Quaestio 2

SEcundo Circa illud quod dicit ma. principaliter in ista di. 14 cap. penultimo quod anima Christi et angeli in verbo dei cognoscunt futura et quod anima Christi in verbo cui vnita est liquidius et praesentius omni creatura scit omnia que deus Quero primo vtrum verbum dei sit sibi ipsi quamuis non anime venite sibi scientia futurorum sibi contigentium

Uidetur quod non quia scire est rem per causam cognoscere et est illius quod impossibile est aliter se habre ex primo posteriorum et etiam ex sexto et hicorum cap. 4. dicitur omes suspicantur quod scimus non contingere aliter se habere sed futura contingentia aliter possunt se habere igitur probatur omnia scibilia sunt demonstra bilia ex primo posteriorum sed contingentia ad vtrum libet non sunt demonstrabilia vt patet 7 metaphisice parte 12 vbi dicitur propter hoc substantiarum sensibilium singularum nec diffinitio nec demonstratio est quod habet materiam cuius natura talis est vt contingat in esse et non et non inesse qua propter corpo ralia omnia singularia ipsorum igitur si demonstratio necessariorum et diffinito scientifica non contingit sicut nec scientiam quandoque scientiam quandoque ignorantiam esse ita nec demonstratio nec diffinitionem sed opi nionem contingentium aliter se habee palam quia non vtique erit ipsorum neque diffinitio nec demonst ratio hec Ibi Et rationem tam ibi quam. 6 ethicorum quia talia contingentia cum extra sensum speciem fiant latent si sunt vel non. 3 nulla non determinate vera sunt aliquomodo scita sed de futuris contingentibus non est determi nanda veritas primo peryarmenias.

⁋ Ad oppositum daman 13. dicitur domine qui nosti omnia antequam fiant. Item ad hebreos 4. ora munda et apta sunt oculis eius ad quem nobis sermo. ptem augustinus quinto de tiri. sicut allegat magister di. 36 primi capi id est non ista ex aliquo tempone cognouerit deus sed futura omnia tenporalia atque in eis etiam inquit et quando ab illo petituri fueramus et quos et de quibus rebus vel exauditurus vel non exauditurus esset sine initio ante presciuit Item vide de hoc multas auctorita tes di. 35 primi capi. 4 et capi. quinto et distin 3o i. cap. primo et cap. quinto. In ista questione primo premittam distinctiones de scientia et iuxta illam pono aliquas questiones secundo instabo con tra eas. Quo ad primum dicendum secundum doctores antiquos quod istud vocabulum scientia dei vnomodo sumitur pro noticia rerum Alio modo pro noticia enun ciabilium. Et hanc distinctionem ponit ma. li. primo cap 46 de scientia rerum loquitur scriptura eccle. 23 deo antequam crearentur omnia sunt cognita et sic loquendo Idem est dicere scientia dei respectu rerum quod dei clara apprehensio respectu rerum omnia enim factibilia apprehendit. Scientia vero vel cognitio enunciabilium id est complexe significabilium quandoque sumitur pro apprehensione sola et hoc est nimis improprie qui sic deus videt omni a possibilia vel impossibilia ni hil est a quoquam ymaginabile quim et a deo. Alio modo sumitur pro vero iudicio respectu enuncia¬ bilium tantum facti et istomodo scit deus seu eui denter iudicat que sunt in entibus et qualiter se habuerunt et quelerunt entibus et qualiter se habebunt ita scientia dei sic sumpta est solummodo enunciabilium respectu preteritorum praesentium et futurorum et vocabitur ab antiquis doctoribus noticia seu scientia visionis et istomodo dicit magister di. 30 ca. 2 quod scientia dei non est nisi de his que sunt fuerunt vel erunt et alias auctoritates reperies in eadem di. et.25. quasdam p ista acceptione quasdam pro prece denti. Altomodo sumitur pro vero et euidenti iudicio respectu enunciabilium facti adhuc futuri et illo modo dicitur prescientia dei de qua dictione 35 et 3 Alio modo sumitur pro noticia cum voluntate bene placiti respectu sic cogniti et vocatur noticia seu scientia reprobationis et hinc est quod stricte loquendo soli reprobi dicuntur presciti ac vnica et simplex dei noticia est quelibet scientia sensuum predictorum uxta hoc possunt elici conclusiones iam probate prima quod deus omnim rerum possibilium est simplex intelligentia e2 conclusio quod deus est omnim possibilium et impossibilium enun ciabilium apprehensio 3 quod deus est omnim vere enunciabilium vera scientia. 