Quaestio 6

SExto quero Circa di. li4 vtrum deus existenti in gratia possit lreuelare quod ipse finaliter sit damnan dus

Uidetur quod non quia tunc deus posset aliquem cogere ad peccatum puta ad desperationem

⁋ Contra omne futurum contingens im pertinens ad actum reuelationis potest deo reuelare cui voluerit ex supra habitis et concessis. Hec diffi nitio praemo duas conclusiones habet quarum vna est quod non existenti in charitate hoc idem reuelare quise finaliter esset casurus non enim est hoc impossibilius secundum potentiam dei absolutam quod petro existenti in charitate reuelauit lapsum suum et trinam eius ne gationem.

⁋ Siliter talis prenunciatio staret cum libertate arbitrui sicut ista facta petro stabat et hoc dico etiam de reuelatione absoluta quia si solum sub condi tione de ista conditione eadem restaret dubitatio et processus in infinitum sicut supra argutum fuit Item si non posset sibi reuelare quod finaliter damnnaretur nisi sub conditione scilicet si moriens in culpa mortali ita possum ego reuelare sibi. Item tunc damnandus non posset plus a deo certificari quod damnabitur quam non dannandus Sebet contra hoc sunt difficultates aliqua. Prima posito quod deus sorti existenti in charitate reuelet quod ipse finaliter damnabitur.

⁋ Tunc quero an sor. iuste poterit pro seipso orare vt saluetur vel non si primum sequitur quod sor. iuste potest velle quod scit deum nolle Falsitas patet nam vnusquisque tenetur se conformare legi diuine cum sciuerit ipsam quia seruus sciens volun tatem domini sui et non facit et ec. luce. 12Dices leuiter quod non oportet hominem se conformare diuine voluntatianuolito semper sed sufficit quod velit quod deus vult ipsum. velle sicut secundum augustinus in ench. bonus filius et etc. Sed contra istud videtur directe dictum augustinus 2i. de Ci. dei cap. 2i. vbi dicit quod ecclesia nunc non orat pro dyabolo nec pro malis mortuis vt saluentur orat tamen pro omnibus bonis et malis hominibus dum sunt in vita et addit quod si de aliquibus malis damnandis ita certa esset ecclesia vt qui sint illi nosceret quilibet in hac vita sint constituii tamen predestinati sunt in eternum ignem ire cum dyabolo tam pro illis non oraret quam nec pro ipso sed quia de nullo certa est orat pro omnibus in hoc corpore constitutis nec tamen pro omnibus exauditur Hec ille

⁋ Ubi patet secudum eum quod ecclesia non debet orare pro aliquo quem sciret esse damnandum etiam si adhuc viueret igitur nec ipse pro seipso. proba tur anselmus pro solis cap. vltimo dicit quod beati non aliud volent quam quod ille deus huius non videtur alia causa nisi quia sciunt voluntatem quam non possunt transgredi. probatur si sic tunc sor posset orare iuste illud quod sciret se non consecuturum Falsitas patet quia tunc ociose oraret et per consequens non iuste. pro batur tunc etiam angelus bonus deputatus ad custodiam sortis sorte orante pro sua salute posset ora tionem eius deo portare et pro ipso errare Falsitas patet quia nullus angelus vult nisi quod deus vult per anselmum in prosolis. ca. 6 consequaintia patet per be bernardum in medita. cap. 6 vbi expresse dicit quod an geli nni omnes gemitus orationes nostras sollicite audiunt et reportant deorsi dicis quod non potest iuste ora re vt saluetur.

⁋ Contra adhuc facta ista reuelatione sor est in charitate igitur adhuc tenetur se amare ex charitate igitur adhuc potest iuste velle se saluari et per consequens potest hoc iuste orare probatur adhuc sor tenetur amare proximum suum ex charitate et velle proximo suo vitam eternam.

