Quaestio 1

ARTIC. I An a proximis Parentibus homo¬ contrahat peccatum originale. Conclusio est negatiua.

D. Th. 1. 2. q. 81. art. 1. & 2. Et 2. sent. d. 35. q. 1. art. 1. Et d. Malo q. 4. art. 8. D. Bon. d. 33. art. 1. d. 1. Duran. d. 33. q. 1 Tho. Arg. d. 33. q. 1. art. 4. Capr. d. 31. q. 1.

AD PRIMVM sic proceditur: Videtur, quod ex proximis Parentibus homo contrahat peccatum originale: & quod per originem, quam¬ homo trahit a proximis Parentibus, imputentur sibi peccata parentum, per auctoritutes adductas in lttera: quia Deus est visitas iniquitatem patrum in filios in tertiam, & quartam generationem. sed hoc non est sine culpa:quia nullus dobet puniri sine culpat ergo &e.

Praeterea videtur, quod saltem peccatum originale homo contrahat a proximis parentibus: quia in peccato agens assimilat sibi passum. Iuxta illud Aug. 13. de Ciui. Quod Adam sponte deprauatus, insteque danatus, deprauatos, dannatosque filios generauit: sed assimilatio per originem magis fit ad parentes proximos, quam ad remotos, vt ad patrem, quam ad auum, vel proauum: ergo &c.

Praeterea ex libidine coitus, vt supra patuit per¬ Aug. fit originale peccatum in prole: sed ista libi¬ do est in parentibus proximis, & quorum libidine generatur proles: ergo &c.

Praeterea omnium conuenientium in specie est eadem relatio ad naturam speciei: sed omnes homines conueniunt in specie. Si ergo Adam per actualem culpam corrupit naturam suam, & genuit filios in peccato originali: ergo & alii homines per¬ suas actuales culpas corrumpunt naturam suam, & generant filios in peccato originali.,

Praeterea, si dicatur, quod natura fuit corrupta in Adam; & ideo alii non potuerunt corrumpere. Contra: Natura humana non fuit &x toto corrupta in Adam: sed quod non est ex toto corruptum potest amplius, & amplius corrumpi: ergo & alii sequentes amplius, & amplius corruperunt naturam humanam. & maxime, cum aliqui post Adam com¬ miserunt grauiora peccata, quam ipse: ergo &c.

IN CONTRARIVM est ad Rom. Quod per vnum hominem intrauit peccatum in Mundum, & loquitur de peccato originali: tale ergo pecca¬ tum causaliter attribuitur vni homini . 1st Parenti¬ primo, non parentibus proximis.

Praeterea peccatum originale ex actu originis contrahitur: sed actus originis est vniformis, & u¬ nus in tota natura humana: ergo oportet, quod talis infectio sit vniformis, & quod in vnum aliquod reducs tur, & in vnum hominem, qui suit primus Parens, non in multos homines, qui sunt proximi parentes.

RESOLVTIO. Peccatum original. a prini, non pronximis Parentibus contrahitur, si alia peccata, infectionis ordo, & modus, absolutio eius, baptixatia mini¬ stratio considerentur.

RESPONDEO dicendum, quod sex vijs probare pos¬ sumus, quod peccatum originale, quod inficit homines, attribuendum est peccato primi Parentis, non peccatis proximorum: vt Prima via sumatur, prout peccatum originale comparatur ad alia peccata. Secunda, prout tale peccatum comparatur ad ordinem suae infectionis. Tertia, prout comparatur ad suam quiditatem. Quarta, prout comparatur ad suae infectionis modum. Quinta, prout comparatur ad suam absolutionem, quae fit in baptismo. Sexta, prout comparatur ad ministros baptismi, per quos tribuitur talis absolutio.

Prima via sic patet: nam alia peccata Adae non imputantur nobis, sed solum peccatum origina¬ le, id est, solum peccatum, per quod Adam infecit originem nostram. Et sicut alia peccata Adae non imputantur nobis; sic nec quaecunque peccata quorun¬ cunque posterorum parentum imputantur nobis: quia nullum tale peccatum inficit originem nostram, formaliter loquendo, vltra infectionfui factam in Adam. Sic n. imaginamur de infectione origma¬ lis peccati, quod Adam se habuit, sicut fons illius infectionis:: omnes autem alii parentes sic sequentes, se habent sicut fistulae, per quas transit aqua infecta de fonte id est natura infecta in Adam tanquam in fonte vsque ad nos recipientes talem naturam infectam in Adam per tales fistulas d est per tales parentes intermedios. Inficiuntur ergo fistulae recipientes naturam infectam in Adam: sed non magisinfi¬ ciuntur, & non magis recipiunu, formaliter loquendo, naturam infectam, quam fuerit in Adam. Sic etiam istae fistulae, & isti parentes intermedii recipientes aquam, vel naturam infectam ab ipso fonte infectionis, tradunt nobis naturam sic infectam: sed non tradunt eam nobis magis infectam, quo fuerit in Adam; ita quod tota, & principalis ratio infectionis attribuenda est fonti, id est, Adae: non autem fiffulis, id est, parentibus intermedijs, per quos turrit istaaqua, & natura infecta, & ad nos deue¬ nit sicrinfocta: sicut ergo alia peccata Adae non im putamtur nobis, sed folum illud, quod infecit naturam id est naturalem originem; sic nulla peccata¬ aliorum parentum debent imputari nobis: quia ipsi non sunt infecti originali peccato inficiendo nat turam, sed hecipiendo naturam infectam: & nos parentes intermedii non inficiunt inficiendo naturam, sed conmunicando nobis naturam infectam. Propter quod tota infectio naturae attribuenda est Adae. quod manifecte insinuat Apostolus in auctoritate praeallegata, quod per vnum hominem peccatum intrauit in Mundum. Alia ergo peccata actualia Adae, & quaecumque alia peccata aliorum parentum non transeunt in posteros: sed solum illud peccatum Adae, quod dicitur originale, id est, quod corrupit nostram originem naturalem.

Secunda via ad hoc idem sumitur, prout peccatum originale comparatur ad ordinem suae infectionis. Nam iste ordo infectionis est in peccato originali, vt conmuniter ponitur. Et, vt satis ostendit Ansel. in lib. de Conceptu Virginali, quod primo¬ persona infecit naturam in Adam: In posteris autem e conuerso: quia natura infecit personam. Inom¬ nibus ergo descendentibus ex Ada nulla persona corrumpit naturam: sed semper natura ex corruptione, quam habuit in Adam, corrupit personam. Nam origo, & generatio ost opus naturae: ille ergo solus potuit corrumpere nostram originem naturalem, qui potuit totam nostram naturam corrumpere: hic autem fuit solus Adam, in quo seminaliter, & virtualiter fuit tota nostra natura: Haec ergo via dupliciter concludit veritatem: Primo, qura cum peccata personalia posterorum descendentium ab Adam non corrumpant naturam sed e conuerso: peccata personalia eorum non tran¬ seunet in filios, quantum ad culpam. Secundo concludit hoc idem: quia cum tota natura virtualiter fuerit solum in Adam, solus ipse potuit corrum pere totam naturam nostram: vt omnes descendentes ab ipso nascerentur in peccato originali: Has autem duas vias si volumus alijs appropria¬ re, dicemus, quod Prima via est Magistri in hac Di¬ stinct. vbi ait: Non igitur pro peccatis Parentum actualibus, nec etiam pro actualibus primi Parentis: sed pro originali, quod a parentibus contrahitur, paruuli damnabuntur. Dicitur enim originale contrahi a parentibus: quia natura nostra infecta in Adam tanquam in fonte transit per alios parentes intermedios tanquam per fistulas, vt iam tetigimus, & natura sic infecta veniens ad nos, inficit personas nostras.

Secunda autem via est August. 13. de Trinit. asserentis, quod tota nostra infectio naturalis pro¬ cessit ex Adam: quia omnes fuimus in illo vno, & omnes fuimus ille vnus: quia in ea iam erat natu¬ ra seminalis, ex qua propagaremus. Sed dices, quod sicut omnes fuimus in Adam; ita fuimus omnes in Eua, & vterque peccauit, & corrupit naturam. Ad quod dici potest, quod in solo Adam fuimus seminaliter, & secundum animam: eo modo, quo masculus potest dare animam: quia in alijs ani¬ malibus masculus dat animam per essentiam: sed in homine, vt saepius diximus, solus Deus dat animam per essentiam, & per infusionem: masculus autem dat animam solum secundum dispositio¬ nem: quia disponit membra foetus ad susceptio¬ nem animae, & adeo disponit ea, quod hominis gene¬ ratio est naturalis: & esset miraculum, si corpori¬ sic disposito Deus non infunderet animam: sed in Eua fuimus materialiter, vel menstrualiter: quia foemina in generatione non dat semen, proprie¬ loquendo. Emittit enim mulier in coitu aliquid: sed, vt patet in libro de animalibus, illud propriem non est semen. Facit ergo mulier ad generationem prolis solum praebendo materiam, & exhibendo menstruum, ex quo fit proles. propter quod se habet mulier, sicut srlua, quae praebet ligna, id est, materiam, vnde fit arca: Factio ergo, vel generatio arcae non attribuitur syluae, nisi secundum quid: sed simpliciter hoc attribuitur artifici, vel agenti, qui inducit formam ex materia, & qui producit totum, id est, totam arcam compositam ex materia, & forma. Ex quibus verbis plene soluitur obiectio iam facta.

