Quaestio 3

TErtio circa distinctionem 17 Quero vtrum de peccatore possit fieri non peccator et acceptus deo sine habituali gratia infusa Uidetur pri mo

quod non etiam de quacumque potentia quia culpa non potest remitti peccatori fine dono si bii collato igitur.

⁋ Antecedens probatur quia expulsio gratie et infusio gratie sunt eadem numero nam expulsio culpe aut est mutatio acquisita et tunc eius terminus est positiuus qui non posset dari a lius a gratia et tunc habetur intentum.

⁋ Aut est mutatio. priuativa siue deperditiva et hoc non quia tunc terminus a quo esset positiuus sed culpa non est semper aliquid positiuum.

⁋ Contra non minus posset de us alicui cui offenditur remittere offensam sine eius mutatione ad instantiam alterius quam homo possit facere hoc sed homo frequenter hoc facit igitur.

⁋ Item deus posset alicui remittere culpam fine hoc quod reciperet eum ad gratiam que est acceptatio ad vitam eternam. Hic igitur ponenda sunt argumenta ad partem negatiuam

⁋ Secundo tenebitur pars affirma tiua.

⁋ Tertio soluentur rationes in contrarium.

⁋ Quarto mouebuntur dubia.

⁋ Primo autem sic non potest esse transitus ve contradictorio in contradictorium fine mutatione reali sed talis mutatio non potest esse in voluntate diuina igitur erit in illo cui culpa remittitur et cum sit realis habebit terminum realem ad quem positiuum eo quod terminus a quo potest non esse positiuus et per consequens talis terminus est gratia.

⁋ Item iusticia cum sit formaliter pri uatio non potest formaliter a subiecto apto nato auferri nisi per habitum oppositum igitur.

⁋ Preterea peccator est indignus vita eterna sed quando sit charus deo sit dignus vita eterna igitur cum de peccatore fit acceptus aliquid formaliter recipitur consequentia patet quia ipse non est dignus vita eterna nisi per aliquid inherens sibi formaliter quo sedum regulas diuine iusticie iudicatur vita eterna reddenda et nihil tale prius habuit cum erat pec cator igitur insit sibi etc.

⁋ Preterea deus non ac ceptat peccatorem ad vitam eternam iustificatum vero acceptat quero quid est istum acceptare ad vitam eternam et non videtur aliud nisi velle istum secun dum dispositionem quam nunc habet et quam primo non habuit esse dignum tali premio quo prius non sit dignus et ista diuersitas non potest poni in volun tate diuina igitur erit in illo qui acceptatur.

⁋ Confirmatur quia volitio diuina que est vnus actus in se non habet rationem oppositorum actuum vt velle et nolle absque distinctione obiectorum alioquin contradictoria erunt vera absque distinctio ne cavente illam veritatem igitur cum deus velit istum iustificatum ad aliquid ad quod non vult peccatorem propter quam diuersitatem dicitur diligere iustoa et odire peccatores in scriptura sequitur igitur quod illa distinctio secundum rationem ex parte volitio nis diuine necessario requirit distinctionem actua lem ex parte obiectorum igitur aliter se habet in se quando dicitur dilectus deo et aliter quando oditus.

⁋ Item si nihil aliud esset in anima istius quando est ancceptus quam quando erat peccator non videtur quod aliquomodo se aliter habeat ad deum nec deus ad ipsum quam prius igitur formaliter aliquid insit sibi de nouo et non fiden neque spes quia iste manserunt in peccatore ergo charitas hec scotus in sententia et fere in verbis.

⁋ Item auter secundum legem nunc statutam fit peccatum mortale secundum istam legem formaliter includit priuationem habitus infusit igitur non tollitur sine infusione habitus.

⁋ Antecedens probatur quia alias nullus te neretur nisi vitare omne peccatum omissionis et commissionis.

⁋ Item homo non potest ex naturalibus vi tare omne peccatum igitur peccatum priuat aliquam formam que non est in naturali paetante hominis alioqui ha beret ex naturalibus omne positiuum requisitum ad vitandum omne peccatum quod est error pelagium.

