Quaestio 1

Irca distictionem tertiam. Quero vtrum mens pumana sit ymago trinitatis increate sicut in rebus aliis factis propter hominem et vestigium eiusdem trinitatis.

Uidetur quod non quia secundum augustinum sermone communi oe vno martyre si homo seruasset in sebonum quod in primo creauit deus i ymaginem suam semper laudaret deum non solum lingua sed et vita igitur ex opposito non sic laudat deum igitur non seruat bonum illud scilicet ymaginem dei et cum ser uat mentem suam igitur mens humana non est yma go dei.

⁋ Item quarto de trinitate capitulo septi mo oe paruis dicit iuxta illud psalmum. Ueruntamen in ymagine pertransit homo quia hec ymago ita deformis et ita obscura facta est vt pene nulla sit: ipsa autem mens humana secundum suam substantiam inte gre manet igitur secundum suam substantiam non est ymago trinitatis.

⁋ Item tunc mens magis esset ymago dei quam homo quia propter vnum quodque tale et sic falsi tas probatur quia vt dicit augu. scilicet q. et. 76 ymago est expressa similitudo deo quam mens eius quia est ens nobilius igitur magis similis deo consequentia patet per ansel. modo c 66 vbi dicit quicquid inter creata constat deo esse similius illud necesse est esse natura prestan tius. Assumptum probatur quia sicut felicitas connumerata aliis bonis fit eligibilior et fit maius bonum sic compositum ex mente et corpore nobilius est sola mente.

⁋ Item si sic vel hoc esset ratione sub stantie ipsius metis et hoc non quia illa non representat dictionem personarum aut ratione actuum quos causat et recipit et hoc non quia illi non sunt consubstantiales igitur. Ex hoc potest argui sic siue in anima sit realis distinctio siue non adhuc eius cognitio non est nata inducere ad cognitionem trinitatis increa te sed potius abducere quia si sit ibi distinctio realis tunc sunt ibi diuerse res vel igitur ille sunt partes men tis vel accidentia in ipsa et ita ista cognitio face ret estimare quod per se essent partes dei vel accidentia in eo et ita non essent deus, si non sit realis distin ctio tuncfaceret estimare personas non realiter distingui.

⁋ Item specialiter quod mens non sit ymago ratione suoru accidentium quia 104. de trinitate capitulo 6 oe paruis dicit augustinus quod ymago creato ris immortaliter infinita est anime hominis ratio nali seu intellectuali sed actus non immortaliter Et ibidem. 5 ca. vult quod ymago illa non est attendem da in rebus transeuntibus sed actus transeunt igitur

⁋ Ad oppositum genesis primo faciamus hominem ad ymaginem etc. et augustinus super geni. adlitteram capitulo 23 be paruis dicit hominem esse factum ad ymaginem dei secundum mentem iuxta illud apo stoli. Renouamini spiritu mentis vestre et ca. 25 concludit quod in mente factus est homo ad ymaginem dei. Et idem patet per 2 libro. 2 distinctione. 105 Ad idem est augustinus 12 de trinitate capitulo 17 oe paruis nulli inquit dubium est non secundum corpus nec secundum quaelibet aliam partem sed secum mentem rationalem vbi potest esse agnitio dei factum hominem ad ymaginem eius qui crea uit.

⁋ Item augustinus 104 de trinitate capitulo. 175s. be paruis prius mens in seipsa consideranda est antequam sit particeps dei et in ea recipiendam est yma gordiximus enim causam esse amissam dei participatione abolitam atque difformen dei tamen ymaginem permanere eo quippe proprie est quo capax dei est eiusque particeps esse potest. Eninto sunt ad idem multe auctoritates tam quo ad ymaginem quam quo ad vestigium quas ponit 12 in littera presentis distinctionis et etiam libro 2 d. 16 In ista questione est conclusio certa quod sic.

⁋ Sed videndum est pri mo quare in creatura sit vestigium trinitatis et in homine ymago trinitatis et ratio contra dicta aliqua dubia mouebuntur.

⁋ Circa primum sciendum est quod ymago et vestigium in hoc coueniunt quod vtrum que ducit in noticiam illius cuius est ymago vel vesti gium tanquam cantiuum noticie illius mediante noti cia sua sed non deducit in primam noticiam deter minatam et propriam illius cuius est ymago vel vestigium quia ex alibi determinatis patet quod noticia incomparatiua vnius rei non ducit in primam noticiam incomplexam distinctam et propriam et simplices alterius rei.

⁋ Sed illo modo quo vna res mediante noticia sua incomparatiua potest esse causa partialis rememorationis alicuius rei habitualiter note. Ita quod noticia habitualis necessario concurrit sicut enim causa partialis. Uerbi gratia. statua habitualis non ducit aliquem in noticiam herculis nisi que prius cognouit hercu lem vel per visum vel per aliunde per studium vel informationem quia tunc videns statuam sibi similem in accidentibus exterioribus virtute visio nis statue potest recordari herculis. Ita etiam est de vestigio quod aliquis videns vestigium bouis re cordatur de boue habitualiter viso. Sed si prius nunquam habuisset aliquam noticiam de boue non plus recor daretur de boue quam de asinorper istum modum vnum simile ducere potest in noticiam recordatiuam sui similis prius noti. Alie etiam possunt assignari con ditiones in quibus conueniunt vmago. et vestigi um sed minoris ponderis sunt ideo transeo.

⁋ Set differunt quia de ratione vestigii est quod causetur ab illo in specie cuius est vestigium aliquomodo sicut patet inductiue de vestigio bouis et oe vestigio conbusti onis etc. Et hinc est quod vestigium dicitur aliquid derelictum ex alio. Set de ratione ymagis non est quod causetur ab illo cuius est ymago sufficit enim quod ymago herculis ab alio sit causata tanquam ab hercule.

⁋ Nota tamen quod pro priissime loquendo de ymaginem et de ratione yrmaginis est quod ipsa sit similitudo expressa seu genita ab eo cuius est ymago sicut dicit augustinus scilicet q. 14 et exemplificant ibi vt in speculo est ymago hominis quia de illo expressa est et oe parente expressa est similitudo filium vt recte dicatur ymago et cum etiam proprie sumitur ymago sicut prius accepi teste. M libro. 2 distictione .15s. c. 2 Ex hac differentia sequi tur alia quod vestigium ducere potest non tamen in noticiam incomplexam recordatiuam illius cuius est ha bitualiter noti sed etiam in aliquas consecutiuas et consensus aliquos sibi conformes ia quorum similes non potest sufficienter ymago directe. verbi gratia vestigium bouis non tantum facit recordari de boue habitualiter noto sed ducit communiter incredulitatem con formen huic complexo bos hec transiuit. Sed ymago petri non in hanc petrus hic transiuit vel huiusmodi Dubitatur in quo consistit ratio ymaginis et vide tur quod non in substantia anime quia ymago necessario requirit distinctionem aliquam sed in substantia anime nata est distinctio igitur.

⁋ Item quod nec in substantia anime et duobus actibus eius respectu quorum ha bet anima fecunditatem cuiusmodi sunt actus volen di et intelligendi quia inter partes ymaginis debet esse consubstantialitas sed inter substantiam anime et illos actus non debet esse consubstantialitas igitur

⁋ Item secundum augustinum. 14. de trinitate capi. 2 de magnis ymago dei in creantura naturali est immor talis sed isti actus sunt incorruptibiles igitur.

⁋ Item secum hoc quod posset in mente rationali inueniri ymago respectu cuiusque obiecti intelligibilis etiam diuisibi lis cuius oppositum innuit augustinus 12 de trinitate capi. 4 In eo solo inqui quod ad contemplationem partium eternorum non modo trinitas sed etiam ymago dei in hoc autem quod deriuatum determinatum est in actione temporalium etiam si trinitas possit non ta men ymago dei inueniri potest. Et 10 de trinita te ca. 23 oe paruis dicit quod non propterea est trinitas mentis pammago dei quia sui meminit mens et intel ligit ac diligit se sed quia meminere potest et intelligere et amare eum a quo facta est eadem ratione in par te sensitiua esset ymago trinitatis. Nam etiam ibi substantia anime cum obiecto principiat cognitio nem sensitiuam et cum cognitione actum appeten di sensitiuum et ergo equne est originatio et ordo conformis trinitati sicut in intellectu.

