quod non quia nullus tenetur ad sibi mpossibile sed alicui qui commisit peccatum mortale est impossibile deipso conteUri quia sit ita quod totaliter sit us. Contra nullus arbiter sue volunta tis constitutus posset inchoare nouam vitam etc. ni si peniteat eum veteris vite igitur.

⁋ Dicendum quod sic saltem virtualiter vel formaliter vt alias declaraui superlibrum. Contra per multas auctoritates se cundi sententiarum di. 36 capid i et sequentibus. Probatur quod vnum peccatum est iusta pena alterius sed quelibet iusta pena posset optari alteri qui meruit eam. Sed ego non teneor conteri de aliquo quod in simili suo licite possum optare alteri. Probabili. terposset dici quod peccatum secundarium grauius non est pro prie pena recompensatiua alteri peccati precedentis sed sic quod per primum demeretur preseruari a secundo gra uiori et etiam secunda propo sitio neganda est siue intelligatur de pena recopensatiua alteri peccati praecedentis quia non possum alteri viatori optare penam eter nam licet meruerit illam siue etiam intelligatur de pena in quam permittitur homo cadere ratione peccati sui quomodo vnum peccatum est iusta pena alterius quia non possum fornicatori optare quod cadat in homicidium licet sit casurus in penam et confusionem sue prio ris culpe quam non vult dimittere sed potius teneor sibi optare emendationem per vias licitas et penam et confusiones personales que non sunt culpe. Se quomodo peccatum est iusta pena cum ipsum non sit iustum. Respondet ma. vbi supra secundum viam tenentiu nullum peccatum inquantum est peccatum esse aliquid et a deo quod peccatum non est iusta pena essentialiter si solum actiue quia infert penam corripiendo bonum nature vel minuendo sicut alias expositum est. Secundum aliam viam respondet quod peccatum quatinus est a deo est bonum et iustissimo quatinus a libero arbitrio peccan tis iniustum est. Et ideo licet vt ipse dicit secundum hanviam quae magis concordat cum auctoritalibus sanctor idem sit peccatum et pena in multis sicut ibi decla rauit non tamen est pena nec pena iusta ex hoc quod est peccatum. Sed quatum ad cumulum pene aggregandeet permittitur iste iuste in aliud peccatum cadere sco. dicit ibidem quod si culpa in eo quod est culpa sit pena ip sa sub hac conditione non est a deo efficiente sed de serente et sic glosat augu. primo retra. d. quod omnis pena a deo est.