⁋ Item peccatum repugnat precepto quo obligamur ad implendum mandata ex charitate igitur per peccatum omittitur charitas ad impletionem precepti requisitam.

⁋ Item viator meretur quod deus iuste premiet eum aliter deus esset acceptor perso narum sed sic mereri non potest homo ex puris naturalibus quia est error pelagum de quo lib 2 di. 26 sed peccatum priuat meritum igitur oportet quod pri uat aliquid supernaturale.

⁋ Item vbi est denominatio intrinseca impossibile est transire de contra dictorio in contradictorium fine mutatione sub iecti illius de quo vel pro quae verificantur contradictoriasu cessiue.

⁋ Sed cum de peccatore et non accepto fit aceptus ibi est transitus ve contradictorio in contradictorium secundum denominationem intrinsecan igitur. Maior patet in exemplis quia quod aliquid fiat ali bum de non albo fine mutatione eius subiectiua et intrinseca est contradictio quia hoc est denomina tio intrinseca in eodem modo etiam quod de non habente gratiam fiat habens gratiam sine forma gratie in ipso rece pta. Maior patet quia peccatum quod modo est peccatum prius gratiam. Et ideo peccator non fit non peccator sine collatio ne gratie quicquid enim feceris si non impleas praecepta ex gratia est peccatum aliter posset vitare homo omne peccatum ex naturalibus et iniplere omnia precepta ex naturalibus iste igitur transitus sine infusione gratie est impossibilis quia gratia seu charitas quam praeuatpeccatum etce tera huiusmodi dona sunt forme realiter infuse a nime ex concilio vianum. septimo decretalium et qui aliter sentit de sacramentis ecclesie quam sccta roma na igitur.

⁋ Sed quamuis de fancto et oe potentia deordinata nullus de peccatore fiat non peccator sine gratia infusa tamen quin oe potentia absoluta aliter non va leat fieri non video nec credo sed oppositum firmi ter teneo opmando tam de isto peccato loquendo quod de fa cto est peccatum quam de illo quod esset peccatum homine non obligato ad habendum donum supernaturale chari tatis quo scilicet aliquis potest fieri charus deo sine infusione alicuius sumpernaturalis tum ad statutum decerto tempore prout supra tactum est tum ad no uitatem bonorum motuum quos voluntas elicereposset ex naturalibus.

⁋ Tum tertio quia ad pre ces vel mutationem in alio posset deus originale vel actuale peccatum alicui remittere et ad vitam eter nam ipsum ordinare. ymo quod plus est dico quod nec oe possibili posset homo tantum peccare quin deus po test sibi remittere totum sine omni dono sibi supernaturaliter inherente deus enim per nullas leges ordinatas priuauit se sua piissima mina et omnipo tentia quin plene et liberrime posset adhuc de qui busdam futuris ita ad omnem partem contradictionis ordinare sicut potuit ab eterno licet non valeat in cipere ordinare sed potest modo contingentissie et liberrime ordinasse de qualibet perte contradictionis futurorum caebilium sicut sibi placet licet hoc solo priuetur deus sicut recte dicit agat hon secundum philosophum octauo ethicorum ingenita posse fa cere que vtique sunt iam fcta.

⁋ Ad probandum autem intentum arguo sicut arguit sco. 4. li. di. 16 q. 2scotus arguit remissio culpe et infusio gratie non sunt eadem mutatio nec sunt realiter idem nec vna includit formaliter aliam igitur culpa posset remit ti absque infusione gratie.

⁋ Antecedens probatur quia impossi bile est idem plurificari et non plurificari sumendo vniformiter sumendo scilicet realiter vel conceptibiliter quia oppositum repugnaret primopricipio scilicet idem simpliciter simul esse vnum et non esse vnum.

⁋ Sed remissiones culparum sunt multe quando infusio gratie non est nisi vna quelibet namque cul pa habet remissionem propriam et quelibet remissio posset esse sine alia.

