Quaestio 7

Questo. vii. Queritur. vtrum deus concurEptimo rati omniefectu cause secundae efficientis. quod non. quia deus sinit causata agere secundum proprios actus vel motus. secundum Augu.

¶ Contra. scribitur quod deus fecit celum et terram. et que celi ambitu continentur. modis dicendi hereticorum. volunt hic omissis dicere aliqui. quod non videtur necessitas ponendi quod deus agat immediate ad quemlibet effectum: quia vbicumque inueniuntur sufficientes cause respectu aliquorum es fectuum. non oportet ad alias causas recurrere: sed in creaturis inuenitur sufficiens causa multorum effectuum causatorum: sicut ignis sufficienter continet calorem. et sol suos effectus. ergo videtur quod non sit necessarium ponere quod deus agat immediate.

¶ Sed contra arguo duplici via. Primo per rationes sumptas ex parte dependentie. 2o per rationes ex parte contingentie. Arguo ex prima via 4r. Primo sic. Omnis effectus in vniuerso dependet essentialiter a primo illa autem dependentia non inest eis nisi dependeant et in fieri et in esse: sed non dependent in fieri a deo in genere cause materialis: nec etiam formalis. ergo efficientis vel finis: sed illa causalitas respicit actualem existentiam. sequitur ergo quod si ipse radius habet dependentiam essentialem ad deum oportet quod dependeat ab eo in fieri et non in esse tantum. Tunc vltra a quocumque dependet res in fieri. ab illo causatur: sed a deo est omnis effectus in fieri. ergo a deo causatur omnis effectus effectiue. quod autem dependeant in fieri. patet de instantaneis in quibus est simul fieri et factum esse: sed in facto esse de pendent. ergo et in fieri: cum impossibile sit quod in eodem instanti dependeant et non dependeant. in eodem autem est fieri et factum esse.

¶ 2o arguo sic. quandocunque aliquid dependet a primo precise. mediante aliquo a quo immediate dependet. et mediam te illa dependentia dependet a primo cessante dependentia ad illud aliud. cessat dependentia eius ad primum. Ista est de se nota. Sed: per te: ignis causatus non dependet a deo. nisi mediante igne causante a quo immediate dependet. ergo cessante dependentia ignis geniti ab igne generante. cessabit dependentia ignis geniti a deo. Constat autem: per te: quod ignis generans non est causa ignis geniti. nisi in fieri. ig tur ignis genitus non dependet nisi in fieri. In temporeergo sequente instans generationis a deo non dependebit. cum non dependeat amplius ab alio igne.

¶ 3o sic. quando cunque sunt due dependentie: quarum vna est contingens. alia necessaria. illa non possunt esse eadem dependentia. contingens enim et necessarium necessario arguunt distinctionem: sed omnis dependentia qua effectus dependet a causa secunda: est contigens. Probo quia effectus posset fieri totaliter a deo. et tunc non dependeret a causa secunda. contingenter ergo dependet ab ea. Constat autem quod dependet omnis effectus a deo necessario ergo distinguuntur.

¶ Si dicas. concedo quod dependet: sed non sequitur. ergo causatur ab eo.

¶ Istud nihil valet: quia omnis dependentia videtur sufficienter reduci ad aliquod genus tause. Similiter non restat via probandi aliquid esse causam aliculus. si potest dpendere et non causari.

¶ 4o arguo sic. omnis creatura dependet a deo: sed non dicitur creatura respectucreature. eo quod ab ipsa non creatur: sed solum respectu dei ergo necessario omnis creatura a deo efficienter dependet. quod est propositum.

¶ Confirmo conclusionem istarum rationum dupliciter. Primo sic. nullius agentis actio est independentior suo principioelicitiuo vel actiuo: sed omne productiuum crea¬ tum habet dependenter esse. ergo et agere habet dempendenter: sed non ageret dependenter nisi prius concurreret ad agere eius. et per consequens terminus actionis erit a per immediate. quod est propositum.

¶ Praeterea nulla res est in vniuerso que a deo non dependeat. ergo agere agentis creati dependet ab eo.

