Prooemium

DISTIN CTIO II. DE MTSTERIO TRINITATIS, ET VNITATIS.

POSTQVAM Magister in qua¬ dam universalitate tetigit om nium quatuor librorum materiam, hic incipit exequi secundum ordinem praetaexatum. Et dividitur praesens opus in partes duas: quia primo determinat de rebus, secundo de sigis. Secunda ibi: sin principio quarti: Samaritanus enim. Prima pars dividitur in tres partes: quia res, ut habitum est, aeripliciter dividuntur: quia quaedam sunt, qui bus fruendum est, ut tres Personae: quaedam, quibus utendum est, ut creaturae: quaedam au tem, quae fruuntur & utuntur, ut Deus homo & quaelibet rationalis, vel intellectualis creatura. Et ideo primo determinat de fruibilibus, ut in primo libio: secundo de utibilibus, ut de creaturis, & hoc in secundo: tertio de fruentibus & utentibus; & hoc de tertio libro. Determina tur enim ibi de Deo reparante, sive de verbo Inearnato, & homine reparato, quo omnes Deus & homo fruuntur, & utuntur. Secunda pars in cipit, ibi in principio secundi: Creationem rerum Secunda ibi in principio tertij: Cum ergo venit. Primus liber diuiditur mduas partes: quia primo determinat de fruibilibus, ut de Deo trino & unos secundo continuat se ad secundum librum. Secunda ibi circa finem primi: Quae ad Mosterium Divinae &e. Circa primum duo facit: primo enim osten dit, qualis debeat esse auditor huius scientiae: se cundo tangit ea, quae determinare vult in hoc primo libro ibi: Omnes autem Catholici. Auditor huius scientiae tria debet habere: primo in se debet esse mundus: secundo in comparatione ad scientiam istam debet esse attentus, modestus, & timidus tertio in comparatione ad alios scientes non debet esse litigiosus, & discolus, sed concordatiqus, & conformativus: secunda ibi: Hac igitur Tertia ibi: Promde omnis. Dicit ergo quod auditos huius sciemiae in tanta re, sicut est unitas essentiae, & Trinitas Personarum, debet esse purgatissimus mente: quia purgatus debet esse in vitado errores Centilium, purgatior in suscipiendo veritatem Filiei, purgatissimus in habendo nito rem conscientiae. Tunc seo situr illa pars: De hac icitur. In qua dicit auditorem huius scientiae debere esse atten cum in audiendo, scilicet dicta Sanctorum, timi dum quantum ad involitionem errorum, sed modestum quantum ad supersti tionem rationum,

quia in talibus valde periculose erratur. Deinde cum dicit: Proinde omnis. Ostendit auditorem huius scientiae in comparatione ad alios debere esse humilem, non superbum: quia humiliter debet quaerere, ubi dubitat, nec verecundari disceret

Tunc sequitur illa pars: Omnes autem. In qua tangit ea, quae in hoc primo determinare debet, & tria facit: primo innunt ea, secundo dat modum procedendi in Sacra Pagina. Tertio secundum modum procedendi datum exequitur. Secunda ibi: ceterum. Tertia ibi: proponamus. Eade quibus vult tractare in hoc primo, ad quatuor reducuntur, ad essentiae unitatem, ad Personarum distinctionem, ad durationis aeternitatem, & ad Maiestatis aequalitatem; durationis tamen aeternitas sub aequalitate comprehenditur. Nam ex eo quod Filius est Coaeternus Patri, ei aequalis existit. Item aequalitas in aeternitate intelligitur: nam ex eo, quod Filius est aequalis Patri, ei Coaeternus existit. Ideo de tribus dictorum quatuor mentionem facit, & patet.

Tunc sequitur illa pars: ceterum. In qua dat modum, secundum quem debet procedere Theo logiae Doctor; quia primo per auctoritatem, secundo per rationem, quod probat per Aug. & patet. Deinde cum dicit: proponamus. Exequitur recundum praetaxatum modum, primo per auctoritatem, secundo per rationem. Secunda ibi: Apostolus namque. In principio distinctionis tertiae, Circa primum duo facit, primo ostendit hoc per auctoritates veteris testamenti, secundo per auctoritates novi. Secunda ibi: Nunc post testamenta. Circa primum duo facit: primo facit: quod dictum est: secundo specialiter adducit auctoritates de Spiritu Sancto ibi: De Spiriti Sancto. Circa primum tria facit: nam ut dictum est, ea, quae determinantur in 1. lib. ad quatuor reducuntur, scilicet, ad unitatem essentiae, distin ctionem Personarum, aequalitatem, & aeternitatem, & tertium reducitur ad quartum: quia equalitas ad aeternitatem, vel econverso: & ideoqui tria facit: primo enim determinat de unitate essentiae secundo superadditur personarum distinctio, tertio annectit durationis aeternitatem, in qua aequalitas continetur, secunda ibi: Persanatum. Tertia ibi: Alibi etiam eiusdem. Prima pars patet. Secunda pars: Personarum quoque. Dividitur in duas: quia 1. probat hoc per Aug. expo¬ nentem istam auctonritantem: Eaciamus nominem eoNam per hoc, quod dicit: Faciamus, intelligitur a pluralitas personarum; cum dicitur: Ad imagi xem, & similitudinem nostram, ostenditur unitas naturae. Secundo ibi: Hilarius. Manifestat hoc idem per Hilarium, & duo facit: quia primo facit quod dictum est. 2. quia quodam modo digressionem ffecerat, revertitur ad propositum adducendo auctoritates probantes unitatem essentiae, & Trini tatem Personarum. 2. ibi: Nunc ad propositum. Circa primum tria facit. 1. adducit unam expositionem eius: Quia ex hoc, quod dicit: Faciamus ad imaginem &c. Ostenditur unitas & distinctio: unitas ex eo, quod tres Personae in Divinis sunt simi les: distinctio: quia imago, & similitudo excludit sositudinem. 2. ibi: Item idem exponit. Alio modo per faciamus, intelligitur distinctio: ex eo, ibi: In his verbis omnibus. Concludit quod signifi cant nomina numeralia in Divinis: quia remotionem, non positionem. Deinde cum dicit: Nun ad propositum. Redit ad ostendendum unitatem essentiae, & Trinitatem Personarum, & patet Tunc sedusitur illa pars: Albi etiam, in qua annectit durationis, aeternitatem: & duo facit, primo annectit durationis aeternitatem addendo mul tas auctoritates, quae praetendunt unitatem essentiae, & Trinitatem Personarum. Secundo ne aliquis crederet propter aeternitatem, quam habet Filius cum Patre, ne ei competeret generatio temporalis; ostendit ei utramque generationem competere, ibi: Micheas quoque Propheta.

Tunc sequitur illa pars: De Spiritu Sancto, ir qua de Spiritu Sancto specialiter adducuntur auctoritates, & patet. Tunc sequitur illa pars: Nuno post, in qua probat praedicta per auctoritates noviter: & tria facit, primo probat unitatem essentiae, & Trinitatem Personarum simul, secundo annectit durationis aeternitatem, tertio excusat se quod subdit nostram, intelligitur unitas. Tertio

a sufficienti assignatione auctoritatum dicentium unitatem essentiae, & Trinitatem Personarum, quia fere omnes syllabae novi Testamenti hoc probant, & indicant. Secunda ibi: Ipse etiam initio Tertia ibi: Sed quia singuiae, & patent particulae. Et in hoc terminatur sententia lectionis, & distinctionis.