⁋ Ad primum bene probat quod in nobis non est similitudo ymaginis ad plenum quia. secundum. 2 magis est dissi militudo. Ideo dico quod nulla tria sunt in mente no stra realiter determinata inter que sit similis ratio ymaginis duorum ab vno et vnius a duobus cum substantialitate id est essentiali idemptitate istorum trium realiter distinctorum oportet igitur quod ratio ¬ ymaginis sumatur vel quo ad originem et distinctionem vel quoad substantialitatem et hoc non est inconueniens de illo in quo tamen principiatiue et virtualiter consistit ratio ymaginis cuiusmodi est substantia anime.

⁋ Ad secundum dico quod licet substantia anime et duo actus eius deficiant infra cum substantialitate tamen prima consubstantialitas exprimitur per memoriam et intelligentiam et voluntatem que sunt vna anima.

⁋ Ad tertium dicitur quod ymago trinitatis prout exprimitur in anima per memoriam et intelligentiam et voluntatem est im mortalis. Secus autem est de actibus qui possunt non esse manente anima nisi per accidens intelligimus aptitudinem naturalem quam anima habet respectu illorum actuum scilicet quod ipse est volitiua et intel lectiua.

⁋ Ad quartum bene respondet scotus quod re spectu dei vt obiecti habetur in mente vltima et perfectissima ratio ymaginis quia scilicet ista tria me moria intelligentia et voluntas tunc non solum sunt ex pressa similitudo trinitatis increate inquantum sunt id est tales res sic se habentes inter se. Sed vltra. hoc quia omnis actus est vere similitudo et ymago ex pressa obiecti cuius est licet equiuoca ideo quando actus ibi sunt respectu dei vel obiecti tunc perfectius habetur ymago et conformitas ad trinitatem increatam maxime cum etiam tunc in obiecto inueniatur trinitas obiectiua correspondens quo dammodo in mente trinitati subiectiue quod non conti git in aliis obiectis. Ex eadem solutione patet ad quintum quod non est simile de sensitiua quia actus eius non potest habere deum pro obiecto tamen mihi videtur quod in sensitiua humana que est eadem cum intellectiua potest poni ymago trinitatis in substantia et actibus sensitiuis sic ordinatis vt supra tactum est licet imperfectior actus enim sensitiui et appetitiui humani sunt simplices et inextemsi ita bene sicut actus intellectui et voluntati. Sed secus est de bruto vbi tales actus sunt forme extense et ideo est imperfectior similitudo ad trinitatem in creatam simplicissimam.

⁋ Secundum dubium vtrum secunda pars primaginis increate scilicet actualis intel 2 dubium. lectio gignatur a prima scilicet a memoria et videtur quod non quia vel per memoriam intelligitur nuda substantia anime et illa non sufficit sine obiecto vel specie vel habitu ad principiandum actum quia si sic tunc semper intelligeret sicut arguit philosophus. 2 de anima de sensum quod sempe sentiret si se solo ageret sensationes nec intelligi potest intellectus cum specie vel ha bitu quia actualis intellectio non distinguitur ab habitu vel specie quod probatur primo de specie quia actualis sensatio est species in sensu vt patet per philosophum et commentatonem secundo de anima vbi probant quod actio sensibilis et sensus vt est in actu quod exponit commentator actio sensibilis ex tra animam in mouendo sensum et actio sensus quae est in sentiente scilicet qualitas qua sentiens cali ficatur in eadem actio hec commentator igitur si militer sic erit in intellectu.

⁋ Similiter probatur de habitu quia si distingueretur tunc generaretur ex actibus et tunc intellectus habens vnum actum per illum causaret aliquem gradum habitus et iterum cum illo actu gradum intensiorem quam prius et iterum cum intensiori actu plus de habitu causabit et sic circulariter sine fine donec intellectus habeat perfectissimum habitum quem recipere potest et actum similiter et per consequenins statim quando habetur primus actus statim causaturus ipsius habitus consequenter pro duceretur talis actus perfectissimus et similiter actus perfectissimus iuxta modum predictum sed consequens est falsum igitur et illud ex quo sequi tur.

⁋ Respondetur quam intellectio actualis distinguitur sicut proles amemoria id est ab intellectu exi stente in primo actu sufficienti respectu intellectionis gsignende vel per presentiam obiecti respectu primi actus naturaliter in illo causabilis respectu talis obiecti vel per speciem vel habitum postea in absentia obiecti respectu cognitionis abstractive gignende vnde de actu primo. scit i tuitiuo causando verum est illud augustinus nono de trinitate caitulo tertio. oe paruis ab vtroque noticia gignitur id est a cognoscente videlicet et cognito de secundo dictur 173. de tri. ca. 24 oe paruis tamen quod scimus loquimur ex scientia tamen in memoria nascitur verbum quod eiusmodi est. Item ca. 2 dicit quod verbum gignitur de scientia quae manet in anima et ca. 26 simile

⁋ Contra arguitur per eos qui tenent quod actuatu cogitatio potest remanendo in mente subiectiue tanquam vna qualitas cessare esse intellectio Ex quo sequitur quod illud idem quod est species vel habitus anima non actu cogitante sit actualis cognitio cum anima ceperit cogitare igitur frustra poneretur species vel habitus distinctus a tali actuali cogitatione et per consequens frustra poneretur pars realis secunde yma ginis scilicet intellectio determinata a specie et habitu na turaliter sibi presuppositis in eodem.

⁋ Assumptum probatur quia aliter quando aliquis actu intel ligeret haberet simul plures distinctas similitudines respectu eiusdem quod est superfiuum consequentia patet quia etiam secundum augustinum vbi sequi videtur illam distinctionem actus vel habitu vel specie 20. de trinitate capitulo 175. et in multis locis actualis cognitio est simillima speciei de qua gignitur.

⁋ Item eodem actu quo cognoscitur verbum aliquando etiam cognoscitur alia res in verbo et aliquando non illa res sed alia vel nulla alia sed hoc non detur quod qualitas que est intellectio possit manere non essendo intellectio quia qua ratione potest ma nere et simul non esse intellectio alicuius cuius fuit intellectio pari ratione et cuiusuis alterius pro batur cum diligo vno actu omnes visiones bonas et bonos si quis eorum me ignorante fiat malus talis actus manens cessat esse dilectio illius igitur pari ratione de intellectione Probatur nihil diligitur nisi cognitum sed cognitio a deo potest destrui fine destructione qualitatis que est dilectio igitur tunc il la manebit et tamen tunc non erit dilectio pari ra tione de intellectione. probatur ponatur dilectio qua sortes diligit seipsum in platone tunc plato experietur se diligere igitur tunc aliquid diligitur per istam dilectionem et non idem quod prius quod probatur quia si sortes velit se diligere angelum et hec volitio ponatur in platone per illam plato vo let se diligere angelum igitur similiter in propo sito.

⁋ Confirmatur quia per intellectionem qua for tes experitur se intelligere angelum si eadem pona tur in platone plato experiretur se intelligere angelum igitur et similiter per volitionem.

⁋ Probatur dilectio sortis et odium platonis naturaliter se conpati possunt in voluntate sortis igitur cum odium sortis et odium platonis sint qualitates eiusdem speciei si in aliquo subiecto potest vna stare et alia sed in voluntate sortis cum dilectione terminata ad sortem stat odium platonis igitur in eadem voluntate cum dilectione terminata ad sortem potest stare odium sortis sed non potest cum dilectione sortis esse odium sortis igitur odium sortis potest esse in voluntate sortis. quando ipsum non erit odium sortis et similiter arguatur de visione probatur visio aliqua potest esse in visu quan do ipsa non erit visio ergo

⁋ Antecedens probatur quia videatur albedo pedatur in aliqua indistantia tunc quaelibet pars eius que est in superficie versa ad ocu lum videtur tamen quia quelibet pars talis coope¬ ratur ad visionem et facit ad hoc quod totum a remotio ri videri potest quam videri possit residuum ista parte remota si cetera sint paria tamen quia compositum ex duobus maximis non visis albedinibus ab aliqua distantia apparet habere partem extra partem in illa distantia igitur media pars eius videtur a ta li distantia et pari ratione medietas medietatis et sic sine fine et tamen aliqua pars illius albedinis est ita parua quod si esset per se cessaret videri in tali distam tia fine hoc quod cessaret ista qualitas esse que nunc est eius visio igitur.