⁋ Sed quandiu sor. est in charitate equaliter se debet diligere et ad tantum bonum sicut proximum nam sic a sactis exponitur dreceptum de diligendo proximum sicut sei prim id est ad illum bonum ad quod se. probatur si sor non posset iuste velle suam beatitudinem tunc non poterit iuste seruare or dinem charitatis quia ordo charitatis est se maxime diligere post deum sicut patet 3 li. sententiar. di. 2 cap. primo et sequentibus Hhic mihi primo apparet quod deus posset existenti in charitate absolute reuelare suam futuram damnnationem nec tamen per talem reuelationem dum est viator scire posset se finaliter damnuandum proprie loquendo de scilinta. per hoc ad primum in contrarium

⁋ Dico quod sortes non scit deum ita velle proprie loquendo de scire nisi sumatur tunc scire pro credere vel firmiter estimare et tunc dico quod sor. te netur non firmiter credere istud nec credere quod sit super hoc reuelatio sibi facta ymo debet sperare quod non nisi deus imprimat sibi credulitatem talem re ctam vel reflexam et dato quod per talem impressionem crederet sibi super hoc factam reuelationem tenetur rogare contrarium nec per hoc absoluitur a precepto diligendi se ad vitam eternam nec tenetur se conformare deo in volito id est in isto quod credit deum velle esse futurum nec vnquam illud voluisse.

⁋ Et ad augustinum verum dicit si loquitur de certitudine scientie proprie dicte et de velle simili modo sumpto Sed tunc est antecedens impossibile pro menbris ecclesie licet caput ecclesie sic sciat scitia increata seu diuina et finaliter credo quod nulla extrinseca reuelatio possibilis sine pluri nec etiam forsan intriuseca sine pluri fine precepto aliquo adhibito vel relaxatione pre cepti antiqui absolueret viatorem quin teneretur optare salutem proximi cuiuslibet viatoris et pro ea orare et multo magis hoc dicerem de salute propria Ad aliud de angelis dicendum est quod beati non volent nisi quod deus vult eos velle sed hoc non est contra dicta.

⁋ Ad tertium et ex quartum patet ex dictis. Argumenta ad aliam partem concludunt verum licet syrensis teneat contrario modo credo enim quod angeli custodes nori orarent pro nobis donec haberent preceptum ve contrario et illi non possunt ita decipi si cut nos per angelos malos potentes se nobis trans formare in angelos lucis non sic illis. Probatur si ista argumenta cogerent equaliter probarent quod petrus post reuelationem factam existenti in charitate quod esset negaturus deum non potuisset iuste orare preseruari ab ipso peccato mortali consequens est falsum

⁋ Ali ter respondet grego in vltima parte circa finem quod talis sciens voluntatem deberet contentari et velle quod eum deus damnaret ex quo sic esset placitum deo et hic actus procederet ex maxima dilectione dei nec esset culpabilis sed laudabilis. Sed vlterius videtur dicendum quod in tali casu non esset licitum sibi pro sua finali salute sed simpliciter de diuino iudicio contentari et huic fauet dictum augu 2. de Ci. dei cap. .25. vbi eius sententia est quod pro nullo viuente finaliter reprobato si de eius re probatione ecclesia esset cer ta oraret vt saluaretur et intelligenda sunt in casu quo quio esset certus deum absolute et non solum conditio naliter velle hec grego.

⁋ Ad argumentum in oppositum tunc diceretur quod preceptum charitatis non obli gat absolute quod in quocumque casu homo debeat velle se saluari et quemlibet proximum suum licet sic obliget de lege quando absolute autem obligat hominem ad diligendum deum et seipsum in ordine ad deum et proximum similiter ita vt se totum teneatur ordinare in deum et etiam teneatur hoc velle proximo et sic omnia tenetur homo facere propter deum et iustitiam eius non autem absolute vel vltimate propter salutem suam et commo dum suum nec sequitur si in dicto casu non vellet se saluari quod ipse desperaret desperatione quae est peccatum Sed bene sequitur si ipse non speraret vel non habe ret spem de illo fine consequendo ad quem obligat eum lex diuina vt speret et credat illum se posse consequi sed in singulari casu non sic esset obligatus ymo potius ad oppositum sicut iam nos propter di uinam reuelationem obligati sumus ad firmiter cre dendum dien pudicii fore sic talis facta reuelatione obligatus esset ad simpliciter credendum se damnandum esse et per consequens non obligaretur tunc ad sperandum suam salutem quia nullus potest sperare quod firmiter se credit consequi non posse.

