Quaestio 10

Questio. x. DEcima questio est. Utrum deus potue rit producere aliquid actu aliter infinitum. quod non. quia deus non potest facere alium deum: illud autem infinitum esset deus: quia quo maius cogitari non posset.

¶ Contra. diuina potentia est infinita. ergo etc.

¶ hic intelligendum est. quod 4or sun modi infinitatis. de quibus quaestio potest habere difficultatem scilicet modus infinitatis extensiue secundum quantitatem continuam sicut in lineis. Alia infinitas est secundum quantitatem discretam: sicut in numeris. Alia secundum quantitatem virtutis: sicut in gradibus perfectionum. Alia secundum quantitatem durationis sicut in temn pore. Et quantum ad ista sunt 4or inuestiganda. est. si deus potest facere infinitum secundum multiPrimum tudinem. Dicunt aliqui quod non. quia infinitum est cuius quantitatem accipientibus semper est aliquid extra accipere: quod tamen non contingeret si esset infinitum.

¶ Sed contra arguo. 4r. Primo sic. natura specifica humana non est determinata ad certam multisudinem indiuiduorum. quia da oppositum. sequeretur quod deus inhoc mundo generationem non posset continuare in eternum: sed tantum vsque ad illum numerum quem sibi determinaret. Nam hoc supposito arguitur sic. quandocumque est aliqua natura cui ex se non repugnat comunicari infinitis simil: deo non repugnat sic facere sciliceteam infinitis simils comunicare: quia nunquam prouenit impossibilitas ex parte dei: sed natura humana non habet ex se repugnantiam ad hoc quod infinitis simili comunicetur. hoc probo. nam ipsa est nata comunicari mille simils et. x. millibus. et sic quantumcumque multiplicetur numerus. sibi non repugnat simils comunicari. ergo deus potest eam connicare infinitis simil.

¶ 2o sic. quot sunt indiuidua eiusdem speciei producibilia simul. tot deum potest producere simul. cum possit omne possibile: sicut est possibile: sed infinita indiuidua sunt simul et fuerunt simul producibilia. cum omnia habuerint ab eternosuam producibilitatem. ergo possunt simul produci.

¶ Ista tamen ratio mi nus probaret. nisi aliud adderetur. concluderet enim quod deus omnes partes motus et temporis: et omnium successiuorum potest facere: quia certum est quod suam producibilitatem ab eterno habuerut simil. Propter hoc arguo sic addendo. Aut infinita sunt simils producibilia pro similis aut non. Si sic. tunc simils deus poterit producere. nec valet de partibus successiuorum: quia licet sint simil producibiles: tamen non sunt producibiles pro similis.

¶ Si autem dicas. quod non simul et pro similis sunt infinita producibilia. tunc erit dare certum numerum: vltra quem deus producere non potest vnam animamsimul intelligendo. quod videtur satis inconueniens.

¶ 3o sic. quandocum que sunt alqua producibilia successiue. quibus ex se non rept nat similitas: illa deus simul potest producere: sed infinitis anima bus que sunt successiue producibiles. non repugnat simultas ex se: quia non sunt in loco. hoc patet. quia quamcumque mul¬ ¬titudinem animarum accipias simul. nullam inuemes repugnantiam.

¶ 4o sic. In re finita impossibile est procedere in infinitum secundum partes eiusdem quantitatis: sed in indiuiduis producibilibus simils et pro simul procedere est possibile in infinitum. Data enim quacumque multitudine finita simul deus potest illam simili. et adhud non est possibile dare tantum quin adhuc poterit tantum. ergo videtur quod possi infinita simul producere. et non solum simul: sed et pro simul.

¶ Ideo videtur aliquibus dicendum. quod deus potest facere simils multitudinem actu infinitam: quia non videtur repugnantia: si pro quolibet solis radio vel instanti temporis deus vnam animam creet et conseruet eam. et tunc essent infinite.

¶ Sed tamen contra istam snientiam instatur 4r Primo sic. quia omnis multitudo creabilis est numerus. sed numerus est multitudo mensurata per vnum multitudo autem finitum mensurari non potest. ergo etc.

¶ 2o sic. illa multitudo signata erit vnum indiuinduum multitudinins in re: et per consequens erit in aliqua specie multitudis constituibilis per vnitatem: et sic sub aliquispecie numeri constituta per vnitatem erit dare numerum infinitum.

