Quaestio 2

Quaestio. ii intellectus divinus producat obstantia sua Tum in esse cognito. Quod non. quia deus non causat malum secundum Aug. de ci. dei. et tamen intelligit malum. ergo etc.

¶ Contra. quia secundum Dion. de di. no. ci is. deus est vniversaliter causa omnium.

¶ hic sicut in praecedenti. q. duo sunt inquirenda. primo de intellectunostro. 2o de intellectu diuino. ad primum dicunt aliqui quod intellectus noster non produQuantum cit obiectum in esse cognito vel obectiuo: quia licet forte volitio anime sit ad res: tamen econverso intellectus est motus a reb ad animam: et sic non videtur potentia intellectiua aliquid agem circa obiect sed tantum obiectum ad ipsam.

¶ Sed contra hoc introducutur. 4. rationes ad probandum partem affirmatiuam. per sic. potentia ad recipiendum aliquid non potest deduci ad actum nisi per aliquod agens: sed res antequam intelligatur est in potentia ad esse intellectiui: non potest autem intellectu quod actum reducatur nisi per actum intelligendi. ergo etc.

¶ 2o sic. quandocumque aliquod esse inest alicui quod potest amittere: illud necessario habet ab extrinse co. sed esse cognitum ab intellectui nostro potest lapis amittem. ergo illud habet ab extrinseco: non nisi ab actu intelligendi. ergo etc.

¶ 3o sic quia secundum vulgatum serimonem intellectus causat vniuersalitatem in rebus et est causans iversalia. non autem in esse reali: et sic in esse obitectiuo tantum.

¶ 4o quia omne quod dpendet ab aliquo secundum aliquod esse. capit illud ab illo a quae dependet: sed dependet obiectum ab actu intelligendi in esse cognito. ergo necessario habet esse cognitum ab actu intelligendi. a

¶ Ideo apparet mihi esse dicendum quod intellectus noster producit obstantia sua in esse congnito.

¶ Quod profirmo 2. Primo. quia esse quod conuenit alicui et non ex se: conuenit sibi ab alio: sed esse cognitum conuenit obiecto: et non ex se: ergo ab alio.

¶ 2o quia secundum vulgatam doctrinam relaria habent esse obstectiue in anima: sed illud esse obiectiuum non possunt habere nisi a potentia obiectiua. ergo etc. b

¶ Sed contra instatur. 4r. primo sic. quia nullum prius produu a postetum: sed obiectum est prius actu intelligendi: quia eius mensura. ergo etc. 2o sic. quia tunc esset relatio mutua inter scibile et scientia quod tamen negatur. 3o sic. quia secundum quid melius videtur obiectum producere potentiam quam econverso. quia causat in ea actum realiter quo potentia accipit esse. 4o sic. quia esse visum causatum in sole a potentia sensitiua esset esse reale. cum praecidit omne esse rationis.

¶ Ad primum dico. quod obiectum inquantum obiectum non causat actum. sed inquantum agens et producens: et vt sic praecedit actum. Sed tamen obiectum inquantum obiectum terminat. et vt sic videtur posterius ipsuo actu: non loco de terminatione aptitudinali: sed actuali: et sic vt est mensura actus: tunc illud non est esse obiectiuum: de qua hoc loquimur nisi fundamentaliter.

¶ Ad 2m quod scibilis ad scientiam n ponitur realis relatio in esse simpliciter: sicut econverso ponitur tamen inter scitum et scientiam relato actualis: sicut inter scibile et scientiam relatio aptitudienialis: tamen ista actualis est relicta ab actu rationis.

¶ Ad 3m dico. quod sicut calefaciens producit calefactibile in esse caido: quod et producere reale. tamen secundum quid. ita obiectum producit potentia realiter: licet secundum quid dum causat eam intelligentem. quia esse intelligens non est esse simpliciter ipsius potentie hoc tamen non obstante ipsa potentia producit in esse rationis: et secundum quid obiectum ipsum.

¶ Ad 4m dico. quod omne tale esse obiectiuum a quacumque causeretur potentia. est esse secundum quid. licet non sit proprie rationis: aut fuge ad denominationem extrinsecam sine reictum.

¶ Sed hic sunt difficultates. Prima est. si illud esse cognitum sit idem cum actu intelligendi: Dico quod non. quia esse actus intelligendi est esse simpliciter et reale et formale. et non illud esse obiectium.

¶ 2o. quia esse cognitum primo actu recto repugnat actui intelligendi: et per consequens non est idem.

¶ 2a difficultas si tale esse est idem cum specie intelligibilirepraesentante obiectum: Dico quod non. Primo. quia species non per terminat actum intelligendi: et sic non est intellecta: nec per consequens habet esse intellectum. 2o. quia obiectum cognitum notitia intuitiua habet esse cognitum. tamen sine specie.

