Quaestio 5

QUinto quaeo circa istam di. quartam. vtrum ali cuius prius contingentis fu turi absoluta reuelatio se quens tollat contingentiam reuelati. Et videtur quod sic quia

⁋ augustinus quinto de ciui. it dei. capt. 10. tractans an omnia fiant fato.

⁋ Et respondet quod non ymo nulla fato dicimus fieri uisi forte in iuit vt fatum a fando intelligamus scilicet a loquendo et isto modo fatum abimere non possumus quia scriptum est semel locutus est deus etc.

⁋ Et subdit ad propositum quod dictum est semel locutus est deus et intelligitur immobiliter hoc est incommutabiliter locutus est sicut nouit incommutabiliter omnia que futura et que ipse est facturus hec ille. Ex hoc dicto sequitur istam consequentiam esse bonam de us est locutus tale fore vt puta quod reddet vnicuique secundum opera sua quia ibi dicitur igitur sic eueniet et antecedens est necessarium quia incommutabiliter dictum igitur et consequens igitur tollitur contingentia reuelati. Contra hoc tunc esset impossibilis deus reuelat aliquod futurum contingens.

⁋ Ad questionem.

⁋ Respondeo quod non prout sufficienter probant media. q proxime precedentis reducta contra viam oppositam.

⁋ Item hanc conclusionem probat syrens. quia oppositum non videtur bene sapere quia excusat iudam a peccato et pilatum et milites crucifigentes et petrum negantem et omnes alios quorum peccata fuerunt reuelata a christo vt patet in diuersis locis euangelii quia nullus peccat in eo quod cauere non po test secundum augustinum tertio de li. arbi. capi. 2. Falsitas patet de iuda per illud euangelum de iuda ve homini illi etc. pro tunc nullus electus posset peccare finaliter et damnari quod falsum. con sequentia patet quia christo reuelatum est qui sunt sui electi et saluandi quia frequenter pro illis ora uit et commendauit eos patri et o 10 ego cogno sco oues meas et po 10. pater sancte serua eos. Contra conclusionem si esset vera sequitur quod deus posset negare seipsum ponitur enim quod Christus alicui reuelet quod a. erit quo facto si adhuc hec est contigens 4. erit igitur et hec. A non erit. falsitas probatur quia si aiter non erit cum sit necessarium Christum dixisse quod a. erit igitur illud quod Christus dicit esse futurum non euenmet et ita Christus negaret seipesum. Consequentia ista vltima et conse quentis impossibilitas patet per glosam super illo infra thi. secundo negare seipsum non potest vbi dicit glosa Christus qui veritas est non potest seipsum negare quod tamen faceret si dicta sua non impleret hec glosa igitur necessario sequitur Christus predixit a. fore igi tur a. erit et antecedens est necessarium semper postquam predi xit a. fore igitur et consequens.

⁋ Endetur concedendo hanc esse contingentem etiam post predictionem huius a. Christo a. erit. et etiam hanc a. non erit.

⁋ Et similiter hanc quod Christus predixit esse futurum non eueniet sic quod non est simpliciter Impossibile loquendo de Christus quo ad humanitatem que sibi ipsi relicta posset negare seipsam id est falsum dicere et secundum multos etiam vt sic posset peccare et deum odire manens vnica verbo et hoc loquendo absolute tamen ista sunt im possibilia secundum potentiam dei ordinatam et ideo addit glosa vbi supra quod hoc quod seipsum negare non potest laus enim est diuine ptantis loquendo autem de Christo absolu te secundum diuinitatem tunc simpliciter est Impossibile quod ipse aliquid predixerit quod non eueniat licet no oporteat euenire semper ad sensum quem nos intelli gimus in voce expressa vt patet de iubuersione niniue de morte ezechi. et quando aliquid tale prediceretur diuina auctoritas non ita inclinaret nos indi bitantur credere sicut iam inclinat nos ad credendum diem iudicii etc. que Christus nobis predixit predicta tamen euenient ad sensum quem deus pretendebat vt pote de niniuitis quod subuerterentur nisi infra quadragita dies peniterent et de ezechia quod naturaliter esset moriturus etc.