¶ 3o sic. quia si deus subtraheret vnum denarium a tali multitudine de vno denario esset diminuta. et tunc aut est set finita: aut non. Si non. tunc infinitum esset maius infinito. quia plus et maius erat ante ablationem denarii quam prius. Sid autem sit diminuta tunc erit finita: et sic sequitur quod vnus de narius constituebat multitudinem infinita.

¶ 4o sic. quia tali multitudini adhuc videtur quod deus possit addere vnam animam. cum possit eam subtrahere: et manente tota vel eadem multitudine reparare: et eadem ratione duas et tres. et sic in in finitum. ergo vltra infinitam multitudinem potest aliam infrinitam creare: et similiter duas: et per consequens infinities infinitas in infinitum.

¶ Ad primum dico. quod licet multitudo creabilis sit nul merus si sit finita: non tamen si est infinita. Unde talis multitudo non est numerus. nec est in genere quantitatis discrete nisi per reductionem: sicut vnitas. quia tunc esset necessario sub aliqua eius specie.

¶ Et si dicatur quod infiniti ratio quantita ti congruit. Dico quod verum est reductiue: sicut diuisibile et in diuisibile pertinent ad quantitatem solum reductiue: ita finitum et infinitum vnum per se scilicet diuisibile et finitum aliud auem reductiue.

¶ Ad 2m dico. quod ille numerus non esset indiuiduum generis quantitatis. nec alicuius speciei illius generis formaliter et quiditatiue: sed tantum reductiue: sicut vnitas hec non est per se in illo genere. nec in aliqua eius specie: reducitur tamen ad illud.

¶ Ad 3m dico. quod facta subtractio ne quantecumque multitudinins finite. adhuc remanet multitudo infinita: et in nullo penitus minorata. sicut nec quo ad nos mare per mille guttas minoratur.

¶ Si militer dico. quod quantumcumque apponatur non augmentatur. Et ratio omnium istorum est quae dicta est supra: quia equale et inequae sunt passiones quantitatis finite: et maius et minus sunt species inequalitatis. Et ideo isti multitudini non possunt iste pastiones competere scilicet equalitas et inequalitas.

¶ Ad 4m dico de animabus quod potest vnam animam creare et vnam illa rum subtrahere: tamen adhuc remanent infinite: sicut in continuo sunt infinite partes. et si vna illarum in qua sunt infinite auferatur. remanent infinite: ita quod sunt ibi infinities infinite: sic in proposito.

¶ Sed contra. quia si sic. semper deus vltra omnem multitudinem potest facere plures.

¶ Dico quod in tali mul¬ ¬titudinine non habet locum hoc signum omnis. Dico tamen consequentur ad predicta. quod deus infinitas multitudines potest facere scilicet infinities: sicut patet in continnuo.

¶ Sed hoc sunt difficultate. Prima est. quod cum maior sit perfectio in pluribus animabus quam in vna. ita in infinitis quam finitis. ergo in infinitis est infinita perfectio intensiue: sed ila perfectio infinita est quae aliquid maius cogitari non potest. et hoc est idem quod deus. ergo etc.

¶ Dico quod ista infinitas perfectionis est infinitas secundum quid. quia in finito genere: et in limitata specie secundum gradus indiuiduales et non est sicut dei infinitas: quae est transcendens et totaliter alterius rationis ab ista infinitate.

¶ 2a dif ulias est si in ista multitudine infinita sunt infinite species numerorum.

¶ Dico quod sic. et ideo quoscumque vltra faceret deus. non distinguerentur nisi numeraliter ab istis. et vltra specie nul neri hic contentam deus non potest facere nisi indiuidua.

¶ 3 fficultas quia omnis species que est subiectiua pars multitudinis. videtur finita: sed ista singularis multitudo continetur sub multitudine vt pars subitantiua. ergo etc.

¶ Dico quod quando multitudo diuiditur per finitum et infinitum. sub finita cadunt species numeri infinite. Sub infinita autem sola vna pars subiectiua: que non est pro prie species: sicut in ente diuiso per finitum et infinitum. solus de us cadit sub infinito. Nicet ergo infinite species numeri sint sub finita multitudine: non tamen multitudo ipsarum specierum infinitarum.