⁋ Item de sfancto angelis qui non peccauerunt deus infudit gratiam sine rsemissione cul pe igitur infusto gratie et remissio culpe possunt separamri igitur non sunt idem.

⁋ Item dneus posset de sua potentia absoluta creare hominem in puris naturalibus sine gratia et sine culpa igitur et post latum talem reparare sine infusione gratie et accepta e ad vitam eternam.

⁋ Item gratia et culpa non sunt for naliter opposita igitur tollere culpam non est idem quod ponere gratiam nec econtra igitur. Antecedens probatur quia tunc sicut voluntas creatam potest effectiue vel defectiue super esse culpe ita posset defectiue vel effectiue super non esse gratie quod falsum est quia tra non destruitur nisi per am nihilationem sed creatura non potest aliquid amnihilare quod precise per reationem est producibile quicquid sit de aliis. Confirmatur quia deus non necessario necessitate absoluta quando ille vult furari vel fornicari detruit donum positiuum quia ipse solus potest de truere vel creare igitur.

⁋ Item deus posset aliiuem absoluere tam a peccato quam etiam a debito habendi gra iam et simul ipsum acceptare ad vitam eternam.

⁋ Item illa gratia quae est forma posset manere in anima de potentia dei absoluta absque hoc quod remitteretur cul pa vel vnquam in futuris daretur gloria nulla enim forma creabilis in anima potest necessitare deum ad remittendum culpam vel ad conferendum beatitudinem.

⁋ Item ostendit sco li. 4 post actum cul pe transeuntem interiorem vel exteriorem non remanet aliqua iniusticia actualis propria a qua dicitur peccator tali peccato preter iniusticiam habitualem que est carentia gratie quam tenetur habre et propter obligatio nem ad penam correspondentem culpe quae quidem obligatio dicitur reatus.

⁋ Sed istam obligationem deus potest tollere sine infusione gratie et etiam stature quod non teneretur habre gratiam igitur posset sine infusio ne gratie tollem tam iniusticiam habitualem quam istum rea tum igitur.

⁋ Confirmatur cum dicta contradictionem non includant nisi deus posset ea facere frustra distinguerent doctores oe potentia dei ab soluta et ordinata.

⁋ Ad soluendum argumentum primum in contrarium subtiliter et diffuse laborat ico li. 4 di. 6 questione secunda et ibi habetur plene istud quod tenet okam de solo transitu temporis

⁋ Respondendum est igitur sicut in questione pre cedente articulo primo et semper aduertendum est quod quem deus semel acceptat ad vitam eternam illum ab eterno acceptabit et determinate licet ille non secundum quemlibet statum suum sit dignus vita eterna et ideo si pro aliquo tempore est in statu secundum quam est indignus vita eterna deus posset ab eter no ordinasse quod statim pro tempore sequenti velit acceptare statum suum vt ipse secundum talem sta tum, sit dignus vita eterna absque alia mutatione in ter transi tu temponis.

⁋ Sed contra ponitur quod nullum tem pus sit et fiat argumentum de angelo qui peccauit in in stanti hic respondet quod licet non sit tempus actuale tamen fit tempus potentiale et de illo procedit ymaginatio sicut prius.

⁋ Sed licet ista sit vna euasio tantm grauiter est conceptibile quomodo isto homine s forte existente in culpa per vnum diem ipse idem omnino eodemmodo se habens et non aliter in die sequan ti non sit in culpa et sit gratus deo cum vtique deus in sua dilectione et acceptatione sit immutabilis nec dicatur diligere aliquem vno tempore alio vero tempore non nisi referendo hoc ad dilectionis effectum vt patet per ma. li 3 di. 32

⁋ Sed secundum di ctam responsionem nullus apparet effectus dile ctionis in isto homine igitur fortoposset dici quod per die illam quando est in culpa. Ideo dicitur peccator quia no habet se conformiter diuine legi sicut tenetur sed talis obligatio ad conformitatem illius legis cessat in die sequenti ex voluntate et ordinatione di uina per solam mutationem temporis

