Quaestio 2

VTrum posse creare gratiam vel aliqud aliud repugnet creature propter virtutis insufficientiam

Uidetur quod non quia solpotest creare lumen in medio etc. Antecedens probatur ponatur quod deus suppleat actionem sollis in vna parte medum puta gie ita quod non agat nisi supplendo vicem solis et creet deus aliud lumen in alia parte medi scilicet b. et causet solin tertia parte medium lumen scilicet in c. tunc lumen in b. est vere creatum igitur et lumen in a. est vere creatum cum ista duo luina simili modo per omnia producantur eo quod deus non aliter agat in b. medium quam. in a cum agens sit idem et producta omnino substantia et omnis alia circunstantia consimilis tunc sic lumen. in a. est creatum igitur lumen in .c. est creatum consequentia tenet quia lumen in a et in c. sunt simili modo producta quia per positum deus non creat lumen in a. precise supplendo vicem solis Respondetur quod deus facit lumen facit in a. de. a. sed facit lumen in b. non de b. sed de nihilo igitur non sequitur lumen in b. est creatum igitur lumen in a. est creatum. Contra lumen facere de a. non es aliud quam facere lumen in a. respectu cuius materia ipsius a vel ipsum. a. habet potentiam natura lem sed sic facit deus lumen de b. quia b. est in poten tia naturali respectu luminis receptiui igitur

Ad oppositum sunt auctoritates et rationes po site in. q. precedenti. Item augustinus in libro de vera innocentia propositione 146 rei nullius quanuis minime nisi deum creatorem dici aut credi licet etiam ad hoc est augustinus 3 de trii. capitu. 2. xi. vsque ad 16 per totum et super genen. cap. 5 de magnis quasi in principio angeli autem nullam cre aturam creare possunt. Et damamn. ca. 3 quicunque di tunt angelos esse creatores cuiuscunque substantie hii sunt omens filium patris sui dyaboli.

⁋ Prima con clusio quod cuilibet creature repugnat creare patet ex questione precedenti.

⁋ Secunda conclusio nul la creatura finita excedit aliam infinite hoc probatur prima questione tertiui. Ad hoc etiam arguit quidam ma. sic si vna creatura finita puta dilectio qua beatus diligit deum excedit aliam creaturam infinite scilicet dilectionem qua idem beatus diligit creaturam tunc si dupletur dilectio cre ature et quadruple et sic fine fine in specie priori nunquam pertingeret ad finem dilectionis qua idem beatus diligit deum. Falsitas probatur quia si di lectio talis creature esset infinita excederet dei di lectionem aliter ipsa dei dilectio esset infinita. Set vbicunque contingit reperire maius et minus contingit reperire equale. Item si deus creaturam il lam inferiorem faceret in duplo meliorem et qua druplo et sic fine fine et perfectiorem earum etiam subduplam secundum perfectionem et subquadru plam et sic fine fine ex vna parte ascendendo et ex alia parte descendendo nunquam pertingerent adinuicem processus huius adinuicem obuiando quod non est apud me intelligibile de naturis finitis et consequentia plana est cuilibet aduertenti. Item tunc deus posset creare angelum qui excederet michaelem infinite et beatificare ipsum proportiona liter sue nature ita quod sua beatitudo excederet bea titudinem michaelis infinite cum igitur deus pos sit beatitudinem istius angeli superioris destruere et ponere in eo beatitudinem michaelis sequi tur quod eadem creatura possit beatificari diuersis beatitudinibus quantitatis quarum vna excederet aliam infinite consequens est inconueniens. Item tunc etiam posset dari aliqua virtus attractiua ferri aliam excedens infinite et tunc talis at traheret ferrum in instanti quia in infinitum velo cius quam alia quam excedit. Similiter sequitur quod iste angelus nobilior in infinitum velocius moue ret idem mobile quam michael alioquin duplicando et triplicando etc. virtutem motiuam michaelis ipsa fieret equalis virtuti motiue superioris angeli vel tandem haberetur quod virtus aliqua data et alia infinite illam excedens secundum vltimum potentie sue agentes mouerent idem mobile per equale spaci um in eodem tempore.

