Quaestio 63

ARTICULUS PRIMUS UTRUM PERSONARUM ACCEPTIO SIT PECCATUM

AD PRIMUM SIC PROCEDITUR. Videtur quod personarum acceptio non sit peccatum. in nomine enim personae intelligitur personae dignitas. Sed considerare dignitates personarum pertinet ad distributivam iustiiam. Ergo personarum acceptio non est peccatum.

2. PRAETEREA, in rebus humanis personae sunt principaliores quam res: quia res sunt propter personas, et non e converso. Sed rerum acceptio non est peccatum. Ergo multo minus acceptio personarum.

3. PRAETEREA, apud Deum nulla potest esse iniquitas vel peccatum. Sed Deus videtur personas ? accipere: quia interdum duorum hominum unius conditionis unum assumit per gratiam, et alterum relinquit in peccato, secundum illud Matth. xxiv: Duo erunt in lecto: unus assumetur et alius relinquetur. Ergo acceptio personarum non est peccatum.

SED coNTRA, nihil prohibetur in lege divina nisi peccatum. Sed personarum acceptio prohibetur Deut. 1, ubi dicitur: Non accipietis. cuiusquam personam. Ergo personarum acceptio est peccatum.

RESPONDEO DICENDUM quod personarum acceptio opponitur distributivae iustitiae. Consistit enim aequalitas distributivae iustitiae in hoc quod diversis personis diversa tribuuntur secundum proportionem ad dignitates personarum. Si ergo aliquis consideret illam proprietatem personae propter quam id quod ei confertur est ei debitum, non erit acceptio personae, sed causae: unde Glossa, super illud ad Ephes. vi, non est personarum acceptio apud Deum, dicit quod iudex iustus causas discernit, non personas. Puta si aliquis? promoveat aliquem ad magisterium pro- pter sufficientiam scientiae, hic attenditur causa debita, non persona: si autem aliquis consideret in eo cui aliquid confert, non id propter quod id quod ei datur esset ei proportionatum vel debitum, sed solum hoc quod est iste homo, puta. Petrus vel Martinus, est hic acceptio personae, quia non attribuitur ei aliquid propter aliquam causam quae faciat eum dignum, sed simpliciter attribuitur personae.

Ad personam autem refertur quaecumque conditio non faciens ad causam propter quam sit ^ dignus hoc dono: puta si aliquis promoveat aliquem ad praelationem vel magisterium quia est dives, vel quia est consanguineus suus, est acceptio personae. Contingit tamen aliquam conditionem personae facere eam dignam respectu unius rei, et non respectu alterius: sicut consanguinitas facit aliquem dignum ad hoc quod instituatur heres patrimonii, non autem ad hoc quod conferatur ei praelatio ecclesiastica. Et ideo eadem conditio personae in uno negotio considerata facit acceptionem personae, in alio autem non facit.

Sic ergo patet quod personarum acceptio opponitur iustitiae distributivae in hoc quod praeter proportionem agitur. Nihil autem opponitur virtuti nisi peccatum. Unde consequens est quod personarum acceptio sit peccatum.

AD PRIMUM ERGO DICENDUM quod in distributiva iustitia considerantur conditiones personarum quae faciunt ad causam dignitatis vel debiti. Sed in acceptione personarum considerantur conditiones quae non faciunt ad causam, ut dictum est.

AD SECUNDUM DICENDUM quod personae proportionantur et dignae redduntur aliquibus quae eis distribuuntur, propter aliquas res quae pertinent ad conditionem personae: et ideo huiusmodi con- ditiones sunt attendendae tanquam propriae cau- sae. Cum autem considerantur ipsae personae, attenditur non causa ut causa. Et ideo patet quod, quamvis personae sint digniores simpliciter, non tamen sunt digniores quoad hoc.

AD TERTIUM DICENDUM quod duplex est datio. Una quidem pertinens ad iustitiam, qua scilicet aliquis dat alicui quod ei debetur. Et circa tales dationes attenditur personarum acceptio. - Alia est datio ad liberalitatem pertinens, qua scilicet. gratis datur alicui quod ei non debetur. Et talis est collatio munerum gratiae, per quae peccatores assumuntur a Deo. Et in hac donatione non habet locum personarum acceptio: quia quilibet potest absque iniustitia de suo dare quantum vult et cui vult, secundum illud Matth. xx: ' Vers :. An non licet mihi quod volo facere? Tolle quod tuum est, et vade.