¶ 3a difficultas. si tale esse est idem cum obiecto vt habet esse in actu intelligendi: aut in specie intelligibili: Dico quod non. quia obiectum in actu non differt ab actu: et in specie non differt a specie: vt conceditur. Patuit autem quod tale esse differt ab actu et a specie.

¶ Praeterea esse obiectiuum non ponitur in esse formaliter: sed obiectiue tantum.

¶ 4a difficultas si tale esse est formaliter in sua quidi tate sicut in subiecto: Dico quod esse productum semper est formaliter in producto: sed tamen non est idem cum ipso obiecto: sicut esse secundum quid: et respectus consequens rationem.

¶ Sed adhuc rema. di. Prima si actus intelligendi ordine naturae praecedit talem productionem: Dico quod sicut calor ignis est prior sua productione caloris actiua et passiua: et terminus productus similiter tanquam extrema illius habitudinis: ita hic actus et obiectum: et tunc pro illo priori erit absoluta intellectio: et tamen nulli obiecti.

¶ 2a difficultas si quiditas in esse cognito et in esse real sunt eiusdem rationis: Dico quod sic. quia eadem ratio formalis quae est in re: est cognita: sed esse cognitum est esse intelle tum et ideo eadem vbique est ratio: sicut ens in potentia. et ens in actu sunt eiusdem rationis formalis: cum tamen esse in potentia sit esse secund quid.

¶ 3a difficultas si quiditas cognita sit quiditas secundum quid: vt homo mortuus: Dicitur quod non. quia sicut mors distrahit rationem formalem hominis: ita esse cognitum distraheret rationem formalem humanitatis: et sic homo distraheretur cum cognosci tur et per consequens sicut ratio formalis hominis non stat cum esse mortuo: ita ratio formalis hominis non staret cum esse intellecto.

¶ 4a difficultas si quiditas vt praecedit esse cognitum creature cum prius sit intelligibilis quam actu intelligatur a nobis vtrum sit in re: Dico quod non est necesse quod quiditates rerum creabilium sint prius cognite ab angelo quam essent in re: sicut docet Aug. super gen. ad literam.

¶ Dicendum est ergo quod quiditas vt sic abstrahit ab esse in anima et extra: sed est tantum quo ditas: et quodlibet illorum sibi conuenit per accidens secundum dicta. Sed que est necessitas ponendi illud esse cognitum: Di cit idem doctor qui respondit ad dubium simile in praecedenti quaestione. quod maior necessitas huius esse apparet in actu beatifico Nam si innueniamus pro statu illo aliquod obiectum transire de non esse cognito ad esse cognitum vel econverso poterit sa uari contradiuo propter mutationem in ipso actu: sed in actu beatio fico non sic. eo quod manet semper idem et non mutatur. Quando ergo illo actu videt obiectum scdarium: quod prius non videbatur obiectum transit de non esse cognito ad esse cognitum: quaro in quo sit mutatio: sicut prius fuit denductum: et sic oportet positionem esse cognitum. ad 2m de intellectui divino dicunt aliqui quod inQuantum tellctus divinus non producit res in esse cognito: quia quicquid deus producit ad extra producit contingentur: sed talia necessario produceret: cum divinus intellectus necessario intelligatur et ignorare non possit.

¶ Contra. introduco 4or conclusiones pro parte affirmatiua. Primo. quia intellectus divinus aliud potuit scire ab eterno quam illud quod sciuit: quia voluntas potuit ordinare: ista mutatio non potest reduci in deum: ergo in esse obiectiuum: hoc ergo erit per hoc quod aliquid produceretur in esse intellecto. si voluntas aliud ordinaret.

¶ 2o. quia intellectus diuinus est tante efficatrie vel tante virtutis sicut divina voluntas quantum ad esse volitum. ergo etc.

¶ 3o. quia intellectus divinus est tante efficacie: sicut noster. qui vt patuit: producit in esse cognito obie cta sua omnia.

¶ 4o. quia quiditates ab eterno sunt cognite: et habent esse cognitum: non a se: ergo a deo: et per consequens per actum intelligen di divinum.

¶ Sed contra. quia sicut pater producit filium in esse cognito: ita econverso. et ita habebit aliquid a filio. similiter pater et filius a spirituscom. Dico quod non est inconueniens quod aliquod esse rationis accipiat pater a filio: et vterque a spirituscom. sicut etiam nec deus a creatura.

¶ In telligentum ergo ad euidentiam istius esse obiectiui: quod oportet. 4. extrema imaginari: Primo principium productiuum. 2o terminum productum. 3o productio actiua. 4o productio passiua. Primum est actus itelligendi. 2m est quiditas intelligibilis. 3m respectus rationis inactu qui est productio actiua. 4m est respectus rationis in termino qui est productio passiua. Non ergo intelligitur per illud esse cognitum nisi ille respectus rationis fundatus in quiditate. per quem refertur quiditas ad cognoscentem: qui est vel productio passiua: vel quod magis credo findamentum eius.

¶ Ad argument patet. quia deus causat malum bene.