Tertia via ad hoc idem sumitur, prout pecca¬ tum originale comparatur ad suam quiditatem, vel ad suam diffinitionem. Sic enim potest diffiniri peccatum originale, quod est carentia originalis iustitiae, cum debito habendi eam. Solus ergo ille, qui nos priuauit originali iustitia, & qui¬ nos obligauit ad habendam originalem iustitiam, est fontalis causa corruptionis nostrae originis na¬ turalis. Et est fontalis causa, quod nos nascamur in peccato originali. Et hic, simpliciter loquendo, est Adam, non Eua: quia id, quod dat vir in gene¬ ratione, disponit materiam ad susceptionem animae rationalis: non autem id, quod dat foemina. Naturae ergo humanae, quae erat in Adam, a quo¬ omnes descendimus seminaliter, praeter Christum, data fuit originalis iustitia pro se, & pro omni. bus nobis: & ipse hoc modo accepit eam pro se, & pro omnibus nobis. Peccatum ergo Adae priuauit Adam, & omnes nos originali iustitia, ad quam habendam nos obligauerat, Adam, illam iustitiam, modo, quo diximus, pro se, & pro omnibus nobis suscipiendo. Nascimur ergo originali¬ iustitia priuati, & ad eam habendam nascimur obligati: & quia hoc est originale peccatum, & qui¬ hoc totum contrahimus per Adam; :deo solli ille, in quo omnes peccauerunt, debet quidem hoc attribui principaliter, & simpliciter. Hanc autem rationem satis innuit Ansel. in lib. de Conceptu¬ Virginali dicens, quod ille solus dat nobis originalem maculam, qui potuit nobis dare originalem iustitiam: peccata ergo aliorum parentum, & alia peccata Adae non imputantur nobis quantum ad culpam, vt saepe diximus: sed solum illud quod priuauit Adam originali iustitia, qua priua¬ rus & deprauatus penuit nos priuatos, & deprauatos. Hic autem possumus declarare, quod dicebatur declarandum in secundo Vlterius tertiae quaestionis. 39. Distin. vbi querebatur, quomodo Christus factus est in Spiritum viuificantem. Supponebatur enim ibi posse concedi Christum coi¬ poraliter descendisse ab Adam. quod possumus declarare anctoritate, & ratione. Auctoritate, quidem, quia Aug. 10. super Gen. concedit Christum fuisse in lumbis Abrahae secundum corporalem substantiam: ergo pari ratione fuit in lumbis Adae, & descendit ab Adam secundum corpus, siue corporalem substantiam. Primo quidem hoc idem declarari potest ratione: quia non fit, nisi totum: & non fit, nisi compositum, Propter quod supra dicebamus, quod tota arca, vel conpositum ex materia, & forma arcae, magis attribuitur agenti, qui inducit formam in materiam arcae, quam at tribuatur syluae, quae praebet materiam ad faciendum arcam: sed tunc nullum esset dubium, si ipsa sylua, quae praebet materiam ad faciendam arcam¬ virtualiter, & secundum rationem seminalem, fuisset in agente: quia tunc arca materialiter descenderet ab illo agente. Cum ergo Beata Virgo, qua¬ se habuit respectu corporis Christi, vt sylua respectu arcae, quia praebuit materiam, de qua Spiritus sanctus formauit corpus Christi, descendit virtua liter, & secundum seminalem rationem ab Adam, nullum remanet dubium, quin Christus, sencundum corpus tantum, quod sumpsit de Beata Virgine, non secundum concupiscentiam, nec secundum rationem seminalem, fuerit in Adam, sicut fuit in Abraham, & descendit hoc modo secundum cor¬ pus ab Adam.

Quarta via ad hoc idem sumi potest, si conparetur originale peccatum ad suum modum inficiendi. Est en. modus infectionis originalis peccati pe¬ subtractionem, nor per appositionem, vt supra diffusius dicebatur. propter quod Ansel. in. lib. de Concep. Virg. appellat peccatum originale nuditatem originalis iustitiae. Constat autem, quod nuditas non est per modum appositionis, sed per modum cuiusdam subtractionis. Nati ergo in peccato originali dicimur nasci nudi: quia nascimur priuati¬ indumento illius iustitiae originalis, ad quam nos obligauit Adam eam pro nobis recipiendo: & nos priuanit peccando, & per peccatum eam perdendo. Quaecunque ergo peccata quoruncunque aliorum parentum, & etiam alia peccata Adae non inficiunt homines. erit ergo hoc attribuendum peccato originali Adae, per quod fuit priuatus, & ex hoc nascimur nos priuati originali iustitia.

Quinta via ad hoc idem sumitur, si comparetur peccatum originale ad suam absolutionem, quam recipimus in baptismo: ideo oportet, quod nos primo generemur carnaliter, & postea regeneremur spiritualiter. Generamur ergo in originali¬ peccato, quod contrahimus ab Adam, & regeneramur per gratiam baptismalem, quam adipiscimur per Christum Mediatorem nostrum, de cuius plenitudine omnes accepimus gratiam pro gratia: gratiamist reconciliationis pro gratia suae vnionis: quia ipse sibi vniendo naturam humanam factus est filius Hominis, & nos ex hoc accipiendo per ipsum gratiam diuinam fimus filli Dei. Vnde Au¬ gust. in lib. de gra. no. test. ait: O homines, nolite. desperare vos fieri posse filios Dei. Et subdit: Ne que enim iam desperandum est participatione Verbi fieri posse homines filios Dei, quando filius Dei participatione carnis factus est filius hominis. vt filii ergo Adae, & vt generati ab Adam na¬ scimur expoliati originali iustitia: sed, vt baptixa¬ ti sub Christo, nascimur induti: quia induimus Christumid est gratiam, quam adipiscimur per Christum. Iuxta illud ad Calatas: Quicunque enim in Christo haptixati estis, Christum induistis. Sic ergo vni soli homini attribuitur resurrectio a peccato originali, & per consequens ab omnibus peccatis: quia impium est a Deo dimidiam sperare veniam; sic vni homini debet attribui mors peccati, & specialiter peccati originalis. In Adam ergo omnes moriuntur, & in Christo omnes viuisi¬ cantur: peccata ergo aliorum parentum non imputantur nobis quantum ad culpam, sed solum peccatum Adae. Hoc ergo, quod dicit Apostolus ad Corinthios: Quoniam quidem per hominem mors, & per hominem resurrectio mortuorum. Et sicut in Adam omnes moriuntur; ita & in Christo omnes viuificantur. quod potest intelligi & de morte corporali, quam contrahimus ab Adam per dis¬ sol itionem corporis: & de morte spirituali, quam contrahimus ab Adam per peccatum. Nam per vnum hominem peccatum intrauit in Mundum, id est, mors spiritualis: & per peccatum, vel per¬ mortem spiritualem intrauit mors, scilicet corporis: Vtroque ergo modo morimur per Adam spiritualiter, & corporaliter: & vtroque modo resurgi¬ mus, & viuificamur per Christum; ideo Christus dictus est secundus Adam. quia sicut per primum Adam, non per alios parentes sic mortificamur: ita per solum Christum sic viuificamur.

Sexta autem & vltima via ad hoc idem sumi¬ rur ex parte ministrorum baptismi. Nam ministri¬ baptismi quicquid conferunt nobis, conferunt vir¬ tute Christi: habebt se ergo ministri baptismi nos baptixantes, quasi fistulae deferentes ad nos aquam muditiae Christi: sunt ergo ministri baptismi quam tum ad munditiam respectu Christi, sicut parentes intermedii quantum ad immunditiam se habebnt respectu Adae. Nam sicut omnes tales parentes se¬ habent, sicut fistulae deferentes immunditiam ab Adam: & Adam respectu talis immunditiae se habet, vt fons; sic ministri baptismi, a quibus bapti¬ xamur, respectu munditio Christi, se habent, vt fistulae deferentes ad nos illam munditiam: & Christus se habet, vt fons illius munditiae. Propter quod Apostolus 1. ad Corinth. reprehendens se iactantes de ministris baptismatis, & dicentes: Ego qui dem sum Pauli: ego autem Apollo: ego vero Ce¬ phae, ait: Diuisus est Christus: Numquid Paulus crucifixus est pro vobis, aut in nomine Pauli bapti¬ xati estis, quasi dicat, Vnus est fons baptismatis vnus est fons munditiae. st Christus. Nos auten ministri baptismi sumus, quasi fistulae nihil per se¬ addentes ad hanc munditiam. Si parentes inter medii sunt quaedam fistulae immunditiae origin¬ lis peccati, nihil per se, & formaliter addentes vtra immunditiam factam in Adam. Vt ex his omnibus manifeste concludatur, quod ex alijs parent bus, vel ex alijs peccatis Adae non contrahamus immunditiam, quantum ad culpam: sed solum per illud peccatum Adae, quod corrupit in Adam naturam nostram, & priuauit eum, & nos originali iustitia.

RESP. AD ARG. Ad primum dicendum, p quod Deus est visitans iniquitatem patrum in filios, non quantum ad culpam, sed quantum ad penam. non quantum ad poenam aeternam, sed quantum ad penam temporalem. Vel si volumus auctoritatem illam referre ad culpam; dicemus, quod Deus visitat, & punit peccata parentum in filios, loquendo de illis filijs, qui in peccatis sunt imitatores parentum. Et ideo ait in tertiam, & quartam generatio nem: quia tantum possunt homines viuere, quod vi¬ dent tertiam, & quartam generationem. Est enim homo in xy. anno puber, & potest nubere, & si sit vxor eius faecunda, potest in xii. habere silium: quia quater xV. faciunt lx. potest quis l. anno videre quartam generationem: & quia homines possunt viuere vsque ad octuagesimum annum: non est dubium, quod possunt videre quartam generationem, Et quia filiji, vt plurimum, sunt imitatores parentum, maxime dum viuunt; ideo auctoritas praefa¬ ra potest exponi modo, quo dictum est.

Ad secundum dicendum, quod agens assimilat sibi passum, & pater assimilat sibi filium in his, quae sunt naturae: quia semper homo generat hominem, & si semen sit forte potest sibi pater assimilare filium in ijs, quae spectant ad personam, quantum ad corporalia, vt albus generat album, & fortis fortem. In his, quae spectant ad animam, pater non assimilat sibi filium, nisi inquantum corporalia redundant in spiritualia: quia colericus potest generare colericum, & quia colerici sunt pro¬ ni ad iracundiam; ideo iracundus potest genera¬ re iracundum. sed, simpliciter loquendo, non fit assimilatio in personalibus, quantum ad ea, quae respiciunt animam: quia nunquam Musicus gene rabit Musicum, nec Grammaticus Orammati¬ cum. & quia culpa secundum se respicit animam, & specialiter loquendo de culpa actuali; ideo loquendo de tali culpa, peccator non generat peccatorem.

