Distinctio 30

Distinctio. 30. docet de naturapeccati originalis et quomodo hunc mundum intrauit. Nsuperioribus insinuatum est licem ex parte no enim perfecte sufficimus exponere) qualiter primus homo deliquerit. Hic signatur. 36. distinctio huius secundi: quae sic continuatur ad praecedentes: Nam postquam a 21. dis. inclusiue vsque ad istam peccatum est declaratum patris primarii: Nunc in ista distinctione incipit venari naturam originalis vitii. Et habet diuidi in tres partes prin cipales. In prima quid sit subtiliter inuestigatur. In secunda notat veraciter vtrum traducatur. In tertia elicit qualiter ipsum deleatur prima in principio: secunda dis. 31. ibi: Nunc superest inuestigare etc. tertia dis. 32. ibi. Quo niam supra dictum est etc. Prima rursus par ticula quae est praesens distin. In qua quid sit peccatum originale subtilitur inuestigatur: in tres partes diuiditur. In prima praemittitur pars prohemialis. In secunda subiungitur textus principa lis. In tertia quaestio sequitur incidentalis: prima in principio: secunda ibi: Hic primo videndum est etc. tertia ibi: Ad hoc autem quod dicimus in etc. Prima autem et vltima partibus indiuisis manentibus: sola secunda particula in qua subiungitur textus principalis: in tres partes diuiditur. In prima originalis criminis quae ritur entitas. In secunda vi quaerit scrutaminis an sit penalitas. In tertia lex panditur ma li regiminis et concupiscibilitas: prima in prin cipio: secunda ibi: Quod diligenter inuestigandum est etc. tertia ibi: Nunc superest videre quidsit peccatum etc. haec est diui sio etc.

¶ Quaestio ista declarat de peccato originali quatum ad entitate quidditate et traductiom. Et plures doctores notat puto henricum: magistrum hugone: thomam bonauentura. Et habetur a Sco in isto loco. q. vnica. e¶ Utrum origina lis culpa concupiscentia vel pec2 catum in paruulis nominetur. Et ar guitur quod non triplici medio.

¶ Primo sic: adam non fuit nobilior tota humana natu ra: ergo inficiendo se non potuit totam huma nam naturam inficere: antecedens patet: quia aliquod indiuiduum habuit itanobile sicut ipse vel habere potuit. Sed probatur consequentia: quia corruptio boni minoris non includit corruptionem boni maiorem.

¶ Secundo arguitur sic: si esset peccatum originale in paruulis: quaero vum causaretur aut a deo: aut ab anima peruuli: aut tertio a carne eius: non primum: quia deus nullius peccati extat causa: non secundum: quia iam esset peccatum actuale: non tertium: quia secundum beatum Augusti. 12. super Ben. ad litteram: omne agens est praestantius patiente: caro vero non est nobi lior ipsa anima sed econuerso: igitur nullum peccatum est originale.

¶ Tertio arguitur sic: nullum inuoluntarium est peccatum: sed peccatum originale si esset in peruulis foret inuoluntarium: igitur maior patetm auctoritate Augstin. in li. de vera religione: Peccatum adeo est voluntarium quod si non est voluntarium non est peccatum. Et de libero ar pitrio: Nemo peccat in eo quod vitare non potest: et. 3. ethicorum. Ceco nato nullus impro perabit sed magis miserebitur. Sed probatur minor: quia paruuli necdum vsum habent libe ri arbitrii.

¶ In oppositum arguitur auctoritate apostoli. Per vnum hominem peccatum in mundum intrauit: in quo omnes peccauerunt. Et Bregus. Omnes in peccato nati sumus et ex carnis delectatione concepti.

¶ In ista quaestione etc. Primus est terminorum declaratiuus Quorum Secundus est quaestionis responsiuus.

¶ Tertius est dubiorum motiuus. Quantum ad primum articulum termini sunt / culpa / culpa originalis et comcupiscentia.

¶ Primus igitur terminus est culpa. Unde notat sanctus Tho. huius dis. arti. 1. q. 2. quod ista tria differunt / defectus / malum / et culpa. Defectus enim simplicem importat negationem. Malum autem est nomen privationis: carentia enim alicuius si non sit natum esse in aliquo potest vocari in eo defectus sed non malum: sicut carentia vitae in lapide est defectus: sed non malum. in homine autem mortuo non solum est defectus sed etiam malum. Culpa autem super vtrumque addit quod sit nomen voluntarii: nullum enim culpabile nisi voluntarium. Unde Aristo. in. 2. ethicorum dicit pro his quae insunt nobis a natura: nec laudamur: nec vituperamur: vnde omnis culpa est malum: non econ tra: similiter omne malum est defectus non econ tra.