⁋ Tertia conclusio quod non quodlibet indiuiduum speciei superioris quodlibet inferioris infinite excedit patet ex precedenti. Item tunc angelus sine proportione excederet aimam christi et per consequens si proportionatur nature sue beatificaretur proportionaliter plus fruere¬ tur deo. Consequens est falsum quia anima beate virginis exaltata est super choros angelorum igi tur multo fortius anima christi. Item tunc perus esset in natura minimum angelum destrui quam infini tos homines vel infinita pecora etc. Et similiter pe ius esset vnam guttam aque destrui apud naturam et secundum se non habito respectu ad vtilitatem hominum et animantium quam totam speram aque destrui. Item tunc quilibet calor fine proportione esset virtuosior frigore igitur nullam resistentiam haberet a frigore.

⁋ Quarta conclusio quod nulla vir tus creata est infinita et per consequens quelibet est insufficiens ad creandum. probatio huius patet ex mediis aliquibus positis ad precedentes con clusiones ex quarta questione et. 173. tertii libri.

⁋ Nota quod rationes dictarum conclusionum parum videntur concludere quia tenendo quod species superior per suam perfectionem essentialem totalem specificam excedat inferiorem infinite id est improportionaliter et per consequens quod vna species per per fectionem finitam excedit aliam infinite. Dicendum esset consequenter quod quantumcunque entitas spetiei inferioris cresceret perfectior in sua specie ita y in multis perfectionibus sue speciei competen tibus acquireret intensiorem gradum quod habeat spe cies superior in perfectionibus similibus vel aluis ue speciei per hoc tamen quo ad perfectionem spe cificam in nullo accedit plus quam prius ad speciem superiorem. Et omnia argumenta solum vadunt ad crementum perfectionis accidentalis et non specifice. Item dici posset conformiter dictis conclusioni bus quod qualibet sprires superior quaelibet inferionem se fini te et in certa proportione excedat et tamen non sequitur sicut dicte rationes pretendunt quod inferior possit equari su periori in perfectione eo quod perfectio. specifica totalis augeri potest nec minui. Unde nec staret asinum manem tem in sua specie habere aliquem gradum perfectionis equalis specifice vltra hoc quod iam habet vel etiam aliquo tali gradu carere. Cum his etiam aliqui concedunt quod possibile est esse plures spe cies distinctas vel plura indiuidua diuersarum specierum penitus equales in perfectione hoc enim non videtur claudere repugnantiam igitur sed sem per requirit concausalitatem subiecti vel etiam vicem supplentis de quo et in quo modo iam dicto producat illum effctum ideo nullum tale agens potest creare stativ ommuni dei ordinatione. Ex quo patet quod soli deo competit creare quia ille solus habet totalem rationem causalitatis cuiuscunque effectus producibilis nichilominus tamen etiam deus potest immediate edu cere effectum oe potentia materie vel alicuius vicen materie supplentis quia potest facere quod sicut materia vel eius supplens vicem concausatiue se habet in productione effectus ab agente naturali ita eti am se habeat in productione effectus quem ipse agit immediate.

⁋ Ex quo sequitur quod in casu argu menti principalis a. lumen est eductum oe potentia aeris ita bene sicut .c. lumen. Patet etiam quod si deum daret alicui agenti naturali totalem rationem causlitatis alicuius effectus ita scilicet quod non oporteret ad eius actionem concurrere cantiue principium subiectiuum vel eius supplens vicem licet tamen oporteret concurrere agens primum tunc tale agens naturale potest crea re patet etiam ex dictis quod non repugnat agenti naturali scilicet igni vel alteri producere calorem in ho stia consecrata modo predicto. Contra predicta sunt dubia primum tangitur in primo principali.

⁋ Ad quod respondet quidam doctor prenotans ta men quod illud est producere aliquid de materia et aliud est producere aliquid in materia: posset enim produci aliquid in materia quamuis non producatur de materia sicut intellectus humanus sicut patet li. 2 di. 17 cap 17 et sic posset facere deus formas materiales in materiis que non dependent inesse ab illis et tunc causaretur.

⁋ Per hoc patet ad illud quod illud lu men in b. creatum est et non lumen in a. et tunc con sequenter tenet iste doctor quod quando deus creat accidens in subiecto ipse supplet vicem efficientie subiecti respectu huius accidentis puto enim inquit quod sub iectum sic est causa efficiens respectu sui accidentis quod ab eo in eo in esse naturalis cursus communis dependet. Ista responsio non est ex toto vera. ⁋Primo quia tunc vel gratia nunquam crearetur in anima vel pro tunc in nullo per modum accidentis dependeret a suo subiecto. Secundo falsum est quod om nis forma secundum naturalem cursum dependens inesse a suo subiecto eo ipso efficitur ab eodem quia tunc calor aque violenter calefacte efficeretur ab aqua vel eius materia quod falsum est quia virtualem contrarietatem ad ipsum nititur ipsum destruere.