ARTICULUS SECUNDUS UTRUM IN DISPENSATIONE SPIRITUALIUM LOCUM HABEAT PERSONARUM ACCEPTIO

AD SECUNDUM SIC PROCEDITUR. Videtur quod in dispensatione spiritualium locum non habeat personarum acceptio. Conferre enim dignitatem ecclesiasticam seu beneficium alicui propter consanguinitatem videtur ad acceptionem personarum pertinere: quia consanguinitas non est causa faciens hominem dignum ecclesiastico beneficio. Sed hoc non videtur esse peccatum: cum hoc ex consuetudine praelati Ecclesiae faciant. Ergo peccatum persoE. narum acceptionis non videtur locum habere in dispensatione spiritualium.

2. PRAETEREA, praeferre divitem pauperi videtur ad acceptionem personarum pertinere, ut patet Iac. i. Sed facilius dispensatur cum divitibus et potentibus quod contrahant matrimonium in gradu prohibito, quam cum aliis. Ergo peccatum personarum acceptionis non videtur locum habere circa dispensationem spiritualium.

3. PRAETEREA, secundum iura sufficit eligere bonum, non autem requiritur quod aliquis eligat meliorem. Sed eligere minus bonum ad aliquid altius videtur ad acceptionem personarum pertinere. Ergo personarum acceptio non est peccatum in spiritualibus.

4. PRAETEREA, secundum statuta Ecclesiae eligendus est aliquis de gremio ecclesiae. Sed hoc videtur ad acceptionem personarum pertinere: quia quandoque sufficientiores alibi invenirentur. Ergo personarum acceptio non est peccatum in spiritualibus.

SED cONTRA EST quod dicitur Iac. z: Nolite in personarum acceptione habere fidem Domini nostri Iesu Christi. Ubi dicit Glossa Augustini: Quis ferat si quis divitem eligat ad sedem hono- ris Ecclesiae, contempto paupere instructiore et sanctiore?

RESPONDEO DICENDUM quod, sicut dictum est, acceptio personarum est peccatum inquantum contrariatur iustitiae. Quanto autem in maioribus aliquis iustitiam transgreditur, tanto gravius peccat. Unde cum spiritualia sint temporalibus potiora, gravius peccatum est personas accipere in dispensatione spiritualium quam in dispensatione temporalium.

Et quia personarum acceptio est cum aliquid personae attribuitur praeter proportionem dignitatis ipsius, considerare oportet quod dignitas alicuius personae potest attendi dupliciter. Uno modo, simpliciter et secundum se: et sic maioris dignitatis est ille qui magis abundat in spiritualibus gratiae donis. Alio modo, per comparationem ad bonum commune: contingit enim quandoque quod ille qui est minus sanctus et minus sciens, potest maius conferre ad bonum commune, propter potentiam vel industriam saecularem, vel propter aliquid huiusmodi. Et quia dispensationes spiritualium principalius ordinantur ad utilitatem communem, secundum illud I ad Cor. xit: Uni- Vers 7 cuique datur manifestatio Spiritus ad utilitatem; ideo quandoque absque acceptione personarum in dispensatione spiritualium illi qui sunt simpliciter minus boni, melioribus praeferuntur: sicut etiam et Deus gratias gratis datas quandoque concedit minus bonis.