⁋ Item accipiatur minimum visibile ab a. distantia et incipiat tunc plus elongari tunc non manebit post hoc visio eius et tamen ista qualitas que nunc est visio manebit quia alias daretur vltimum rei per manentis esse.

⁋ Probatur si partes albedinis vise secundum superficiem versam ad oculum corrumpantur secundum latum donec re sidue cessent videri a bruto quero aut in omni instam ti habet tale brutum nouam visionem et tunc esset dare vltimum rei per manentis in esse vel in omni instanti habet visionem minus extensam quam prius et hoc non quia manet extensa per totum oculum vel tertio sequitur quod habet visionem remissiorem quam ante sed talis remissio non fit per substractionem alicu ius partis gradualis quia forme illo modo non intenduntur vel remittuntur.

⁋ Ideo oportet quod hoc sit quia eadem qualitas manens cessat esse visio illorum quorum prius erat visio.

⁋ Probatur sit albedo a visa visione b. et post hoc instans amnichila ta. a. ponitur in eodem loco albedo c. simil lia conseruata priori visione scilicet b. tunc quero aut per b. videbit .c. vel non si sic igitur visio b. que sunc non est visio .c. erit post a. visio .c. et per conse quens eadem visione qua videtur vna pars integratur albedinis videtur et alia sibi simillima igitur pars integratur nouiter acquisita videtur per visionem continue prius repraesentantem partem integralem praexesentem.

⁋ Si non contra. a. potest videri ab oculo meo et tuo et infinitis aliis igitur infinite visiones sunt repraesentatiue a. quarum nulla potest reprensentare .c. nec aliud ab a.

⁋ Falsitas probatur quia tunc sequitur quod iste terminus repraesentatiuum a. esseter minus communis infinitis indiuidmis alicuius spe ciei conueniens et aliis infinitis eiusdem speciei repugnans consequens est falsum quia tunc perirm via probandi aliquam vniuersalem.

⁋ Item intellectus qui modo non intelligit per intellectum. a. potest intelligere per a. igitur et similiter obiectum modo non intellectum per a poterit per ipsum intelligi loquendo de intellectionibus et obiectis imilibus consequentia patet quia noticia essentia lius dependet a subiecto quam obiecto. assumptum patet quia intellectio sortis poni potest in platone.

⁋ Item omnes conceptus numerales seu nume ror sunt alterius speciei aliter partes albedinis di uise possent causare infinitas qualitates specifi ce distinctas nam illis visis potest intellectus forma re conceptus numerales quotquot sibi placuerit igitur isti conceptus poterunt sic intendi et remit ti quod erunt simillimi et per consequens qui prius representat quinque poterit repraesentare precise tres sicut a lius representat cui sit vel fuit simillimus quia quicquid conuenit vni simillimorum conuenire potest reliquo a liter sequeretur inconveniens illatum prius in argumentum io.

⁋ Item si oculus continue videat aliquid prius motum et post quiescens eadem visio quae prius re praesentauit motum repraesentabit quietem et non motum.

⁋ Item quelibet pars quantitatiua visionis bruti est visio per ceptiua et tamen aliqua pars est ita parua quod si esset per se non esset visio perceptima licet remaneret in oculo etc.

⁋ Probatur si visio vel intellectus separaretur a subiectis suis non essent cognitiones igitur

⁋ Item 7 phicor ad qualitates oe prima specie non est motus quia sunt ad aliquid sed noticia est talu qualitas.

⁋ Istis non obstantibus teneo contrariam conclusionem quia vt dicit augustinus ii. de trinitate ca. 22 il lud quod formatur in acie cogitantis est aliud ab eo quod in memoria reseruatur et sit ab eo sicut pro les a parente.

⁋ Item si qualitas que est actuatur cogitatio posset cessare esse cogitatio inherendo tanm anime sicut prius igitur pari ratione poterit iterato reincipere esse actualis cogitatio et tunc intel ctus nouiter intelligeret sine hoc quod nouiter esset causa illius intellectionis in aliquo intellectu quia ni hil nouiter ageret aut nouiter reciperet sed hoc non videtur intelligibile igitur.

⁋ Ad primum in contrarium dicendu est quod conclusio illata est vera sepe de illis similitudinibus quarum vna est tantum habitualis repraesentatio illius obiecti et alia actua lis ymo de actualibus non est inconveniens dummodo sint alterius rei sicut patet de intuitiva cognitione alicuius et abstractiua eiusdem vel de visione alicuius rei in verbo et eiusdem in genere proprio.

⁋ Ad secundum respondi in precedentibus quod hoc non fit per eundem actum nunero.

⁋ Ad tertium dicitur quod ibi per se intelligitur bonitas moralis subiecetum autem talis bonitatis scilicet sor. vel plato etc. per accidens diligitur et de talibus concessi di. prima quod possunt non cognosci vel non diligi eisdem actibus re manentibus sicut eodem actu visionis quo primo per accidens video substantiam panis in hostia consecra da eandem non video hostia consecrata sic hic in pro posito cum indistincte diligo bonos quia tales et me ignorante desinunt aliqui subesse huic accidenti de sinunt et a me diligi illo actu.

⁋ Ad quartum patet ex prima di. vbi tenui quod dilectio est cognitio⁋ Ad quintum dicendum est quod in illo casu plato per illam dilectionem non diligeret se sed sor. et similiter si dilectio qua sor. vult se diligere angelum ponere tur in platone plato per illam vellet sor. diligere angelum et eodemmodo si intellectio qua sortes experitur se intelligere poneretur in platone ille iu dicaret sortem intelligere vel experiretur nisi ex perientia connotet sibi aliquid aliud.

⁋ Ad sextum dico quod non omne quod est eiusdem speciei cum odis platonis compatitur secun dilectionem sortis quam tamen secum compatitur odium platonis quia a liquod eiusdem speciei contrariatur illud vero non quia ad contrarietatem actuum huiusmodi indiuidu alium id est dilectionum vel cognitionum requiritur yden titas numeralis obiecti vnde etiam illi iudicio quae iudicarem hunc hominem esse sortem demonstrato sorte repugnaret contrarie iudicium quo iudicarem eundem no esse sortem et tamen secun compateretur il lud iudicium quo iudicarem istum hominem non esse sor tem demonstrando platonem vnde amor et odium error et scientia non contrariantur nisi sint respectu eiusdem licet sint eiusdem speciei cum quibusdam quae in uicem contrariantur et hoc est speciale in actibus vitalibus qui sunt ipsi motus et ordines potentia rum erga obiecta. probatur contrarietas si esset inter illas qualitates non cessarent esse contrarie ex hoc quod cessarent referri ad ea que prius videre tur posse dici vno modo aut etiam quia non sunt eiusdem speciei quia ex alia et alia causa concepta haben tur alia et alia eiusdem speciei. il lud tamen argumentum et fere omnia procedunt ex non causa vt causa quia difficultas est communis isto non posito et queritur eius causa quomodo euadatur.

⁋ Ad septimum cum dicitur quod visio potest esse in sensu subiectiue fine hoc quod ipsa sit visio nego.

⁋ Ad probationem dico quod quando illa pars cessaret videri tunc etiam cessaret illa qualitas que prius fuit visio illius partis Et si aruiter a similite de delectatione appetitus que poterit esse ita remisa quod ipsa delectatio non percipentur nego quia nullus talis actus in sensu vel in intellectu est imperceptibitus Ad octauum non pono aliquod minimum visibile ab aliqua distantia danda.

⁋ Ad nonum teneo augmen tationem et diminutionem gradualem in formis fieri per additionem et substractionem similis in specie

⁋ Ad decimum dicendum est quod c. albedo non est nata videri visione b. qua videtur a. et conclusi o ad quam de ducitur non est plus inconveniens quam quod iste terminus esse naturaliter producibile de hac materia pri ma demonstrata conueniat infinitis indiuiduis ex ea producentibus et tamen nulli omnim ex aliis materiis producibilium nec sequitur quod periret via inducendi vniuersalem.