4 conclusio quod ipse est respectu omnium enunciabilium facti scilintia visionis. Quinta quod ipse est respectu omnium enunciabilium facti de futuro praescientia Sexta quod respectu illorum quae bene fiunt ipse est scientia approbationis 7 conclusio quod ipse respectu illo rum que demeritorie fiunt scientia reprobationis Ex his patet ad quaestionem vbi tamen ad consuetum modum loquendi dicendum est quod scientia dupliciter sumitur ad propositum tituli questionis loquendo s pro noticia euidenti impossibilium aliter se habre seu enunciabilium necessariorum et sic loquendo dicendum quod verbum non est scilintia futurorum contingentium et hoc probant duo prima argumenta principalia questionis. Secunda conclusio est etiam absque aliqua hesitatione tenenda et probatur esse vera et credenda per argu menta prius posita ad partem oppositam questionis iset quod alio modo sumendo vocabulum scientie pro omni euidenti et vera iudicatiua noticia respectu comn plexe enunciabilis verbum dei est scientia futurorum quoruncunque contingentium ad vtrumlibet que sunt vera ita quod de omni futuro nouit euidenter quod erit et de omni non futuro euidenter nouit quod non erit nam vt dicit augustinus hoc de cimci. cap. 8. deus optime et ve racissime creditur cuncta scire antequam fiant et cap9. dicit quod confiteri esse deum et negare esse prescien tiam futurorum apertissima insania est. Secundus articulus: primum dubium quia videtur quod ex eo ipso quod aliqua sunt futura contingentia ad vtrumlibet non sunt determinate vera nec per consequens possunt euidenter sciri vel presciri esse vera et hoc tenet okam et probat hoc esse opinionem. p. quanuis in hoc p veritas fidei contradicat prima probatio est secundum eum di. 38 primi sui et pe. augutur nullu futurum contin gens dependens simpliciter. a potentia libera est in se verum quia non potest vt dicit secundum phsarcum ymagina ri ratio quare plus vna pars est vera quam alia Item primo pervarmenias in his que sunt et que facta sunt necesse est affirmationem vel negationem veram vel falsam esse. In singulari vero futuris non simie quia alias si vnus dicat hoc erit et alius dicat quod non erit oportet quod alter istorum determinate mentiatur et tunc nihil fieret a casu nec ad vtrumlibet si omnia fierent ex necessitate quia illud quod est ad v trumlibet contingens non magis determinatur ad vnam partem quam ad aliam Item si veritas determinata sit in singularibus de futuro tunc de quolibet illorum quomodo facta sunt semper fuit verum dicere quandim hoc erit et si semper erat verum dicere quandom est vel erit non posset hoc non esse vel non futurum esse quod autem non posset non fieri Iompossibile est non fieri et per consequens necesse est fieri. Item tunc non oportebit consiliari nec negotiari Item ibidem in fine omtriones vere sunt quemadmodum et res igitur manifostum est quando quicumque sic se habent vt ad vtrulibet sint et ebntraria ipsoru queant contingere necesse sic se habre ad contradictionem ita scilicet quod propositiones significantes talia fore non magis erunt vere quam false determinate. Ad oppositum est diffinitio praepositionis d. quod est oratio verum vel falsum significans. Item hoc est contra legen contra dictoriorum et contra primum principium complexum Item vbi supra dicit p. quod necesse est disiunctiuam ex contra dictoriis de futuro esse veram sed tamen neutram pat tem necesse est esse veram Ex quo patet quod quacunque tali disiunctiua data altera pars est determinate vera. Ad primam rationem negatur antecedens ymo bene est ratio quare vna pars plus est vera quam alia quia in re futurum determinate erit et tunc affirmatiua est vera vel deturminate non erit et tunc