¶ Con firmatur 2o sic. quandocumque aliqua dependentia est idem realiter fundamento. pro quocumque instanti durationis est fundamentum. illa dependentia sibi inest: sed dependentia creature ad deum: vt ostendetur in secundo. est idem realiter ipsi creature. ergo pro quocumque instanti est creatura. pro eodem est ipsa de pedentia: sed in instanti quo fit creatura est creatura. ergo in eo. dem instanti quo fit creatura ipsa dependet a deo. Maior est non. alioquin posset separari.

¶ Ex 2a via arguo. 4r. Pri mo sic. quandocumque alique causae mere necessario causant aliquem effectum: si nulla contingens concurrit mere necessario producunt: et effectus in esse mere necessario producitur: sed omnes effectus in vniuerso contingenter causantur: quia deo prohibente quecumque possunt non causari. ergo necessario aliquod principium contin gens concurrit. quia da oppositum. habitis omnibus que requiruntur ad agendum. et passiuo praesente. necessario poneretur effectus. Nunc autem: vt patet euidenter: non necessario ponitur.

¶ 2o sic. in camino ignis erat agens et passum dispositum. deus tamen impediuit. Certum est autem quod non impediuit aliquid in fluendo: quia vel illud fuisset corporale: et tunc illud non prehabuisset. Aut spirituale. et illud imprimi non poterat. ergo im pediuit aliquid subtrahendo. non approximationem causarum nec passiuum debitum. nec principium productiuum. vt patet. ergo solum subtrahendo diuinum velle. quod oportet concurrere. quia ipso non concurrente res non fieret.

¶ Confirmatur. quia per quamcumque viam potest probari causalitas alicuius causae. potest probari causalitas velle diuim respectu omnium effectuum. Posito enim velle diuino ponitur res. Si autem abstrahatur velle diuinum. quocumque alio posito vel remoto. non ponitur res. ergo videtur quod concurrit vt causa. nec aliquam viam euidentem magis habemus quanista sit.

¶ 3o sic. Nam deus nullam notitiam habet de futuro contin gente. nisi per determinationem voluntatis. cum omnia alia sint vere et mere necessario et vniformiter se habentia. Si autem volun tas eius immediate non causaret illa contingentia. ipsa certitudini. naliter non cognosceret cum talis effectus immediate a diter minatione voluntatis sue non dependeret. Ista tamen ratio eui dentiam maiorem habet de effectibus quae sunt contingentes per voluntatem nostram concurrentem.

¶ 4o sic. deus vult immediate primo sicut 2m: sed ex eo quod vult primum causat ipsum. igitur ex eo quod vult secundum causat ipsum immediate.

¶ Confirmatur. quia causa primaria plus influit in causatum quam secundaria. hoc patet et abomnibus concediter: sed si deus non causaret nisi mediantibus causis se cundis ad effectus earum. tunc non plus influeret: quia non nis eadem influentia influeret qua influunt secunde cause. igitur deus immediate influint. et per consequens causat in omnes effectus. Influere enim nihil aliud est nisi dare esse. et hoc est causare. Ideo dicequod deus immediate concurrit ad omnes.

¶ Sed contra instatur 4r. Primo sic. prima causa prius causat quam secunda causa: sicut magis. ergo causatum est prius causatum a primua causa quam 2a ipsum causet: sed hoc posito 2a nihil causat. quia ipsum quod causatum est causare nihil est causare.

¶ 2o sic. quia aut prima causa causat totaliter effectum: aut partialiter. Si totaliter. ergo secunda causa nihil faciet. Si partialiter. tunc erit imperfectio in deo. nec poterimus ex perfectione effectus causati inuestigare perfectionem cause. quia quantumcumque perfectus effectus potest partialiter produci a quacumque imperfecta causa.

¶ 3o sic. quia sequitur quod diuina voluntas generabit. A quocumque enim aliqua actio est. illud agit secundum illam actionem: sed omnis actio secde cause ponitur in secunda causa a prima. ergo prima generabit.

¶ 4o sic. quia videtur hoc imperfectionis in prima causa quod sit causa partialis. esse enim partem arguit imperfectionem. et per consequens esse causam partia lem.