⁋ Sed videndum est in qualibet mate tia quod debite fiat talis inductio

⁋ Ad vndecimum bene volo quod aliquid quod modo non intelligitur per intellectionem a. potest esse in casuper accidens obietum illius intellectionis non tamen per se.

⁋ Ad probationem quae probat quod per se dico quod licet essentialius dependeat intellectio a suo subiecto in essendo non tamen in repraesentando obiectum cuius est actus ipsi sub iectio cui inheret sicut vitali principio hoc enim habet inseparabiliter ex natura sui et in hec ab obiecto dependet nec oportet quod ab obiecto actiue se ab illo quod actiue conseruat eam in subiecto quod cumque fuerit illud.

⁋ Ad duodecimum dicendum quod con ceptus numerales non sunt eiusdem speciei sed sunt mere sinca. sicut omnis et aliquis quod patet quia con fundunt terminos sequentes se et ideo vnus numquam potest fieri similis alteri.

⁋ Aduertendum tamen quod nominaliter expressa sumuntur quasi collectiue et tunc non confundunt terminum sequentem sicut neci y omnis quando sumuntur collectiue.

⁋ Ad 13. dicendum est quod ac cidit visioni quod eius obiectum per se moueatur vel quiescat et per consequens quod ipsum sit motus vel quies quamuis mediante visione possit euidenter iudicari vel argui quod res visa moueatur et ideo dicatur motus esse de numero sensibilium ideo hic dicendum consequenter sicut supra ad tertium.

⁋ Ad 1q sicut ad probationem septimi.

⁋ Ad 15. concedendum quod sicut accidit illi rei que est intellectio quod ipsa sit accidens vel qualitas quia non est accidens vel qualitas nisi quando accidit vel qualificat ita accidit sibi quod ipsa sit cognitio quia natura sua nata est esse in tellectio non sibi ipsi sed suo subiecto et sicut non potest in esse illi subiectiue nisi ipsum qualificet ita nec quin sit sibi cognitio.

⁋ Ad 16 dicendum est quod aliuo qualitas aliqua fit vel fieri potest scientia sine aliqua mutatione scientis vocando scientiam omnem notici am veram iudicatiuam si enim stante noticia tali res aliqua aliter se haberet et si post incipiat se habere sicut supponat talis noticia tunc habetur scilintia fine mutatione scientis quia ab eo quod res est vel non est omnio dicitur vera vel falsa.

⁋ Similiter aliquis potest fieri de nouo bonus fine mutatione alicuius sibi ad diti in subiecto per nouitatem precepti vel huiusmo di similiter de pulchritudine vel de sanitate et ita de multis qui ponuntur in prima specie qualitatinam aliqua fiunt pulchritudo vel sanitas ad amotio nem aliorum sine additione vel substractione ab illis que erunt pulchritudo et sanitas.

⁋ Aliter dicunt alii quod isti termini visio noticia intellectio sci entia dilectio et consimiles non distinguntur ex eo quod aliquis de facto actuetur per tales actus vel habituetur formaliter denominatiue per habitus sed distinguntur aptitudine naturali actuandi vel habi tuandi aliquem vel aliquos et sic si intellectio vel visio sortis poneretur in lapide adhuc esset intellectio vel visio licet actu nullus per eam intelligeret vel videret sed quia de natura sua est si esset in subiecto apto nato formaliter quia per eam aliquid videretur vel intelligeretur et eodem modo de aliis similibus.

⁋ Alii dicunt quod illa qualitas que est visio vel intellectio etc. nec tamen debet concediquoe simile sit de accidente vel qualitate quae non distiguitur ex hoc quod accidens actualiter accidat subiecto vel qualitas qualificet sed ex hoc quod essentialiter natum sit ac cidens accidere et qualitas qualificare nec etiam concedendum est quod aliquis possit fieri de nouo bonu fine sui mutatione quamuis forte malus possit fie ri non malus fine sui mutatione scilicet quod per solam de rogationem et non ad imputationem ad culpam.

⁋ Item quicquid sit de pulchriitudine non videtur quod sanitas oe nouo possit fieri in subiecto sine iui muta tione Item quod dicit quod termini numerales cofum fundunt etc. non est ad propositum sed dicendum est quod conceptus numerales essentiales diuersarum spe cterum sunt nec est inconueniens quod vna albedo secundum se vel suas partes obiectiue agat ad causandum ta les species infinitas vel vt melius dicam secundum logieam infinite species tales quae accipiuntur secundum diuersam aptitudinem partium adinuicem.

⁋ Diceres conceptus om est naturalis similitudo quaternarii etiam representat ternarium igitur est eiusdem speciei cum conceptu qui est precise naturalis similitudo ternarii et ita arguitur de quolibet numero maiori respectu diuersorum numerorum.

⁋ Item tunc est dubium quae species numeri sit perfectior.

⁋ Ad primum nega gatur consequentia eo quod non vtrobique repraesentatio est omnino similis et adequata etc.

⁋ Ad secundum di co quod loquendo de perfectione rei absolute pro vt est talis essentia tunc species maioris numeri includit perfectionem nuerorum et adhuc plus igitur tunc semper maior erit perfectior.

⁋ Si autem loquimur de perfectione numeri quo ad constitutionem sui ex partibus tunc iste numerus dicitur perfectus qui adequate constituitur ex partibus suis aliquo rum etc. vt dicunt geometre.

⁋ Si autem loquimur et perfectione secundum consonantiam et armoniam re sultatem in aliquo toto nunero ex habitudine suarum par tium adinuicem vel alio conformiter sicut est in con sonantiis musicalibus cuiusmodi sunt dyapente dyapason etc tunc talis numerus est perfectior cui cor respondet armonia melior et conuenientior vnde forte nune rus ternarius vt sic est perfectissimus et vniuersa liter numerus impar perfectior nunero pari.

⁋ Ad primum principale istius dubii cum inquiritur quiod vocetur memoria etc dicendum est quod intellectus etc. vt prius dictum est. Et cum probatur quod habitus vespecies non distinguitur ab habitu nec econtraper spe ciem in sensu dicendum quod sensus dupliciter sumitur vnomodo pro posentia seu natura vitali recepti ua immediate sensationis et in illa non recipitur species a liqua prima. primo actui posteriorem tamen bene recipit qualitate quae species vocatur frequenter ab au ctoribus et secundum veritatem est habitus.

⁋ Aliomodo accipitur sensus pro composito ex tali potentia et organo corporeo cuius est actus et forma et sic lo quendo in sensu id est in organo quod est altera pars sensus sic accepti recipitur species que cum potentia et actiua sensationis requisita neccessario ad natura lem canetionem sensationis exterioris licet ipsa non sufficiet cum sensusine actione propria obiecti et hoc est quod adducitur in auctoritate allegata quod eadem est actio sensus et sensibilis quia ista sensatio est actio acta vtriusque et eodemmodo proportionanter est di cendum de intellectione intuitiua et si quis vocet illam sensationem vel intellectionem speciem obiecti id est similitudinem seu ymaginem eius eius cer te concedendum est quod a specie sic distingui non potest a ctualis sensatio sed sic loqui est extra propositum loqui et eodem modo est eadem actio sonantis et auditus sicut ipsum audire sicut ipsamet auctoritas ex primit.