necessitatiua est vera Ad aliam negatur ista consequentia vnus istorum deter minate dicit verum igitur omnia fient ex necessitate et omnes consequentie similes sunt negande nec habent colorem. Ad phsartum dicendum quod ipse intelligit quod in singu laribus de futuro non est determinata veritas eo modo quo in illis oe preterito vel de praesenti. Nam omne quod fuit sic est determinatum ad fuisse quod non potest per aliquam potentiam non fuisse t omne quod est necesse est esse quando est sicut declaraui di id est primi ad sensum vnum verum non sic autem in illis de futuro vbi simul stat quod propositio aliqua de facto est vera et potest esse falsa quo tamen potest esse vera et semper fuisse vera et tanta est illa indeterminatio quod non stat cum euidenti. noticia creata de talibus quid euemret et quid non mon sic in illis oe preterito vel oe presenti. Cum ista re sponsione concordat sco di. 35 primi. Secundum du bium principale quero quomodo deus determinate potest scire et potest sciuisse futurum illud cuius fu turi actio dependet adhuc ex libertate voluntatis non solum increate sed etiam create quia impossibile est deum nunquam sciuisse quod semper sciuit igitur si deus semper sciuit a. esse futurum impossibile est deum nunquam sciuisse a. esse futurum et si hoc igitur Iompossibile est quin a. fuerit futurum et si hoc igitur impossibile est et ec. igitur voluntas creata non potest libere face re quin a. fuerit futurum et per consequens futuritio a. non dependet a. voluntate libera create patem illa futura quae dependet ex libertate voluntatis create vel increate possunt non euenire. Sed ista quae sunt a deo prescita non possunt non euenire quia alias dei prescientia falleretur sicut arguitur di. 38 primi cap. 1. Preterea deus non potest res aliter cognoscere quam cognoscit sine alietate vel varietate aliqua ex parte rerum igitur deus cognoscens aliqua fore non potest illa cognoscere non fore sine nouitate vel varia tione aliqua ex parte earum igitur si ab eterno cognouit me aliquid cras voliturum non potest ante aduentum diei crastine scire me non eras illud volitu rum et si hoc igitur oportet me cras velle illud antecedens patet quia apud deum non potest esse aliqua transmutatio quo ad talem alietatem cognoscendi vt patet per augustinus quinto super geni. et ponitur di. 25. primi cap. penultimo. Item augustinus 15. detri. et ponitur di. I id est cap. primo dicit quod omnia simul videt quorum nullum est quod non semper videat et sciat eius itaque scientia inamissibilis inuariabilis est nostra vero scientia amissibilis et receptibilis quia non est hoc nobis esse quod scire et ibide cap. secundo deus non potest aliquid scire vel prescire ex tempone nec posset dici aliquid incipere scire vel prescire vide ibi Ad illud dubium difficillimum Respondet okam et bene in hoc di. 3 primi sui indubitanter est intelligendum quod deus certitudinaliter et euidenter scit omnia futura contingentia. Sed hec declarare et modum quo scit exprimere impossibile est omni intellectui pro isto statu hoc tamen prouenit ex natura diuine scientie in finite quam latere non posset quid eueniat vel quid non in hoc sibi credo quod immensitas diuine scientie sit in causa quae est quasi scientialis oculus a quo nihil absconditur nec abscondi potest presens preteritum et futurum quim quando et qualiter euenerit et euenire debeant pateat ibi clare et hoc requirit scientie in mensitate. vnde psal. Et sapientie eius non est nune rus hec igitur sit conclusio prima quod dei scientia est im mensa etimensum iudicium ex hac sequitur quod nullum vere iudicabile latet eum nec etiam possibile est vt aliquid sit vere iudicabile et non ab eo infallibiliter et euidentissime iudicatum sicut enim deus propter immensitatem sue essentie nusquam deest nec deerit vsque vbi aliquid esse potest et propter immensam eius potentiam omne productibile vel effectibile producere vel effice re potest ita propter eius immensam scentiam nullum verum vel