Sed quid dicetur de culpa originali, quae non est culpa personalis, per se loquendo, sed naturalis. & si est personalis, hoc est inquantum natu¬ ra inficit personam. Ad hoc autem potest di¬ ci per habita, quod talis culpa referenda est ad Adam, in quo tanquam in fonte corruptionis, vel infectionis natura nostra fuit corrupta, & infecta: Parentes autem intermedij, vt est diffusius declaratum, se habent, sicut fistulae deferentes ad nos naturam nostram sic infectam, & corruptam in primo fonte corruptionis, id est, in Adam.

Ad tertium dicendum, quod libido proximi¬ parentis, vt communiter dicitur, per quam peccatum originale inducitur, quocuuque modo sumatur libido, non habet virtutem inficiendi prolem peccato originali, nisi secundum quod tale¬ peccatum inductum est ex inordinata voluntate primi Parentis. Propter quod tota ratio culpae in¬ talibus retorquenda est in primum Parentem, vt satis per habita est declaratum.

Ad quartum dicendum, quod omnium habentium eandem naturam est eadem comparatio ad naturam illam: sed peccatum originale non contrahitur per priuationem alicuius, quod perueniat ad naturam per se, & absolute loquendo: sed per¬ priuationem illius doni gratuiti, quod vocabatur originalis iustitia. & quia illud donum fuit solum in Adam, non in alijs parentibus interme¬ dijs; ideo solum per actuale peccatum Adae potuit causari carentia, & priuatio illius doni, cuius carentia cum debito habendi est originale pecca¬ tum. Non ergo potest, nee potuit fieri per actuales culpas aliorum parentum tale peccatum.

Ad quintum dicendum, quod natura huma¬ na sic fuit corrupta in Adam, quod non ampliuns potuit corrumepi, nisi tolleretur natura. Fuit enim natura illa corrupta, non ex amotione alicuius rei naturalis, sed ex amotione illius doni gratuiti, quod perficiebat naturam. propter quod fuit na¬ tura sibi derelicta, obligata tamen ad habendum tale donum, ex qua obligatione sumitur tota ratio culpae. Imaginamur ergo, quod primum peccatum Adae fuit quasi quidam paries tollens lumen illius doni gratuiti. Dato ergo, quod Adam commiserit secundum, & tertium peccatum, vel¬ etiam quaecunque peccata, & ex hoc fecerit secundum, & tertium parietem, vel quoscunque parietes: propter hoc non iplus priuauerint Adam illo lumine: sed quia ista sunt personalia; ideo talia potuerunt reddere personam Adae magis in¬ habilem ad recuperandum sumen illius doni, vel¬ aliquid loco illius luminis: quia non recupera¬ mus lumenoriginalis iustitiae, sed loco illius adipiscimur lumen gratiae. Et quod dictum est de alijs peccatis Adae; intelligendum est de quibus¬ cunque peccatis parentumsintermediorum: pos¬ sunt enim talia peccata esse quaedam inhabilita¬ tes parentum intermediorum: sed per tales inha¬ bilitates non plus inficitur natura, vt est principium generationis: & quia generatio est opus naturae, & terminatur ad naturam; ideo si non plus inficitur natura per talia peccata, vt est generationis principium, non plus inficietur, vt est gene¬ rationis terminus. Natuma ergo prolis ex sua or¬ gine non erit magis infecta, quam natura parentis. Quantum ergo ad peccatum, & culpam peccati parentum intermedioru in prolem non transeunt, nec redundant.

ARTIC. II. An peccata aliorum Parentum ad Adam transeant in posteros quantum ad poenam. Conclusio est negatiua. D. Th. 1. 2. quaest. 81. art.42. Et quaest. 87. art 8. Et 2. senten. dist. 33. quaest. 1. art. 2. Et de Malo quaest. 4. art. 8. D. Bon dist. 33. art. 1. quaest. 1. Ricard. distinct. 33. quaest. 1. &2 Henr: Gand. quol. 3. Tho. Arg. dist. 33. art. 4. Biel dist.3 3 quaest 1. Duran. dist. 33. quaest. 1. Nico. de Nuise tract a par. 3. quaest. 3. & 5.

SECVNDO quaeritur: Dato, quod peccata aliorum Parentum ab Adam non transeant in filios, quantum ad culpam: vtrum transeant quantum ad pae¬ nam, vel quomodo transeant.

Et videtur, quod sic, per auct aritatem in¬ ductam Exodi: Ego sum Dominus Deus visitans &c. quod non posset esse, nisi aliquo modo peccata parentum transirent in posteros. sed non transeunt, quantum ad culpam: ergo quantum ad poenam¬

Praeterea, si dicatur, vt in littera dicitur, quod Deus punit filios propter parentes: sed intelligendum de imitantibus parentes quantum ad peccata.

Contra: Ipsa imitatio, qua quis peccatorem imitatur quoddam peccatum est, & non est peccatum eius, a quo accipitur imitatio: sed solum eius, qui imitatur. ergo si puniret Deus hoc modo filios, quia sunt imitatores patrum, non esset eos punire pro peccatis patrum, sed pro peccatis proprijs. Oportet ergo dare alium intellectum auctoritati, quomodo pro parentum peccatis puniantur filii. propter quod, & si non redundent peccata parentum quantum ad culpam, oportet, quod redundent, quantum ad poenam.

Praeterea, vt habetur Gen. 19. Dominus destruxit Sodomam, & Gomorram, & vniuersos habitantes in eis. & quo facto certum est paruulos fuisse punitos. sed hoc non fuit pro scelere proprio: ergo pro scelere parentum.

Praeterea non minus coniunctus est filius patri, quam populus Regi, immo magis: sed, vt ha¬ tur 2. Reg. vltimo: Populus punitus est pro peccato Regis: ergo &c.

IN CONIRARIVM est, quod habetur ad Galatas: Quod vnusquisque onus suum cal portabit.

Praeterea Exech. dicitur, quod filius non portabit Exec iniquitatem patris: ergo &c.

RESOLVTIO. Filii pro Parentum peccatis. O ferui pro pecca¬ tis hominorum puniuntur: non vt personae in se consideratae, sed quatenus aliorum res: non ater¬ naliter, nec spiritualitar: sed temporaliter, & corporaliter tantum.

RESPONDEO dicendum, quod cum quaestio sit: Vtrum quantum ad poenam filii puniantur pro parentibus, possumus Primo multipliciter di¬ stinguere de poena. Secundo multipliciter distinguere de modo infligendi poenam. Tertio multipli¬ citer distinguere de intentione, propter quam infligitur poena. Quarto poterit etiam fieri distinctio de ipsis infligentibus poenam.

Propter primum sciendum, quod cum homo sit compositus ex duplici substantia: corporali, & spi¬ rituali, erit vna distinctio de poena, quod quaedam est eorporalis, quaedam spiritualis. Rursus: cum sub¬ stantia spiritualis, ex qua conmponitur homo, cuius¬ modi est anima rationalis, sit immortalis, & ex hoc aliquid participet de aeternitate: & corpus sit mortale, & ex hoc sit temporale, dum est in via, & ante resurrectionem: quia post resurrectionem erit indissolubile, & immortale, & ex hoc aliquid participabit de aeternitate, oportet fieri aliam distinctionem de poena, non solum quantum ad animam, sed etiam quantum ad corpus, videlicet, quod aliqua¬ poena est temporalis, & aliqua aeterna. Tertio his omnibus addendum est, quod homo potest puniri, vel quantum ad seipsum, vel quantum ad ea, quae habet: & ea, quae habet, possunt reduci ad triplex genus: quia vel sunt personae coniunctae, vt filii, vxor, & cognati: vel sunt personae subiectae, vt ser¬ ui, qui sunt subiecti Domino, & qui sunt in Re¬ gno sunt subiecti Regi. Vel tertio res sunt, vt pos¬ sessae, cuiusmodi sunt domus, agri, vineae, & num¬ misma, & animalia. In omnibus autem his potest quis puniri, & poenam recipere. Nec curandum est de hac trimembri distinctione, quod ali¬ quid pertinens ad vnum membrum possit adaptari ad aliud membrum: quia filiji, & vxor sunt personae coniunctae, & etiam subiectae sunt, & seruus est persona subiecta, & est res possessa. de his ergo non est curandum: quia non variant propositum.

Viso quomodo potest multipliciter distingui¬ de poena; videndum est, quomodo potest distingui¬ de modo insfligendi poenam. Potest enim talis modus esse multiplex: directe, & indirecte. Homo¬ enim directe occidit corpus, & infert poenam cot¬ poralem. Indirecte autem separat animam, quae est quid spirituale. Sic etiam modus infligendi pae¬ nam potest esse mediatus, vel immediatus: quia homo immediate mouet sensum, qui est quid organicum, & mouet intellectum, qui est quid imma¬ teriale, & non organicum. Sic etiam modus infligendi penam potest aliter distingui: quia aliquando fit eftectiue, aliquando permissiue.

Postquam distinximus de poena, & de modo infligendi penam possumus distinguere de intentione, secundum quam infligitur poena. Nam aliquando infligitur poena proptor punitionem, vt puniatur patiens: aliquando propter cortectionem, vt paties corrigatur: aliquando infligitur propter tentatio¬ nem, vt tentetur, & accipiatur experimentum, & probatio de passo, sicut accipitur experimentum, & probatio de auro per ignem. Ipse etiam inferens pena, & affligens potest esse Deus, vel aliqua rationalis creatura, vt Angelus, vel homo. Et licet forte non indigeamus omnibus istis distinctionibus, bonum est tamen eas enarrasse: quia quae non valent ad quaestionem vnam, possunt valere ad aliam.

Cum ergo quaeritur: Vtrum peccata aliorum Parentum redundent in filios, & quomodo redundent: Vtrum quantum ad culpam, vel quantum ad pe¬ nam, vel quantum ad vtrunque. Quaestio sic propos¬ ta praesupponit de originali peccato, quod illud redum dat, & quaerit de alijs peccatis tam Adae, quam aliorum, vel specialiter quaerit de peccatis proximorum Parentum: quia Deus specialiter comminatur per¬ Scripturam sacram de proximis parentibus, quot est visitans iniquitatem in filijs in tertiam, &c. Et ideo videtur quaestio esse determinanda de proximis parentibus: Vtrum actualia peccata corum redundent in filios.