⁋ Ad secundum de mutua circulatione in cautatione alicuius passtionis habitus ab actu et econ uerso dicitur quod concesio iali processu musuo primus actus reliquit vnam portionem que forte vocatur dispositio non differens ab habitu nisi sicut imperfectum a perfectiori eiusdem speciei quae vocetur a. et illa dispositio iuuat intellectum vt pos sit in portionem promissam nouam actus multo minorem priori quia reipeciu priorum egit intellectio secun dum vltimu sue potentie cum actu intuitiuo eiusdem obiecti et paru plus potest nouiter intellectus cum il la dispositione quam prius secundum intensionem et voce tur illa portio addita primo actui. b. tunc b. est min tomelior quam actus cui additur et per minonem portio nem causabit de habitu quam erat portio a. et illa con tinue proceditur hinc inde ad minus et ad minus donec vtrumque finaliter deficiat additio et sic sistetur i aliquo forsancitra summum ibi cabilem ex omnibus il lis portionibus per illum modum additur compositum

⁋ Aliter respondetur quod cum habetur actus primus sensationis et intellectionis intuitiue simultem pore virtute illius habertur duplex noticia abstra ctiua eiusdem vna indiuidualis et alia specifica en rum statim vtraque reliquit dispositionem vel tabitum qui cum intellectu sufficiat post in absentia obiecti in ab stractum actum qualem non poterat ante intuitionem talis obiecti et tunc est respondendum quod in prima gene ratione speciei vel habitus est potentia ita attenta circa primum obiectum suum mediante eius cognitione situitiva quod nihil aduertit de abstractiua sua co gnitione et dicendum esset vltra quod portio primo cau sata de specie seu habitu non statim coagit ad alium actum sed ideo caebatur vt esset principium actus vl terius in futuro et quando postea cum isto habitu seu specie intellectus principiat nouum actum tunc ille no uus actus est relindt additionem ad habitum prio rem tamen illa additio seu portio addita pro tunc nihil agit ad alium actum causandum ex eo quod intellectus iam prius natura ad habitus est tantum illi obiecto respectu cuius est ille actus tantus quod potest pro ista vice nec ide o ingenauit natura habituum vel portionem habi tus talem causari vt tunc seruiat ad actum aliquem cum. prius est sed vt in futurum deseruiat.

⁋ Con¬ tra priorem responsionem ex quo sic remittendo est status sic igitur primus actus qui precessit omnem ha bitum. a. et actus compositus ex illo et sequentibus sit .c. et compositum ex residuis partibus preter a. et. d. et totus habitus sit b. tunc queritur an totus habitus scilicet b. sit canatus a toto actu s. c. et pari ratione ex alia parte queritur de actu composito ex omni bus preter primum scilicet ipso. d. an cauebatur ex habitu b. vel non si sic videtur esse circulus in causis et per consequens idem erit a seipso.

⁋ Contra totus b. est canetus a quo gitur et similiter totus. d. a quo igitur est causatus hic potest responderi secundum duplicem fantasiam vna quod tandem venietur vel ad actum ita remissum quod iste non sufficiet vlterius causare aliquam portionem habitus vel econverso sed illud non videtur verum uia non est dare minimum actum in specie aliqua mere natu raliter agentium maxime quando tale in existit toti suo.

⁋ Alia fantasia est quod in dicto casu est processus hinc inde fine fine ad semper minus et minus et tunc vltra dicitur quod totus b. habitus non est canatus ab aliquo vno actu sed ab actibus et econverso est de actu cuius ifinite partes cansate sunt a. partibus b. habitus totus autem .c. actus non est casatus ab habitu vel habitibus eo quod a. actus precessit omnes per positum et sic etiam patet quod ibi non est circulus in causando nec etiam idem causatur a seipso in tali processu cau sationis

⁋ Si autem queratur vtrum totus habitus. b. sumpto ly totus cathe. causet ibi aliquem actum et eoam vtrum totus actus .c. causet ibi aliquem actum adequatum sibi.

⁋ Respondetur quod licet vterque totus causetur neuter tamen totus aliquid causat eo quod neuter totus habet aliquid posterius secum vtrobique sit processus fine fine.

⁋ Aliter responde tur ad istam difficultatem quod si potentia non fatigaretur sed posset contrarie actus sequentes sicut prmum cum equali vigore quantum est ex parte sui tunc in casu argumenti semper produceret actum osteriorem perfectiorem priore et eodem modo habitum vel dispositionem nec esset inconveniens quia valde cito in tali processu haberetur habitus per fectissimus et actus similiter receptibilis in tali potentia saltem sic quod potentia vitaliter cansata actuaretur in tali receptione secus autem est de receptione passiua tantum respectu cuius non oportet dare perfectissimum actum vel habitum vt patuit in questione prima.

⁋ Et si dicis quod illud no videmus fieri.

⁋ Respondetur quod hoc est propter potentie fatigationem et distractionem

⁋ Item portio habitus vel dispositionis acquisite non solum iuuat ad actum abstractiuum in absentia obiecti producendum sed etiam ad actum intuitiuum in presentia obiecti expe rimur enim quod qui sepius per legit psalterium ex dispositione vel habitu quem habet longe facilius legit easdem litteras visas quam antequam haberet talem dispositionem vel habitum.

⁋ Tertium dubium secundi articuli est vtrum tertia pars ymaginis procedat realiter a secunda amor s a. noticia videtur quod non quia tunc amor angeli peccantis quo affectauit equalitatem dei processisset ab aliqua noticia aut igitur ab obscura dei noticia aut ab altera

⁋ Si primum cum obscura noticia fuerit in illo pena peccati sequiretur quod ipsum peccatum angeli processit a pena peccati et ita sequitur quod pena naturaliter saltem precessit culpam auctoritate augustinus super gene ni. ad litteram ca. 24.

⁋ Si secundum igitur angelus simul fuit in maximo peccato et clare vidit deum igi tur simul fuit miser et beatus quia hec est vita eterna vt cognoscantte etc. Io 17

⁋ Item tunc prius amor in mente aliqua procederet a noticia et supposito y iste amor sit respectu alicuius obiecti delectabilis cum tunc illa noticia sit verum quia est cognitio ali cuius respectu placentis igitur est verbum per diffinitionem verbi.

⁋ Ex quo sequitur quod primus amor men tis in illo casu procedit a verbo cons est falsum quia tunc idem esset causa et effectus respectu eiusdem quia omnem verbum procedit ab amore secundum augustinum 6. pe tri. ca. 24 et. 12.

⁋ Probatur prima noticia procedit ab amore igitur primus amor non procedit a noticia Assumptum probatur quia prima noticia sensitiua fit a voluntate copulante sensum cum sensibili secundum augustinus sii. de tri. ca. 2 4 7 d 2 2 et quasi per totumlibru sed voluntas non copulat nisi per amonem cum non habeat alium actum quo sic copulet igitur quaelibet cognitio iensitiua procedit ab amore.

⁋ Probatur appetitus sen sitiuus potest esse sine cognitione igitur intellectiuus Assumptum probatur quia naturaliter quis haberet tamen et sitim etiam si numquam sentiret aliquid ab extrinseco Item talis dilectio vel esset eadem cum intellectione presupposita vel non si sic cum ista intellectio pari ratione possit fieri odium dei sicut dilectio sequitur expositorie quod dilectio possit esse odi um si non est intellectio igitur deus posset conseruare dilectionem istam destructa ista intellectione et pari ratione omni intellectione destructa et tunc voluntas posset diligere incognitum contra augustinus et contra experientiam.

⁋ Et confitmatur quia tuc voluntas vere potest imperare cogitationi de aliquo actualiter non cogitato aut igitur illud apprehenditur actu aut non.

⁋ Si non tunc voluntas pperatur volitione circa incognitum. si sic frustra pperaretur et hoc etiam erat contra casum.

⁋ Ad op positum quinto de tri. ca. 67 et 7 vtrobique enim dicit quod amor procedit de scientia et de ipsa mente

⁋ Probatur noticia presupponitur amori sicut probat augustinus 5 de tirii. ca. 10 et. 10. de tri. ca. 58 et qua si per totum librum. Et tertio de li. ar. dicit hoc ca.lo 4 quod nihil potest amari nisi cognitum quamuis ali quid possit cognosci et non amari igitur cognitio est aliquo modo causa amoris et non materialis nec finalis igitur effectiua igitur amor procedit a no ticia.

⁋ Item de hoc vide aristotelem tertio de anima et commentatonem commento. 5o.

⁋ Item 12 metha. commento 36 sicut appetitus in brutis animalibus est propter sensum qui apprehendit voluptuo sum ita voluntas siue defiderium intellectus est per intellectum.

⁋ Ad istud dubium respondetur affir matiue loquendo de amore qui est actus amandi vel appetendiper viam nature causatus et ideo amor huiusmodi inter partes ymaginis proportio nalite spiritus sanctus in ymagine increata secundum augusti num vbi prius arguendo ad partem oppositam hu ius dubitationis.