vere expressibile latet eum sed est ab eo patenter et euidentissime iudicatum Sed vt patet ex dictis in primo dubio omnis contradictionis altera pars est vera igitur per illam expressibile siue sit ponens preteritum vel futurum euidenter et certitudinaliter deus nouit. Secunda conclusio bene stant simul quod a. fore dependeat ex contingenti libertate voluntatis siue create siue increate et tamen quod a deo euidenter sciatur a. fore sicut enim immensitas secundum essentialem presen tialitatem non determinat sibi ex natura sui vt sit in hoc spacio cum isto corpore vel cum illo quorum quodlibet fine reliquo potest illud spaciu occupare hoc tamen sibi determinat sua immensitas vt si aliquis sit ibi vel alicubi deus intime sit illi ponens per essentiam ita non est de natura sui determinata eius scientia vt sit scientia quod a. erit nec vt sit scientia quod a non erit. Set ad hoc determinatur ex natura sui quod si a. erit ipsa sit cognitio scientialis quod a. erit et quod si a. non erit ipsa sit scientia euidens quod a. non erit et ideo sicut impossibile est quin vel a. erit vel a. non erit ita impossibile est quim deus vel euidenter sciat a. fore vel euidenter sciat. A non fore Et ideo etiam vlterius sicut cum contingente libertate voluntatis tam create quam increate stat quod determinate a. erit ita cum eadem libertate stat quod deus euidenter sciat a fore vne breuiter ex natura diuina a non est quod ipsa sit scientia quod aliquid preter deum sit vel fuerit vel erit quia ipse potuisset ineternum nunquam sciuisse aliquid pre ter se fuisse vel fore ex natura tamen sui est quod si ali quid fuerit sit vel erit vndecunque contingit vel necessario eo ipso hoc sibi per semetipsam substantia liter innotescit etiam si ipsa nihil penitus faceret ad hoc ipsum sed solum attenderet vel aduerteret quod abaliis ageretur Tertia conclusio sequitur ex di ctis quod cum hoc quod A fore pendeat ex contingenti li bertate voluntatis create vel increate non stat quod deus necessario sciat ipsum fore quia bene sequitur deus scit necessario a. fore igitur a. necessario erit eo quod oppositum consequentis et etc. 4. conclusio quod deus solum contingenter scit futura contingentia ad vtrum libet. Ex hac sequitur quinta conclusio quod nihil ne cessario scitur a deo esse futurum nihil enim est futurum cuius futuritio non dependet secundum veritatem fidei licet pohsophus aliter sentiat a contingenti liber tate diuine voluntatis igitur antecedens probatur consequentia patet quia nullum agens naturale potest aliquid pro ducere sine contingenti causatione principum liber infiniti quia sine eius concausatione libera non plus pro duceret vnum denumero infinitorum producibilium ab ipso in hoc passo quibuscunque demonstratis quam aliud ymo nec agens liberum creatum quia nullum liberum acti uum creatum potest distincte cognoscere illud quod nunquam fuit propria et simplici eius cognitione qua lis requiretur nisi deus libere talem imprimat illi cause omne igitur futurum libere ab aliquo producetur et per consequens eius productio dependet a principio libero igitur non necessario est futurum distingendo semper futurum contra presens. Sexta conclusio sequitur quod omnem illud quod deus scit esse futurum potest nunquam sciuisse esse futurum distingendo sper futurum contra presens et sumpta ipsa in sensu diuiso quia omne tale futurum contingenter scitur a deo fore et semper contingenter fuit a deo prescitum fore sed omne tale potest non presciri a deo fore et nunquam fuisse prescitum fore igitur et etc. de hoc etiam vide magister di. 2primi cap. 2 et di. q. ca. 4. vbi etiam dicit quod deus non posset aliquid incipere scire et est. et etiam concordant doctores antiqui et addit etiam ibi quod predestinatum potest deus non predestinasse quod tamen in actionibus vel operationibus dei nullatenus supple concedunt doctores ex quo enim aliquid factum est vel dictum non con cedunt quod possit non esse vel non fuisse et etc. vide in textu