⁋ Secundum dubium si secunda positio conclusionis vera sit tunc mul to fortius posset deus sorti existenti in gratia reuelare istam conditionalem si committas ex nunc aliquod peccatum mortale finaliter damnaberis hac igitur reuelatio ne facta sorti queratur vtrum sor. extunc possit morta liter peccare vel non sed sic igitur potest sciente velle.

⁋ Tnde miser erit contra Anselmum de casu diaboli cap. 2 et. 3 si non tunc voluntas sortis non esset libera a necessitate contra ma. li. 2 di. 25. ca. d.

⁋ Respon detur quod iste in dicto casu potest scienter committere peccatum mortale nam miseria pene non est maior quam sit miferia culpe et tamen angelus scienter peccauit, si militer et adam

⁋ Q secundum Apo. vir non est se ductus sed mulier et tamen prereuelatum fuerat quacunque die comederis eo morte morieris et si hi scien ter voluerunt bene miseri essent quanto magis qui habitant domos luteas.

⁋ Unde ambro. super lucam li. 3 refert de quodam quod cum oculorum incommodo laboraret et amaret vxorem interdicta sibi a medico fa cultate coeundi cupiditatis impatiens atque impetu libidinis captus moderari nequiuit sciens enim quod esset oculos amissurus priusquam coiret vxori in isto estu feruentis cupiditatis vale inquit amicum lumen et cum magna miseria ita priuari visu iuxta illud thobi. quale gaudium michi est qui lumen celi non video. Ex omnibus istis patet quod nec indubitata noti cia nec timor eterne miserie vel temponalis nec etiam peri culum amittendi gaudium sempiternum necessitat hominem ad non scienter peccandum non enim plus necessitat pena eterna non deberi peccanti ad vitandum peccatum quam premium eternum votum deberi bene operanti bene necessitet ad faciendum opus bonum Et ad anselmum dicendum quod licet nullus posset propter se vel per se essen miser tamen potest velle aliquid vnde sequitur quod erit miser precipue si concupina vehemens ad idem volen dum impellat nec anselmus absolute dicit quod non posset si sciret se puniendum peccare seu velle peccare vnde miser erit sed dicit si sciuisset non posset volens et habens beatitudinem velle sponte vnem miser esset. Si enim loquitur de beatitudine finali planum est quod sic beatus non potest peccare scienter stante ista beatitudine. si vero loquatur de tali qualem secundum eum et augustinus habuerunt angeli ante casum adhuc ve rum dicit quia non stat quod aliquis in tali statu libere amet beatitudinem velit aliquid repugnans beatitudini vnde et ansel. ibidem dicit in principio cap quod talis angelus bene sciuit se debere puniri si peccaret tamen an de facto puniretur si peccaret scire non debuit.

⁋ Et rationem reddit quia rationalis causa potuit intelligere quia iuste si peccaret puniretur

⁋ Sed quandom iudicia dei abissus multa et uestigabiles vie eius nequiuit comprehendere an deus faceret quod iuste facere potest vnde et in fine ca. quasi conclusiue dicit si preuisa tanta pena nullo recogente peccasset tanto magis preueniendus esset non igitur hec prescia illi expediebat et simpliciter infine etiam dicit quod si non peccasset peccatum non causasset solo amore iusticie prout ipse opere mostrauit. si vero timore causasset non esset iustus palam igitur est nullo modo debuisse cum scire iudicia sibi penam suum secuturam peccatum per hoc non vult aliud dicere nisi quod angelus satis habuit ex natura sua vnde hoc aduertere et deducere posset et Ideo non ignorauit quin talia pena iuste sibi deberetur si peccaret sed vel non facit huiusmodi deductionem vel si fecit sciuit quod non necessario deus illam penam sibi infligeret cum omnibus tamen istis bene stat quod scienter peccauit et sponte quod accepat et quod sciebat se debere non deserere

⁋ Tertium du bium iuxta precedentia quia quod deus possit homini vel an gelo existenti in charitate reuelare casum suum fu turum et penam eternam consequentem videtur esse contra anselmum de casu dyaboli capi. 2. vbi in principio querit vtrum ille angelus qui non stetit in veritate presciuerit se casurum.

