Quaestio 8

Octauo quaero btrum gabrieli incarnatio verbi po tuit in verbo reuelari.

Et videtur quod non quia si sic sit igitur quod de us reuelauerit incarnationem suam gloriosam gabrieli et hoc praecise in verbo et quod ex illa rreuelatione gabriel venisset ad mariam et non ex alia causa et quod locutus fuerit ad eam sicut dicit scriptura.

⁋ Tunc arguitur sic pro tempore medio in ter salutationem beate virginis et tempus in quo illa concepit sub hac forma Christus non est incarnatus igitur gabriel non vidit christum fore incarnandum ista consequentia in tempore medio erat necessaria quia verbum non repraesentauit gabrieli aliquid fore nisi illud quod fuit futurum et antecedens fuit contingens in illo tempore medio quia tunc incarnatio fuit futura igitur hoc consequens in isto tempone medio fuit contingens ga briel non vidit Christum in verbo esse incarnandum igitur si hoc igitur gabriel non venit ad mariam nec salutauit eam quia aliam causam veniendi ad mariam non habuit nisi quia vidit in verbo Christum incarnandum igitur si non vidit hoc non venit ad eam sed consequens est impossibile igitur. Hic primo videtur mihi quod non sufficit dicere quod licet de facto venerit quia vidit in verbo etc. tamen in isto medio erat possibile quod venerit ex alia caunsa Contra illud tunc fuit futurum contingens extrinsecum reuelationi igitur potuit reuelari ex prehabi tis.

⁋ Respondent enim aliqui quoru vnus est syrensis in lectura quod in isto tempore medio consequenm tia ista non valet ga. non vidit in verbo Christum incar nandum fore igitur non venit nec voluit venire ad beatam mariam nec eam salutauit quia licet de facto non venerit ex alia causa semper tamen in illo tempone medio possibile fuit quod alia de causa venerit modo ex hac propositione si ex ista non venit que est contingens ita quod ipse pro tunc non venit nec eam salutauit quia ista est impossibilis et ita vlterius concedit sy rensis quod in isto tempore medio fuit hec contigens gabriel fecit ista facta non videndo nec estimandum deum fore incarnandum sed auctoritate propria ex simplici cognitione incarnationis et materie et aliaum rex visarum. Set quod iste modus non sufficiat probatum est in q. praecedenti quia constat quod gabriel non fecit ista sine cognitione aliquam si sic igitur adhuc est possibile quod sine ista tunc est possibile adhuc quod mediante alia vel igitur mediante alia complexa vel incomplexa si primunsit ergo il lud tempus medium nunc ponens tunc sit. Si hec nunc est possibilis gabriel fecit ista propter aliud iudicium quam sit istud quo secudum veritatem iudicauit filium dei fore in carnandum sic quod secundum veritatem non habuit heri aliud iudicium complexu quam illud vel equalens igitur adhuc possibile est quod gabriel heri habuit aliud iudicium quod illud et non nisi per visionem in verbo quia quicquid iudicasset alio iudicio non posset ex tunc non illo modo iudicasse etiam secundem quod illo igitur possibile est adhuc quod gabriel he ri habuit aliud iudicium quam illud mediante visione ver bi et non est hoc modo magis possibile oe vno tali iudi cio quod secundum veritatem quam de alio cum verbum equaliter omnia futura representet fore igitur se quitur quod nunc sit possibile de quolibet iudicio possibili mediante visione verbi quo secudum veritatem he ri non iudicauit quod illo heri iudicasset per visionem in verbo et ita sequitur quod hec nunc sit contingens gabriel vidit in verbo heri vel iudicauit fore suam penam vel miseriam eternam et per consequens quod heri doluerit et fue rit miser. Consequens est impossibile igitur similiter pari ratione sequitur quod hec nunc sit contingens gabriel vi dit heri in verbo vel iudicauit filium dei non esse incarnandum et per consequens hec est nunc possibilis ga. est nunc mentitus cum asseruit contrarium et hoc contra conscientiam suam quia non potest esse quin dixerit marie filium dei esse incarnandum.