¶ Secundus terminus est culpa origi alis / secundum Anshel. li. 1. de conceptu vergina li. ca. xxvii. Est nuditas debite iusticiae per inobedientiam adae facta: per quam omnes sunt fili ire. In qua tria ponit. Primo ipsum formale culpae dum dicit: nuditas debitae iusticiae: nu ditas ipsa est carentia: et ne simplex foret negatio addit debitae iusticiae: illam debitan iusticiam voco originalem iusticiam: de qua prae cedenti dictum est dis. quam adam pro se et pro no bis assumpserat: et ita eo illam perdente ipsius sumus debitores effecti. Secundo tangit cau sam effectiuam vel verius defectiuam huius culpae dum dicit per inobedientiam ade facta Unde patet quod peccatum quod in peruulis est originale: in adam non fuit originale sed actuale. Tertio tangit ipsius culpe reatum dum dicit per quam omnes sunt filii ire: et habet intelligipro pagati seminalitur propter cpiscoum: vnde et si modo secundum Anshel. formaretur vnus homo de manu al terius hominis non haberet peccatum huiusmodi et de le ge communi propter beatam Mariam quae peccatum hiuismodi non habuit: vt patebit in. 3. dist. 3. Ulteri noto quod huiusmodi culpe seu peccati sunt tres ternarii nominum quorum octo ponit magister et hu go de sancto victo. nonum addit et sunt haec. Primus ternarius peccatum originale fomes et concupiscentia et sumitur ex parte ipsius peccati. Primum nomen notat vnde habuit ortum: quia ab origine. Secundum nomen scilicet fomes notat ad quod inclinat: quia ad malum: ideo dicitur fomentum. Tertium nomen ipsam notat inclinationem scilicet concupiscentia. Secundus ternarius est concupiscibilitas: languor naturae: et tyvran nus: et sumitur ex parte subiecti in quo est comcupiscibilitas: dicit quasi habitualem inclina tionem ad malum: languor naturae dicit volum tatis ad bonum difficultatem: tyramnus dicit quasi dominium sensitiue partis supra rationem. Tertius ternarius est lex carnis: lex membrorum et ignorantia: et sumitur ex parte sensitiuae dicitur lex carnis: quia propter conuenientiam cum car ne et modo seminandi carnem venit. Dicitur lex membrorum: quia per illud membra nostra ad malum motum incitantur. Dicitur ignorantia inquantum ex huiusmodi impetu quasi intellectus obumbrabitur: et sumitur hoc nomen ex hugone diffinien te peccatum originale: sic in libro de sacramentis parte. 7. Peccatum originale est vicium quod nascendo contraximus per ignorantiam in mente et concupiscentiam in carne. Tertius terminus est concupiscentia: vnde concupiscentia solet acci pi tripliciter. Primo modo pro ipsa vi concupiscibili: et sic etiam fuisset in statu innocentiae. Secundo pro ipso peccato originali: sicut in diffinitione hugonis modo dicta. Tertio pro sequela illius peccati: sicut capit Beda dum dicit: quod propter peccatum originale ista sunt nobis inflicta infirmitas / ignorantia / malicia / et concupiscentia. Quantum ad secundum eti. i Nui sunt tres conclusiones. Prima est de entitate peccati seu culpae originalis. Secunda de eius quidditate: et accipitur hic entitas et quidditas large: sicut dicimus: quod cecitas est in oculo. Tertia de modo transfundendi in carnem qua requi ritur ad huiusmodi culpam.