Ad hanc autem quaestionem dici potest, quod vel¬ hoc intelligitur generaliter, & semper, & sic non vi¬ demus, quod filijs semper imponatur pena pro peccatis parentum, & proximorum: sed si intelligatur specialiter, & aliquando: aut intelligitur hoc effectiue, aut permissiue: si effectiue, aut hoc intellig¬ tur de pena spirituali, aut corporali: si de poena spe¬ rituali, sic peccata parentum proximorum, vel etis quoruncunque, excepto primo peccato Adae, directe non redundant in filios. Ideo Exech. dicitur: Quid t est, quod inter vos parabolam vertitis in prouerbium: patres comederumt, &c. Ad quod respondet Do¬ minus: Eccoomnes animae meae sunt, vt anima patris: ita & anima filii mea est: anima, quae peccauerit, ipsa morietur. Ita, quod quantum ad poenam spi¬ ritualem, & quantum ad poenam animae, directe loquendo, filius non portabit iniquitatem patris, nec e conuerso. Sed si nos loquamur de poena corporali: aut loquimur de tali poena tebnporali, aut de aeterna. Nam corpora damnatorum post resurrectionem in aeternum cruciabuntur, & ibunt in ignem¬ aeternum. Tali ergo poena non insligentur filii¬ pro peccatis parentum, sed solum pro peccatis proprijs: sed si loquamur de poena corporali temporali, non solum filii pro peccatis parentum, sicut filii Sodomorum mortui sunt pro peccatis parentum, vt habetur Genes. sed etiam populus pro¬ peccato Regis punitus est corporaliter, & temporaliter, vt habetur 2. Regum.

Dicemus ergo, quod filii, vel aliae personae su¬ 1 biectae alicui, vt Serui subiiciuntur Domino, & Populus Regi, vel etiam personae coniunctae pos¬ sunt considerari dupliciter: vel, vt sunt quaedan¬ personae in se, & sic nihil esset, vel nulla punitio esset inferre poenam vni pro alio: vel possunt cor¬ siderari tales personae, vt sunt quaedam res alterius, secundum quem modum poenae earum redundant in alterum: quia filius, vt est quaedam res patris, poena cius redundat in patrem, & af¬ ssigitur pater ex afflictione filii: & quod dictum est de filio respectu patris, ueritatem habet de quibuscunque personis subiectis, uel coniunctis, non, ut sunt quaedam personae in se, sed, ut sunt quaedam res alterius, possunt puniri non spi¬ ritualiter directe, nec aeternaliter, sed tempora¬ liter, & corporaliter pro peccato alterius prout poena, uel afflictio talium personarum est poena, & afflictio alterius. quia poena filii est poena¬ patris Serui Domini: & poena populorum pae¬ na Regis. Credibile tamnen est, quod Deus nunquam ista mala inssigeret, vel permitteret insligi pro¬ peccatis alicuius alterius, uel aliquorum aliorum: nisi hoc esset in bonum sustinere illas poenas. ut si paruuii Sodomorum fuissent interfecti; credi¬ bile est, Deum hoc fecisse, uel permisisse pro bono eorum. quia melius erat eis in solo originali decedere quam uiuere, & super peccato originali peccata actualia cumulare.

Credendum est ergo, tunc paruulos illos translatos fuisse, ne malitia actualis ultra pecca¬ tum originale immutaret cor eorum. Et, quod dictum est de paruulis Sodomorum, potet intelligi de populo punito sub Rege Dauid, quod forte tunc tales puniti sunt, qui si superuixissent peiores futuri fuissent. Deus enim nouit omnia, & nihil facit, uel permittit sieri nisi inde aliquod bonum eliciat, & si secundum Prophetam: Non est malum in ciuitate, quod Deus non faciat, intelligendum est de malo penae, non de malo¬ culpae, quia ut supra habitum est, prer Aug. nullus, IDeo auctore fit deterior. Malum ergo, quod fa¬ acit Deus, non potest esse malum culpae, sed malum poenae. tale etiam malum poenae nunquam facit Deus nec permittit, nisi eliciat aliquod bonum, ut si tale malum poenae est pro peccato alterius. inde elicit bonum eius, qui affligitur per talem paenam. Si uero est propter peccatum proprium: inde elicit bonum iustitiae, quia inde punitur ille, qui sic peccauit.

Aduertendum autem, quod personae aliquae puniuntur pro peccato alterius, ut sunt res illius, sicut aliquae res aliquando destruunt, propter pom¬ alicuius. Cum tamen illae res sint tales, quod pecca¬ re non possint, ut aliqui commisit peccatum ho¬ micidij, & destruuntur domus eius, quae non peccauerunt, nec peccare possunt.

Viso quomodo peccata parentum possunt redundare in filios, Deo hoc permittente, secundum quem uodum peccata Parentum possunt redundare in filios, non solum quantum ad poenam corporalem, sed etiam quantum ad spiritualem, & non solum quantum ad poenam temporalem, sed etiam quantum ad poenam aeternam, & non solum quantum ad poenam, sed etiam quantum ad culpam. Dicemus enim, quod sicut est de bonitate parentum quantum ad gratiam filiorum: Deo hoc faciente; Sic est de malitia parentum quantum ad culpam filiorum, Deo hoc permittente. Nam sicut propter bonitatem, & propter orationes parentum Deus dat multa bona filijs, aliquando spiritualia, aliquando temporalia, aliquando utrunque, sicut fecit bea¬ to Nicolao, qui qualis faturus esset, quantum ad bona spiritualia propter orationes suorum parentum in ipso initio demonstrauit, de quo scribitur, quod quarta & sexta feria semel tantum mammas sugens tota die sic contentus sta¬ bat: & sicut sanctitas & orationes parentum eum iuuauerunt ad consequenda bona spiritualia. sic enim iuuauerunt ad possidendum bona temporalia. Et quod fit in filijs de bono bonitate parentum, Deo hoc faciente, potest de malo, etiam de malo culpae fieri in filijs propter malitiam parentum, Deo hoc permittente. Nam quantum ad malum culpae actualis nemo laeditur, nisi a semetipso. Nam homo a malis parentibus genitus, si permittat eum Deus incidere in malum culpae, forte si habuisset parentes sanctos, & orauissent pro eo, Deus hoc non permisisset, sed supposuisset manuin suam ne¬ laberetur in mortale peccatum, quo lapsus nisi poeniteat punietur, non solum poena corpora¬ li, uel temporali, sed aeterna, & spirituali: & post resurrectionem patietur non solum poenam aeternam spiritualem, sed etiam poenam ae¬ ternam corporalem. Et per id, quod dictum est de poena, a Deo inflicta filijs propter parentes, uel effectiue, uel permissiue; potest patere, quid dicendum sit de poena inflicta ab homine, quia peccata parentum possunt esse sic horribilia, quod ab iustitia ab homine facta punientur silii¬ quantum ad bona temporalia, quia depauperan¬ tur filii propter peccata parentum. Videtur etiam rationabile quod non sit parcendum malo particulari, si ex hoc uideat iudex rationabiliter, quod in¬ de perueniat bonum publicum: & ideo in peccatis sceleratissimis si puniantur etiam filii corpora¬ liter, ut ex hoc etiam audientes terreantur, & ex hoc oriatur inde bonum publicum, & cautela ad uitandum crimina scelerata, non uidemus contra¬ rotnnem esse: Non tamen debet hon in talibus semper imitari Deum, quantum ad rem uolitam: ut sem¬ per uelimus illud, quod Deus uult. quia bonus filius non uult patrem mori, quem forte Deua uult mori. Sed debemus nos semper conformare Deo, quantum ad modum uolendi. quia semper debemus illud uelle, prout rationabiliter nobis apparet, quod Deus uult nos uclle, quia nouit Deus omnia, quae futura sunt, quae non nouit homo. Et est Deus adeo omni¬ potens, quod non faceret mala poenae, nec per¬ mitteret mala culpae, nisi ex quolibet tali malo¬ eliceret aliquod bonum. Sed sic omnipotens non est homo. & ideo in miserende, si hoc non repugnat bono publico, debemus semper imitari Deum. sed in poenam infligendo, nisi¬ appareat rationabilis causa, quare non debe¬ mus seueri esse, nec ad poenam procedere, quia melius est nocentem dimittere, quam innocentem condemnare.

Possumus etiam super omnia haec adaptare ad propositum, quae supra diximus de poena, quod aliquando infligitur propter punitionem: Aliquando propter correctionem: Aliquando propter probationem, sicut fuit in Iob, & in To¬. bia, propter quod dicit Tobiae: Et quia acceptus eras Deo, necesse fuit ut tentatio probaret te. Cum ergo quaeritur. Vtrum propter peccata parentum possint affligi temporaliter filii, patet quod propter nulla peccata, nec propria, nec parentum afflictus fuit Iob, & Tobias: sed ut probarentur a Deo, & meliores fierent.

RESP. AD ARGVM. Ad primum dicendum, quod Deus est uisitans iniquitatem patrum in tertiam &c. quia hoc est eo modo, quo dictum est.

Ad secundum dicendum, quod Deus infert poenam corporalem,, & temporalem filijs propter peccata parentum, & non solum filijs, sed alijs personis subiectis, uel coniunctis: dato, quod tales non peccauerint, sed nunquam hoc Deunes facit nisi hoc ordinet ad bonum suscipientium talem poenam.

Ad tertium dicendum, quod filii Sodomorum puniti sunt poena corporali, quia corporaliter amortui sunt. Sed dices quod poena etiam spirituali¬ puniti sunt, quia propter mortem corporalem coactae sunt animae & spiritus illorum puerorum a corporibus recedere Et ideo dicimus in solutione principali, quod nullus directe punitur proe¬ alio poena spirituali: Sed indirecte prout poaena¬ corporalis redundat in spiritum, potest fieri talis punitio, uel, ut magis proprie loquamur, talis poena infligitur, quia cum quis non propter peccatum proprium sustinet aliquam poenam, non est proprie eius punitio, sed ipsius ad bonum ordinatio. Sed dices, quod paruuli Sodo.¬ morum non solum fuerunt puniti poena temporali, sed etiam aeterna, quia paruuli illi deces¬ serunt in originali, cui debetur aeterna carentia uisionis diuinae. Ad quod dici potest, quod illi¬ paruuli fuerunt afflicti poena corporali, & temporali pro peccatis parentum: sed fuerunt puniti aeterna poena damni, id est aeterna carentia diuinae uisionis pro peccato proprio. Nam pecca¬ tum originale fit proprium, & personale, quando natura infecta accepta per originem inficit illam personam, cuius est propria illa na¬ tura.