⁋ Confir matur quia si ille qui aliqua vidit vel iudicauit in verbo pro tempore huc vsque preterito vidisse potest in il lo tempone alia quam vidit vel iudicauit et etiam non vidisse nec iudicasse que vidit et iudicauit igitur nunc est possibile quod igitur qui vidisset a principio mundi vel iudicasset eternam suam miseriam sibi futuram pos set semper vidisse vel iudicasse se semper futurum esse beatum et per consequens adhuc esset possibile quod igitur qui semper fuisset beatus semper fuisset miser a principio mundi et econuerso. Probatur tunc bea ta virgo post salutationem angeli potuisset fecisse quod ga. precredidisset filium dei incarnandum consequens est falsum igitur si mediante alia noticia incomplexa so lum hoc argueret gabrielem vel fatue fecisse vel ignoranter vel mendaciter talia verba virgini expressisse nullus enim secundum rectam rationem potest fingere se nuncium in pluribus nunciandum ni si sciat vel nisi super hoc dei preceptum habeat.

⁋ Dicendum est igitur sicut prius quod deum reuelare. in verbo gabrieli filium dei esse incarnandum non est nisi causare in gabriele vnum actum qui simul sit visio verbi et firma credulitas vera quod filius dei fuit incarnandus et hoc concedo a deo potuisse fie ri hoc est igitur videre in verbo videre verbum et per istam visionem vere sine omni hesitatione iudicare ita fo re.

⁋ Et tunc ad illud suppositum qued gabriel ex ista causae sed ex hoc quod ita vidit in verbo venerit ad beatam virgi nem et eam salutauerit dicitur quod potest intelligi dupliciter vel scilicet quod ideo venit quia sic credidit indubitanter et firmiter iudicauit et est suppositum rationale nec aliquid inconveniens sequitur dum modo etiam crediderit voluntatem fuisse quod ita nunciaret.

⁋ Ali ter potest intelligi quod ideo venerit quod sic vere iudica uit et hoc est dicere quod ratio venit in deo quia vidit et quia assecuratus fuit de hoc quod suum iudicium esset verum et tunc est suppositum irrationale quia non est in ptante sua scire ante positionem rei inesse an vere iudicet vel iudicauerit vel non sed tantum credere quod vere iudicet

⁋ Et tunc vltra ad argumentum nego primo hanc consequentiam gabriel non vidit etc. igitur non venit sufficit quod firmiter crediderit ita fore ad hoc vt veniret et nego istam quod aliam causam non habuit quam quia vidit etc. habuit enim causam hanc quod per visionem verbi qualiter suum iudicium erat firmiter credidit ita fore et hec causa semper fuisset eadem siue viderit hoc in verbo siue non et contra hanc responsionem nullum sequitur inconvenientium superius tactor contra prionem responsionem. Dices tunc pro isto tempore medio fuit hec possibilis gabriel creauit ga fuit falsus nuncius gabriel false et erronee iudicauit in ver bo.

⁋ Dicendum quod licet conclusio non sit possibilis secundum ordinationem dei factam non est tamen impossibilis secundum potentiam dei absolutam sonendo iudicium in verbo modo a me concesso. Sed si poneretur quod verbum potest esse iudicium creature quod tamen apud me est simplicitur impossibile.

⁋ Responderem aliter quam respondi et tamen non sequitur quod hec sit possibilis gabri el fuit mendax mentitus positis precise quae prius quia non dixisset contra conscientiam et ideo si quis conciperet idem per falsum nuncium et per mendacem non esset concedendum quod ipse fuisset falsus nuncius dato quod aliter euenisset sed solum quod fuisset erroneus vel quod iudicasset false.

⁋ Contra tamen istam responsionem restant adhuc difficultates aliquam propter quas visum est sprensis in q. biblica quod ostensiue demonstrari va leat quod intellectus creatus non potest in verbo co gnoscere aliquid fore vel non fore nec etiam aliquid comprehendere preter deum et hoc ipselarguit sic quia nulla res videtur ex hoc solo quod eius dea vel ymago videtur sed per actum visionis ver bi quo ad creaturam sola eius ydea vel ymago vi detur igitur minor patet quia non potest intelligi alia causa videndi creaturam per actum visionis verbi nisi quia eodem actu quo videtur ymago. Uidetur etiam ymaginatum sed hoc est falsum quia visa ymagine cesaris non propter hoc videtur cesar nisi alia cognitio assit nec propter hoc quod videtur speculum et si speculum esset natura lis ymago faciei videretur facies sed sola eius yma goymo si propter hoc verancitur videretur illud cuius est ymago omnia somnia essent vera cum ibi vi deantur ymagines rerum consequens est impossi bile.