⁋ Si instes per augustinum o. de tri. vbi quasi per totum dicit quod mens humana est ymago trinitatis increate ratione istius trinitati scilicet mentis noticie et amotur in qua trinitate no ticia procedit de mente et amor de noticia et tanm ibi secundum eum tam amor quam noticia sunt vna essentia mentisigitur amor ibi non distinguitur a noticia actualia qua procedit nec noticia actualis que est ibi proles a mente ipsa tamquam a parente.

⁋ Respondet vnus doctor quod amor et noticia tripliciter accipium tur vnomodo pro potentiis Aliomodo pro habi¬ tibus tertiomodo pro actibus et secundum hanc distinctionem dicendum esset quod secundum ymaginationem solum est illa trinitas non secundum rem cuius partes ymaginate sunt secundum augustinum ipsa substantia mentis secundum veritatem rei extra nisi virtualiter salum quia mens ipsa continet potentialiter illa. a. quorum vnum realiter procedit ab alio et tertium ab vtroque.

⁋ Ad primum airu in contrarium respondet syptes quod ista noticia actualis que primo fuit clara dei noticia postea fuit obscura quando deus se sub straxit ab angelo cum peccauit et ideo amor suus quod fuit primum peccatum processit a pena peccati tamen non vt pena sed vt actualis cognitio sufficiens ad productionem amoris et ita pena precessit causalitate primum peccatum non tamen vt pena sed facta fuit pena propterpeccatum et ita vt pena fuit po sterior.

⁋ Sed apud me est impossibile quod eadem noticia prius fuit clara et post obscura per istum modum Aliter dicitur quod actiuum currit in fantasia fal sa cum visio dei vel aliqua simplex apprehensio suffecisset pro noticia a qua procederet amor dyabo li culpabilis et sic non erat quia amor ille erat electi uus presupponens cognitionem compositiuam et diuisiuam et ideo processit talis amor parti a noticia sui partim a noticia componente et diuidem te et ideo alia noticia erat ibi necessaria ad amo rem illum quam sola dei noticia clara vel obscura.

⁋ Ad secundum bene respondet sypis. concedo quod praemus amor processit a verbo communiter accidendo verbum pro quacumque cogitatione actuali sicut loquitur augu. Mo9 caitulo .10.

⁋ Augustinus autem accipit verbum proprie pro cogitatione actuali respectu placiti.

⁋ Ad tertium dicitur quod ad primam sensatio nem non semper oportet habere amorem alium quam inclinationem naturalem potentie cognitiue in obiectum suum tamen aliun accidit quod amor elicitus circa obiectum aliquod tenet potentiam diuin actuali noticia talis obiecti et hoc quandoque libere et elective quandoque me re naturaliter et alndo praeuenit et est causa vt pariatur no ticia explicita et distincta obiecti alicuius certi Ad quartum respondet sypsites quod appetitus si nitiuus no potest esse sine cognitione nec fames nec s tis licet non requiratur aliqua sensatio alicuius ex trinseci sed sufficit actio intriseca vnius partis in lia ex qua caunetur cognitio sensitiua in virtutibus apprehensiuis ipsius animalis et ipse loquitur de a petstu naturali et non de actu elicito quo moueur homo vel brutum ad prosecutionem cibi vel potus ex terius praesentati.

⁋ Ad quintum dicendum quod volitio non est eadem res cum cognitione sibi presupposita tempore vel natura et vltra conceditur quod volitio posset a deo conseruari sine tali cognitione sibi in uia et tamen non sequeretur quod diligentur incognitum quia tunc illa qualitas que prius erat volitio cessaret tunc esse volitio.

⁋ Sed quia hoc apud me non est verum ideo dico quod talis volitio est met cognitio quedam vt prius patuit in tertia questione prime distin.

⁋ Ad confirmationem dico quod voluntas libere potest imperare cogitationem actualem et distinctam de quo non cogitatur actu demonstrato vt pote contin git quandoque cum quis audiuit vnum bonum verbum non reco gitat quod fuit illud tunc precipit voluntas intel lectui vt inquirendo recogitet et inueniat illud quod fuerit vel cum occurrit mihi vnus homo et scio quod vidi illum et nescio vbi et per imperium voluntatis discurrendo ymaginor loca in quibus fui et quid fecerim et similia secundum artem philosophy de memoria et re miniscentia tandem deuenio vbi vidi eum.

⁋ Et cum aguiter illud cuius actualis cogitatio imperatur aut est actu apprehensum aut non.

⁋ Dicendum quod sic in vniuersali et confuse sed non determinate et ita cognoscitur vnomodo et precipitur cognosci alio modo.

⁋ Utrum autem voluntas possit diligere in cognitum est dubium magnum et teneo quod non tamen quia apud me omnis volitio est apprehensio que uam sicut patet di. prima. et tertia tamen quia secundum augustinum inuisa diligere possumus incognita nequaquam. probatur non plus potest voluntas in incogni tum quam intellectus assentire non apprehenso quia volitio non minus in suo fieri et esse dependet ab apprehensione quam assensus.

⁋ Item omnis volitio naturaliter canta est effectus alicuius cognitionis et nul lus potius quam illius quod diligitur tali volitione

⁋ Sed contra voluntas precipit intellectui consideret a. aut igitur tunc a. est actu consideratum et tunc superflue preciperet voluntas aut non et sic habetur propositum. Item voluntas potest se confor mare intellectui et suspendere actus proprios et velle istos et etiam sensationes quas experitur etiam si actu eas non intelligit.

⁋ Item non minus requirit effectum suum pre cognosci quam obiectum eo quod ef fectum suum libere producit a proposito sed primum non requiritur secundu omnes igitur nec secundum Item voluntas potest intellectionem velle non habere aliquam cognitionem ita tamen quod ipsa continuet istam volitionem aut igitur intellectus obediat sibi et tunc stabit volitio sine intellectione aut non et tunc voluntas non esset potentia libera plusquam ignis.

⁋ Item si non hoc maxime videtur quia cognitio in tellectiua eiusdem obiecti naturaliter sibi praesupposita volitionem causaret probatur satis quia causa naturalis non potest causare in idem passum vniformiter dispositum contrarios effectus sed stante eadem intellectione potest voluntas velle vel nolle illud quod intelligitur igitur non est causa naturalis vtriusque.

⁋ Item cognitio haualis videtur sufficere quia habitibus vti pos sumus cum volumus secundum philosophum igitur non videtur equiri cognitio actualis.

⁋ Item dato quod intellectio actualis requiretur ad causationem volitionis t amen videtur quod voluntas ex sua liberta te postquam actus causatus possit istum continuare cessante iutellectione quacumque nam species sensibilis in organo sensus ext erioris non minus dependet a sensibili quam volitio ab intellectione.

⁋ Sed licet res extra requiratur ad causandum spem istam et visionem consequentem tamen illa species postquam est causata potest per aliquod tempus conseruari fine pre sentia sensibilis sicnt patet per perspectiuos declaudente oculos postquam vidit res lucidas et idem augustinus dicit.

⁋ Item non plus requirit actus volun tatis intellectionem quam libera executio exterior a ctum voluntatis.

⁋ Sed executio exterior non sem per requirit actum voluntatis vt patet de illo quidistincte legit horas vel vadit ad ecclesiam.

⁋ Item videtur quod saltem respectu alicuius oppositi habere possit voluntas actum suum licet pro tunc il lud oppositum non sit obiectum alicuius intelle ctionis nam quando intellectio aliqua est in intellectu circunscripta omni alia intellectione posset volunluntas velle istam intellectionem et tamen intellectio isto casu posito non est obiectum intellectus actualiter igitur probo assumptum quia cogitatio ista potest esse conueniens licet sit respectu alicuius odibilis et stante ista cognitione voluntas potest de lectari sicut patet per experientiam ista delectatio non est respectu obiecti cogniti quia istum ymagina tum non est sibi delectabile per positum igitur est re spectu istius cognitionis et per consequens voluntas potest velle istam cognitionem licet istam non intendat quia dele ctatio huius est quoddam velle vel saltem velle aliquod potest esse respectu eiusdem omni alia cognitione circunscri pta eodem modo potest argui de delectatione sicut de actu voluntatis non intellecto.

⁋ Ad primum isto rum patet responsio ex dictis immediate ante istam dubitationem.

⁋ Ad secundum dicendum quod oportet voluntatem apprehendere istum actum quem de bet suspendere et hoc eo modo quo suspendit sci licet distincte vel in communi.