⁋ Et respondet si de illa scientia queritur que non est nisi cum certa ratione aliquid intelligere omnino respondebo non posse sciri quod potest non esse et ane medium cap. dicit angelum apostatam non potuisse scire suam ruinam ea prescia quam sequitur necessitas ymo nec estimatione aut qualibet suspi cione quod probat sic quia si adhuc in bona volun tate stans presciebat se casurum aut volebat vt ita fieret.

⁋ Aut non volebat si volebat iam ipsa mala voluntate ceciderat si nolebat tantum miser erat do lendo quantum stare volebat ac tanto iustior erat quanto magis volebat stare et quo erat iustior eo debebat este velocior igitur si nolendo presciebat se casurum tanto erat miserior quanto debet esse felicior quod non conuenit licet enim homines iusti sustineant quandoque miseriam non tamen est eadem ratio in homin bus et in illo ange. hominium enim natura propter peccatum primi parentis iam innumerabilium incommodorum facta est passibilis ex qua passibilitate multis mo dis gratia nobis operatumr incorruptam ille vero nullo ad hec peccato precedente alicuius mali non me ruit passionem Probatur ibidem sic arguit si aliquo modo potuit suam ante putauisse futuram preuaricationem aut coactam putauisset aut spontaneam. Sed nec vllatenus erat vnde se aliquando cogi suspicaretur nec quandiu voluit in veritate perseuerare vllo modo putare potuit se sola voluntate illam deserturum supra nam que monstratum est eum quandiu rectam voluntatem habuit in hac ipsa voluntate voluisse perseuerare qua propter volendo tenere perseuerantur quod tenebat nullomodo video vnde potuisset vel suspicari nulla alia accidente causa sor la istud se deserturum voluntate hec ille. Sed dices adhuc possibile fuit quod istud desereret et ipse sciuit illud esse possibile ergo potuit estimare quod ista possibilitas fieret in effectu. Set hoc non satiffa cit sibi et ideo statim subdit dicens non nego illum sciuisse quia posset mutare voluntatem quam tenebat Sed dico illum non potuisse putare quod aliquando omni alia cessante causa sponie mutare voluntatem quam perseueranter tenere volebat et ex hoc concludit in fine cap. quod nullomodo scire vel putare po tuit angelus malus se facturum quod male fecit probatur ibidem capi. 22 dicitur ipse sciebat se puniri debere si desereret bonam voluntatem et non potuit velle vnde miser esset qui acceperat inseparabiliter velle vt beatus esset hec ille pgitur ex ore discipuli et stati in principio 23 cap. Approbat illud respondendo igitur non potuit velle peccare igitur non erat pec caturus igitur non sciebat se peccaturum nec etiam credebat si hanc impossibilitatem attendebat igitur hec sibi reuelari non potuit. Item augustinus super geni ad itram. li 7 capi. 33 dicit quod si anima deseruisset presciam sui operis iniusti et iniqui non est credibile eam potuisse inclinari propria voluntate ad corpus viuificandi igitur multo fortius vt videtur non posset ipsa vel creatura alia rationalis inclinari ad peccandum cognito quod si peccaret eterno suppli cio puniretur. Sed forte dicetur quod argumenta non concludunt veruntamen quia eo ipso talis desperaret et perderet charitatem tum quia talis casus sic prescitus induceret dolorem et penam et tamen augustinus dicit in li. retractationum quod omnis pena si iusta est peccati pena Contra iste casus et pena consequens sunt. contingentes igitur sunt reuelabiles sicut alia futura contingentia probatur deus potuit angelo non casuro reuelasse casum futuri igitur et ille qui fuit casurus consequen tia probatur quia simile inconveniens sequitur facta re uelatione alteri angelo sicut si fieret sibi ipsi quod patet in applicando argumenta anselmi nam si vnus nondum confirmatus presciuit casum alterius aut igitur voluit quod caderet et tunc fuit iniustus Aut no luit et tunc doluit et miser fuit quod sequitur ex hoc cum quilibet teneretur sicut et nos modo diligere alium sicut seipsum. Siliter posset alia ratio Anselmi applicari probatur de facto Christus reuelauit iudeis quod in peccato suo morerentur et petro etiam et etc. et ista instantia de petri negatione prereleuato probat in tentum directe. Sed huic responderi potest per istud quod dicit syrentses. quod licet non repugnaret potentie dei secundum quod est potentia reuelare existenti in charitate suum futurum peccatum et penam eternam consequentem hoc tamen repugnat summe dei iusticie et summe eius mine quod faceret iuam creaturam rationalem penitus inno centem que nunquam peccauit tam miseram sine culpa eius non enim posset prescire talem penam sibi futuratunc quin esset misera sed secus est de existente in charitate que est vel fuit peccator sicut petrus et nos iuste enim deus posset illum qui meruisset tanta pena puniri quanta sequitur ex prescia sue ruine et pene eterne consequentis tali pena punire mediante huiusmodi reuelatione quia tantam penam meruit pro culpis preteritis quanta est ista que sequitur presciam istam naturaliter. Sed contra hanc viam arguam proxima. qu sequenti probando quartam conclusionem ibi tenendum et probatur non includit contradictionem quod pena que est vna forma causetur in suo naturali receptiuo. Probatur deus posset pepam alicui iuste infligere si vellet pro futuro peccato sicut multos prius premiauit angelos pro merito eorum futuro vt patet secundo seitentiarum.