Septima conclusio est ve contingenti ad vtrumlibet cuius futuritio dependet a libertate voluntatis create vt de is. quod voluntas creata potest facere quod deus ab eterno sciuerit a. esse sic futurum et etiam in libe raptante voluntatis create est quod deus nunquam sciuerit aiter esse sic futurum quia in potestate voluntatis create est facere quod a. erit et etiam facere quod a. nunquam erit igitur cctava conclusio sequans ex premissis quod illud quod nunquam presciuit deus fore possum facere eun semper presciuisse et quod illud quod semper presciuit possum facere eum nunquam presciuisse patet ex dictis Decima conclusio quod multa quae sper fuerunt vera possum facere quod nunquam fuerunt vera et quod multa que nunquam fuerunt vera possum facere quod semper fuerunt vera. Sed dices solus deus fuit eternaliter ens igitur solus deus fuit eternaliter verum igitur cum a. fore et sic de similibus non scit deus a. fore non fuit eter naliter verum probatur si a fore fuit eternaliter verum igitur a. non fore fuit eternaliter falsum igitur aliquid ruit eternaliter a deo distinctum quia deus nec est nec esse potest falsum aut falsitas Probutur si ab eterno fuerunt multa vera ymo infinita vera sicut et mul ta eternaliter scita a deo igitur ab eterno infinita fuerunt entia hoc autem est contra fidem igitur. Ad primum negatur consequentia prima quia licet solus defuerit ab eterno cum multa alia a deo fuerunt eternaliter cognitione que deus sed omnia eternaliter a deo scita eternaliter fuerunt vera veritate in creata que deus est igitur et etc. et tamen nulla entitas pro pter hoc fuit eternaliter nisi solus deus et huic sen¬ tentie quod mihi multum placet inuenio concordare au gustinum li id est suo catulo 16 vbi ponit quod triplex est veri tas scilicet veritas rei create et veritas signi creati et veritas increata et duo prima menbria capit ab am brosio tertium ab augustinus et tenet quod omnem enunciabile verum siue sibi correspondeat veritas rei scilicet entitas vera siue entitas dictionis id est signi creati cui nulla correspondet de facto in entibus veritas rei seu entitas sicut antecehrisum fore est verum veritate increata sicut probat per augustinus in libro soliloqorum vbi ostendit veritatem esse eternam per hoc quod mundum non fore non fuit verum fine veritate igitur. Et sicut iste dicit quod mundum fore ab eterno fuit verum veritate prima ita dico ego de omni alio enunciabili a deo eternaliter scien tialiter cognito. Aliter dicitur concedendo primam consequentiam et si per a fore intelligitur aliud quam deus conceditur quod a. fore non fuit eternaliter verum et cum in rei veritate deus eternaliter est et fuit notitia propositionalis vera vere enuncians quod a. erit et cum ista solutione plus concordant dicta ambrosii augustinus et auctotfr. quam cum priori. Ad secundum negatur conse quentia sed sufficit quod si ab eterno fuisset formata propositio enuncians a. non fore ipsa fuisset falsa si a. fore fuit verum. Correlarium ista consequentia non valet alterum contradictorie significabilium complexe est verum igitur reliquum falsum quia antecedens est verum et con sequens contingens vt patet ex dictis. Ad tertium ne gatur consequentia quia talia non fuerunt vera seipsis veritate intrinseca sed solum veritate extrinseca que deus est tamen iuxta secundam solutionem primi argumenti negatur antecedens illius conditionalis. Ad primum argumentum secundi dubii principalis concedi tur illa in sensu composito impossibile est deum numquam sciuisse quod semper sciuit et negatur consequentia vt patet ex dictis Ad secundem negatur minor que dicit illa que sunt a deo prescita non possunt non euenire et cum arguitur quia si non euenirent et etc. dico quod ibi assumi tur propositio de inesse impossibilis. Ad tertium con cesso autem in sensu composito ad quem vadunt auctoritates subiuncte negatur consequentia cuius consequens est in sensu diuiso. Et ratio patet ex dictis. Ad princi palia etiam patet ex dictis.