⁋ Ista euasio est subtilis sed adhuc non apparet hic quid sit mu tatum ratione cuius mutationis possunt verifica ri ista duo contradictoria successiue iste est peccator et iste non est peccator mutatio namque temporis omnino impertinenter se habet ad hoc nec est simile de prae cipe vel de alio homine faciente statutum de nummo vel de aliquo ordinate qui peccauit in ipsum quod aliquo tempore elapso debeat non esse in offensa quo ad ipsum quia ibi erit realis mutatio vel in affectione prin cipis vel alicuius alterius licet igitur dicta contradictoria successiue possit verificari absque infusione noui habitus tamen difficile est videre quin oporteat ibi esse actum nouum vel effectum vel muta tionem aliquam circa illum qui debet fieri non pec cator postquam fuit peccator.

⁋ Ad secundum dicendum quod iniusticia potest duplicitur accipi vnomodo prout est priuatio vel carentia talis forme que est iusticia vel charitas in subiecto apto nato et sic includerm repugnantiam tollere iniusticiam vel talem priuationem nisi per positionem habitus et hoc idem dico generaliter de quacumque praeuatione sic dicta.

⁋ Alio modo potest vocari iniusticia seu praeuatio iusticie carentia iusticie siue charitatis in subiecto apto nato illam recipere quando tenetur illam non habre iuxta modum philosophy in postpredicamentis et quinto metha et isto modo iusticia scilicet habitus ille et priua tio iusticie non sunt immediata circa idem subie ctum ymo posset aliquis non habere iusticiam et cum hoc non obligari ad eam habendum et tunc non esset priuatus iusticia nec haberet iusticiam sic sumpta pra uatione iusticie ex quo patet solutio rationis quia secun do modo inusticia non est precise priuatio habitus iusticie nisi pro tempore quando talis habitus debet inesse

⁋ Et ideo si deus tollit obligationem talis debiti sine infusione habitus tunc cessat esse talis priuati o si ne positione alicuius habitus absoluti. Aliter re pondetur quod peccatum vel iniusticia non est formaliter priuatio alicuius habitus sed est priuatio alicu ius rectitudinis debite inesse et secundum legem ordinatam ad habendum talem rectitudinem requiritur habitus non tamen oportet absolute loquendo quod recti tudo debita inesse consistit in conformiter se habe re obligationi diuine siue positiue siue negatiue et igitur talis si est in peccato mortali quia difformiter se habet obligationi deus posset facere eum non esse in peccato vel tollendo illam obligationem vel facien do quod ipse conformiter se habeat illi obligationi con missiue vel omissiue vel acceptando vitam suam

⁋ Et sic etiam diceretur quod talis mutaretur ad habsondum se conformiter legi omie cui prius se habebat diffor miter.

⁋ Ad tertium patet ex dictis quia licet de facto sic quod sit quis qui non est dignus etc. tamen deus posset aliter ordinare.

⁋ Ad quartum patet sicut ad primum quia talis diuersitas nec esset in voluntate diuina nec in illo qui sit charus deo tamen oriretur a voluntate diuina per istum modum quia deus si eternaliter ordi nasset quod iste si morentur circa a punireretur perpetue Si vero in a. et deinceps non sequitur quod iste pro toto tempore citra. a est indignus vita eterna se cundum presentem statum et si attingat A vel tran seat statim est dignus vita eterna et hoc non propter variationem vel diuersitatem in actu dei nec in isto si solum propter transitum temporis.

⁋ Ad confir mationem dicendum quod ibi est alietas et diuersitas ex perte obiectorum quia actus ille diuinus est collatiuus istius peccatoris ad diuersa tempora et dispo sitiuus de eo aliter et aliter secundum alietatem temporum.

⁋ Ideo ad successionem ta lium temporum circa ipsum absque mutatione sui sed non sine mutatione que fieret si decederet aliter se hab et aliter quo ad acceptari vel non acceptari

⁋ Ad quintum per idem.

⁋ Ad primum argumentum al terius doctoris patet ex dictis quia non procedit nisi de lege dei ordinata.