⁋ Item arguitur contra conclusionem nullus potest conteri de finali impenitentia igitur. Antecedens pro batur quia qui diceret in confessione se conteri vel co fiteri de finali impenitentia mentiretur. Respondetur quod licet nullus possit penitere de finali impenitentia eundo ad vini sermonis quia predicatum appellat suam propriam formam tamen de illo peccato quod est finalis impenitentia potest aliquis penitere sed spacium sibi supererit penitendi et ideo non sequitur quod sit aliquod peccatum de quo concesso spacio penitendi non valeat penitere nec talis debet isto modo confiterique peccauit finali impenitentia sed quod peccauit tali et tali peccato quia secundum veritatem nec est nec fuit finalis impenitentia si de isto vere penitet. Aliter potest dici quod de illo peccato quod est finalis impenitentia talis tenetur conteri etiam si non habet spacium conterenm di et si non possit quod illa impenitentia est ex culpa sua. Tertio arguitur sic quia homo noa tenetur oe primo pec cato suo conteri igitur. Assumptum probatur quia omne peccatum est primo peccatum in instanti sed pro tali non tenetur homo conteri quia aut prius potuit vitasse quod nunc non peccaret vel non potuit si potuit et non fecit nec voluit sed per eum stetit igitur pri us omisit ad quod tenebatur et per consequens non pecca uit nunc primo quod est contra casum si non potuit vi tare vsque nunc primo et nunc non potuit hoc vitare quia omne quod est quando est etc. Respondetur quod in aliquo casu non potuit prius vitare scilicet si tunc primo habu t preceptum vel iudicium contra quod tuc agit in aliquo aut potuit et tunc non sequitur quod iste ante peccauit quia angeli qui ceciderunt perfecti steterunt vsque ad suum casum et tamen bene potuerunt canisse ante ne peccassent quando peccauerunt vt dicit quidam doctor. Unde si arguitur quod angeli mali nunquam peccauerunt quia non potuerunt precauere nullus autem peccat in eo quod vitare non potest secundum augu 3 de li. ar. ca. 26 et de duabus animabus caitulo 6 et. d. Assumptum probatur quia nec potuerunt cauere postquam peccauerunt minimum est nec etiam quando peccauerunt quia omne quod est quando est etc. nec ante quia ante non potuerunt melius facere quam fecerunt ad vitandum peccatum quia ita fecerunt tunc sicut illi qui steterunt igitur omnino non potuerunt cauere peccatum. Responsio inquam quod antequam peccauerunt potuerunt cauere peccatum. Et etiam antequam peccaue runt non potuerunt facere melius quam fecerunt ad vitandum peccatum et non sequitur isti igitur ita precauerunt peccatum sicut illi qui steterunt. Et ratio sumitur ex logica quia isti termini canebant precauebant ante peccatum dicebantur de eis per modum futuri contingentis vel dependentis a futuro sicut isti termini predestinatus sine electus et ideo si ante istum actum futurum a quo dependebat veritas istam praedicationum non poterant melius facere quam fecerunt ad hoc quod essent cauentes vel praecauentes siue electi siue praedestinati non tamen sequitur quod tunc fuerunt electi vel praedestinati et pari ratione nec cauentes peccatum nec praecauentes nisi aliquis dicat quod cauere non dependet quo ad significatum a suo futuro contingenti et si hoc dicatur oportet consequenter di cere quod angeli illi cauebant peccatum suum quia antequam peccauerunt cauebant illud nec sequitur ex hoc quod non peccauerunt ymo si argumentum tunc habeat locum tunc accipitur cauere pro precauere et tunc respondetur vt dictum est hec ille et hec sunt pulehia et probabiliter dicta.

⁋ Quarto arguitur sic de periurio ineuitabili non tenetur homo conteri et hoc est peccatum igitur quod autem tale sit pos sibile. Probatur sicut frater et soror ambo deo de uoti et vterque bene estimet de reliquo et sorore igno rante voueat frater si soror mea nubat ad honorem dei ego nubam et soror sic voueat si frater me us nubat ad procreandum prolem ego seruabo virginitatem tunc siue alter siue vterque nubat vel non sequitur periurium ineuitabile in vtroque vel in altero vt faciliter patet deducenti. Respondetur quod licet vterque licite iurauerit vel vouerit per se quia tamen ista vota simul combinata repugnant ideo ex quo vtrumque tantum conditionaliter nouit et conditiones non compatiuntur se ipleri ideo agant si a capite non nouissent.

⁋ Quinto argister sit ita quod aliquis peccauerit tantum veniaiter et ex prius facto credat se peccasse mortaliter tunc sequitur quod de necessitate salutis tenetur conteri eo quod habet conscientiam de mortati. Falsitas probatur quia denullo veniali tenetur quis conteri de necessitate salutis. Respondetur quod conscientia sua obligat eun ad purificandum conscientiam suam vel ad deponem dum eam alias hoc erit sibi mortale. Sexto sic tunc aliquis teneretur conteri de peccato actus exterioris. Falsitas probatur quia non addit malitiam super interiorem. vnde augu id est deli. ar. ca 7 vel secundum alios catulo 6 in fine dicit si cui non competit facultas cubandicum communiuge aliena planum ta men sit illud eum cupere et si facultas detur illud esse futurum non minus reus est quam si in ipso facto deprehenderetur et ideo clarius nihil est nec mani fertius omnino et iam video non opus esse longua in nouatione vt mihi de homicidio ac sacrilegio aut prorsus de omnibus peccatis suadeatur clarum enim est nihil aliud quam libidinem in toto manendi genere doenentiari et consequenter ostendit ibi quod libido sit cupiditas. Consequentia probatur quia aliter ille qo emisisset sagittam ad percutiendum clericum et peniteret citius quam sagitta percuteret non teneretur con teri de occisione vel vulneratione tali consequens est falsum quia talis est excommunicatus. Dicitur quod non apud deum sed apud ecclesiam militantem. Contra illi clerico fit iniuria et non a re in animata quia talis non potest iniuriam facere nec ab alio quam ab emittente sagittam igitur ille meretur penam. Item bonifacius li. 6 sumit contra istum qui mandauit clericum occidere quamuis reuocet antequam fiat non obstante reuocatione dum modo fiat igitur penitem tia media que habetur inter mandatum et mortem non sufficit tali igitur nec priori.