⁋ Secundo videtur sequi quod deus possit esse deceptor consequentia probatur quia postquam reuelatio facta est alicui a deo et ille assensit et credit ita fore cum ex tunc non possit non credidisse si non ita eueniet deceptus fuisset a deo qui talia esse futura sibi reuelauit iuxta illud richardi primo de tri. ca. 2 Si decipimur domine a te decepti sumus sed hoc est impossibile secundum augustinus d. 3 q. 10 et anselmus de medi tatione redemptionis humane.

⁋ Hinc dicetur quod iste terminus reuelatio connotat ita fore sicut prenuntiatur et ita contingenter est ista premiatio reuelatio.

⁋ Sed hec responsio licet sit vera non tamen euacuat difficultatem argumenti quia per eam non vitatur quin deus fecerit illum cui fiebat ista prenunciatio credere quod ita eueniret et per consequens qui deceptus fuerit nisi sic eueniat igitur dicendum est quod ista reuelatione facta reuelatio est contingenter reuelatio et ita licet postquam aliquis credidit necessarium sit ipsum credidisse vel assensisse talibus prenunciatis a deo nec extunc possunt non fuisse prenunciata adhuc tamen hec est contingens talis credidit sibi reuelata fore propter ly reuelata et etc.

⁋ Et hoc dico ane positionem inesse quia post positionem inesse non possunt non fuisse reue lamenta et cum dicitur si talia non erunt igitur deus deci pit aliquem.

⁋ Respondet syrensis quod deus non posset decipere aliquem deordinate ipsum fallendo vel cat sando totaliter in eo sine comprincipiationie libera pro prie voluntatis illius cui insit error est propter que precise sine alio delicto vel demerito talis perpetuo damnetur propter quem modum demones et heretici co nantur fallere et trahere ad errores dignos dam natione bene tamen posset deus oe potentia sua absoluta damnare aliquem si vellet sed hoc non fieret tunc precise propter aliquod impressum a deo illi. Set po tius quia deus vellet ab eterno damnare ita quod diuina volitio cuius causam non esset reddere foret causa damnationis talis persone et non aliquid illi impressum sicut nec aliquis saluabitur precise propter aliquid sibi a deo impressum sed ex diuino benemplacito secus autem vbi homo cooperatur tali impresso a deo ex hoc enim posset bene surgere meritum vel demeritum personale et sic intelligende sunt auctoritates sanctorum predicte. dicit enim augustinus 8ibet q. 33 deus per seipsum neminem decipit est enim patet veritatis et veritas et spiritus veritatis dignis tamen penam distribuens quando hoc pertinet ad iusticiam et veritatem si quisquam di gnus est decipi non solum per seipsum non eum decipit. Sed neque per hominem qui contingenter diligit et custodire persistit sic in ore vestro. est est non non: nec per an gelum cui non conuenit praua facere sed per talem hominem qui nondum se huiusmodi cupiditatibus exuit aut per talem angelum etc. legimus enim deceptum regem achab falso supple vaticio prophetarum et ita legimus vi neque fine diuino iudicio factum inueniamus quandom dignus erat iste sic decipi nec per illum angelum factum sit quem deceptionis officium suscipere non deceret sed per angelum erroris.

⁋ Ex his patet quod licet deus directe neminem deceperit indirecte tamen fefellit et decepit quia aliqua dixit vel fecit quae aliqui aliter intelligentes quem dicebantur fallebantur.

⁋ Dices deus de directo consensit deceptioni a chab et pre cepit eam vt patet in hysioria tertui regum vbi inter ce tera dicit domens decipies et preualebis egredere et fac ita igitur vel deus malefecit precipiendo dece ptionem vel licite potest aliquis aliquem decipere men tiendo quorum vtrunque videtur absurdum. Respondetur quod deus non precepit istam mendosam deceptionem sed tantum permisit eam fieri aspum malo qui hec optauit sibi permitti.

⁋ Unde augustinus dicit in simili factum est vt iuberet deus vel potius permitteret quod hoc fa ctum fuit.