⁋ Item ad ro 6 o hoc quis est tu respondeas deo nunquam dicit sigmentum ei qui se finxit quid me fecisti sic an non habet ptantem figulus. Ex quo sequitur quod deus posset vnum innocetem sublimare ad beatitudinem et alium deprimere in penam

⁋ Probatur alias deus non posset premiandum non premiare nec posset puniendum eternaliter non pu nire quia dicetur pari ratione quod licet potest hoc oe potentia non tamen de iusticia vel summa mina et ita nullum libere libertate adoptata premiaret vel puniret et tunc deus non contiugenter operabitur quae aget ad extra ceteris paribus quia per tales con gruentias decideretur operari ineuitabiliter quicquid operatur sicut posuit eum phsophuns necessario operari et nichil libere extra se quod est tamen erroneum

⁋ Propter hoc pono hanc conclusionem primo quod deus posset alicui homini vel angelo innocenti et charitatem habenti suam spontaneam preuaricationem futuram re uelare.

⁋ Secundo dico quod hoc non posset secundum legen dei communem statutam qua ex mina vult nullum pati penam nisi propter culpam precedentem vel propter exercitium patientie meritorium ad bonsi suum si velit. iste infligitur agere sicut debet. Secundo dico quod non potuit angelus ex pure naturaliter cognitis preestimare casum suum propter primam rationem anselmi et propter causam prolixiorem quam ibi tangit. 23

⁋ Quarto apparet michi quod mediante reuelatione potuisset quia potuisset plus credidisse deo quam proprie stabilitati in bono contra rationem secundam anselmi et timuisse etiam potuisset de propria imperseueram tia propter mutabilitatem cuius voluntatis non confitmate in bono immobiliter licet per anselmum non posset dubitans quin perseueraret quandiu sta ret in priori voluntate perfecta et firma perseuerandi hoc mihi videtur quod stante amore actuali libero non tolum naturali angeli ad seipsum vel hominis in statu innocentie. vbi ex concupina non inclinaretur ad malum et simul cum hoc cognito quod pena eterna et priuatio boni eterni infligerentur sibi si peccaret non esset in eius ptante scienter simul cum his peccarevel libere facere malum ex quo simul credet actua liter sequi tantum malum pene et perdi tantum commodum quia iste amor sui non impeditus ab actuatione sua per temptationem vel aliomodo cum scilitia tanti mali se cutitur sufficit cum dei communi adiutorio voluntatem peccandi scienter excluditur sicut satis arguit et tan git secunda ratio anselmi et ratio augustinus quarto loco ad ducta. Ad hoc enim alias satis est demum stratum per illud commune principium quod volitio efficax finis alicu ius facit velle scitum requiri et nolle scitum debere impedire si ad esset.