⁋ Ad secundum antece dens et tota ratio est oe potentia dei ordinata

⁋ Ad tertium et quartum per idem et etiam in quaer to assumitur falsum scilicet quod deus esset acceptor personarum etc. nec instantia est oe paruulis quibus absque eorum merito deus confert vitam eter nam.

⁋ Ad quintum negatur maior absolute et vni uersaliter accepta quia esse charum vel acceptum deo non est per se denominatio ab aliqua forma in trinseca sed sufficit extrinsecum scilicet accepta tio diuina licet iam de facto ita sit quod aliqua qua litas requiritur scilicet gratia vt patet ex dictis.

⁋ Primum dubium si peccatum mortale et gratia informans non habent ex naturis suis formalem repug nantiam vt pre dictum est igitur posset deus oe potentia absoluta acceptare aliquem actum ex genere illius qui rema neret in culpo mortali ad vitam eternam. consequen tia patet quia omnem habentem talem gratiam potest deus oe potentia absoluta acceptare ad praemium eternum pro actu bono ex genere a voluntate et ta li gratia seu charitate prouemente non obstante quocumque quod stare posset per eandem potentiam cum illa charitate maxime quia non plus repu gnaret formaliter visio dei aut fruitio beatifica peccato quam ipsa gratia. Falsitas probatur quia tunc precise secundum eundem statum esset acceptus deo ad premium eternum et esset debitor pene eter ne si per seueraret in illo statu esset habiturus vitam eternam et esset cariturus vita eterna propter penam damni sed hoc implicat igitur.

⁋ Respondetur per duas propositiones prima quod gratia creata oe potentia dei absoluta stare potest cum culpa mortali.

⁋ Secunda quod tunc talis qualitas quae est gratia non remaneret gratia si staret cum culpa mortali quod intelligendum est quod non maneret gratia illi sic quod ille per eam esset gratus et ac ceptus ad vitam eternam et per hoc ad argumentum ne gatur consequentia vt patet ex dictis.

⁋ Contra obiicitur proban do quod simul stant quod aliquis permaneat charus deo et tamen quod pro culpa sua simul secundum presentem iusticiam nisi se emendet sit puniendus eternaliter tam pena sensus quam pena damni et damnum voco eternaliter caren tiam visionis et fruitionis beatifice. hanc autem caren tiam omnes vocant penam damni debitam pro mortali.

⁋ Suppono igitur quod deus praecipiat alicui sub pena vnius diei in igne purgatorii quod non permaneat in a. culpa veni ali per totam primam partem proportionalem diei crastine et sub pena duor dierum in purgatorio quod non permaneat in. a. per duas primas partes proportionales diei crastine et sub pena trium quod non per tres et sic sine fine consequenter de omnibus aliis posterioribus infinitis et cum in contrarium perseueret iste per totum die crastinum in culpa illa veniali.

⁋ Tunc arguitur iste ha bebit tam penam damni quam sensus ponatur casus de vtraque per infinitos dies et portabit vtramque penam per instans sine fine et tamen non desinit habere gratiam quia cul pa sua per casum solum erit venialis igitur ex posito simul habet iste gratiam et tamen est dignus pena eter na tam sensus quam damni.

⁋ Dicendum est quod iste peccauit mortaliter licet solum venialiter vsque ad finem illius diei peccauit vel vsque ad instans praecedens finem illius diei per mininum tempus ab eo perceptibile vel maximum ab eo non perceptibile secudum circunstantias tunc praensentes inde ex tunc est culpabilis mortaliter quia non cessauit infra tempus quod sibi praecipiebat sub in timatione pene eterne quod cessaret et tale praeceptum deliberate pretergredi est mortaliter peccare non sic autem peccauit quadiu plene potuit scienter et deli berate in partibus futuri temporis sibi praestituti actum illum dimittere venialem et consequenter.

⁋ Dicendum est vlterius quasi per omnia sicut ad illud de peccato antnedemo giste dictum est prius loco suo de quo vide supra. q. xi. articulo secundo dubio secundo.