⁋ Ad tertium negat assumptum quia non vult quemlibet effectum que li bere producit sicut vult quodlibet obiectum quod diligit tamen si effectum suum vellet tunc etiam illum proportionaliter cognosceret vt quando voluntas vult aliquid esse diligendum.

⁋ Ad quartum dicendum quod si intellectus debeat obedire voluntati in illo ca su oportet quod ipsamet obediat sibi ipsi cessando ab omni volitione et ab actus imperati cognitione si detur alia pars non sequitur quod ipsa non sit libera.

⁋ Ad quintum minor est falsa de causa partiali ad varios effectus determinabili libere ab alia cau sa.

⁋ Ad sextum negatur assumptum.

⁋ Ad proba tionem dicendum est quod habitibus vti non valemus nisi cum de eorum vsu confusione vel diuisione a ctualiter cogitamus.

⁋ Ad septimum dicitur quod li cet talis species non minus dependeat in suo fieri a sensibili quam volitio a cognitione prima naturaliter tamen amplius dependet ab eo in essendo et permanendo in aliquo subiecto.

⁋ Ad octauum negatur maior quia executio non est libera nisi denomi natione extriseca nec voluntas causat illam immediate sed mediate vtute motiva quia ad hoc est articulus parisiscilicet quod substantia creata nihil operetur ad extra per solum velle hoc enim soli deo conuenit quia dicit et facta sunt propter quod cessante volitione potest executio exterior aliquandiu continuari. et quia so lum est meritoria bonitate interioris volitionis ide illa cessante non est exterior meritoria sic quod ad noui meritum imputetur et ex hoc concedo quod abulans ad ecclesiam si moreretur in instanti quo cessat ha bere actum interiorem tantum premium habet in celo quam si vltra procederet sine actu meritorio interiori.

⁋ Ad 6. dicitur quod assumitur falsum licet enim quandoque delectemur de aliqua cogitatione tamen hoc no nit sine apprehensione illius cogitationis.

⁋ Quin tum dubium an partes ymaginis create sint equales quod non quia secundum augustinum. 13. li. de trini. ca 62 a singulis bina a binis singula maioribus mi nora vicuntur et per hoc patet quod non sunt equales

⁋ Sed respondetur quod ipse probat hoc secundum suos actus in via et hoc est verum.

⁋ Contra si sic intel ligeret tunc acciperet falsum quia a singulis sin gula vincuntur quia numquam vincitur a memoria ab in telligentia si intelligit actu memoria meminit suo modo actu.

⁋ Item si sint equales tunc quid menoria memineret intellectus intelligeret sicut dicit. augustinus 10. de tri ca. 26. Et magister allegat libro primo di. tertia. falsitas probatur quia aut hoc esset verum de intelligere actu primo aut de actu secuo non de actu primo quia hoc non est nisi meminem si de actu secundo falsum est quia multa habeo in meno ria quae non actualiter cogito.

⁋ Item memoria intelli gentia voluntas non distinguuntur realiter igitur. conse quentia patet per hyestl 3 de tri. et per ma li. primo. di. 3i vbi dicit quod equalitas et similitudo no sunt ni si vbi est distinctio realis Item si sic tunc iste partes formet equales ratione suorum actuum in prima quando essent sanate a langore sicut dicit augu. 13. de tri. ca. 2

⁋ Falsitas probatur quia voluntas ha bebit ibi adiuuans puta charitatem que non excedit secundum apostolum igitur voluntas plus amabit quam intellectus intelliget Item in prima erit perfectus amor sicut dicit augustinis 8. de tiri. ca. 8 de peruis si igitur cognitio equalis sit amori sequitur ibi quod mens ibi tantum cognoscet se quantum est sed deus ipsam non cogno scit nisi quantum ipsa est igitur mens ibi tantum se co gnoscit quam deus eam cognouit quod est impossibile.

⁋ Probatur tunc beatus in patria equaliter ama ret deum et omnia alia posito quod eque clare cogno scat deum et omnia alia quod est impossibile quia cogni tis equaliter bonis iequalibus magis amat bea tus magis bonum vt manifestum est.

⁋ Item actus ma lus hic i via non est volitus a beato quia tunc ipse peccaret nec nolitus quia tunc non haberet quicquid vult et tamen talem actum cognoscit igitur.

⁋ Ad oppositum arguitur per augustinum. 10. de trini. ca 26. Et magister allegat vi. tertia. primi libri. item 17. de trinitate capitulo 66 dicit quod hec erunt equa lia quando crunt ab omni langore sanata.

⁋ Probatur 8. de tri. in fine mens amor et noticia eius tria sunt quedam sunt et cum perfecta sunt et equalia sunt si enim mens minus se amat quam est Uerbi gratia si se tantum amet mens hominis quam amandum est corpus hominis cum plus sit ipsa quam corpus peccat et non amat perfectum amorem sui.

⁋ Et nota bene hanc auctoritatem augustinus quia probat solutionem quandam prius positam quia tunc intellectus creatus con prehendit aliquid cum cognoscit illud ita perfecte sicut ipsum est ens non autem sicut ipsum est co gnoscibile sicut dicit augustinus quod partes ymagi nis cum sint perfecte non minus mens non amat se quam est et non dicit non amat se quam est amabilis nam est infinite amabilis infinite diuini amoris.

⁋ Ad illud dubium respondet et bene in quibusdam syd pasteu dicens quod pars dupliciter sumitur pro parte secundum fidem et pro parte secundum ymaginationem hanc di. de parte ponit commentator primo phi. commento. 1 et vo co inquit partem secundum fidem illud quod in re est pars et partem secundum ymaginationem voco totum consideratum per modum temporis.

⁋ Et suppono quod per ymaginationem creatam intelligamus mentem huma nam et per partes potentias naturales eiusdem. s memoriam intelligentiam et voluntatem quarum que libet est tota suba anime que tamen significatur per quancumque istarum intensionem per modum partis.

⁋ Istas autem esse equales potest intelligi multipliciter vnomodo ratione obiecti scilicet quod quicquid potest esse obiectum vnius potest esse cuiuslibet obiectum et quicquid est obiectum vnius est obiectum alterius eodem modo ha bitu scilicet vel actu et sic conceditur quod sint equales sen per tam in via quam in prima et hoc vult augustinis 0. de tri. c. o. Aliomodo intelligitur hoc ratione suorum aetuum sic. scilicet quod nulla earum sit magis impedita in suo actu quam alia a suo sed quod quelibet habeat dispositi onem naturalem completam in nullo impeditam a sus proprio actu et isto modo non oportet quod sint actu equales in via sed sic in patria equantur et hoc vult augu 173. de tri. ca. 66 vbi vult quod memoria intelli gentia et voluntas in via aliquando sunt inequales quia videmus in aliquo maionem memoriam quam intelligentiam et in alio econuerso et in aliquo duo hoc amore magis superari sed in patria erunt equales quando erunt ab omni langore sanate.

⁋ Tertio mo do potest intelligi equalitas sic quod respectu eiusdem obiecti habeant actus eque intensos.

⁋ Et de isto sen su est speciale dubium videtur enim quod sic quia dicit ma. libro et di. 33 ca. 4 tantum vt tradit auctoritas quisquis ibi cognoscit quatum diligit.

⁋ Sed respondet inquit iste doctor quod non ymo quod hoc est impossibile quia charitas habitualis intendit actum dilectionis sed remota charitate habituali adhuc esset amor ad minus ita itensus sicut cognitio quia voluntas ad minus ita inten se diligere potest obiectum suum delectabile sicut intellectus ipm intelligit etiam quancunque adiuuetur per lumen glorie igitur addita charitate voluntas in tensius amat.

⁋ Secundo arguit sic iste doctor ali qua claritate cognitionis cognoscitur deus sit illa. a. et petrus etiam cognoscitur aliqua claritate cognitio nis sit illa b. tunc a ad b. est certa proportio sicquod dupla cum duplata bonitate petri erit b. duplatu et per conseques amor respectu petri duplatus igi tur respectu ipsius erit tantus amor intensiue sicut respectu dei consequens non est dandum de beatis igitur amor est intensior quam cognitio respectu dei.