¶ 4a difficultas quia videtur quod posita illa infinita multitudine. quod oporteat ponere in vno particulari subiecto infinita actu accidentia. cum quodlicet indiuiduum ad quodlicet habeat respectum similitudinis et distictionis.

¶ Dico quod isti respectus non multum onerant. oportet enim poiere in quolibet indiuiduo vniuersi ad omnia alia multos respectus: immo in vno continuo videntur infiniti respectus fundari: qui tamen destruuntur per vnicam diuisionem. Sic ergo dico. quod nini est inconueniens quod talia multa ponantur. Sed quomodo infinitum est extra cuius quantitatem semper est aliquid accipere extra.

¶ Di co quod illa est diffinitio quo ad intellectum nostrum cui accipienti quantamcumque multitudinem semper contingit accipere extra: quia numquam accipit nisi multitudine finitam et non infinitan. ad 2m praencinpale videndum est. si deus poQuantum test facere infinitam magnitudinem actu.

¶ Dicunt aliqui quod non. quia de ratione infiniti est. quod sit in actu permixto cum potentia et per consequens sibi repugnat esse inactu sine potentia.

¶ Sed contra arguo. 4r Primo sic. secundum quod patuit: finitam multitudinem actu deus potest creare simul. Ponamus quod creet infinitas guttas aquae. et eas potest coniungere. ergo infinitam aquam creare.

¶ 2o sic. In re finita non est possibilis processus in infinitum. si ergo deus non potest infinitam magnitudinem simul ereare. erit aliquam dare magnitudinem vltra quam deus nihil poterit creare simul. hoc est falsum. quia tunc in re finita esset possibilis processus in infinitum. nam quantumcumque de us creat. adhuc minora potest creare: quod non esset possibi le. si solum finitum posset creare.

¶ 3o sic. quia illa quantitas quae est vltra omnem finitam est infinita: sed illa magnitudo quandeus vltimate potest simul facere. est vltra omnem finitam. ergo est infinita. Probatio minoris. quia vltra omnem magnitudinem finitam quam deus creat potest maiorem creare. ergo ila que omnes excedit est infinita.

¶ 4o sic. splluto diuisiuo. Aut illa quam deus vltimate potest producere est finita vel infinita. Si infinita habetur intentum. Si finita. hoc est impossibile: quia eodem modo esset status in quocumque alio gradu. cum sit eiusdem rationis.

¶ Ideo videtur aliquibus esse dicendum. quod deus magnitudinem actualiter infinitam potest producere et simul creare: quia nullus effectus negandus est possibilis a potentia diuina. nisi manifestam repugnantiam includat.

¶ Sed contra arguo 4r. Primo sic. natura illa magnitudo aut constat ex partibus aliquitins finitis aute infinitis. si finitis. ergo infinitum esset ex finitis. Si dicas quod ex infinitis. tunc infinitum esset maius infinitis.

¶ 2o sic. vbicumque est continuum. ibi est pars et pars. quia continuum est diuisibile in partes. sed illa magnitudo esset continua. ergo in ipsa essent partes. et sic pars esset in infinito: quod est impossibile: quia semper totius ad partem est aliqua proportio.

¶ 3o sic. omne corpus est figuratum: sed illud non posset esse figuratu. ergo non esset corpus.

¶ 4o. quia propria passio corporis est mobilitas: sed corpus illud esset immobile: quia extra ipsum nihil esset. ergo etc.

¶ Ad primum dico. quod illud corpus non haberet partes aliquotas.

¶ Et similiter ad 2m. quod non haberet partes. de ratione enim corporis finiti est habere partes et partes aliquotas. Rationi autem infiniti repugnat vtrumque.

¶ Sed nunquid in illo infinito sunt partes: Dico quod semper pars est respectu totius. si ergo intelligatur quod aliqua pars sit in isto infinito: ita quod infinitum sit totum respectu istius partis. sic dico quod nihil est in isto continuo quod sit pars. Si autem itelligatur pars non illius infiniti: sed alicuius certe quantitatis accepte in isto infinito. Sic dico quod multa sunt quibus conuenit esse partem: quia ibi etiam sunt multa tota.

¶ Ad 3m dico. quod illud corpus non esset figuratum. et per consequens non esset visibile. ille enim sunt passiones quantitatis / finite.