AD PRIMUM ERGO DICENDUM quod circa consanguineos praelati distinguendum est. Quia quandoque sunt minus digni et simpliciter, et per respectum ad bonum commune. Et sic si dignioribus praeferantur, est peccatum personarum acceptio- nis in dispensatione spiritualium, quorum praelatus ecclesiasticus non est dominus, ut possit ea dare pro libito, sed dispensator, secundum illud I ad Cor. iv: Sic nos existimet homo ut ministros Christi, et dispensatores mysteriorum ? Dei. - Quandoque vero consanguinei praelati ecclesiastici sunt aeque digni ut alii. Et sic licite potest, absque personarum acceptione, consanguineos suos praeferre: quia saltem in hoc praeemi- | nent, quod de ipsis magis confidere potest ut unanimiter secum negotia ecclesiae tractent. Esset tamen hoc propter scandalum dimittendum, si ex hoc aliqui exemplum sumerent, etiam praeter dignitatem, bona ecclesiae consanguineis dandi. Ap SECUNDUM DICENDUM quod dispensatio matrimonii contrahendi principaliter fieri consuevit propter foedus pacis firmandum: quod quidem magis est necessarium communi utilitati circa personas excellentes. Ideo cum eis facilius dispen- | satur absque peccato acceptionis personarum.

AD TERTIUM DICENDUM quod quantum ad hoc quod electio impugnari non possit in foro iudiciali, sufficit eligere bonum, nec oportet eligere meliorem: quia sic omnis electio posset habere calumniam. Sed quantum ad conscientiam eligentis, necesse est eligere meliorem vel simpliciter, vel in comparatione ad bonum commune. Quia si potest haberi aliquis magis idoneus erga aliquam dignitatem et alius praeferatur, oportet quod hoc sit propter aliquam causam. Quae quidem si pertineat ad negotium, quantum ad hoc erit ille qui eligitur magis idoneus. Si vero non pertineat ad negotium. id quod consideratur ut causa, erit manifeste acceptio personae.

AD QUARTUM DICENDUM quod ille qui de gremio ecclesiae assumitur, ut in pluribus consuevit esse utilior quantum ad bonum commune: quia magis diligit ecclesiam in qua est nutritus. Et propter hoc etiam mandatur Deut. xvii: Non poteris alterius

gentis facere regem, qui non sit frater tuus.

ARTICULUS TERTIUS UTRUM IN EXHIBITIONE HONORIS ET REVERENTIAE LOCUM HABEAT FRGGATUM ACCEPTIONIS PERSONARUM

AD TERTIUM SIC PROCEDITUR. Videtur quod in exhibitione honoris et reverentiae non habeat locum peccatum acceptionis personarum. Honor enim nihil aliud esse videtur quam reverentia quaedam alicui exhibita in testimonium virtutis: ut patet per Philosophum, in I Ethic. Sed praelati et principes sunt honorandi, etiam si sint mali; sicut etiam et parentes, de quibus mandatur Exod. xx: Honora pairem tuum et mairem iuam; et etiam domini sunt a servis honorandi, etiam si sint mali, se- cundum illud I ad 77m. vi: Quicumque su sub iugo servi, dominos suos honore dignos AT trentur. Ergo videtur quod acceptio personae noa. sit. peccatum in exhibitione honoris.

2. PRAETEREA, Levit. xix praecipitur: Coram cano capite consurge, et honora personam. senis. Sed hoc videtur ad acceptionem personarum per-. tinere: quia quandoque senes non sunt virtuosi, secundum illud Dan. xir: Egressa est iniquitas a senioribus populi. Ergo acceptio personarum non est peccatum in exhibitione honoris.

3. PRAETEREA, super illud lac. n: Nolite in personarum acceptione habere etc., dicit Glossa Augustini: Si hoc quod lacobus dicit, « Si introierit in conventum vestrum 9 vir habens anulum aureum » etc., intelligatur de quotidianis consessibus, quis hic non peccat, si tamen peccat? Sed haec est acceptio personarum, divites propter divitias honorare: dicit enim Gregorius, in quadam homilia: Superbia nostra retunditur, quia in hominibus non naturam, qua ad imaginem Dei fa- | cti sunt, sed divitias honoramus; et sic, cum diy vitiae non sint debita causa honoris, pertinebit Y hoc ad personarum acceptionem. Ergo personarum acceptio non est peccatum circa exhibitionem honoris.

SED coNTRA EsT quod dicitur in Glossa Iac. i1: Quicumque divitem. propter divitias honorat, peccat. Et pari ratione, si aliquis honoretur propter alias causas quae non faciunt dignum honore: quod pertinet ad acceptionem personarum. Ergo acceptio personarum in exhibitione honoris est peccatum.