⁋ Et hanc inquit rationem pondero quia ip se non videt modum quo possit videri creatura essentia diuina nisi quia se ita ostenderet videnti tam quam ymaginem illius creature et ex hoc non plus sequitur quod videretur creatura quam quod res videretur in somnis vi sa eius ymagine.

⁋ Probatur si per actum visionis verbi videretur disticte creatura tunc per eundem actum in telligendi posset veracitur negare creaturam esse deunm quia per illum distingueret creaturam a deo et tunc esset propositio vera vbi negaretur idem de seipso ymo eadem compositio intellectus esset necessaria et impos sibilis quod non solum destruit philosophiam sed etiam damnati est in ista vniuersitate.

⁋ Secundo de anima dicitur quod distinguere aliquid ab alio non potest nisi per vnam etu tem et dispositiones diuersas igitur impossibile est hoc fieri per vnum actum.

⁋ Probatur pari modo posset vnico actu amoris amari deus beatifice et etiam creatura. Consequentia patet quia omnis noticia potest habere actum amoris sibi proportionatum. Falsitas co sequentis probatur multiplicitur. Primo quia tunc sic vi dens posset fieri amicus alicuius oe nouo fine mutatione sue voluntatis quod augustinus quinto de trinitate in fine reputat impossibile.

⁋ Consequentia patet quia per illum actum amoris quo amat deum potest nouitur vt ponitur amare creaturam et ita fieri amicus eius et planum est quod iste actus omnino manet in eodem gradu et ita non immutabitur igitur nec eius subiccetum mutatur per ipsum nisi dicatur quod voluntas mutatur tunc in comparatione ad illud quia scilicet nouiter habet respectum ad aliqud aliud quod non habuit sed secundum hoc sequitur quod deus mutaretur quod patet falsum.

⁋ Probatur tunc sequitur quod talis postquam amauit aliquid potest illuo non amasse et postquam preuidit aliquid potest illud non preuidisse et ita si per hoc quod istud amat sic me ruisset vel demeruisset sequitur quod post meritum posset non meruisse et post demeritum non dem ruisse et etiam fuisse penitus etc. sicut supra fuit argutum.

⁋ Item tunc preteritum posset non fuit se quia ex preuisione tristabilis vel delectabilis naturaliter sequitur delectatio vel dolor si igitur tale cognitum potest nunquam fuisse cognitum sequi tur quod talis delectatio vel dolor potest nunquam fuisse. Probatur deus non posset actu videre creatu ra per actum quo videt se nisi esset sibi species et actu respectu vtriusque. Si enim respectu sui habe ret vicem speciei et non haberet vicem actus re spectu sui non actu cognoscere se sed habitu tanti igitur pari ratione creatura non potest actu vide re per verbum diuinum creaturam nisi verbum diuinum esset sibi loco speciei et etiam loco actus quod quia est impossi bile sequitur quod mediante verbo per actum videndi verbum non videtur creatura. Anselmus de li. arb. ca. 4 dici quod voluntas quae est vsus tam est quam nuerose videmus et volun tas que est vsus tam multiplex est quam per multa et sepe volumus. Sed istis non obstantibus videtur mihi oppositum illius conclusionis probabile satis est possibile vt. s creature cognoscantur in verbo quomod enim saluabitur distictio cognitionis rerum in verbo ab earum cognitionibus in genere proprio vel cogni tio earum matutina ab earum cognitione vesperti na de quibus sunt multe auctoritates augustinus 4. super genen. in multis capitulis vnde cap 35 mens ange lica pura charitate inherens verbo dei prius cuncta vidit in verbo facienda que facta sunt. Item an selmus de similibus li. 2 cap. 56 bonus perfecta scientia que deus est replebitur quam tamen ita perspexerit creature totius naturam videbit. Item lynconiensis primo posteriorum ca. 14 intel ligentie recipientes irradiationem a lumine primo vident in eo omnes res scibiles vniuersales et par ticulares et infinita sunt huiusmodi dicta in originibus sanctor vnen videtur multum mirabile quod aliquis audet dicere oppositum huius. Dicendum igitur cum istis sanctis et doctoribus omnibus quod creature possunt ibidem in verbo sed per quem modum difficile est assignare di co tamen vt supra sepe quod per hoc videntur creature in ver bo quod a verbo causatur cognitio tam verbi quam creature representatiua videntur igitur creature in verbo sicut in causa visionis et sicut in lumine increato sine quo vel cuius illustratione nihil intellectualitur videre tur in verbo vel non verbo quia verbum est lux vera que illuminat omnem hominem etc. videntur etiam res in verbo tanquam in creato speculo non quod in verbo sint quae videntur speculariter per verbum.