¶ Ad primum dico. quod licet vnus effectus prius causatus postea non possit causari in ordine signorum successiuorum: tamen in ordine signorum permanentium cuiusmodi sunt signa natu re vel originis vel perfectionis non est inconueniens. Nam creatura prius origine est a patre quam a filio: et tamen filius eandem producit in 2o signo. Similiter pater prius perfectione producit filium quam mater: et tamen hoc non obstante in secundo signo perfectionis mater etiam producit. Et ideo quantumcumque in alio et in alio signo nature et priori deus causet creatu ram quam creatura que est causa secunda: tamen quia omnia illa sigena simul sunt quantum ad simultatem durationis. poterunt concurrere cause diuerse ordinate secundum diuersa signa nature.

¶ Et si dicas. quod illud quod iam productum est. non potest amplius produci.

¶ Dico quod verum est. si productio in praeteritum partransisset: sicut est in signis successiuis: sed hoc in signo permanenti causa vniuersalis producieffectum. deinde in alio signo causa particularis: et ideo productio non transit in praeteritum.

¶ Ad 2m dico. quod prima causa non est insufficiens: quia posset totum producerem sed tamen moderatur actionem suam ne auferat a causa secunda suam actiuitatem.

¶ Et quando dicitur quod perit omnis via inuestigandi nobilitatem cause ex effectibus.

¶ Dico quod cause naturales sunt totales in suo ordine. ista tamen causalitas est transcendens. causa autem to talis est equiuoca. presupposita tamen generali influentia est perfectior suo effectu: ita quod eque nobilitas in carsa arguitur. praesupposita generali influentia. ac si non priao supponeretur.

¶ Ad tertium dico. quod effectus dicitur generari respectu vnius cause: que proprie est genera tiua: sed tamen respectu cause vniuersalis magis dicitur causari quam generari.

¶ Et quando dicitur quod deus concurrit ad actionem cause secunde. verum est. sed non tali modo. quod scilicet agat per illam: sed quia actione diuina concurrente illa perficit effectum in genere suo.

¶ Et cum dicitur. quod actio agentis secundi est a deo. verum est: sed non tamen sicut ab agente per eam: sed sicut ab vniuersaliori tausante ipsam. Et similiter passio que opponitur illi actioni. est a deo: sed tamen non respectu suiipsius.

¶ Ad quartum patet per illud quod dictum est ad secundum. esse enim partem non est ex insufficientia: sed ex voluntate scilicet volentis. quod aliud secum coagat. et hoc non est imperfe ctionis.

¶ Sed hic remanet difficultas de concursu volunta tis diuine cum voluntate nostra. Nam supposito tali concursu. aut voluntas potest suspendere actum suum. et tunc voluntas diuina nihil faceret. Aut voluntas nostra non potest suspendere. et tunc videtur auferri libertas a voluntate notra.

¶ Dico quod assistente voluntate diuina voluntati no stre ad causandum. et taliter quod actualiter non praecauset. voluntas potest non causare. assistente tamen soli illo modo sol non potest exire in actum. actualiter vero concausante voluntate diuina voluntas nostra non potest non causare. sicut in comtingentibus: omne quod est. quando est necesse est esse. Uolun tas autem nostra iam intelligitur causare actum. ergo vt sic non potest non causare. Si autem praescindatur illud signum nature in quo voluntas diuina precausat. Tunc dicendum est. quod voluntas nostra pro illo signo non habet actum in potestate sua liet quod poterit agere et non agere: quia pro tali signo non conuenit sibi agere. tunc. enim esset causa vniuersalis.

¶ Alia difficultas. Utrum deus concurrat ad omnes actus elicitos et imparatos: quia si sic. tunc iditur quod deus sit causa peccati: quia tales actus a voluntate habent esse.

¶ Dicunt aliqui. quod deus concurrit ad substratum et positiuum actus: non tamen ad deformitatem ipsum consequentem.

¶ Sed istud non sufficit. Nam a quocumque est subiectum. ab eo est passio necessario consequens ipsum subiectum et per se. modo ita est quod aliquin actus sunt tales. quod ex eorum ratione formali potest deformitas et malitia de eis demonstrari. nec valet istare ad maiorem. Nam sicut deus causat celum: ita sequitur necessario quod causet mobilitatem siue incorruptibilitatem. alioquin posset subiectum per se causari sine propria passione. De hoc alias. Non eni videtur inconueniens. quod deus sit vniversalis causa peccati. et tamen quod non peccet.

¶ Ad argumentum patet.