⁋ Etiam posset dici quod licet dicta pena non stet simul in eodem cum charitate se cundu legem nunc ordinatam tamen absolute bene posset esse quod aliquis sic eternaliter puniretur et esset in charitate qua diligeret deum super omnia et cum hoc esset contentus quod deus tantum bonum sibi fecisset et eti am patienter sustineret vtramque penam sensus et damni considerata inobedientia sua.

⁋ Secundum dubium an in baptismo infundatur gratia creata videtur quod non quia hoc maxime argueret decretalis 7 superius allegata sed ista non cogit hoc ponere qui ista non asserit gratiam in baptismo creari sed approbat opinionem que ponit quod in baptismo virtutes et informans gratia infunduntur et peccatum ibi remittitur.

⁋ Sed hec possunt saluari fine gratia creata quia ipsemet. si vt videtur est gratia informans quemlibet fidelem deo charumet spiritus sanctust charitas sua et ipse est templusiritus sanctus habitaculum eius vt docet scriptura et hoc tenet syprans etc.

⁋ In contrarium tamen mouet me quod omnes antiqui scribentes posuerunt deum nec con positum secundum se nec alteri componibilem nec materiam nec formam informantem nec ab aliquo audiui contrarium preterquam ab vno qui a suis compulsus est istam sententiam retractare.

⁋ Cuius motiuum fuit quia dare perfectionem non arguit imperfectionem in dante sed formam informare materi am non est nisi sibi dare perfectionem igitur.

⁋ Set contra esse partem essentialem arguit imperfectioiem.

⁋ Item tunc quia ex deo et homine per ipsum in ormabile fieret per se vnum sicut ex materia et forma sequitur quod aliqua entitas per se vna esset melior deo quia in bonis omne totum est melius sua parte.

⁋ Item cum operationes vere forme licet mediate et quasi per accidens conueniant informato sicut disgregare vel videri conuenit subiecto al bedinis sequitur quod quilibet iustus fidelis licet non per se sedi spiritus sancto formam suam creet mundum vel gubernet et conseruet et faciet omnia quae deus vult consequens non est dandum.

⁋ Item tunc deus posset esse intellectio qua anima formaliter intelligit et dilectio qua diligit et delectatio qua formaliter delectatur quod non est dicendum.

⁋ Item sequitur quod anima talis vel an gelus esset deus vel deitas omnis enim forma nata est denominare suum perfectibile secundm suam entitatem.

⁋ Item tunc anima talis non minus informaretur patre et fi quam. si et per consequens cum accidens forme tribuatur mediate illi quod informat sequitur non solum quod anima talis operetur media te ad extra quicquid ageret deus ymo et quod generaret filium et spiratert spiritus sanctus nec plus scirem hoc ratnabiliter vitare quam quod subiectum albedinis videatur.

⁋ Et si dica tur quod equoce est forma talis cum aliis formis illud non valet quia non potest illam equocationem ponere nisi in hoc quia non dependet a sua materia sicut alie forme ita et certe nec anima intellectiua dependet cum per naturam possit remanere sine subiecto vt patet in mor te naturali.

⁋ Econtra arguit iste doctor certum est enim inquit quod deus et nobis et angelis inheret formaliter licet equoce fine dependentia a subiecto hoc enim manifestum est ex theologia et philosophia ex theologia patet dicit augu. 2 de li. ar. ca. 26 cum feretur itaque vt et corpus et anims forma quadam incommutabili et semper manente formaliter cui forme dictum est mutabis ea et mutabuntur tu autem idem prase es etc. ecce enim quod deus non solum est forma animmi sed est corporis.

⁋ Item lyconiensis 3 ca.l celestis ierarchie nte tertia pulchie et ex intentione declarat quod deitas est est esse existentium et vertus viuifica viuentium et sensitiua sen sientium et sapientia sapientium.

⁋ Item commentator 3 de anima commento. 5 sus finem detur quod quemadmodum esse sensibile diuiditur in formam et materiam fic ens sensibile opet diuidi in aliquod simile materie et in aliquod simile forme.