⁋ Sed quod per verbum vi sione verbi appareant tales res intuenti nec mir cum speculum coram oculis positum coefficiat vi sionem rerum oppositarum visione qua forsan vi detur et ipsum speculum. Uidentur etiam res in verbo in ydea quia mediante huiusmodi visione perpendi potest qualitur res in verbo praedictis modis visa est inuitatio quedam longinqua ac remota verbi sicut ydeatum vel exemplatum sue ydee vel exemplaris. Uidentur etiam in verbo sicut in supplente vicem speciei vel habi tus respectu creature cognoscendi ita quod illa cogni tione etiam videtur ipsum verbum et hoc stricte loquendo large autem siue videatur ipsum verbum siue non.

⁋ Ad pri mum in contrarium potest negari minor quia deus potest supplere vicem obiecti quo ad efficientiam eo modo quo potest immediate supplere vicem albedinis in causando visionem albedinis sic quod albedo im mediate videretur a me sine omni actione albedinis ita quod potest in proposito agere visionem verbi in me quae sit tam verbi quam creature visio et hoc obiecto solo verbo talem visio nem agente et istum modum dicendi nec tangit nec improbat

⁋ Ad secundum est dicendum quod illud iudicium quo aliquis in verbo iudicaret creaturam non esse deum foret simplex et verum iudicium non falsum licet posset esse apprehensio fal si sicut etiam dei visio apprehensio est multorum falsorum Sed quia non iudicat false ideo non est falsum iudicium sicut iudicium simplex in essendo quo iudi co hominem non esse asinum est apprehensio quod homo non est asinus non tamen est iudicium quod homo est asinus sed iudicium contrarii nec etiam iste actus simplex quo propter est apprehensio equalens propositioni alse quo ad repraesentationem est falsa.

⁋ Sed hunc mo dum dicendi non ymaginatur iste in arguendo posse poni tota autem vlterior deductio soluta est in simi li et alia in materia. p. di. rimi. An vna persona vel essentia possit cognosci alia non cognita.

⁋ Ad tertium concedendum est dictum commentatoris et philosophy quando ta le iudicium causatur naturaliter.

⁋ Ad quartum conceden dum est esse possibile quod infertur.

⁋ Ad primum incontrarium neganda est consequentia. Ad probationem dico quod fundatur super falsa ymaginatione quia eco non pono quod idem actus sit amor vnius obiecti et post fiat isto mo amor alterius sicut ipse ymaginatur et per hoc patet quod necista probatio procedit.

⁋ Ad quintum patet etiam quod procedit contra ponentem eundem actum posse nunc esse cognitionem huiusmodi nunc non esse ipso stante in potentia cognoscitiua cuius oppositum firme teneo de per se obiectis actuum siue amandi seu cognoscendi

⁋ Sextum soluitur sicut primum nec sequitur quod creatura non potest actu videre per verbum diuinum creaturam nisi verbum diuinum esset sibi loco actus quia sufficit quod per actum causatum a verbo videatur verbum et creatura in verbo

⁋ Sed cum ipse dicit se probasse alibi quod Idem actus non potest esse distincte diuersorum hoc nego quia oppo situm verum est de omni iudicio quo iudicamus a. distingui. a. b. et etiam de actu quo videt btus deum et iudicat patrem distingui a filio et tunc sequitur sicut ipse arguit quod igitur talis actus esset equiuocus sed bene sequitur perfectio talis actus.