⁋ Sed dicta ymaginatio non procedit quia licet ita intense sicut intellectus potest cognoscere vel videre obiectum delectabile visione naturaliter casata vel causabili a tali obiecto et potentia cognitiua possit etiam voluntas illud diligere tam intense si nihil obstet tamen si deus duplet huiusmodi cognitionem vltra intensionem illam quam posset natura talis potentie cognitim ue virtute sui et obiecti dico quod voluntas eadem ma nens non sufficeret sine alio promotiuo duplare amo rem prionem nec sufficit duplatio cognitionis quia cognitio non est totalis causa sed partialis solum amorum causa autem quare potuerunt in primis naturaliter causabilibus equari est quia ita fecunda est et po tens talis natura respectu amoris a se causandi sicut respectu cognitionis a se causande respectu eius dem obiecti quandiu promotiua fuerunt inde paria.

⁋ Ex hoc patet ad secundum dato enim quod dupletur visio petri et etiam eius bonitas dummodo non duple tur actiuitas voluntatis non sequitur quod duplabi tur dilectio erga petrum.

⁋ Si tamen duplatur actus non ex natura pontie et obiecti sed a causa voluntaria vel tali modo receditur a proportione equalitatis huiusmodi nisi adimet.

⁋ Aliter enim dici potest quod non oportet. duplata bonitate petri vel cuiuscunque obiecti cogniti duplari cognitionem quando non duplatur principalior causa cognitio nis scilicet intellectus qualiter autem sit vtrum videli cet amor et visio beati sint equaliter intensi quod libet in sua specie nescio quia ista est questio facti et non est nobis scibile in via peregrinantibus ni si fuerit a deo alicui reuelatum.

⁋ Ad primum ar gumentum istius dubum augustinus loquitur de equalitate secundo modo dicta non autem in positione et isto modo verum est quod non sunt tres partes iste ymaxinis equales in viatoribus communiter quia vt sepius vna pars sic loquendo est in viatore plus impedita quam alia.

⁋ Ad secundum respondet sypius quod intelligere est duobus modis. vno modo in actu et in habitu.

⁋ Secundo modo ibi loquitur augu stinns et cum accipitur quod sic intelligere non est nisi meminere. Respondetur tamen quod hoc est secundum aliam et aliam rationem dicitur ei meminere prout est cognitionis conseruatiua et dicitur intelligere prout est habitus cognitiuus absolute. Aliter potest dici quod iste auctoritates et consimiles intelligende sunt sic quod quicquid memoria memineret intellectus potest intelligere et econuerso et ita de nolle et velle.

⁋ Ad tertium dicitur quod bene probat quod non proprie dicuntur equales quia non rea liter distinguntur et hoc totum conceditur.

⁋ Ad quartum respondet sypstes quod amor est intensior in pri ma propter causam prius dictam sed patuit quod illud medium non necessitat illud ponere sed argu mentum tangit vnum dubium facti vnde posset es se sic et aliter et ideo qualiter sit de facto nobis est incertum.

⁋ Ad quintum conceditur conclusio quod mens cognoscit se tantum quantum deus eam cognoscit referendo quantitatem ad obiectum cognitum non autem ad intensionem cognitionis sicut conceditur quod mens amat seipsam quantum deus amat ipsam et hoc appreciatiue quia neuter amat ipsam nisi quantum valet licet deus diligat ipsam in infinitum plusquam ipsa seipsam secundum intensionem et magnitudinem perfectionis illius dilecti onis.

⁋ Ad sextum dicitur quod mentem cognoscere eque clare deum et alia potest dupliciter intelligi vno modo quo eque proportionatiue et eque conprehensiue et dixi alias quod isto modo in infinitum minus perfecte et minus clare cognoscit deum quam seipsam et aliam creaturam visam a se et hoc quamuis visione multo intensiore videatur deus quam aliter quid aliud.

⁋ Alio modo potest intelligi quod eque clare cognoscat deum et aliud vel alia quia cognitione eque intensa in spresua cognoscit deum sicut facit crea turam ibi visam vel quam intense cognoscit creaturam in spe cie visionis congrua creature.

⁋ Et tunc dico quod nihil aliud a deo potest in genere probprio ita clare. i. ita intense in specie visionis sibi congrue videri siue cognosci a creatura rationali sicut cognoscitur deus ab ea que cognitio qua videt deum replet suam ca pacitatem in illa specie visionis qua videt deum sed nihil aliud ita intense videtur igitur a creatura rationali per cognitionem ingenere proprio quam cau sat potentia simul cum obiecto naturaliter talis enim multum deficit secundum intensionem a tanta quanta est illa quae habetur respectu dei.

⁋ Diceres nihil aliud posset mentem replere sui cognitione naturaliter ab illo et men te cui obiicitur cauebili tamen deus poterit illius speciei cogni tione ipsam replere quo posito stat argumentum vel quod partes ymaginis non erunt respectu illius crea ture equales vel quod mens in isto casutantum diliget creaturam sicut deum.

⁋ Respondetur quod hoc non est inconveniens prout ly tantum notat equalitatem intensionis cum quo stat quod in infinitum plus diligit deum appreciatiue.

⁋ Ad vltinum potest concedi quod beatus nollit peccatum esse vel actum malum precipue in aliquo sibi deuoto.

⁋ Tegitur enim quod sanctus 39. euange dixit quibusdam iuuenibus vidi angelos vestros fientes igitur illis angelis displicuit rui na illor iuuenum nec tales displicentie quae procedunt ex charitatelad proximos viatores repugnant eorum statui beatifico nec etiam omnia fient quae optant fieriscirca alios. Set sufficit ad beatitudinem quod quicquid optant sibi ipsis quod hoc habeant vel quod hoc eis fiat nec estimo quod tenentur in omni volito conformari deo sepe nanque orant pro salute sibi deuotor optant eis salutem qui tamen finaliter damnabuntur quia non semper eis reue latur quid finaliter de talibus erit pro quibus orant

⁋ Ad primum principale dicitur quod ymago dei sumitur vne modo pro substantia mentis creature rationalis qua semper dum est memoria intelligentia et voluntas et istua bonum non perdidit quo ad substantiam ho mo per peccatum licet perdiderit efficatiam bene ope randi in impedimentis quae incurrit et hec fuit sua in naturalibus vulneratio.

⁋ Alio modo sumitur pro ista substantia cum actibus cognitionis et dilectio nis dei et actus illos perdidit in quibus forte cre atus fuit vel etiam quales poterat in statu innocentie et semper si non delinquere potuisset nunc au tem pro statu nature lapse in tales non potest et maxime cum seruit peccatis et distrahitur ad ter ram.

⁋ Ad secundum patet per idem.

⁋ Ad tertium conceditur quod tam mens est ymago dei quam homo secundum mentem magis tamen mens eo quod homo non est ymago dei nisi secundum mentem et propter vnumquodque tale etc. nec obstat quod homo est ens no bilius eo quod non est ymago secundu illud quod additur menti sicut etiam secundum illud nec amanec intelligit sed secundum mentem.

⁋ Aliter re spondet sypstes quod homo est ens nobilius extensiue sed mens intensiue et secundo modo loquitur ansel mus.

⁋ Ad quartum dicendum est quod ratione substantie sue quia ipsa substantia mentis est ymago dei actus autem non sunt ymago dei sed tantum ip sa mens in comparatione ad actus quos potest et ideo cum actualiter habet actus huius expressius est ymago dei quia tunc magis ducit in noticiam trinitatis quo ad personalem distinctionem pri us tamen ex fide vel reuelatione cognitam quia vt supra tactum est non de ratione ymaginis vel vestigii ducere in primam noticiam illius cuius est ymago vel vestigium.

⁋ Ad improbationes ibi factas dicitur secundum magistrum quod ibi non est tanta similitudo quin ibi sit maior dissimilitudo

⁋ Ad aliam probationem ibidem conceditur quod so lum innittendo argumentationi a simili quo ad aliquid cognitio eius nata est abducere et quo ad aliud nata est iuuare tamen quia fides firmius fa cit adherere quam argumentum a simili abducat igi tur excludit abductionem et per hoc iuuatur co gnitio mentis.

⁋ Ad vltimum responsum est supra soluendo omnes rationes primi dubii.