⁋ Et commento i4 intelligentie abstracte per se perficiuntur et recipiunt se praeter primam quae libera est ab hac natura.

⁋ Et qui negant primam formam informare alias remitto omnes in 12 metha vt addiscant in commento 2ii. quomodo vnus quis que motor orbium celestium perficitur per primum motonem et vt idiscant in commento 12 quomodomes portester primam formam compo iuntur ex potentia et actu nec est alia causa quia supior infor mat inferionem et prima a nulla informatur.

⁋ Ad ista omnia dico quod deus est forma abstracta quae formantur omnia actie t quae sentimus mouemur et sumus actis ipso nos actiue formante et nob cooperante et tamen omnibus et quia forme soet dare esse specificum informando et est operationem sdeo quia hec propsetas forme quae forma dicitur alicui principium operandi actie conuenit deo dicitur deus. Forma omnium alior ageur tium non autem ab informanda ea et per idem patet quid sit dicendum ad commentatorem.

⁋ Tertium dubium si de peccatore debet fieri dignus vita etena patet secudum legen dei ordinatam quod illi infundatur gratia creata sit igitur talis petrus tunc ista ab eterno fuisset vera petro infundetur gratia informans in hac vita igitur per nullam potentiam dei poterit esse fal sa saltem ante positionem rei inesse scilicet antequam petro in fundatur gratia igitur nec de potentia dei absoluta poterit iustificari sine infusione gratie quod est contra prius drcta.

⁋ Si enim poterit esse falsa talis pro positio vel igitur ab eterno et ponatur inesse tunc siml fuisset vera et falsa vel ex tempore vel in aliquo instanti et tunc posset propositio de futuro vera incipe re esse falsa sed hoc non esset per mutationem ex parte creature quia talis nondum est igitur ex parte voluntatis diuine. sed hoc est impossibile quia secundum augustinus 2 confes. deus non potest modo velle vnum et modo ali id sicut creatura.

⁋ Respondetur quod talis propositio ab eterno fuisset vera et potest ab eterno fuisse fal sa.

⁋ Sed si secunda ponitur inesse non conceditur prima etc. etiam posset incipere esse falsa per positionem rei futu te inesse tunc non fieret mutatio in voluntate dei sed in re.

⁋ Quartum dubium aliquis potest deo reddere omnem hononem debitum sine gratia creata igitur et mereri et per consequens talis gratia non requiritur de lege communi. Re spondetur negando antecedens

⁋ Quintum dubium sicut iu stificatio sit per gratiam ita per peccatum mortale tollitur gratia vel igitur tollitur ab habente gratiam et tunc peccatum mortale stat cum gratia vel tollitur a non haben te et hoc est oppositum in adiecto. Probatur vel dabitur vltimum instans esse gratie vel primum non esse. si vl timum vel illud est primum instans demeriti et tunc peccatum mortale stabit simul cum gratia per illud instans vel illud vltimum instans gratie precedit demeritum et tunc inter hoc instans et primum instans demeriti erit tempus medium in quo iste nec erit in peccato mor tali nec in gratia et tunc etiam ante demeritum per tem pus perdet gratiam et ita non propter demeritum. si primu non esse tunc stat argumentu pecedens.

⁋ Ad primum istor dicendum est quod deus primo auferi grartiam quando ipsa primo non est quia non est aliud deum gratiam auferre nisi eam non conseruare.

⁋ Ad secundum conceditur primum instans non esse et quod impossibile est vltimum instans esse gratie.

⁋ Diceres petrus in hoc instanti habens gratiam li ber est quod immediate post hoc aliquid et aliqualitur volet et non necessario bene vel male venialiter igitur potest imme diate post hoc velle male mortaliter stante tamen quod nunc sit in gratia igitur est possibile quod hoc sit vltimum instans esse gratie petri.

⁋ Respondetur quod si stante casu immediate post hoc volet nulla tamen volitione post hoc volet. Et ideo non stat simul quod nunc sit in gratia et quod inmediate post hoc volet aliqua volitione quae sit peccatum mortale sed erit tempus antequam peccet mortaliter quia prerequiritur cognitio et tempus in quo possit esse de liberatio quod tempus optet esse notabile et perceptibile.