Et per hoc patet solutio ad quartum. quia sicut illi paruuli fuerunt afflicti poena corpora¬ li, & temporali, ut erant res parentum: Sic populus potuit sic affligi propter peccatum Regis, ut erat quaedam res Regis. Argumenta etiam in contrarium sunt soluta. Nam cum dicitur, quod un usquisq; onus suum portabit. Intelligendum est de onere, & puena spirituali, & aeterna, non de¬ corporali, & temporali secundum quam pee¬ nam potest quis affligi pro alio.

Et per hoc patet solutio ad secundum, quia Exechiel loquitur de poena animae, id est dc poena spirituali. quod patet ex uerbis elus, quod dicit de animabus, de spiritibus, quod sunt ipsius, sicut anima preis: & sic anima filii, ut filius hoc modo, id est spiritualiter, & quantum ad animam, non portet iniquitatem patris.

ARTIC. III. An peccatum originale sit unum Conclusio est affirmatiua.

D. Tho. 1. 3. q. 83. art. 3. Et 2. Sent. d. 33. q. 1. art. 1. D. hon. d. 33. art. 3. q. 2. Ric. dist 33. q. 4. Biel d. 35. q. 1. Dut. d. 33. q0. 2. Nic. de Nyse tract. 3. P. 42. q. 3.

TERTIO quaeritur de peccato originali: Vtrum sit unum, uel plu¬ ra. Et uidetur, quod sint plura. quoduod Dauid loquens de peccato originali loquit de eo pluraliter dicens: Ecce in iniquitatibus conceptus sum¬

Praeterea, ut communiter dicitur, diuersarum potentiarum sunt diuersae corruptiones, & diuersae priuationes. sed in quolibet parnulo sunt diuersae potentiae corruptae ex sua origine, ergo &c.

Praeterea uni culpae debet una poena:sed pcton¬ originali assignantur multae poenae: videlicet carentia uisionis diuinae, & mors corporalis & te¬ bellio virium. Ergo non est unum pctmter tantum.

Praeterea unum non potest esse in diuersis subiectis, sed peccatum originale tanquam in subiecto dicitur esse in carne, & in ania, ergo &c.

IN CONTRARIVM est Gloss. ad Rom. ubi dicitur quod unus, homo peccatum misitin¬ mundum, & loquitur de originali, ergo &c.

Praeterea Magister in littera loquitur de peccato originali, quasi de uno peccato, cum ait. Non pro peccatis parentum actualibus, nec etiam pro¬ actualibus primi parentis, sed pro originali paruuli damnabuntur.

RESOLVTIO. Peccatum originale est unum, non plrra, ratione,¬ nitatis subiecti, obiecti, cppositi sormaliter, & per sippletionem. Est ergo unum ex parte unita¬ tis peccati. Adae, vnitaris nostri originalis:ex or¬ dint ad uoluntatem: & ex similitudine adres corporeas. Illud tamen per redundantiam multa esepotest.

RESPONDEO dicendum, quod Magister in littera hanc quonem satis determinat, quod peccatum originale est unum. Et ranendit ad auctoritates Scripturae sacrae, ut supra diximus, quia Scripturasa¬ cra consueuit loqui de singulari, tanquam de plurali, ut patet, quoano populus dixit Moysi: Qra ergo ad Deum, ut auferat a nobis serpentem, & tame non erat unus serpens, sed multi serpentes. Ibi ergo singulare ponitu pro plurali, & econuerso plurale¬ pro singulari: ut ibi: Mortui sunt, qui quaerebant aiam pueri, tame intelligitur de solo haerede. Et ibi¬ Exo. Tecerunt sibi Deos aureos, tamner non fecerunt nisi unum uitulum Sic etiam cum unum sit peccatum originale, Dauid de eo loquitur in plurali. Magister enim in llttera plane unum asserit peccatum originale non plura. Ait enim: Vno ergo, & non pluribus peccatis paruuli ob¬ ligati sunt. Et postea subdit: ita, ut illud originale unum plurali numero signatur. Asserendo ergo hanc ueritatem cum Magistro, quod peccatum originale est unum, & non plura: de modo tamen unitatis eius multi multa loquuntum. Inuenimus enim quantum ad hanc unitatem sex modos tactos ab alijs. nam quidam assignant unitatem originalis peccati ex parte uoluntatis ad. ducentes pro se Ansel. asserentem in de Conceptu Virginali, iustitiam non esse in uoluntate. & quia uoluntas, quae est appetitus intellectiuus, est una, & indiuisa potentia. Appetitus enim sensitiuus diuiditur in plures potentias, ut supra¬ tangebatur: in irascibilem, & in concupiscibilem. sed quod in una, & eadem potentia sint plu¬ res iustitiae originales est inconueniens. Et quia hoc est peccatum originale quaedam iniustitia originalis: Ideo propter unitatem uoluntatis, ut dicunt, cogimur ponere unam talem iustitiam originalem, & unum peccatum originale. sed ista positio stare non potest, quia peccatum originale principalius est in essentia, quam in potentijs, & quam in uoluntate.

Praeterea est alius modus dicendi, quod unitas peccati originalis est ex unitate peccati Adae, Per quod contrahitur peccatum originale. oportet ipsumenm peccatum originale esseetiam unum, sed iste modus unitatis non sufficit, quia pecca¬ tum Adae fuit actuale, & personale, sed nostrum peccatum originale est naturale: quia ex infectione naturae contrahitur peccatum originale: Cum ergo multae sint nostrae infectiones na¬ turales quia est infecta natura nostra, & sunt infectae nostre potentiae naturales: Ideo non ualet, si peccatum Adae actuale fuit unum, quod nostrae infectiones naturales non sint nisi una, & quod nostrum peccatum originale non sit nisi¬ unum.

Est ergo tertius modus dicendi, quod unitas peccati nostri originalis est ex unitate nostrae originis, & nostrae generationis. Nam cum¬ non sit nisi una nostra generatio, & origo, per¬ quam contrahitur peccatum originale non erit nisi unum tale peccatum. sed nec istud sufficit, quia una generatio, & unus modus potest habe¬ re plures terminos, & unus motus Solis ad hemisphaerium nostrum terminatur ad ubi, quod acquirit ex tali motu, & ad illuminationem aeris nostri. Quia incipit respicere, & illuminare ae¬ rem nostrum ex tali ubi, & ex tali situ, quem acquisiuit. ex tali etiam motu fiunt multiplicationes colorum, & immutatur uisus: quia color est motiuus uisus, secundum actum lucidi. Sic origo nostra naturalis terminatur ad multos defectus nostros naturales, quia terminatur ad defectum in essentia aiae, & ad multos defectus in potentijs.

Est ergo quartus modus dicendi, quod unitas peccati originalis est ex ordine ad uoluntatem. Dicitm enim peccatum originale defectus in multis potentijs: sed illi multi defectus in po¬ tentijs non habent rationem peccati, & culpae, nisi, ut ordinantur ad uoluntatem, & ex isto uno ordine ad uoluntatem habet esse unitas peccati originalis. Sed iste modus quartus potest improbari sicut et primus, quia peccatum origina¬ le principaliter habet esse in essentia animae, non in potentijs, nec in uoluntate.

Propter quod est quintus modus dicendi¬ quod unitas originalis peccati est persimilitudinem ad ista corporalia. Nam peccatum originale est quaedam distemperantia potentiarum, et quidam inordinatus motus earum, ex quo inordinato motu oritur quaedam febris animae in omnibus suis potentijs, sicut uidemus per similem in corporibus Nam cum febris non sit nisi unus morbus corporis, tamen talis unus morbus habet esse in omnibus membris corporis Sed istud simile non est sufficiens ad propositum, quia febris corporalis est quaedam distemperantia humorum corporalium, qui sunt similes in omnibus membris, et currunt per omnia mebnbra. Sanguis enim, qui est in manu, similis est sanguini qui est in pede. Si ergo sanguis, uel alius humor sit materia febris, quod tales humores sint simi les in membris, ex ista unitate, et similitudine se bris non diuersificabitur secundum diuersitatem membrorum, sed erit unus morbus in omnibus talibus membris: sed non sic est de defectibus potentiarum. quia sicut sunem uariae, et multae perfectio¬ nes potentiarum, cum sint diuersae uirtutes, e¬ diuersi habitus, et pfectiones potentiarum, sic erum multi, et diuersi defectus ipsarum: ut ex hoc non possit argui peccatum originale esse unum, sed potius multa.

Adducemus autem et sextum modum dicentium unitatem peccati originalis esse propter unitatem, et por realem indifferentiam essentiae animae ad suas potentias. sed haec positio est irrationalis: quia, ut ait Commentator super Meta¬ physi. nulla operatio egrediturimmediate a forma substantiali: Cum ergo essentia aiae sit forma substantialis hois: nulla operatio immediate po¬ terit egredi ab essentia animae, sed poterunt ope¬ rationes immediate egredi a potentijs. propt e¬ quod essentia animae non est suae potentiae. sed differt realiter ab ipsis, sicut differt realitersub stantia a suis accidentibus, uel a suis proprietatibus. Sunt enim potentiae quaedam accidentia uel quaedam proprietates animae Dicemus enim quod hic incipit uniuersalis infirmitas create rae, quia in rebus creatis essentia non est suum es¬ se: et essentia non est sua potentia: et sua uirtus et potentia, uel uirtus non est sua actio, uel sua operatio. Sunt enim haec tria realiter differentia in creaturis: substantia, potentia, et actio, uel essentia, uirtus, et operatio.