¶ Prima est haec. Culpa sic extat originalis in paruulis vt sine hac tot poenis non subiacerent. Dicit prima pars quod culpa originalis est in par uulis: probatur medio doct. subti. in praesenti dis. q. I. huius materiae. arti. 2 proprie opinionis arguit sic. Omne donum quod a deo alicui voluntate antecedente solum non autem consequente id est sine consideratione meritorum donatur est semper debitum ab illo cui donatur: sed adam accipiente iusticiam originalem filio eius et suis posteris voluntate antecedente dedit deus illam iusticiam: ergo semper debent: ergo cum modo non habeant vt patet per effectum ex rebellione virium inferiorum contra superiores sunt in peccato origi nali nisi per baptismum vel aliter emundentur maior patet exemplo. Unde enim deus dat alicus gratiam voluntate antecedente: si cadat a gratia ie peccatum: non solum punitur pro gratia quam amisit sed pro bonis operibus quae amisit quoe erant virtualiter in gratia: minor patet ex statuto dei: status rat enim deus quod cuilibet filio daret illam iusticiam si stetissent: sicut modo facta in corpore organisatione debita infundit animam. Et si dicatur quod non extat simile de gratia et ista iusticia: quia gratia in voluntate po¬ sita includit virtualiter opera meritoria: in posterorum autem voluntate nondum erat illa iusticia: dicit idem doc. quod licet non sit si mile idem omnino: tamen est simile sufficiens quo ad propositum: quod vtrumque tam scilicet gratia quam illa iusticia originalis dantur voluntate dei antecedente non consequente: et patet exemplo. Si enim a principio condidisset deus omnes homines sicuti fecit angelos: et cuilibet dedisset iusticiam originalem: et postmodum solus adam peccasset: certum est quod tunc per peccatum ade alii non perdidissent illam iusticiam: et si illan ab eis remouisset deus illius non essent debitores: et ita modo debitum venit: quia adam pro se et pro nobis assumpsit eam: et hoc innuit doc. deuo. huius dis. q. 2. arti. 1st ponens. iii. n hoc causas. Quarum prima est: quia adam non erat tantum humanae naturae indiuiduum: sed eius principium: ideo sicuti infecta radice arboris inficitur arbor: sic in proposito. Secuuda quod non tantum sibi mandatum datum fuit sed nobis per ipsum: sicut patet in mandato pomi vetiti quod per ipsum mulierem obligauit. Tertia quia adam pro se et posteris innocentiam et im mortalitatem assumpsit: vnde ipse innocentem et immortalem in illo statu genuisset modo quo eis competebat immortalitas: et ante addit tria quae in nobis huiusmodi peccatum manifestant Primum est carentia visionis dei nisi regens remur baptismo aut flamins: aut fluminis Secundum erubescentia de moribus inordinatis in nobis. Tertium est de praedominantia partis inferioris supra superiorem qua tamen debe ret subiici. Ex quo patet quod anima non contrahit peccatum originale a carne: quasi caro per quandam quilitatem in ea causatam causet in anima illam culpam: sicut dicere visus est magister sententiarum et sui sequeces dantes exemplum de pomo mun do posito in manu immunda quod contrahit immundiciam a manum. Unde in praesenti distin. in multis locis distinctionis non tenetur magistr a nostris magistris. Et est locus secundus in quo non tenetur in isto secundo: prius est in hac dis. vbi ponit quod angeli prius habuerunt praemium quam meritum: et illud replicat in. 10. distin. sed ra tio huius peccati est: quia modo seminali et naturali ab adam descendimus: et ita lex super nos posita est nisi obuiat priuilegium speciale. Sed secunda pars conclu sionis diciti / quod pueri non subiacerent tot paenis nisi propter huiusmodi culpam originalem: patet: tum ratione diuinae iusticiae quae non infligit paenam sine culpa: tum ratione divinae sapientiae: a qua non exit turpe siue faedum cuiusmodi sunt multe passiones conaturales in nobis: tum tertio ratione diuine bonitatis ex qua non processit immediate maior pronitas ad malum quam ad bonum quae tamen regnat in nobis: nisi aliunde ve niat. Et si dicatur quia homo est minor mundus seu microcosmus: et ita sicuti in maiori mundo videmus quod contra motum firma menti seu aplanos mouentur planetae seu stellae: sic etiam in nobis appetitus sensitiuus contra rationem: Dicendum quod non est simile: motus enim planetarum licet sit contra motum firmamenti nunquam tamen dimouet a motu suo firmamentum: sed magis econtra mouentur planetae ad modum firmamenti: in nobis autem sepe ratio quae est sphera superior mouetur ad motum sensualitatis quae est sphera inferior.

¶ Secunda conclusio est de culpe originalis quidditate: et est haec priuvatio iusticiae originalis formale sic cen setur vt concupiscentia materiale dicatur. Prima pars dicit: quod formale in culpa originali est priuatio iusticiae originalis: probatur quia maxime debet denominari diffinitum ab eo quod in sua diffinitione in recto positum est: sed priuatio posita est in descriptione peccati originalis in recto: caeterain obliquo: igitur: Maior patet ex logi: ca: minor probatur: quia dicitur peccatum originale est nuditas seu carentia etc. Et si quaeratur in quo est subiectiue: Dicendum / quod in voluntate sicuti iusticia origi nalis cuius erat oppositum.