⁋ Aliter potest dici secundum syrensis concedendo quod deus precepit sic fieri sicut dicit Augustinus vbi supra de iudeis qui postulabant vasa ab egiptiis non est inquit mirum si hostem deceptione dignum iussi sunt decipere vnde accipiendo decipere pro fallere aliquem contra instinctum legis diuine vel legis nature vel contra con scientiam nec deo conuenire potest nec homini nec angelo licitum est sumendo autem decipere pro falsa vocis si gnificatione vel alterius signi equiualentis cum intentione fallend id est faciendi quod aliquis haberet assensum falsum vel quod aliquis erraret in sic iudicando cir ca aliquid expressum sibi vel notificatum quod vtique fieri potest fine peccato non video quin deus possit hoc facere et possit precipere alicui quod faciat qui etiam hoc licite facere posset nec in hoc contra consciam faceret

⁋ Tertia difficitas ex dicta conclusione videtur sequi quod hec sit nunc possibilis Christus est mentitus quod patet falsum consequentia probatur quia dato quod Christus assertive prenunciaret. A fore tunc adhuc est hec contingens 2A non erit tunc sic a. non erit et Christus asseruit a fore et non fuit deceptus igitur dixit mendacium Respondetur quod iste non stant simul a. non erit saltem andem positionem res inesse et Christus asseruit a fore et Ideo adhuc est contingens Christus asseruit a. fore sicut et ista Christus presci uit a. fore Contra assertio non requirit scilintiam quod sit sicut asseritur sed sufficit sola expressio quod sic vel sic est cum voluntate absolute significandi sicut prenunciat vel cum voluntate quod alius sic esse vel fore credat sicut exprimitur. Sed nunc ita est quod lapso tempore in quo Christus predixit discipulis die iudicu fore fuit hec propositio necessaria Christus voluit quod sui discipulim sibi crederent in illo dicto recte sicut verba pretendebant et per consequens hec est nunc necessaria Christus voluit vt eius discipuli sibi crederent in illo dicto et ita de aliis quae predixit eis oe premins eternis et de penis et etc. quia si ad hec foret tale contingens tunc Christus non voluit vt sui discipuli talia absolute cre derent quod est falsum. Respondetur concedendo quod assertio non requirit scilintiam sed voluntatem sic exprimendi et dandi sic intelligere auditoribus ac sentire sicut exprimitur. Sed si hec expressio procedit in Christo secundum noticiam et voluntatem diuinam solum tunc concedo quod hec est adhuc contingens Christus asseruit a. fore quia dato quod a. non erit et quod deus predixerit a fore non intendebat absolute asserere quod a foret sed hoc dicebat sub aliqua conditione intellecta que non erit secundum potentiam ordinatam licet aliter esse potuerit secundum potentiam dei absolutam satis tamen est possibile quod ab solute voluerit discipulos ita credere sicut pretendebant verba et quod subintellecta conditio eos lateret Sed talis volitio et predixio non sufficit ad assertio nem si autem Christus secundum consciam seu noticiam ac vo luntatem suam creatam expressit a fore volens absolute dare intelligere ac significare sicut verba pretende bant et quod discipuli sui sic tali dicto fidem adhiberent tunc veritatem habet dictum syrensis vt estimo conce dentis quod postquam Christus predixit futura contingentia di scipulis suis fuit hec contingens Christus asseruit falsum et non sequitur igitur hec fuit extunc possibilis Christus mentitus est vel dixit mendacium quia non sufficit ad mendacium assensio falsi sed requiritur quod sit contra mentem vel consciam ex intentione fallendi