⁋ Item tunc materia prima coefficeret formas ma teriales quod patet falsum dico igitur aliter ad argumentum quod casus est impossibilis quo ad primam partem quia deum agere a. sine coactione solis est creare. a. ettunc dico quod a. a nullo actiue dependet nisi a deo cum hoc stat quod a. dependeat ab aere subiectiue sicut accidens a subiecto. Dices si a. ita dependeat per modum accidentis a subiecto in quae recipitur sicut .c. igitur acti uum naturale ita creat sicut deus quia non plus effectus agentis creati videtur tunc effici de subiecto quam si ipsum de eodem subiecto crearetur a deo nec aliud videretur esse formam talem produci in subiecto quam in eam produ ci nec econverso.

⁋ Ad istud dico quod nulla est notabilis differentia ad propositum de forma tali tam creabili de hac materia quam producibili de eadem in ordine talis forme ad subiectum sed solum in ordine ad agens cum enim producitur forma talis siue in subiecto siue non subiecto a solo agente quod subiectum non praesupponit ad hoc vt talem formam producat tunc creatur cum vero ab agente presupponente vel necessario coagente sub iectum ad hoc vt talem formam in ipso producat hoc est produci vel educi de potentia talis subiecti.

⁋ Se cundum dubium contra primam conclusionem quia videtur quod ignis agens in hostiam consecratam creet calonem quia ibi facit calorem de nichilo igitur creat per diffinitionem creationis positam li. 2 di. prima. Assumptum probatur quia ignis facit ibi calonem sicut sensus do cet et non de qualitate nec de quantitate quia tunc nunquam philosophus vel alius probare posset necessitatem mate rie prime cum actio naturalis perficiatur secundum hoc in quantitate vel qualitate sicut in materia si po neretur. Respondetur quod totum quod fit in hostia consecrata quantum ad alterationem fit immediate a deo per suppletionem agentis naturalis causando illud quod agens naturale ibi ageret si illic esset substantia vel materia in quam posset agere quia materia vt videtur presupponitur actioni alteratiue cuiui cunque agentis naturalis et huic concordat syrensis qui recitat circa istam difficultatem opinionem gandem. tho. et sco. et tenet in hoc cum scoto libro. 4.

⁋ Scien dum est tamen quod educere effectum oe potentia materie vel producere ipsum de aliquo non creatiue est ipsum agens taliter producere illum effectum qualiter ad eius productionem requiritur concausatio subiectiua materie seu subiecti vel alicuius eius vicem supplem tis de quo scilicet subiecto vel eius vicem supplente talis effectus producatur et etiam in quo vel subiectiue vel coassistenter. Unde patet sic differentia intur pro ducere et creare formam aliquam vel effectum quia licet quandoque per creationem forma producatur in materia non tamen ibi concausat materiam. Patet etiam quod quia nullum agens naturale habet rationem totalem causalitatis alicuius effectus a se producibilis.

⁋ Tertium dubium sit a vna forma ignis genita ab istous gne in hac materia demonstrata et corrumpatur

⁋ Tunc arguitur sic iste ignis demonstratus potest generare a formam igitur potest creare. Consequentia patet quia idem numero non potest redi re per actionem naturalem vt patet quinto phisicorum versus finem. Assumptum probatur quia ista materia demonstrata est eque in potentia naturali ad a. sicut ad aliam formam consimilem futuram igitur iste ignis ita natus est producere vel generare de ista mate ria formam a. sicut. b. vel c. Respondetur quod iste ignis non posset per cursum nature regenerare a. formam in hac materia nec etiam aliquod agens pre ter deum. Et ideo concedo quod non posset redire idem numero secundum cursum nature nec instantaneum a deo nisi per creationem cuius causam nescio aliam nisi quod deus instituit non iterum concurrere cum actiuis creatis vt ipsa semel corrupta reproducant eadem nunero sed ben similia.

⁋ Quartum dubium videtur quod ho possit producere animam intellectiuam igitur et creare. Antecedens probatur quia si fieret a solo deo igitur deus posset eam non creare quando homo generat non tamen impediendo actionem naturalem hominis in generando ponitur igitur et sequitur quod tunc homo generat naturalitur animal brutum et irrationale nisi detur intentum quia generabit vnum animal vt videtur quia semen eius tantam vim habet generandi quantam semen alterius animalis igitur potest tam perfectam formam generare alias homo videretur esse debilio ris conditionis quam cetera animalia.