⁋ Sexto videtur michi esse di cendun quod si non simul hec attendent eruere posset et sic Respondet anselmus in principio capituli. 23 vt prius.

⁋ Sed contra hoc potest argui per fundamentum positionis syrensis tenentis contrarium in lectura sua de anima separata et angelo qui ipsi non habent volibiles cogitationes sicut homines sed simul in actu cogitant de omnibus cognitis habitualiter ab eis et licet homo qui volubiliter cogitat nunc sciret se damnandum si. a. peccatum committeret et ideo dum hoc actu cogitat non potest velle peccare cum posset de hoc non cogitare et per consequens illud quod est peccatum velle non cogitando de pena consecutura tamen hoc non est naturaliter possibile de angelis et animbus separatis quia illi vno intuitu simplici et simul actua liter omnia cogitant quae ipsi sciunt in habitu

⁋ Sed huic potest dici quod secundum multos assumit falsu scilicet quod ipse sciant distincte semper in actu omnia quae sciunt in habitu licet semper sciant cogitant vel videant omnia in actu et vno actu simplici que ipsi sciunt habitua liter quo ad ea ex quibus eorum obiectiue pendet essentialiter beatitudo multa. d confuse et in vniuersali sciunt beati de quibus non semper determinate et actua liter cogitatis infinitis autem modum potest quis peccare Set nec scitia vniuersalis nec habitualis sine actuali determinata sufficit ad vitandum vel excludendum peccatum in nondum confirmatis ex 7 ethicorum infinita autem actualiter et determinace a creatura simul cognosci non possunt probatur de qualibet beata loquitur iste dum dixit habens beatitudinem non potest velle vnde sciret quod fieret miser si de beatis iam confirmatis id est habentibus donum impeccabiliter hoc non est ad propositum. Si de beatis illa beatitudine quam habuerant angeli mali ante ruinam tunc non est verum quod omnia sciuerunt actu que habitu virtuali sicut patet per anselmum de casu dyaboli cap. 23 in principis vbi quod ipsi non potuerunt ignorare se debere pu¬ niri si peccarent sed quod ita punirentur si peccarent scire non debuerunt. Etiam mihi probabile est quod omnia actu considerent respectu quorum sunt in habitu de terminato et particulari impresso vel acquisito licet non vnico actu solum modo secus autem est de habitu etuali iue est ipsamet substantia anime habituata singularibus noticiis rerum vel est verbum dei in quo virtualiter sciunt omnia scibilia ab eis secundum naturam suam secum hoc intelligo anselmum.

⁋ Aliter tamen dicit quod non ignorauerunt id est habuerunt habitum virtualem. sed non oportet quod formalem de pena secuta quando actu peccauerunt habuerant enim satis. vnde cogitare potuissent si peccarent digni essent puniri vel si hoc cognouerunt actu non ardebant actu ita esse futu rum vnde breuiter quicquid fuerit in causa quando ruerunt non actu cogitauerant firmiter credendo ita fore quod punirentur si peccarent.

⁋ Argumenta ac ad primam partem probat quod non potuerunt scire vel su spicari naturaliter et fine reuelatione quod ruerent et quod non erat in naturali potestate eorum dum duraret in eis amor electiuus et libertas bene agendi non velle aliquid vnde actu scirent vel firmiter crede rent sequi damnnationem et penam eorum perpetuam et quod secum dei potentiam ordinatam tunc non potuerunt in nocentes puniri.

⁋ Et per hoc patet ad primam formam anselmi quia secundum potentiam dei absolutam potuisset incurrisse penam sine culpa sua praecedente vel tunc habita nec hoc fuisset impossibile plusquam nunc bru ta fine sua culpa suscipiunt penas de facto tamen alii deus ordinauit.

⁋ Ad secundam formam est dicendum quod si talis credulitas fuisset sibi impressa a deo ipse adhuc reputasset se posse vitare casum futurum cum hoc tamen reputasset quod de facto casum huiusmodi non vitaret. Ad alia satis patet ex dictis.

⁋ Ad principale dicitur quod in illo casu desperatio non esset peccatum sed solum pena etc.