¶ Ad 4m dico. quod ex natura sua esset mobile. et quodlibeipsius esset mobile. ipsum autem ratione infinitatis non.

¶ Sed hic sunt aliqua dubia. Primum. vtrum deum tale corpus posset diuidere. Et videtur quod non. quia diuisio est in partes diuisi: sed istud non habet partes.

¶ Dico quod deus non posset illud infinitum diuidere in partes suas quia nullas habet: sed bene in partes alterius quantitatis in eo determinate creando vnam nouam superficiem in aliquicontinuitatis acceptione. Sed esset ne in loco.

¶ Dico quod esset praesens deo bene: sed non esset in loco: quia mobilitas et visibilitas et figuralitas sunt passiones corporis finiti: quia istud corpus non habet superficiem nec colorem: tamen esset vbique secundum assistentiam.

¶ 2m dubium est. vtrum creata aqua infinita deus vltra illam posset aliam creare.

¶ Dicunt aliqui quod non. quia tunc tota nam aque esset adequata in actu.

¶ Contra. quia certum est quod posset illius aque adnihilare vnam guttam: et tamen adhuc remaneret infinita. et postea illam eandem guttam reparare.

¶ Ideo dico. quod vltra omnem illam aquam deus potest aliam aquam creare: sicut fuit dictum de multium infinita.

¶ 3a difficultas vtrum creata infinita aqua posset infinitam aliam aquam creare.

¶ Dico quod sic. quia posset aliam infinitam creare. et adhucs ma orem. et sic infinitam: sicut fuit argutum de prima aqua infinita.

¶ 4a difficultas. si creatis infinities infinitis. quantum deus potest similis. si habet statum: ita quod vltra non possit addere.

¶ Dico quod non. quia eadem ratione habuisset statum in semel infinita: cum infinities infinitum non excedat simpliciter semel infinitum.

¶ Sed rema. ifficultas si deus posset indiuiduum continnuum simul diuidere in infinitas partes.

¶ Dico quod non. quia partes infinite continui non sunt immediate: sicut si esset simil infinita multibus aut magnits: in quibus facut deum infinitas partes inactu. diuisio autem continui procedit in infinitum. ordinate proueniendo a maioribus partibus ad mi nores: et ideo illud infinitum est successiuum. ad 3m praencipale videndum est. vtrum deus Quantum possit aliquid intensiue infinitum creare actualiter.

¶ Ad declarationem autem partis affirmatiue stius. 4. sunt notanda: que possunt haberi ex praemissis. Primum est. quod deus potest infinitas animal simul in actu creare. vt patuit ex primo articulo. 2m est. quod in singulis animabus potest charitatem infundere: quia infinitas non magis repugnat charitatibus quam animabus simili. 3m est. quod charitates ipse possunt ab animabus separari a deo: quia forme quanto sunt nobilio¬ res. tanto minus dependent a materia. et per consequens possunt facilius separa ri. Et ideo cum gratia sit nobilior accidentibus sensibilibus. videtur quod fit magis separabilis a subiecto. 4m est. quod caritates separate a subiecto possunt omnes vniri: quia quacumque sunt eiusdem rationis sunt equaliter vnibilia. cum vnitas sit per se passio eorum: sicut naturalis aptitudo.

¶ Istis praemissis patet per quem modum posset deus facere infinitam charitatem intensiue. quia ex infinitis grad bus infinita intensio constat vel charitas infinita intensiuem Aliter tamen declararent eam Artiste. supposito enim 2o articuloquod sit infinita magnitudo in infinita magnitudine non potest esset vatus finita. ergo necessario infinita virtus est intensiue. ergo etc. a

¶ Sed ontra tale infinitum intensiue esset equale deo. cum deus fit infinitus intens ue.

¶ 2o quia tale accidens infinitum esset perfectius substantia. cum substeanti sit finita intensiue.

¶ 3o. quia cum omnes anime sint eiusdem rationis. posset deus vnam animam infinitam creare.

¶ 4o quia tunc gratia quae est in christo. non esset summa creabilis.

¶ Ad primum dico. quod illa infinitas est solum secundum quid. Ista enim infinitas clauditur et limita tur ad aliquod determinatum genus. non sic de infinitate difin

¶ Ad 2m dico. quod infiniti asini non valent vnum hominem: nec infiniti gradus coloris vnum gradum charitatis. nec infinita charitas finitam substantiam.