¶ Ex quo patet quod peccatum originale non est quali tas morbida: consequens curuitatem vo luntatis sicut innuunt sequaces magistri penrici de gandauo. Si illa qualitas sit positiua sicuti velle videntur: et dicunt quod nunquam quo ad esse in via minuitur: licet bene quo ad virtutem: dant exemplum de aue habente lapidem in alis im pedientem motum eius et volatum: si augmentetur) virtus alarum non ita mouebit inferius lapis licet mameat quo ad esse idem: patet. quod hoc nihil est: de quo amplius infra.

¶ Sed dicit secunda pars quod materiale peccati originalis est concupi centia: vnde sicuti in peccato mortali formale est per auersionem a deo: et materiale est per conuersionem inordinatam ad creaturam: Sic in proposito formale peccati seu culpe ori ginalis est per auersionem a debita iusticia. Materiale autem dicitur illa inordinata concu piscentia qua ad terrena nimis afficimur. Et huius sunt intentionis sanctus Tho. q. 3. arti. 1. doctur. deuo. arti. 2. q. 1. doct. subti. arti. I. est proprie opinionis: de praesenti materia: vnde si sint aliquo auctoritates dicentes peccatum originale esse concupiscentiam sicut diffinitio hu gonis posita in primo articu. Et illud. Concupiscentiam nesciebam esse peccatum et consimi les: debent intelligi materialitur. Et si quaeratur qualiter se habet ignorantia ad peccatum originale? Dicendum quod causaliter extendendo nomen cause ad causam defectiuam: quia ignorantia nobis inflicta est per huiusmodi peccatum secundum Bedam. Et super illo. Delicta iuuentutis meaeet ignorantias meas: dicit Olo id est originale peccatum: et debet intelligi causaliter: sicut illud. 6. Thopicorum. Dies est latio so lis super terram.

¶ Tertia conclusio est / de modo transfundendi carnem quae requiritur ad omodoi culpam: et est haec: nutrimentum sic in corpus nutriti bomins conuertitur vt in cul pa genito originali aliquid humidi nutri mentalis ex generante veniat. Dicit prima pars quod nutrimentum conuertitur in corpus nutriti hominis et capitur quo ad partem: et probatur ex primo de generatione vbi inquit philosophus. quod nutrimentum prius est potentia caro quod nihil esset dictu nisi posset fieri caro actu per nutritionem. Item nutrimentum est. in principio dissimile et in fine simile. Ex quo arguitur idem: et patet: quia quod resurget est de ve ritate nature humane: plli autem cum homi ne resurgent: et tamen fiunt ex fumositate cibo rum. Unde. Capillus de capite vestro non peribit. Et si dicatur: quia secundum medicos laborantes in tertia specie ethice curari nequunt propter humidum consumptum radicale quod tamen non esset vt videtur si nutrimentum conuerteretur: quia posset restaurari?: Dicen dum quod illa non est causa: sed causa est: quia nutritum nequit conuertere nutrimentum nisi propter sui virtutem: et quia iam humidum radicale est consumptum in illo: aut prope: ideo non est tante potestatis vt aliud quaeat conuertere. Unde in tali conuersione semper manent partes carnis secundum speciem: sed non secundum materiam: sed fluunt et refluunt: et quando plus virtus nu triti nequit conuertere deficit: sicut patet in conuersione aquae in vinum: quae quanmtomagis additur vino vinum debilius efficitur et tandem deficit.

¶ Ex quo patet defectus magistri sen tentiarum et hugo. de sancto victore ponentium nutrimentum non conuerti in corpus bomins: sed se habere sicut se habet plumbum in alRymia quando depuratur aurum vel argentum: ponitur enim tunc plumbum solum vt ignis illud consumat et non aurum. Sic dicunt in proposito quod solum est nutrimentum ad mitigandum calorem: sed patet hoc falsum: quomodo enim posset corpus hominis augmentari sine tali con uersione non videtur nisi rarefactione aut mi raculo quae non habent hic locum vt patet. Unde Aristo. in de generatione dicit: quod nutritio est ad modum exustionis lignorum in qua semper noua ligna in ignem conuertuntur: et quando ligna desunt iguis deficit: sic in proposito.

