potentia est ad ista Alia autem sunt quae includunt contradictionem solum in 2o modo: sicut homo et non risibile. Et de isto ponit ipse doctor. quod deus potest super talem contradictionem: et sic super aliquam. quia super istam secundi mo di.

¶ Sed contra illud est quod fuit alias probatum. quo scilicet deus passionem a subiecto separare non potest.

¶ Sed arguo praeter hoc sic: suppono enim quod mobilitas sit passio celi: et in 2o modo di catur de celo. Probo ergo. quod deus eam a celo separare non potest. Deus est motiuus celi: et impossibile est deum non esse motiuum: ita quod faciat aliquid propter quod sequatur quod non sit motiuus Tunc sic. omne motiuum necessario alicuius mobilis est motiuum et si est motiuum celi: necessario celum est mobile ab eo. Si grgodeus auferret mobilitatem a celo: caelum non esset mobile ab eo: sed si caelum non est mobile a deo: deus non est motiuus celi: ergo auferendo mobilitatem a celo: auferret motiuitatem a se ipso: quod est impossibile. Similiter potest argui de risibili. non enim deus potest facere quin ipsemet posset actum ridendicausare in homine. ergo impossibile est quod faciat quin homo sit receptiuus actus ridendi. sed eoipso quod receptiuus est actus ridendi: est risibilis: ergo impossibile est quod deus faciat hominem esse non risibilem.

¶ Secundo sic. quando aliqua conueniunt alicui per se: conueniunt sibi siue in actu: siue in potentia. Probo istam. quia per diffinitionem eandem semper eadem passio demonstrari potest. Eadem autem diffinitio est existentis in actu et in potentia. sed deus non potest facere oppositum eius: quod conuenit alicui in potentia obiectiua. quia ea quae conueniunt in potentia obiectiua. conueniunt necessario. ergo deus passionem conuenientem quiditati in potentia obiectiua non poterit separa. re.

¶ 3o sic. conclusionem demonstratam ex necessariis impossibile est esse contingentem. similiter per se notam impossibile est esse falsam Sed vtrumque ex dictis illius doctoris sequitur ergo etc. Probo minorem. Illa propositio est contingens cuius opposita que nunc est falsa. potest esse vera. Accipio ergo istam conclusionem: homo est risibilis: sepata risibilitate: ista quae prius eralfalsa scilicet homo non est risibilis: nunc est vera: ergo sua opposita est contingens. Quantum ad secundam partem patet minor. quia conclusione existente falsa: necessario aliqua praemissarum est falsa. Si ergo conclusio demonstrationis potest esse falsa. ergo necessario ma ior vel minor: que sunt per se note: erit falsa.

¶ 4o argentum sic. impossibile est contradictionem de primo modo fieri: sed ad illam de 2o modo sequitur illa de primo modo. ergo impossibile est illam de 2a modo fieri. Maior: per te: nota est. Probo minorem. quia idem iudicium est de omnibus de 2o modo. Accipio istam negatiuam: homo non est asinus: ista est per se nota in 2o modo: non in primo modo. quia nulla negatio est de primo modo alicuius positiui: ergo de 2o modo. Auferatur ergo ista negatio et ponatur suaaffirmatio opposita scilicet ista. homo est asinus: sed ista includit contradictionem in primo modo. ergo ad destructionem praedicati de 2o modo sequitur implicatio contradictionis in contradictoriis de primo modo. Ista autem est impossibilis. ergo similiter implicatio contradictionis de 3o modo.

¶ Ulterius dato quod deus posset separare risibilitatem ab homine: non videtur aliqua contradictio sequi nec primi modi: nec secundi quia nulla contradictio est quando sola altera pars contradictionis est sicut. hic est. ergo hic nulla est contradictio.

¶ Praeterea. quando aliqua ex suis rationibus formalibus habent incompossibilitatem ad quecumque applicentur: illa sunt incompossibilia: sed contradictoria ex suis rationibus formalibus sunt incompossibilia. ergo non poterunt simul esse.

¶ Praeterea. non minus repugnant contradictoria de 2o modo quam contradictoria per accidens. sed deus non potest facere contradictoria per accidens. vtposte. quod idemsit album et non album. ergo nec risibile et non risibile.

¶ Ideo videtur mihi esse dicendum quod tenendo veritatem inuincibilem primi principii complexi accipiendo contradictoria secundum ratio¬ nem formalem contradictoriorum. ipsa non possunt verificari. nec simil esse vera.

¶ Sed contra hoc arguo dupliciter. Primo sic. deum potest facere illud quod non est omnino impossibile: sed nihil est omnino impossibile nisi quod includit contradictionem in primo modo. ergo omne illud poterit de facere.

¶ 2o sic. illud quod est impossibile in 2o modo. non est in possibile in primo modo. sed quod non est impossibile in per modo: est simplicite possibile. ergo quod non est impossibile in primo mo potest simpliciter fieri. ergo a deo potest simpliciter fieri. huiusmodi est non risibilitas in homine.

¶ Ad primum dico. quod aliqua sunt impossibilia absolute. et talia sunt impossibilia simpliciter. Aliqua sunt impossibilia solum in diterinato genere

¶ Tunc ad argumentum dico. quod quicquid est deo in possibile: est impossibile accipiendo in genere: sed tamen inter impossibilia que sunt in genere sunt gradus secundum Aug. sicut et inter falsa. E enim fit impossibile quod deus faciat asinum angelum tamen impossibilius est quod faciat eum deum. Similiter dico quod dato quod destructio conclusionis fit impossibilis tamen destructio principii est magis impossibilis. Unde opposita per morum principiorum sunt falsissima. Cicet etiam opposita verarum onclusioum necessario sint impossibila. vt patet.

¶ Ad aliud dico. quod non sequitur: homo non est risibilis in primo modo: ergo non est risibibius simpliciter. quia potest esse risibilis in 2o modo vel per accidens: vel quocumque alio modo praeterquam in primo modo. Eodem modo in proposito: non sequitur. non est impossibile in primo modo: ergo non est simpliciter impossibile. quia dato quod non sit impossibile in primo modo: cum hoc stat quod sit impossibile in 2o modo.

¶ Ad argumentum patet.