¶ Ad 3m dico. quod si anime haberent gradus distinctos realiter eiusdem rationis: idem sequeretur: sed non habent.

¶ Ad 4m dico. quod gratia christi est summa inter illas quae anime possunt infundi: sed que possunt creari separate: non. ad 4m priencipale videndum est de infiniQuantum tate durationis: si dubium sit de duratione successiua. tunc patet quid fit dicendum. quia illud deus non potentia similis creare: quia habet partes repugnantes. huiusmodi est esse successiuum: ergo etc.

¶ Sed si quras de duratione similtanea. vtrum deus po terit talem durationem infinitam creare. Dicitur quod non. quia infinita duratio non potest habere terminum: sed deus nihil potest facere: quia postea possit illud adnihilare. ergo etc.

¶ Praeterea. deus non potest aliquid nunc creare quod non habeat sue durationis principium: sed infinite durationi repugnat habere principium. ergo deus non potest infinitam durationem creare.

¶ Ad rationem in oppositum. patet.

¶ Sed hoc sunt duo duus. quantum ad rationem potentie diuine. Primum est. si deus possit facere mundum antiquiorem.

¶ hoc dubium potest habere duplicem intellectum. vel quod intelligat quantu ad esse materiale vniuersi. et sic nulli dubium dilbet esse: quia omnem substantiam quam deus creauit potuit ante creasse.

¶ Si autem dubium quaerat form liter quantum ad omnia. tam absoluta quam relatiua: ita quod quicquid creauit in mundo potuit ante creasse. Sic apparet mihi dicendum quod non. hoc autem probo. Primo sic. quia impossibile est contradictoria de eodem verificari: sed si deus non produxisset mundum quando produxit. sed ante quantum ad omnia. tunc fuisset idem respectu praesentialitatis qui fuit quando deus creauit. et sic contradictoria: quia creasset mundu quando non creauit. quia in eodem quando.

¶ Si dicas. quod non fuisset idem respectus tunc habetur propositum. quod scilicet quantum ad omnia tam absoluta quam respectiua deus non potuisset prius creasse quam creauit.

¶ 2o sic. quia respectus disquiperantie semiarguit diuersitatem: sed prius et posterius sunt respectus disquiperantie. ergo oportet quod inter prius quo deus creasset mundum et posterius in quo nunc creauit esset varietas. et per consequens omnem respectum non creasset ante.

¶ 3o sic: quia incompossibilia similis creari non possunt: sed prius in fquo mundus fuisset creatus. et posterit in quo nunc fuit creatus sunt incompossibilia: sicut patet. ergo cum tunc fuisset creatum illud prius istod posterius non potuisset tunc creari.

¶ 4o sic. quia aut in eodem nunc fuisset creatus munm dus. aut in alio et alio. Si in eodem. ergo non prius. Si in alio et alio. et duo nunc non possunt similis creari. ergo etc. Ideo apparet mihi quod intelligendo per mundum omnia quae sunt in mundo tam absoluta quam respectiua: deus non potuit creare mundum antiquio rem. nec simpliciter antequam creauit. Et de hoc alias.

¶ 2a difficultas vtrum deus potuit facere mundum meliorem quam sit.

¶ hi portet distinguere sicut in dubio praecedenti: quia illa meliori tas potest intelligi 2r. vel melioritas absoluta: quae est secundum vniuscuiusque substantiam. Alias scilicet melioritas respectiua quae est in comparatione ad determinatum agens vel obiectum. Primo modo mus est melior pane: quia corpus animatum melius est corpore non animato. 2o modo panis est melior mure: quia in conparatione ad vitam humanam panis est melior: quia nutrit hominem.

¶ Si primo modo intelligas. sic dico. quod deus potuisset mundum meliorem creasse: quia omnes stellas potuit faceme angelos. Si autem 2o modo inquantum bonitas consistit in ordine rerum in vniuerso. dicendum est quod non. et ita dicit Aug. quod quodlibet per se bonum est: sed tamen omnia bona similis. valde bomoa. Et ideo magis consistit decor vniuersi in varietate rerum quam si omnia essent vnius naturae et substantie: quia sic non esset ordo etc.