His itaque excursis, possumus assignare qua¬ tuor modos unitatis peccati originalis: ut Primus modus sumatur ex unitate subiecti. Secum dus ex¬ unitate obiecti. Tertius ex unitate oppositi formaliter. Quartus ex unitate oppositi per suppletionem. Primus modus, sic patet: nam pecca¬ tum originale tanquam in suo principali subiecto est in essentia aiae, ut supra multipliciter est de¬ claratum, & ex unitate essentiae quae est suum principale subiectum, oportet, quod sit unum pctmuer originale. Cum ergo quaerit: Vtrum sit pctmaer origi¬ nale unum tantum, Dici potet, quod unum est per¬ se, & secundum se & ratione sui principalis subiecti, quod est essentia: Secundum est multa perredundan¬ tiam. Nam sicut ab una essentia oriuntur multe potentie: sic ab uno peccato originali, quod est vnus defectus in essentia animae, redundant, & deriuantur multi defectus in multis potentijs.

Secundus modus inuestigandi unitatem peccati originalis est ex unitate obiecti. Nam hoc faciebat iustitia originalis, quod subiiciebat essentiam anime vni Deo tanquoe suo supiori, & ex hac subiectione essentiae, oriebant multae subiectiones in potentijs. quia quaelibet potentia erat subiecta suo superiori: quia rono erat subiecta Deo, & omnia alia inferiora erant subiecta roteni. Quantum ergo ad essentiam accipitur prima subiectio: quia essentia animae erat subiecta Deo, & essentia cor¬ poris erat subiecta animae. Ex potentijs autem accipiebatur secunda subiectio: Quia rotn erat subiecta Deo, & aliae potentiae erant subiectae roteni, quia est unum obiectum, uel una res, id est unus Deus, cui per originalem iustitiam aia erat subiecta: ideo est unum originale peccatum, per quod anima est a Deo auersa.

Tertius autem modus oritur, & causatur ex hoc secundo. Dicebatur en.m tertius modus unitatis originalis peccati sumi ex unitate eius, quod ei¬ opponit formaliter: peccatum en. originale formaliter est quodam originalis iniustitia. Nam originalis iniustitia non est nisi quodam carentia, & quoae dam priuatio originalis iustitiae. & quia hoc est originale peccatum carentia originalis iustitiae cum debito hanendi eam: Si consideremus, cui peccatum originale opponit formaliter: quia opponitur originali iustitiae: quia est priuatio, & carentia eius; cum originalis iustitia non fuerit nisi una secum dum se: quia erat quodam pfectio naturae, & essentiae aiae: peccatum originale non est nisi, quod unum secundum se: quia est quidam defectus in natura, & in essentia aiae: Sed sicut illa originalis iustitia erat una secundum se: quia erat quodam vna pfectio in essentia aiae: Sed erant multae pfectiones per redundantiam: quia ab illa una pfectione in essentia¬ deriuabantur pfectiones, & uirtutes in potentijs: Sicut pctmnm originale secundum se est unus quodam defectus in natura & in essentia aiae. vnm Anselmus uocat ipsum peccatum naturale, non potentiale. Quod, quantum ad hoc, uerum est: quod principali¬ tec est in essentia, & defectus pr redundantiam est in potentijs. & est multi defectus.

Quartus modus inuestigandi hoc idem sumitur ex opposito originalis peccati persuppletio¬ nem. Nam peccatum originale opponitur originali iustitiae formaliter. Sed opponitur griae pesup¬ pletionem. Nam in baptismo, vbi absoluimur ab originali peccato: non reddit nobis originalis iustitia: Sed confert nobis gra, quo supplet uices originalis iustrtiae, ut est per habita manifestum: Ideo si bam uolumus uidere, quid erat illa originalis iustitia: uidendit est, quod sit gra, quae supplet uices originalis iustitiae, & ex hoct apparebit, qd sit origmnale peccatum: gratia antem non est nisi quaodam perfectio essentiae animae, a qua deriuabantur uirtutes & perfectiones in potentijs: Sic illa originalis iustitia pror illo statu erat quaedam pfectio essentiae aiae, a qua deriuabant pfectio¬ nes, & uirtutes in potentijs. Ex utroque ergo tam ex originali iustitia, quod ex gratia potest appare¬ re, quod sit originale peccatum: Quia non est nisi¬ quidam defectus in natura, & in essentia animae, am quo deriuabantm defectus in potentijs. ex utro¬ que ergo potest apparere, quo accipienda sit unitas originalis peccati: Quia sicut originalis iustitia erat una perfectio secundum se in essentia aiae & erant multae perfectiones per redundantiam in potentijs, quod etiam de gra ueritatem habet: Sic peccatum originale est unus defectus secundum se in essentia: sed per redundantiam est multi defectus in potetijs. Exijs aunet apparere potet quod dimittebatur sub dubio in 29. dist. uidelicet, qua¬ lis erat illa originalis iustitia, & ubi erat tanque, in subiecto, & quomodo differebat a uirtutibus: Nam si consideremus qualis est nunc gra: quia est quaedam perfectio essentiae, & ubi est tanquam in subiecto, quae est in ipsa essentia, & quomodo differt a uirtutibus: nam differt, quia sicut ab essentia causantur potentiae: sic a gra, quae est perfectio essentiae, causantur uirtutes, quae sunt potentiarum perfectiones: patet solutio quaestionis.

DVB. I. LATERALIS. An iustitia in statu innocentiae excellentior fierit charitate. conclusio est affirmatiua.

VLTERIVS forte dubitaret aliquis: cum Adam fuerit creatus in originali iustitia, & habuerit non solum iustitiam: sed etiam charitatem, & alias uirtutes: Quia, ut dicebatur supra. 29. dist. per Aug. quod Adam, pdita charitate, malus inuentus est. Et in eadem dist. allegatur Aug. quo princeps uitiorum deuicit Adam pudicitia ar¬ matum, temperantia compositum charitate splendidum. Cum ergo pro hoc statu charitas iudicetur excellentior uirtus. Vtrum pro illo statu es¬ set uirtus excellentior; Dicendum, quod pro illo sta¬ tu iustitia est excellentior charitate: sicut en. pro¬ illo statu est dare duplicem gratiam: unam, quae perficit essentiam animae, quae communi nomine gratia gratum faciens nuncupatur: & aliam, quae perficit uoluntatem, quae conmmuni nomine uocatum charitas: Oratum tame, & charum vnnerdicere idem. propter quod hac ratione aliqui moti dixerunt, quod idem est gratia, & charitas: Tamen haec duo non sunt realiter idem: cum habeant subiectum realiter differens. Dicemus enim quod utrunque¬ istorum dicit aliquid acceptum Deo: Quia impossibile est aliquem hre gratiam, & non esse acceptum deo, & impossibiie est aliquem hrte charitatem, & non esse sic acceptum. Cum sic dicit de cauo, quod cauum in erure diciturritum, & cauum in naso diter simum: Sic possumus drie, quod esse animam acceptam quatum ad essentiam, di gratia esse acceptam, quantum ad potentiam id est quantum ad uo luntatem diter charitas. Et sicut pro isto statu ost dare duplicem acceptationem, unam quantum ad es¬ sentiam, quae dicitur gratia, & aliam quantum ad uoluntatem, quae dicitur charitas: tamen una istarum acceptationum causatur ab alia: Quia acceptatio quantum ad potentiam, quae est uoluntas, quae dicit charitas, & etiam omnes aliae uirtutes in alijs poten¬ tijs causantur ab acceptatione, quae est pfectio essentiae, & quae dicitur gra. Et si possunt aliae uirtutes remanere in potentijs sine gra, non re¬ manebunt formatae, sed informes, &, quod dictum est de duplici acceptatione poe isto statu, ueritatem hebet de duplici iustitia pro illo statu. Nam una erit ibi iustitia perficiens essentiam, & alia perficiens potentiamid est uoluntatem: & sicut nunc a gratia in essentia causatur charitas, & aliae uir¬ tutes, sic tunc a iustitia in essentia cansabatur iustitia in uoluntate, & aliag uirtutes.

Cum ergo quaeritur, quid pro illo statu erat maius, & excellentius;: Dici potest, quod sicut pro¬ isto statu acceptatio in essentia, quae dicitur gratia, praecedit onia, & post hanc, acceptatio, quae est perfectio uoluntatis, quae dicitur charitas, prae¬ oedit, & excedit omnes alius uirtutes: sic tunc iustitia, quae erat perfectio essentiae, praecedebat omnia alia, & post hanc iustitiam, quae erat perfectio¬ uoluntatis, praecedebat omnes alias uirtutes, ut prr illo statu esset iustitia excellentior charitate. sed hoc mentem, et aures stupefacit; cum dicat Aug¬ 15. de Tri. Loquens de charitate, quo nullum est isto dono excellentius. Hoc en. solum est, quod diuidit inter filios regni aeterni, & perditionis ae¬ ternae. sed si consideretur praeceptum tunc datum, & considerentur quaedam, quae erant in illo statu, apparebit uerum esse, quod dicitur: Non enim in illo statu fuit datum mandatum nisi de opere exteriori, ut, quod non ederent de ligno uetito. Erat enim ille status totus in subiectione, ut, quod anima esset subiecta Deo, & corpus animae, & uires inferiores uiribus superioribus. Propter quod communiter Sancti illum statum totum ponebant in subiectione; sicut peccatum primum Adae totum ponitur in rebellione, quod rebellante anima Deo, corpus statim incaepit rebellare animae, & incoepit Adam sentire pruritum carnis, & habe¬ re necessitatem egrotandi, & moriendi, & uires inferiores incaeperunt rebellare superioribus. & quia totus ille status erat in quadam subiectio¬ ne, ut inferiora essent subiecta superioribus, cum¬ hoc sit quaedam iustitia excellentior in illo sta¬ tu, ut diximus. Et inde est, quod ueritatem habet, quod dicit Magister, quod Adam pr illo statu po¬ terat stare, sed non mereri. Vel poterat stare, sed non supererogare. Nam si uolumus inniti iustitiae, omnino apparebimus serui, & non poteri¬ mus aliquid supererogare, & verificabit de no¬ bis, quod dicitur Lucae 17. Cum omnia haec feceritis, dicite: Serui inutiles sumus, & quod debuimus facere, fecimus. Et, ut appareat quod dicitur, dicemus primo, quod Adam pro ilo¬ statu non habuit gratiam gratum facienteme Quia si hoc habuisset per omnem modum, sta¬ tus ille fuisset beatior isto, quod est contra Augustinum 11. de Ciuitate uolentem, quod quantum ad delectationem pnentis boni, primus homo fuit beatior nobis: sed non quantum ad spem¬ futuri boni, & quantum ad participationem societatis Angelorum, quibus hon iustus etiam in cruciatibus existens est beatior illo, quod totum uerum est propter gratiam gratum facientem. Propter quam aliquid participamur de illo futuro bono, & de participatione summi boni, & de societate Angelorum, ultra quam participaret Adam. Nam gloria ipsa non est nisi gratia consummata.