⁋ Septima ratio ¬ quam accipit ab anselmo bene probat quod respectu cuiuslibet entis creati potest esse distincta et propria cognitio et etiam propria appetitio. Sed non probat quin possit a deo creari actus vnus amoris et cognitionis quo distincte plura cognoscantur ymo quo existente in potentia cognitiua oportet plura distincte cognosci nec oppositum dicit anselmus.

⁋ Ex responsione istius conclusionis et proxime prece dentis sequitur solutio istius communis difficultatis qua solet argui quod si reuelatio futuroru esset possibilis tunc esset possibile quod aliquis ita feruenter amaret rem non speratam ab eo sicut vnus alius amaret similem rem ab eo speratam ceteris paribus consequens est Impossibile quia tunc species adipiscendi aliquid non augeret amonem quod est contra augustinus 10. de tri. capoe paruis et cap. primo de magnis vbi dicit quod cuius rei specie quisque non gerit aut omnino non amat aut tepide amat quamuis quam sit pulchia videat consequentia probatur quia ponatur quod sor. et plagister sint in omnibus conditionibus similes et quod deus reuelet in verbo vtrique vnum bonum sibi futurum et consimile et habeat uterque istorum tam intensum amorem illud sui boni sperati sicut potest ex cognitione et spe sua et sit amor sortis a. et amor platonis b. isto posito hec esset necessaria. A et. b fuerunt vel sunt amorum similes et eque feruentes et hec esset contingens speratum aite sorte non erit igitur hec copulatiua esset contingens a. et. b. sunt equales et speratum. a. sorte non erit et sequitur speratum a. sorte non erit igitur sor non videt illud fore igitur non sperat illud fore tum quia non sperat illud nisi quia vidit in verbo illud esse fu turum tum quia secundum magister li. 3 di. 20 cap. i. Spes est certa expectatio future beatitudinis etc. igitur si non est futurum non expectatur certitudinaliter et cap.¬ sequenti dicit Magister quod spes pon est nisi futurarum rerum igitur que non sunt futura non sperantur et per consequens sicut hec est contingens hoc est futurum ita hec est contingens sor sperat illud fore et quia hec est necessaria. A et. b. sunt amores eque feruentes igitur hec copulatiua est possibilis sor et pla. similiter dispositi amant duo secundum vltimum sui posse equaliter et tamen vnum speratum ab vno et aliud non est speratum ab alio ceteris paribus

⁋ Respondetur quid tu vocas specie vel actum vel actum anime quo quis firmiter et indubitanter acceptat aliquod bonum siue talis expectatio sua sit presumptio et confidentia quaedam seu expectatio frustranda siue non.

⁋ Uel accipis specie pro tali expectatione et cum hoc quod sit expectatum obtinebitur in prima acceptatione negatur conse quentia quia vt sic consequens est Iompossibile secundum naturales causas prout etiam docet experientia quae ponitur in aucto. augustinus nec probatio procedit ad Istum sensum accipiendo specie autem secundo modo conceditur consequentia et consequens et quid mirum quod eque intensum habeat amorem qui sperat bonum aliquod obtinere et qui non sic perat istomodo accipiendo spem dum tamen habeat redulitatem firmam alicuius eque amabilis et indu bitatem expectationem illius eo ipso enim immutaretur ad passiones consequentes sicut si foret illud quod sperat quia quod illud bonum habebit vel non nam agit illum amonem vel gaudium sed consequentia Iam praesens que est actus quo indubitantur expectatur tale bonum

⁋ Ex quo patet quod non oportet confugere ad responsionem que dicit possibile est quod duo consimiles habe ant naturaliter equalem delectationem de eodem quo rum tamen alter habet specie adipiscendi illud et alter non sed tantum nudam apprehensionem

⁋ Hoc enim est Impossipile quia aliquando parum aut nihil delectantur de obiecto ipprehenso et tamen si istum speramus adipisci vehe menter gauderemus igitur spes adipiscendi auget delectationem probatur tunc aliquis tantum doleret pro pter terribile apprehensum non estimatum sicut alius propter estimatum et hoc dico naturaliter et ceteris paribus quod non videtur intelligibile Probatur fiat argumentum de aliquo delectabili quod apprehen sum non causat delectationem seu specie adipiscendi illud et de tristabili suo modo et tunc rodit difficultas quod ista delectatio vel tristicia scilicet A potest non fuisse.