⁋ Dices Christus potuit habuisse preceptum iuxta supradicta vi aliquos ad eorum commodum vel propter demeritum cum falsa predictione scienter falsa credere fecisset et per consequens fuisset mentitus Respondetur quod antecedens non fuisset impossibile secundum potentiam et preceptum dei et non sequiturqued igitur fuisset mentitus quia diffinitio augustinus quod mendatiu est falsa vocis significatio cum intem tione fallendi intelligitur secundum syremnsm. et bene de falsa vocis significatione cum intentione deordinata fallendi qualis voluntas vel intentio in deo esse non posset quamuis vt dicit posset asserere falsum scitum esse falsum hec tamen nunc est impossibilis Christus secun dum voluntatem voluit eos decipere predicando futura et etc. quia oppositum transut in preteritum cum quo stat quod hec sit nunc contingens Christus fefellit discipulos suos sicut et hec Christus asseruit eis falsum non tamen sequitur quod intentionem habuerit fallendi vel falsum asserendi ymo hoc nunc est impossibile vt dictum est.

⁋ Nota tamen quod tenentes Impossibile esse animam Christi vnitam verbo peccare etiam dicunt quod non stat eam vnitam verbo et errare vel assentire firmiter falso vel reuelare falsum vel asserere falsum et tunc consequinter est dicendum quod omnis prenuntiationis futurorum nondum inesse positorum facte a Christo contingenter sunt assertio nes vel reuelationes non solum quo ad diuinitatem sed etiam quo ad animam Christi et et. Item quia deceptio conmuniter sonat in malum non debet concedi simpliciter quod deus possit aliquem decipere nisi cum bono modeamine preexpresso in prioribus solutionibus.

⁋ Quarta difficultas est quia ex dictis videtur sequi quod omnis pronunciatio prophetica respectu illorumquae adhuc futura sunt posset esse falsa et cum ita deus certificauerit prophetas sicut erat possibile aliquem edificari de futuritione alicuius sequitur quod Impossibile est deum aliquem de aliquo contingenter futuro certificare quod erit tale consequentia patet quia per te non obstante quacunque assecuratione facta adhuo posset oppositum euenire ponatur igitur inesse op¬ positum alicuius pronunciati et habetur intentum quod propheta nunquam de hoc fuerit certificatus

⁋ Hic dico primo quod sensuum multiplicitas oraculi prophetici illud dubium non euadit illud dico quia videtur quibusdam licet improbabiliter quod nulla a deo fit reuelatio ve contingenti futuro quin preter sensum litteralem quam series verborum pretendit sint ibi sensus aliqui siue modi intelligendi ad quorum aliquem reffe renda est locutio si sensus litteralis non est verus aliquando enim locutio intelligitur litteraliter parabolice aliquando allegorice aliquando simpliciter et absolute ali quando sub conditione sicut in o bis Christus dixit iudeis In peccato velo moriemi quod intelligi non debet absolute sed sub conditione quem expressit. d. Si enim non credideritis: quia ego sum in peccato vestro mo riemin sic etiam predictio negationis petri intelli genda fuit cum aliqua certa adiectione iterum illud vos ascendite ad diem festum hunc ego etc. quod non debet simpliciter intelligi sed cum determinatione id est non ascendam in palam vel non ita cito sicut vos vel non ex eadam causa qua vos. Item cum dicit centurioni veniam et curabo eum non intelligitur simpliciter quod vel turus esset corporatie scilicet cum determinatione scilicet ve niam si volueris vel veniam non gressu corporis sed mirabili effectu. Sed hec Responsio non sufficit quia negat deum posse reuelare futura contingentia de terminate in sensu litterali absolute cuius contrarium tenendum est factum esse in prophetis et a deo omnipotente fieri posse.

⁋ Proterea ista via non faceret plus si daretur nisi quod propheta certificaretur quod prenunciatio sibi facta haberet sensum aliquem verum sed nesciret et sic periret valor seu vtilitas cuiuslibet oraculi prophetalis probatur deus determinate nouit ad quem intellectum prenunciat aliquem fore igi tur determinate istum sensum potest alicui reuelare et tunc stabit difficultas.