Dicemus etiam secundo, quod charitas pro illo¬ statu non erat eiusdem rationis cum charitate, quam habemus nunc. Nam charitas nunc habita non potest esse informis, & non potest esse sine gratia gratum faciente, qua tunc carebat Adam.

Dicemus & tertio, quod tunc originalis iustitia perficiebat essentiam animae, sicut nunc perficit gratia. &, ut iam diximus, ab illa originali iusti¬ ria perficiente essentiam causabantur uirtutes perficientes potentias, sicut nunc causantu a gratia: Tamen erant illae uirtutes alterius rationis, quam istae Quia causabantur ab alio principio, quam causentur istae.

Dicemus etiam & quarto, quod sicut in hoc statu, in quo sumus sub gratia, illa est altior uirtus, quae se tenet cum gratia, & haec est charitas: Quia quasi idem est esse gratum, & cha¬ rum, sic pro illo statu illa erat altior uirtus, quae magis se tenebat cum iustitia perficiente es¬ sentiam, & hoc erat iustitia perficiens uoluntatem. Nam sicut nunc charitas perficiens uoluntatem magis se tenet cum gratia perficiente essentiam: sic tunc iustitia perficiens uoluntatem magis se tenebat cum iustitia perficiente essentiam. Ex quibus omnibus concluditur, quod licet pro isto statu charitas sit excellentior iustitia: Pro illo tamen statu erat econuerso.

Sed dices hoc esse impossibile, pro quocunque statu, quod aliqua uirtus sit excellentior charitate.

Ad quod dici potest, quod totus ille status erat in subiectione, quod inferiora essent subiecta superioribus: Ideo dicit Augustinus 13. de Ciuitate. loquens de illo statu primorum parentum, quod, quia anima tunc noluit esse subiecta suo superiori; ideo post peccatum non habuit subiectum corpus: nec alia sibi inferiora. Et quia hoc est iustitia, quod inferiora sint subiecta superioribus: Ideo totus ille status erat in quadam tali iustitia. sed iste status totus est in dilectione. Ideo ait dominus: Hoc est praeceptum meum, ut diligatis etc. Et cum quaesi¬ tum fuit a domino, quod esset maximum mandatum in sege. Ait: Diliges damem Deum tuum: hoc est primum, & maximum mandatum in lege. Et aliud simile huic: Diliges proximum tuum. ideo ait Gregorius loquens de isto statu, quod omne mandatum de sola dilectione est: quia quicquid praecipitur in sola charitate solidatur. Igitur quia ille status totus erat in quadam subiectione, & in quadam iustitia: Ideo tunc dilectio ex tali subiectione, & ex tali iustitia oriebatur: quia qui uult esse Deo subiectus, & ex hoc iustus: oportet, ut Deum diligat, cui debet esse subiectus, & a quo habet omnia bona. Et quia propter quod unum quodque & illud magis: oportet, quod pro illo statu iustitia esset excellentior charitate: Et nunc pro isto statu, qui totus est in dilectione. oportet, quod iustitia ex dilectione oriatur, ut ex hoc sit iustus, quia diligit Deum, & uult seruare legem Dei: & quia non potest esse, quod pro illo statu iustitia sit excellentior uirtus, & pro isto charitas: nisi charitas sit alterius rationis nunc, & tunc: Ideo cogimur concedere, sic esse in illo statu primitiuo. quia homo subiectus Deo per iustitiam, diligebat Deum percha¬ ritatem: Nunc autem cconuerso: quia diligit Deum per charitatem, est subiectus ei per iustitiam. Quod satis sonanem uerba superius tacta Aug. xi. de Ciuit. quod tunc erat potior uirtus iustitia: nunc autem charitas. Nam in uia quantum ad delectationem paentis boni potior uirtus est iustitia, qua regnante, nulla erat rebellio uirium, nulla rebellio corporis: propter quod quantum patitur status uiae erat in illo statu primitiuo omnis pax, omnis delectatio, sed nunc in statu moderno non regnat illa iustitia: sed regnat gra, & charitas, cum quibus stant cruciatus, & tribu¬ lationes: tam per eas sumus magis in participatione summi boni, & sumus magis in spe handi¬ Angelorum societatem. Et ion in lib. & cap. prae¬ assignatis ait. quod quantum pertinet ad delectationem paetis boni, primus hon erat beatior quibuslibet iustis. quantum autem ad participatio nem summi boni, & quantum ad firmam speni¬ societatis Angelorum quilibet iustus etiamm in crucig¬ tibus existens est beatior illo: Tunc ergouigebat diuinus cultus, regnante originali iustitia: sed nunc uiget regnantibus charitate & gratia.

DVP. II. LATERATIS An Philosophi de persectione tantum potentiarum socuti suerint. Conclusio est affirmatiua.

VLTERIVS forte dubitaret aliquis quare Philosophi determinantes de virtutibus posuerunt eas perfectio¬ nes potentiarum nullam mentio¬ nem rac lentes de perfectione essentiae, cuius contrarium faciunt Theologi. Dicendum, quod duplici uia possumus hoc declarare, ut una uia sumatur ex ipsa natura nostra: alia ex ipso esse uirtutum.

Prima uia sic patet: Ait enim Dion. 2. cap. de Tccles. Hierar. quod illa solum aliquid operatur, aut patitur, in quibus essentiatum est. Et quia Philosophi nullam mentionem fecerunt de gra¬ tia: sed solum de natura2oportebat eos pone¬ re, quod omnes uirtutes nostrae erant acquisitae ex naturalibus actibus, & non erant nisi quaedamne strae naturales perfectiones: & quia sufficienter sumus essentiati per naturam ad acquirendum naturales perfectiones, ut Philosophis nideb¬ tur, non oportebat secundum eos ponere aliqui perfectionem in essentia, uel in natura ad habendum tales perfectiones: Sed Theologi, quia loquuntur de uirtutibus infusis, & super naturalibus, ad quas habendum non sumus sufficienter essentiati per naturam: ideo ultra essentiam, & naturam, oportet dare aliquam pfectionem perficientem essentiam: uel naturam, a qua deriuentur perfectiones in potentijs, ut hoc modo ea,qu uidemus in gratuitis, & in uirtutibus infusis, sint conformia his, quae uidemus in naturalibus: ut sicutiu naturalibus, & si non ordine tpis, ordi¬ ne naturae prius intelligitur esse essentia animae & postea ab essentia deriuari, & oriri potentias. sic in gratuitis prius intelligit esse aliquod do¬ num perficiens essentiam, & postea ab illo do¬ no perficiente essentia deriuari, & oriri uirtutes. Et si quaeratur, quod est illud donum gratuitun Dicemus, quod in isto statu est gratia gratum faciens, & perficiens essentiam, a qua deriuantur uirtutes perficientes potentias: Sed in statu primitiuo erat originalis iustitia perficiens essentiam, a qua deriuabantur uirtutes, quae erant perfectiones potentiarum.

Secunda uia ad hoc idem potest sumiex ipso esse uirtutum, uel ex ipsa generatione uir¬ tutum. Nam secundum Philosophos uirtutes generantur ex actibus, & ideo secundum eos, quia bona facimus, boni sumus. Facere ergo, & agere praecedunt uirtutes & ipsae actiones sunt priores uirtutibus: Sed secundum uirtutes, quas ponunt Theologi, quia boni sumus,i bona facimus: prius nobis infunduntur uir¬ tutes, per quas bona agimus, & sumus boni, & postea habent esse actus, & habent esseactiones bonae. Secundum ergo hoc prius est arborbona, & postea facit bonos fructus. Quia ergo boni sumus, bona facimus. secundum ergo eos prius arbor facit bonos fructus, & postea erat bona, & licet istud uideatur impossibile, quod agere non praesupponat esse, & quod prius faciamus bonum, quam simus boni: Tamen si loquamur de uirtutibus, quas ponunt Philosophi, non est contra rationem, quod dicitur.

Quaeritur enim in secundo Ethicorum: Vtrum uirtures sint a natura, uel contra naturam. Et ibi dicitur, quod nec a natura, nec contra naturam. A natura quidem non sunt: Quia tunc habitus uir¬ tutum non gnearentur ex actibus. Contra naturam non sunt: Quia tunc non possent ganeari ex actibus, ut quia contra naturam lapidis est ire sursum si millies proiiciatur sursum, nunquam assuescet adire sursum. Ad uirtutes ergo sumus apti per naturam, sed sumus perfecti per assuetudinem. prius est ergo arbor bona, & natura bona, sed noa perfecte bona: & facit acus bonos, sed non perfecte bonos: & postea ex illis actibus fit perfecte bona, & acquirit uirtutes, ex quibus uirtutibus fiunt postea actus perfecte boni. Sicut ergo calor ignis imperfectus praecedit generatio nem formae substantialis ignis, & perfectus se¬ quitur: sic actus imperfecte boni praecedunt generationes uirtutum, & perfecti sequuntur: sic est ergo de uirtutibus acquisitis ad quas secundum Philosophos sufficienter essentiata est ipsa¬ natura: sed in uirtutibus infusis, ad quas non est sufficienter essentiata ipsa natura: oportet prius essentiare, & perficere ipsam essentiam, vel¬ naturam: cum tales virtutes sint supernaturales: ut sicut ab essentia deriuantur potentiae, sic a perfectione essentiae deriuantur perfectiones potentiarum. & sic ordo perfectus, quia dei perfecta sunt opera, apud quem fieri, & factum esse est idem: & apud quem non est res in fieri secundum motum, & transmutationem: sed sine motu, & trans¬ mutatione producit res in esse, & esse rerum prae¬ cedit earum agere. Sicut ergo in esse naturali¬ Prius est essentia, uel natura animae: postea sunt potentiae, & postea ab essentia mediantibus po¬ tentijs fiunt actiones, uel operationes: sic in esse gratuito, uel in esse spirituali prius perficitur es¬ sentia animae per gratiam, & postea perficiuntur potentiae per uirtutes, & postea fiunt actiones, uel operationes perfectae, quae possunt dici gratuitae spirituales, & meritoriae.