REsPONDEO DICENDUM quod honor est quoddam testimonium de virtute eius qui honoratur: et ideo sola virtus est debita causa honoris. Sciendum tamen quod aliquis potest honorari non solum propter virtutem propriam, sed etiam propter virtutem alterius. Sicut principes et praelati honorantur etiam si sint mali, inquantum gerunt personam Dei et communitatis cui praeficiuntur: secundum illud Prov. xxvi: Sicut qui immittit lapides in acervum Mercurii, ila qui tribuit insipienti honorem. Quia ? gentiles rationem attribuebant Mercurio, acervus Mercurii dicitur cumulus ratiocinii, in quo mercator quandoque mittit unum lapillum loco centum marcarum: ita etiam honoratur insipiens, quia ponitur loco Dei et loco totius communitatis. - Et eadem ratione parentes et domini sunt honorandi, propter participationem divinae dignitatis, qui est omnium Pater et Dominus. - Senes autem sunt honorandi propter signum virtutis, quod est senectus: licet hoc signum quandoque deficiat. Unde, ut dicitur Sap: iv, senectus vere honoranda est non diuturna neque annorum numero computata: cani autem sunt sensus hominis, et. aetas senectutis vita est immaculata. - Divites autem honorandi sunt propter hoc quod maiorem locum in communitatibus obtinent. Si autem solum.intuitu divitiarum honorentur, erit peccatum acceptionis ^ personarum.

Et per hoc patet responsio ad obiecta.

ARTICULUS QUARTUS UTRUM IN IUDICIIS LOCUM HABEAT PECCATUM ACCEPTIONIS PERSONARUM

AD QUARTUM SIC PROCEDITUR. Videtur quod in iudiciis locum non habeat peccatum a acceptionis personarum. Acceptio enim personarum opponitur distributivae iustitiae, ut dictum est. Sed iudicia maxime videntur ad iustitiam commutativam pertinere. Ergo personarum acceptio non habet locum in iudiciis.

2. PRAETEREA, poenae secundum aliquod iudicium infliguntur. Sed in poenis accipiuntur personae absque peccato: quia gravius puniuntur qui inferunt iniuriam in personas principum quam qui in personas aliorum. Ergo personarum acceptio non habet locum in iudiciis.

3. PRAETEREA, Eccli. iv dicitur: Im iudicando esto pupillis misericors. Sed hoc videtur accipere personam pauperis. Ergo acceptio personae? in iudiciis non est peccatum.

SED coNTRA EsT quod dicitur Prov. xviii: Ac cipere personam in iudicio non est bonum.

REsPONDEO DICENDUM quod, sicut supra dictum est, iudicium est actus iustitiae, prout iudex ad aequalitatem iustitiae reducit ea quae inaequalitatem oppositam facere possunt. Personarum autem acceptio inaequalitatem quandam habet, inquantum attribuitur alicui personae praeter proportionem suam, in qua consistit aequalitas iustitiae. Et ideo manifestum est quod per personarum acceptionem iudicium corrumpitur.

AD PRIMUM ERGO DICENDUM quod iudicium dupliciter potest considerari. Uno modo, quantum ad ipsam rem iudicatam. Et sic iudicium se habet communiter ad commutativam et ad distributivam iustitiam: potest enim iudicio definiri qualiter aliquid commune sit distribuendum in multos, et qualiter unus alteri restituat quod ab eo accepit. - Alio modo potest considerari quantum ad ipsam formam iudicii, prout scilicet iudex, etiam in ipsa commmutativa iustitia, ab uno accipit et alteri dat. Et hoc pertinet ad distributivam iustitiam. Et secundum hoc in quolibet iudicio locum habere potest personarum acceptio.

AD SECUNDUM DICENDUM quod cum punitur gravius aliquis propter iniuriam in maiorem personam commissam, non est personarum acceptio: quia ipsa diversitas personae facit, quantum ad hoc, diversitatem rei, ut supra dictum. est.

AD TERTIUM DICENDUM quod homo in iudicio debet pauperi subvenire quantum fieri potest, tamen sine laesione iustitiae. Alioquin habet ? locum illud quod dicitur Exod. xxuu: Pauperis quoque non amisereberis in iudicio.