⁋ Secunda conclusio quod non sufficit interimere suppositum scilicet dicendo quod nulla reuelatio absoluta de futuro contingenti potest fieri sed solum sub conditione aliqua vt pote quod a eueniet nisi aliquid obstat vel simili modo probo quia secundum hanc euasionem deus non plus posset aliquem certificare de aliquo contingenti futuro quam ego. quia isto modo constat me posse reuelare futuru contingens Dices forte quod deus potest sub aliqua certa singulari conditione reuelare futurum sub quali non ego

⁋ Contra ut deus potest absolute certificare de ista condi tione vel non si sic habetur propositum quia Idem est iudicium de cuiuslibet futuri contingentis reuelatione si non tunc de ea non potest fieri certificatio absolute sed solum sub alia conditione. Et de illa secunda Arguitur sicut oe prima et sic in infinitum diffusius improbabitur hec euasio in vna alia questione.

⁋ Ter tia conclusio quod euasio quorundam de duplici diuina locutione vel duplici diuina assertione vel duplici reuelatione vel duplici predictione futuri a deo non euacuat istam difficultatem. Circa quod notandum quod chaton illud dubium ita soluit quod creatura potest tertificari per locutionem duplicem de futuris verbi gratia quod a. erit vnomodo per locutionem procedentem ex hoc quod deus scit a. fore

⁋ Alio modo ex hoc quod scit causam rei de qua est sermo esse talis conditionis quod ex ea procedet a. de communi lege talis cause. Sed isti duo modi certificandi quod a. erit sufficiunt creature et stant cum hoc quod a. erit futurum contingens

⁋ Unde sic Arguitur contra eum deus fecit te credere quod a erit igitur a. erit consequentia est necessaria et antecedens est modo ita necessarium sicut ista propositio de praeterito deus creauit mundum igitur consequens est ita necessa rium

⁋ Respondet dicendo antecedens quia aut intelligitur de creditione procedente ex hoc quod deus sciuit a. fore et sic antecedens est contingens quia valet illam deus fecit te credere a. fore factione precedente ex hoc quod scit a. fore et tunc consequentia eit necessaria aut de causatione procedente ex hoc quod deus sciuit causa fore talis conditionis quod ex ea de communi lege sequitur a. fore et sic antecedens est necessarium et consequentia no valet Sic etiam arguitur de negatione petri pro tempone medio inter predictionem Christi et negationem petri sic Christus asseruit petrum se negaturum igitur petrus fuit Christi negaturus antecedens tunc fuit necessarium oe preterito eque sicut ista Christus ieiunauit vel orauit et consequentia fuit necessaria quia alias fuisset in ptante petrique Christus dixisset assertiue falsum Respondet eodem mod distingendo antecedens quia aut ista assertio Christi processiex hoc quod deus sciuit petrum se negaturum aut ex hoc quod sciuit animam petri esse talis conditionis quod ex ea in tali casu sequitur negatio de communi lege primo modo antecedens est contingens quia valet istam Christus asserit petrum se negaturum assertione procedente ex hoc quod deus sciuit eum esse negaturum hoc est contingens sicut consequens secundo modo antecedens est necessarium et conse quentia non valet quia non sequitur Christus asseruit quod talis esset conditio petri et ec. nec etiam ex isto autem cum op posito consequentis sequitur quod Christus asseruit falsum vt notum est et similiter soluit omnia alia argumenta. Sed responsio non soluit difficultatem quia sicut argu mentum est pro conclusione precedente proximo argumento de processione in infinitum ita potest argui contra istud di ctum quero enim vtrum deus potens reuelare modo tali duplici quod a erit possit illum cui faceret reuela tionem certificare quo istorum modorum sibi facit re uelationem vel non. Si non tunc perit omnis certitudo pro phetica quia secundum hoc propheta nesciet vtrum deus velii sibi dicere quod absolute a. erit vel an esse ipsius a. secundum communem cursum talium causarum disposite sunt vel disponantur ad naturaliter inferendum ipse a. et constat quod nisi magister fuerit doctus circa hoc propheta nesciret plus vtrum a. erit quam ego. Si dici tur quod sic cum deus non possit certificare eum de aliquo istorum modorum nisi per reuelationem vnde igitur scien An ista reuelatio secunda est secundum scintiam dei quod a. erit vel quod cause sic disponentur et etc. et ita arguam tertiam reuelationem esse necessariam et quartam et sic sine fine vel in primo dabitur quod deus poterit absolute reuelare secundum scilintam quod ipse nouit a. fore et quod a. erit pro batur nec per aliam viam poterit propheta scire quod a. erit quia aliud membrum non infert a. fore igitur de terminate dabitur primum vel nulla habebitur cer titudo probatur licet deus aliquando fecerit reuelatio nem intelligendam secundum dispositionem naturalem causa rum in ordine ad effectu sicut est istud vade et dic ezech. c. cum istud in paucis dictis propheticis habet locum nulle enim consequentie naturales poterant facere quod virgo pareret vel quod resurrectio generalis erit eat igitur ista euasio non sufficit.