¶ Se cunda pars conclusionis dicit: quod in genito in peccato originali aliquid humidi nutrimentalis ex generante venit. Unde hic sunt tres opiniones. Prima est magistri dicentis: quod tota generatio fit ex substantia corrupta quae fuit in adam diuisa vsque ad praesens per partes modicas: sicut vnum modicum olei per magnam aquam extenditur. Et haeopinio valde modicum habet probabilita tis: sicut patet intuenti. Secunda est sancti Tho. in. 2. q. 2. arti. huius distin. dicentis: quod solum fit generatio de superfluo nutrimenti: ita quod assumpto quod est necessarium ad nutri tionem vel augmentationem reliquum vadit ad locum generatiue. Et corroborat dictum suum variis dictis philosophi in li. de animalibus: et est ista positio valde probabilis et potest sustineri. Tertia est docto. deuo. q. 1. articu. 3. et est: quod generatio est et ex parte supetfiui: in quo conuenit cum Thom. et ex humido nutribili quod vnitum est humido radicali: et in hoc quodammodo licet a longe conuenit cum magistro: ita quod est media inter salias duas Et quia teste philosopho in secundo ethicorum: In medio est virtus: haec mihi melius placet: tum etiam quia genitum etiam aliquando assimilatur non solum patri aut matri sed etiam auo et proauo vsque ac decimam generationem: tum quia ex isto acti aliquando contingit infirmitas: et multa alia sun similia quae saluari non videntur nisi per istam positionem aut non ita clare: us articulum sunt tres difficultates.

¶ Prima est. Utrum peccatum seu culpa originalis habe at modum habitus aut actus. Respondit doc. subti. quod magis habet modum habitus quaesi in anima quescentis quam actus: et inde est quod pec catum originale diuiditur contra tam mortale quam veniale quae dicuntur actualia peccata ab actu.

¶ Secunda difficultas. Quod est prin cipalius in peccato originali: ant carentia debitae iusticiae aut concupiscentia. Dicit sanctus Tho. q. 3. primi arti. quod carentia sicuti in conposito principalius est forma quam materia.

¶ Tertia difficultas. Unde accidit in homine mors ex quo nutrimentum semper con uertitur: dat exemplum doc. deuo. de igne ar dente in lampade qui habet modum calid radicalis de lichno quod habet modum humi di radicalis: et tertio de oleo quod habet mo dum nutrimenti. Unde quando consumitur lichnus in lampade licet addatur oleum ignis non combu rit: sic in nobis et de die in diem minoris extat virtutis humidum radicale. Ex hoc pa tet ad quaestionem: quod videlet originalis culpa nominatur in peruulis: et peccatum a concupiscen tia: sed differenter: quia peccatum formaliter: sed concupiscentia materialiter.

¶ Ad primum ar gumentum dico quod adam non infecit naturam hanc numero primo: sed infecit se peccato perso nali primo et secundo demeritoriae totam posteri tatem suam nisi aliunde veniret adiutorium: et demeritoriae: bene potest vnus demereri mul tis secundariis sicuti per peccatum patris in legibus exheredantur filii.

¶ Ad secundum dico quod causa demeritoria est adam causa ne gatiua non dans iusticiam illam est deus: nec in hoc peccatum causat deus: quia non habere illam iusticiam simpliciter non est peccatum sed non habere et debere habere: et istud debe re est ex parte hominis.

¶ Ad tertium dico ad minorem quod peccatum originale est voluntarium: tum quia est in voluntate sicut alia pecca ta: tum quia voluntarie peccauit adam a quo contractum est. Non autem oportet quod sit effecti ue immediate voluntarium ab eo in quo est: nec hoc intelligit Augustinus prima vel secunda au ctoritas: sufficit enim ad intentionem eius contra manicheos quod sit voluntarium: nec est simile de ceco nato sicut adducebatur philosophus quia cecitas non est in voluntate: sicut illa cu pa.

¶ Ex praesenti autem etc. Prima conclusio Culpa censetur originale atque fatetur ex adam tale. Dicit conclusio quod peccatum originale in est culpa contracta ab adam. Et ponitur contra pelagianos et alios nonnullos a principio dist. vsque ibi: Nunc superest videre.

¶ Se cunda conclusio: recte nominatur concupiscentia atque appellatur ista malicia. Dicit conclusio quod istud peccatum originale recte nominatur concupiscentia: et debet itelligi materialiter. Et po nitur ab illo loco. Nunc superest videre: vsque ibi. Ad hoc autem quod dicimus etc.

¶ Tertia con clusio: in adam eramus materialiter: sed non fue ramus vnquam formaliter. Dicit conclusio: quod eramus omnes in adam materialiter sed non formaliter. Et hic non tenetur magister. Et ponitur ab illo loco. Ad hoc autem quod dicimus: vsque ad finem distinctionis.