⁋ Sequitur etiam quod species hominis aliter non esset pars essentialis vniuer si nisi homo posset naturaliter generare hominem cum infiuentia naturali quia esset naturaliter corrupti bilis nec posset perpetuari a se cum influentia generali quia esset naturaliter corruptibilis nec posset perpetuari a se cum influentia generali sicut cetere species possunt. Probatur natura nunquam deficitin necessariis et cum circa magna nobilia sit magis ingeniosa igitur si natura dedit aliis insufficientem potentiam generatiuam sibi similium in specie igitur mulio fortius magis homini.

⁋ Pro responsione solum volo recitare opinionem sprensis quem mecum in hoc gaudeo concordare qui respon det finaliter quod non debeat dici aliud quod intellectiua creatur a deo sic quod nullo modo sit ab homine si cut patet in q. veteris et noue legis. q 32 et sicut plane tenet augustinus in ecclesiasticis dogmati bus capitu. 40. vbi dicit animas hominum non esse adinuicem. Item idem tenet ma. li. 2 di. 17 et om nes doctores. Et cum arguitur quod ho generaret brutum vel suspensa creatione anime intellectiue. Respondeo inquit quod hec videtur perplexitas quia ponere quod eadem formasit vegetiua sensitiua et intellectiua in homine est at ticulus condemnatus ab archiepisco Cantuarien. roberto tilleblim ymo multi articuli tendunt ad hoc. Sed ad oppositam partem tenet augustinus expresse vbi supra et sequitur ibidem neque du as animas esse in eodem vnam animalem qua animatur corpus et aliam spiritualem que rationem ad ministrat sed dicimus vnam animam esse hominis quae cor pus sua societate viuificat et semetipsam sua ratione disponat habens in se libertatem arbitrum vt eligat quod vult solum hominem credimus habere animam et substantiam que exuta corpore viuit et sensus suos atque ingenia viuaciter tenet neque cum corpo re moritur.

⁋ Et sequitur ca. 13 animalium vere anime non sunt substantie sed cum carne in aliqua carnis viuacitate nascuntur et cum carnis morte moriumtur. Ideo nec ratione reguntur hec ille. Et capi12 finaliter ponit idem cap 1d. Probatur aliter anima Christi sensitiua fuisset mortua mortuo Christo et ita deposuit quod assumpsit quod non recipit fides vel corpus Christi vixisset in triduo mortis vel sensiti ua vel vegetatiua Christi distincta ab intellectiua de scendisset ad inferos quorum nullum est verum nec admittitur igitur etc.

⁋ De hoc doctor solemnis loquitur 3 quolibeti. q. 6. Tamen contra hoc vide tur sententia philosophy 10 de animabus vbi dicit quod solum intellectus venit ab extrinseco et primo de anima quod solum intellectus separatur a corpore sicut perpetuum a corruptibili.

⁋ Ad istud inquit vide tur mihi probabile dicere sicut dicit doctor solennis 3 quolibeti. q. 6 quod non est in homine nisi ani ma intellectiua que est sensitiua et vegetatiua sicut allegat augustinus de spiritu et anima.

⁋ Ad argumentum igitur principale dicendum quod licet homo habe at potentiam generatiuam perfectiorem quo ad dispositionem materie quam cetera animalia non tamen nobilit a ret quo ad formam quam producere potest et naturadiminuebat ab ipsa propter meliuscilicet vt habere for mam nobiliorem a principio primo negatur et alia anima superfiueret in homine cum per intellectiuam creatam possent homines sufficienter omens actiones vice perficere forma secunda non probat nisi quod non ita sufficienter ex se est species humana species essentialis et eterna sicut cetere species et hoc est propter melius vt dictum est.

⁋ Ad articulos ribeluardi respondi in questione speciali de hac materia quod non est de illis curandum quia augustinus est in contrarium et hoc condemnat in ec clesiasticis dogmatibus et pauci curant de his ar ticulis. Ad auctoritates philosophy vltimo positas quod intellectus solum venit ad extra et solus separatur sicut perpetuum etc. verum est ad litteram sicut so nat ex hoc sequitur quod sensitiua hominis esset ab extrinseco et separatur etiam sicut perpetuum a corruptibili quia sensitiua hominis est intellecti ua. Sed vult dicere quod nulla anima que non est intellectiua sicut venit et sic separatur. Ad argumen tum principale patet responsio ex dictis etc.