⁋ Igitur aliter respon deo quod absoluta reuelatio est deo satis possibilis et non tollit contingentiam reuelati et concedo quod omnis reuelatio respectu illius quod absolute est futurum est contingenter reuelatio et etiam quod omnis abso luta prenunciatio adhuc futuri oe potentia dei al soluta posset esse falsa veruntam esnt nulla talis prenunciatio posset esse falsa de potentia dei ordinata quia secundum veritatem sicut docet. Cassionio super psal. prophetia est noticia vera et immutabilis et ideo non potest esse falsa supple secundem potentiam dei ordinatam et etiam si sit respectu preteriti vel prasentis non potest esse falsa secundm potentiam dei absolutam et ratio praedictorum est quia non plus absolute loquendo necessitat rem fore pro phetica reuelatio quam eterna dei prescia Sed ista non necessitat ex questione secunda et tertia huius di. et cum infertur quod tunc nulla potest haberi assecuratio quod talia euenient neganda est consequentia omnes enim scimus deum posse non facere vltimam resurrectionem de sua potentia absoluta et tamen indubitanter credimus et tenemus quod ipsam faciet vnde potentia dei absoluta ad contrarium non tollit certitudinem prophe ticam sicut nec certitudinem fidei necessariam ad salutem.

⁋ Quinta difficultas est de merito fidei qua creduntur ipsa reuelata credidit enim abra ham deo et reputatu est ei ad iusticiam istud namque meritum fidei tollere videtur contingentiam meriti per reue lationem igitur pari ratione vel multo fortius ipsa reuelatio antecedens probatur quia secudum anselmum batam virgo fuit mundata. a. peccato originali per fidem passio nis Christi tunc future. Ex hoc Arguitur sic pro tempore medio inter mundationem virginis a peccato et imps passionis Christi hec fuit contingens Christus non patietur igitur et ista beata virgo non habet fidem passionis Christi et vltra igitur etiam ista fuit contingens ipsa non fuit mundata in fide passionis Christi et per consequens etiam ista illa non fuit mundata quia non fuit mundata sine fide passionis Christi falsitas patet quia in tempone illo hec fuit necessaria quod ipsa fuit mundata quia oe preterito vera.

⁋ Dices forte quod ista credulitas quam habuit oe passione Christi pro tempone isto medio contingenter fuit fides tamen necessario pro tunc fuit credulitas vel estimatio virtute cuius beata virgo exstitit mundata.

⁋ Sed contra quia tunc pro isto tempone medio fuisset hec contingens beata virgo fuit mundata in estimatione falsa et per consequens per deceptionem et errorem consequens absurdum

⁋ Ad istud respondet syrens. quod conclusio in isto tempone medio fuit satis possibilis michi tamen videtur secum quod falsa estimatio isto modo posito non per se fuisset consequentia sue mundationis sed potius obedientia qua sic credebat sicut sibi precipiebatur vt crederet et ita ista estimatio non fuit causa principalis sue mundationis sed solum ministerialis sicut iniquus sacerdos est minister colla tionis gratie per sacramentum corporis Christi vel per baptismum.

⁋ Ad argumentum principale concedendum est quod Christus locutus est immobiliter id est nullomodo mutanda est sententia dmnia absolute reuelata nec po test esse quin sic eueniat sicut reuelatum est esse fu turum secundum dei potentiam ordinatam et etc. vt patet ex dictis. et cetera