DVP. III. LATERAIIS An in statu nostro, & natura institutae, non sit iustitia, nisi in uoluntate. conclusio est affirmatiua.

VLTERIVS forte dubitaret aliquis Vtrum possit uerificari dictum Ansel quod allegatum est, supra in arguendo, quod non est iustitia nisi in uoluntate. Et uidetur, quod non: quia ut est per habita manifestum: originalis iustitia erat perfectio essentiae animae, & erat quoddam donum supernatu¬ rale gratuitum: & ab illa perfectione essentiae, uel ab illo supernaturali dono deriuabatur iustitia, quae est uirtus, & quoar est perfectio uoluntatis.

Dicendum, quod pro isto statu omnino uerum est dictum Ansel. quia non est iustitia nisi in uoluntate. Nam cum baptizamur, & cum absoluimur ab originali peccato: non reddit nobis originalis iustitia: sed datur nobis gratia gratum faciens, quae supplet uicem illius iustitiae originalis, & absoluit nos ab originali peccato, ut habet rationem culpae: propter quod gratia, quae datur nobis, habet esse in essentia animae, & ab ea deriuantur uirtutes in potentijs: sicut pro illo¬ statu originalis iustitia erat in essentia animae & ab ea deriuabantur perfectiones potentiarum: propter quod bene dictum est, quod gratia supplet uices illius originalis iustitiae. Sic etiam bene dictum est, quod gratia absoluit nos ab originali peccato. Nam sicut gratia est perfectio es¬ sentiae, aqua redundant multae perfectiones in potentijs, sic peccatum originale est quidam defectus essentiae, a quo redundant multi defect us in potentijs. Igitur pro hoc statu, in quo non restituitur nobis originalis iustitia, quae erat perfectio essentiae: cum praetertalem iustitiam persi¬ cientem essentiam non sit dare iustitiam nisi perficientem uoluntatem. Verum est hoc modo dictum Ansel. quod non est iustitia nisi in uoluntate.

Sed quia intellectus hominis non quiescit, quaeretur, utrum pro statu naturae institutae pos¬ set uerificari, quod non erat iustitia nisi in uoluntate.

Ad quod dici potest, quod licet actiones sint suppositorum: quia semper suppositum est illud, quod agit, & cui attribuitur actio. quia dicit Philosophus in. 1. de anima, quod anima non intelligit, sed homo per animam. Ipsi ergo homini, & ipsi supposito attribuitur actio, & ipsum suppolitum est id, quod agit, sed ratio agendi¬ attribuitur animae, & potentijs eius. Si ergo dicatur anima agere, uel dicantur potentiae agere: utputa, quod dicatur anima sentire, uel dicatur sensus sentire: hoc pro tanto ueritatem habet: quia talia sunt ratio sentiendi, proprie tamen loquendo, nec anima, nec sensus sentit sed utrunque est ratio sentiendi. homo enim est illud quod sentit per animam, & per sensum. Sunt enim anime, & sensus ratio sentiendi: aliter tamen, & aliter: quia anima est primum tale: sensus uero est immediate tale: ideo dicit Philosophus in de anima, quod anima est primum sentiens, id est prima ratio sentiendi. Sic etiam possumus dicere de sensu, quod est immediate sentiens, id est immediate ratio sentiendi. Et quod dictum est de anima, & de sensu respectu actus sentiendi, ueritatem habet de anima, & de intellectu respectu¬ actus intelligendi: quod anima est primum intelligens, id est prima ratio intelligendi, & intellectus est immediate intelligens, id est immediate ratio intelligendi: & cum dicimus, quod anima est primum intelligens, non intelligimus, quod anima¬ sit illud, cui attribuitur actus, sed illud, quod est ratio intelligendi. Quod satis declarant uerba¬ Philosophi superius posita: cum dicit in primo¬ de anima, quod anima non intelligit, sed homo¬ per animam. Sic etiam cum dicimus, quod intellectus est immediate intelligens: non propter hoc excludimus ab intellectu speciem intelligibilem, uel quaecunque alia, per quae intellectus perfectus potest exire in actum intelligendi: cuiusmodi¬ est lumen intellectus agentis, uel habitus acquisitus, per quem facilius exit in actum. Sed intendimus dicere per huiusmodi uerba, quod quamuis actus exeat ab vtroque: ab essentia, & a potentia: tamen potentia immediatius se habet ad actum quam essentia. Nam intellectus immediatius se¬ habet ad actum intelligendi, quam anima. & quod dictum est de anima, & de intellectu respectu¬ actus intelligendi, ueritatem habet de uoluntate respectu actus uolendi: quia anima est primum uolens, id est prima ratio uolendi, sed uoluntas est immediate uolens id est immediate ratio uolendi. Cum ergo quaeritur; utrum aliquo modo ue¬ rificari possit pro illo statu naturae institutae, quod non est iustitia nisi in uoluntate. Dici potest, quod licent essentia animae habeat aliquam rationem primi¬ tatis respectu omnium potentiarum, tamen ali¬ quid potest esse in essentia animae prout specialiter comparatur ad intellectum, & per intellectum conparatur ad alia. Et hoc modo dicimus, quod in essentia animae est intellectus agens. Nam cum intellectus agens sit quaedam potentia animae: oportet, quod fundetur in ipsa essentia tanquam in subiecto. tamen fundet in ea prout anima conparatur specialiter ad intellectum possibilem, & per huiusmodi intellectum comparatur ad alia. Sic etiam dicere possumus, quod illa originalis iustitia principaliter erat i essentia animae: sed erat in ea, prout specialiter comparabatur ad uoluntatem, & prout per uoluntatem comparatur ad alia. Propter quod ab illa originali iustitia, quae erat in essentia animae, deriuabatur iustitia, quae erat perfectio uoluntatis, ad quam iustitiam in uoluntate ordinabantur omnes aliae perfectio¬ nes in omnibus alijs potentijs. Et ideo cum loquebamur de peccato originali, dicebamus ipsum specialiter habere rationem culpae, prout specialiter comparabatur ad uoluntatem: quia licet peccatum originale sit principaliter in essentia aiae, & sit quidam defectus essentiae, a quo deriuantur defectus potentiarum; sicut originalis iustitia erat perfectio essentiae animae, ut specialiter comparabatur ad uoluntatem, & ut erat primum uolens: sic & originale peccatum est primum in essentia aniae, ut specialiter comparatur ad uoluntatem, & ut anima, uel essentia eius est primum defectiue uolens. & postea cum natus in originali venit ad usum liberi arbitrii propter tale pctmmte originale: nisi absoluatur ab ipso per baptismum: ne¬ cessitabitur uoluntas, ut sit immediate defectiue uolens. Et si dicatur, quod malum immediatius, & prius surgit a sensualitate; Dicemus, quod malum prius surgit a sensualitate generatione, & origine: sed in uoluntate est malum prius perfectione, & complemento: eo modo, quod in malo potest esse perfectio, & complementum: prout ponit exemplum Philosophus in 5. Metaphi. quod aliquis dirtm perfectus latro. His autem omnibus transcursis, potest patere, quomodo etiam in illo statu primitiuo concedi poterat, quod omnis iustitia erat in uoluntate. Nam sicut erant tunc duae iustitiae, sicut sunt modo in nobis duo dona gratuita: Vnum, quod perficit essentiam animae, quod conmi nomine di¬ citur gratia: & aliud, quod perficit uoluntatem, quod coni nomine di charitas: sic erant tunc duae iustitiae: una, quae erat perfectio essentiae, & alia, quae erat perfectio uoluntatis: tame poterat tunc dici, quod omnis iustitia erat in uoluntate: quia si erat in essentia, erat in ea prout specialiter comparabatur ad uoluntatem, uel ad iustitiam, quae erat preor¬ fectio uoluntatis, sicut modo gratia est in essentia aiag, prout specialiter coparatur ad uoluntatem, uel ad charitatem, quae est perfectio uoluntatis.

RESPON. ADARG. ART. iii. Ad primum dicendum, quod illud argumentum solutum est per Magistrum in litera, quod Scriptura sacra¬ aliquando de singulari loquitur pluraliter: ut, cum sit unum peccatum originale: loquitur de eo tanquam de pluribus, & econuerso aliquade de plura¬ li loquitur singulariter, prout Magister adducit plures auctoritates ad hoc probandum.

Ad secundum dicendum, quod ut patet per habita, peccatum originale est unum secundum se: quia est quidam defectus essentiae: sed est multa¬ per redundantiam: quia ex illo uno defectu in essentia deriuantur defectus in potentijs, & fiunt corruptiones multarum potentiarum,

Ad tertium dicendum, quod originali peccato, non ranendet nisi una poena pro se simpliciter: uide licet carentia uisionis diuinae: sed aliae poenaere¬ spondent sibi, quasi ex consequenti: uidelicet per¬ subtractionem originalis iustitie, ad cuius sub¬ tractionem secuta est rebellio corporis, ex qua fit egritudo, & mors, & rebellio uirium, ex qua¬ oritur concupisentia.

Ad quartum dicendum, quod peccatum originale est in multis, sed non eodem modo quia in carne est causaliter, sed in anima est formali¬ ter, sicut una, & eadem sanitas est in cibo causa liter, sed in humoribus formaliter. Nam per sumptionem cibi causatur sanitas, & equatio in humoribus, ubi habet esse sanitas formaliter: sic p coniunctionem ad carnem: ubi habet esse peccatum originale causaliter, fit tale peccatum in anima, ubi habet esse formaliter.