⁋ Et si dicis voluntas potest immediate post hoc moue re se localiter etiam dato quod nunc non moueat se locali ter vel aliqud aliud igitur multo fortius potest immediate post hoc velle licet nunc non velit quia nihil estcam in po testate voluntatis etc. Dicendum quod non est simile quia per volitionem praecedentem potest incipere aliquid mouere lo caliter sic etiam per voluntatem pecedentem malam quam nunc haberet posset facere quod tota volitio immediate post sequens hoc esset peccatum mortale sed hoc est contra casum neum.

⁋ Credo tamen quod licet communiter sit dandum pri mum instans non esse gratie tamen possibile est dare vltimum instans esse gratie etc. prout patuit superius in vna quetione prime di. ve consimili materia.

⁋ Sextum dubium si gratia sit necessaria modo praedicto maxime videretur ad hoc vt mediante ipsa meritorie resistatur tentationi accipiatur igitur gratia mima quam solet deus crea re et quero.

⁋ Utru ista sufficit cum naturalibus vt re istatur tentationi maxime vel non si non igitur hoc in casu aliquis esset in gratia et tamen non posset per eam meritorie vitare peccatum si sic igitur frustra ageret deus in mar tyribus et aliis sanctis quia frustra fit per maius quod potest fieri per minus.

⁋ Dicendum etiam propter aliam causam necessaria est gratia et concedo quod minima gratia quam deus olet dare baptizatis sicut est gratia paruulorum licet maior sit quam circuncisorum solum sufficeret cum naturali pus ad resistendum fortissime tentationi vtpote vbi mors imminet ne perdetur non tamen sequitur quod maior gratia su perfluat tum quia per eam facilius resistitur tum quia magis meritorie et feruentius per maiorem gratiam resisti potest si naturalia sint paria.

⁋ Septimum dubium viator potest ex solis naturalibus vitare omnem culpam per magistrum i. 2 di. 24 ca. primo igitur omnem penam igitur et pertinget si ne gratia ad gloriam.

⁋ Respondetur quod antecedens verificatur pro tem pore status innocentie quia tunc in solis naturalibus ideo erat dignus pena nec gloria igitur si tunc mortuus fuisset neui fuisset sibi de vita etc. secus autem est de sta tu nature lapse.

⁋ Octauum dubium videtur quod gratia non requiratur decommuni lege ad iusticiam et rectitudinem volun atis quia gratiam deus auferre potest voluntatiloe potentia ordinata ipsa voluntate diuina rectitudinem autem non vt patet per anselmum igitur. Prima pars antecedentis probatur quia praecipiat deus alicui quod per vnam horam nullum actum vel colendi vel nolendi causet et non obstante praecepto talis in illa hora habeat actualem volitionem sernandi rectitudinem tunc patet propositum.

⁋ Respondetur legando antecedens. Ad probationem dicitur quod in illo casu ste libere agit contra preceptum et ita voluntarie intecedenter perdit gratiam et rectitudinem licet actualitur formaliter et consequenter inuoluntarie perdat rectitudinem quam tunc vult habere licet male quia contra preceptum.

⁋ Ad argumentum principale negatur antecedens.

⁋ Ad probationem dicitur quamuis de facto re nissio culpeet infuso gratie se concomitentur non tamen oportet hoc simplicitur et in aliquo casu secundum prius dicta foret possibile quod remissio culpe non esset muatio acquisitiua nec deperditiua seu priuatiua subiectiue in peccatore quia iustificatur.

⁋ Sed esset deum ab eterno sic ordinasse quod si attingeret a. instans deinceps non obligaretur ad penam de hoc ide prius dicta si quis tamen velit illud vocare absolui ab ista duplici obligatione mutari deper ditiue et ita vti extensiue est signato vocabuli mu tationis deperditiue sicut facit sco. non iusto dice re posset quod remissio culpe sit mutatio deperditiua luis per eam deperditur obligatio ad penam.