⁋ Ad illud argum mentum principale concedo quod licet tota pena pec cati debeatur post hanc vitam pro solis aclibus ma lis nolendi vel volendi vt alias declaraui per hu gonem et sicut dicam in 10 q. huius quarti tamen qui fornicatus est vel qui commisit homicidium te netur conteri de peccato actus exterioris quia sine hoc non posset plene concipere nec exprimere ma litiam sue voluntatis et eius efficatiam et ideo con ceditur primum consequens et cum probatur quod non quia malitia non additur ex actu exteriori. Dicendum quod ymo occasionaliter non tamen quia actui exteriori debeatur aliqua pena prescientia in purgatorio vel in inferno. Et tunc dicendum quod in isto casu actus exterior nec est culpa nec debetur ei pena nisi humana et tamen ibi tenetur dolere quia malitia sua propria praeterita fuit illius mali illatiua. Et apud deum non est excomunicatus iudicatur tamen ab ecclesia militante excommunicatus quia factum est manifestum et sua penitentia interior est occul ta. Et vlterius dicendum quod non sequitur iste iniuste vel iniuriose occiditur igitur aliquis iniuste vel in iuriose eum occidit. Sed vel hec sequitur vel quod aliquis iniuriose vel iniuste agit. Unde sequitur in iusta mors istius et ita est hic. Sed contra prionem partem solutionis arguitur sic quia licet pateat penitentia illius qui vere conteritur inter emissionem sagitte et percussionem clerici toti ecclesie et sic noticia per probationem legiti mam adhuc ecclesia iudicaret ipsum excommunicatum igitur secundum veritatem et apud deum est excommunicatus vel ecclesia puerse scienter iudicaret quod non est praesumen dum uondo antecedens probatur per allegata quia licet mandans peniteat et reuocet mandatum ane iniectionem manuum adhuc est e communicatus si talis ex suo mandato verberetur vel occidatur dato quod reuocatio sit nota vel probata facta fuisse ad vnam diem ante illationem mortis nisi citius perueniat reuocatio ad mandatarium vt patet per supradictum casum per bernardum. Respon sio vt prius quod si vere penituerit apud dei iudicium non incidit in canonem propter causam quam reddidi et nego bernardum in hoc pucto tenens cum domino innocentio quae vt recitat tabula iuris in vocabulo excommunicatio dicit quod si aliquis peniteret talis non incideret in canonem etiam si reuocatio non poterit peruenire ad mandatorium pro quo facit Canon et. q. 3 nemo. Opinio tamen bernardi videtur vera ymo videtur quod in dictis casibus tam emittens sagittam etc. quod mandans occidi clericum sit excommunicatus apud deum a quo regitur ecclesia. eo quod talis fecit actum illicitum ex quo subsecuta est mors clerici et ideo apud deum excommunicatus fuit dum habuit istud velle malum efficacitur et licet tempone actus exterioris nec peccet tamen adhuc debet sustinere penam excommunicationis inflictam sibi ab ecclesia quam iuste et merito sustinet etiam quae ad iudicium diuinum pro suo peccato precedenti.

⁋ Ad argumentum prin cipale dicendum quod totalitur oblitus si peniteat in genere de omnibus cum proposito abstinendi a peccatis et confitendi et bene faciendi et nihil mortaliter velit mali actu vel habitu siue peniteat vt pote formaliter si cogitet se peccasse vel vetualti scilicet deum super omnia diligendo licet nihil penitus cogitet de peccatis sufficienter contri tus reputatur.

PrevBack to TopNext

On this page

Quaestio 8