Quaestio 1

Primus articulus. QAuantum ad primum: termini declarandi sunt tres. generatio: spiratio: et prioritas: De primo: genera tio est duplex: actiua scilicet et passiua: actiua est in patre: passiua vero in filio: et vtraque potest aliquo modo dici generatio filii: de passiua patet: cum sit constitutia distinctiua ipsius: etiam de actiua: quia generatione actiua pater generat ipsum: De secundo spiratio: sicut et generatio: quedam est actiua: quedam vero passiua: prima est in patre simul et filio: secunda tantum in spiritu sancto: potest tamen vtraque aliquo modo dici spiratio spiritus sancti sicut dictum est de generatione filii. Et ex his patet: quod inter generationem et spirationem est multiplex combinatio: quia potest comparari generatio actiua ad spirationem actiua et ad passiuam. et similiter generatiopassiua potest comparari ad spiratione actiuam et ad pasiuam. Si generatio actiua comparatur ad spirationem actiuam: hoc potest esse dupliciter: quia vel comparatur sibi: prout est in patre: vel prout est in filio. Et similiter si comparetur generatio passiua ad spirationem actiuam. potest sib i coparari prout spiratio actiua est in patre: vel prout est in filio: inter generationem igitur et spirationem sunt. quod cobinationes: et per consequens sex modis potest intelligi: quae stio Primo an gnatio actiua sit prior spiratione passiua: secundo an sit prior spiratione actiua prout est in filio. tertio an sit prior ipsa prout est in patre. quarto an generatio passiua sit prior spiratione passiua. quinto an fit prior spiratione actiua prout est in filio. sexto an sit prior ipsa prout est in patre.

Et hoc de praemo: et se cundo termino: De tertio: sicut patet in predicamentis: et 5 metaphi. c. de priori et posteriori: multi sunt modi prioritatis et posterioritatis: quia quedam est prioritas durationis: quedam nature: quedam causalitatis. quedam communitatis: quedam perfectionis: quedam cognitionis: quedam secundum locum: quedam secundum ordinem prioritatis et posterioritatis aliorum inter se: Prioritas durationis quae proprie est prioritas vt dicitur in predicamentis vocatur ab arist. ibidem: et in. 5 metaphi prioritas secundum tmons: que vt patet per eum ibidem aliter attenditur in preteritis: et aliter in futuris: quia illa sunt prora in preteritis que sunt remotiora a praesenti. Sed in futuris illa sunt priora. quae sunt propinquiora eidem: Prior tas secundum naturam diuersimode desctibitur a diuerss: sed secundum philostum: illud est prius natura altero: quod potest esse sine illo: et non econuerso: vnde 5. metaphi. sic inquit: aliqua vero supple sunt prio ra secundum na et substantiam quecumque contingut esse sine aliis et illa non sine illis: sicut substantia est prior accidente saltem separabili et vnitas dualitate: etc: Priori: tas causalitatis que attenditur inter causam et causatum: quia sic: omnis causa respectu sui causati est prior vt dicitur ibidem: vocatur ab arist. prioritas nature: differt tamen iste modus prioritatis a precedenti: quia in praecedenti illud dicitur prius natura quod potest esse sine alio: hic autem dicitur prius illud: quod est causa alterius etiam si non posset esse sine illo: propter quod dicit vbi supra: eorum enim qui conuertuntur secundum essentie consequentiam: quia alterum alteri quomodolibet causa est digneprius natura dicitur: et quod aliqua sint talia exemplificat de re et ratione vera Ex his patet quod duo sunt modi prioritatis secundum naturam: sed quia secunds speciale primus retinent nomen consequene et sic subst nomine communi nomen modus spatalis diffinitur ab aris. cum diere: quod prius natura est illud: quod potest esse sine alio: et non econuerso: Prioritas communitatis attenditur inter illa que non cdnuer untur secundum subsistendi consequentiam: hic tamen est aduertendum: quod hoc contingit fieri dupliciter: vno modo quandocumque ad affirmationem alicuius predicati de aliquo subiecto: sequitur affirmatio alterius praedicati vniversaliter. et genraliter: sed non econuerso: et isto modo omne superius est pri¬s suo inferiori: quia bene sequitur demonstrato quocunc homine: hoc est homo: ergo hoc est animal: sed tamen non sequi tur vniversaliter econuerso.

Alio modo quando ad aliquid respectu alicuius predicati sequitur aliquid respectu alicuius predicati: et maxime respectu huius predicati. quod est esse: sed non econuerso: et isto modo substatia est prior accidente: quia bene sequitur est accidens: ergo est substantia: et non ecouerso saltem de accidente separabili: et loquendo naturaliter: sicut etiam pars est priomni suo toto: quia sequitur: est totum: ergo est pars: et non econuerso: cum pars possit esse sine toto. His premissis patet: quod iste secunds modus non differt a secundo principali. quia quod sic est prius altero est prius natura: quia potest esse sine illo et non econuerso: et talis prioritas non est prioritas communitatis vt patet:

Sed primus modus distinguitur ab omnibus precedentibus. quia tam prioritas durationis: quam prioritas nature et causalitatis est prioritas inter res hec autem prioritas non est inter res vt res distinguitur a signis et conceptibus et entibus rationis: quia sic sola vniversalia sunt superiora suis inferioribus sunt priora: hec autem non sunt res extra sed tantum voces vel conceptus vel essentia rationis: vt suppono ad presens: Talis ergo prioritas eorum que non conuertuntur etc. est prioritas communitatis: quia omne illud a quo non conuertitur consequentia est communius altero: Prioritas persectionis satis est nota: quia sic omne perfectius respectu imperfectioris est prius: siue sit perfectius ex natura rei: sicut substantia est perfectior accidente siue ex ordinatione humana: sicut rex est perfectior communitate. Prioritas cognitionis distinguitur a philoso. 5 metaphi. sicut et cognitio: quia aliter in cognitione sensitiua: aliter in intellectiua: nam secundum cognitionem intellectiuam vniversalia sunt priora singularibus: secundum autem sensitiuam singularia sunt priora velibus vnde sic inquit philosns.

Alio vero modo quod ex cognitione est prius horum autem aliter: et quedam secundum rationem: et quedam secundum sensum: natura secundum rationem vniuersalia sunt priora: secundum autem sensum singularia Prioritas secundum locum attenditur per operationem ad aliquem locum: quia id dicitur prius secundum locum: quod est propinquius alicui determinato loco: quod contingit fieri dupliciter: vno modo si sit propinquius illi loconaturaliter: et hoc siue ille locus sit locus medius sicut centrum: et sic dicimus quod aqua est prior aere: siue ille locus sit vltimum siest circunferentia: et sic dcei cimus: quod ignis est prior aere Alio modo si sit ei propinquius casualiter sicut patet de lapidibus positis in aceruo: quorum nullus est alioprior. vnde pis vbi supra: hoc quidem supple dicitur prius: secundum locum in existendo propinquius: aut natura alicui loco determinato: vt medio. aut vltino: aut sicut euenit id est casualiter. Prioritas secundum ordinem aliorum inter se spiritualiter attendtur inter passiones diuersorum subiectorum: quorum vnum est prius altero sicut passio subiecti prioris: est prior passione posterioris: sicut rectitudo dicitur prior linei tate: quia linea est prior superficie: vnde philosos vbi supra: amplius priora dicuntur priorum passiones vt: rectitu do lineitate: hec enim linee secundum se passio est: illa vero superficiei.

Sed preter istos modos tactos ab arist. ponitur a quibusdam alius modus prioritatis: videlicet secundum originem: imaginantur enim aliqui: quod si cut sunt instantia temporum: ita sunt signa vel instam tia nature et ordinis: et dicunt quod in vno instanti tenporis sunt plura signa nature: et in vno signo nature pura signaoriginis: et ideo videatur eis quod sicut prioritas nature stat cum simultate temporum siue durationis: sicut patet de subiecto et propria passione. eo quod in vno instanti temporis sunt plura signa nature: vt dicunt: sic prioris originis stacum cum simultate nature eo quod in vno signo nature stant: et sunt plura signa originis secundum eos. hos igitur modos prioritatis ad propositum applicando: patet: quod in diuinis inter generationem et spiratlontem non est prioritas durationis: cum omnis prodnctio in diuinis adintra sit eterna: nec est prioritas nature eo dem modo quo quo de ipsa loquitur arist. quia cum quaelilibet diuina productio sit sume necesse esse: non minus repugnat vni earum esse sine altera quam econtra: nec est prioritas causalitatis: quia nulla istarum productionum est causa alterius vt sic: nec est per se prioritas originis que prioritati causalitatis videtur assimilari: quia vna eorum non originatur ab altera: nec econtra: nec est prioritas communitatis: quia talis non est inter res vt res distinguitur a signis et conceptibus et entibus rationis: huiusmodi autem productiones sunt vere res isto modo: nec est prioritas perfectionis: quia in diuinis adintra nil maius aut minosecundum athanasum in symbolo¬

Nec est prioritas secundum locum: quia nihil est ibi in loco proprie loquendo: igitur inter generationem: et spirationem: si est aliqua prioritas: vel est prioritas cognitionis: vel est prioritas secundum ordinem aliorum inter se: prima non est ad propositum: quia talis non est prioritas realis sed rationis tantum: quia tantum in esse cognito: tota igitur difficultas est videre: an generatio et spiratio sint proprietates aliquorum habentium ordinem inter se prioritatis: et posterioritatis: ac per hoc generatio sit prior spiratione: vel econuerso: et questio apud doctores red ditur dubitabilis: quia quibusdam videtur: quod inter per sonas diuinas: quarum he sunt proprietates vere: et realiter sit ordo prioritatis et posterioritatis: quia pater vt dicunt vere et realiter est primor origine ipso filio: et filius spiritus sanctus Quibusdam autem: quod non: et sic ex de clarationibus ter minorum: patet intellectus questionis et hoc de primo.

Secundus articulus. QUantum ad secundum articulum pono quatuCor conclusiones: Distinguo tame Primo de prrioritate originis: quia quedam est tantum a quoa que dam autem in quo. primo modo nulli catholico est dubium quin vere et realiter pater sit prior origine filio: quia hoc non est aliud qum dicere: pater producit filium vel quod filius producitur a patre: sic. b. Aug. in libello de triplici habit aculo loquitur cum dicit: quod in patria videbimus quod pater est origi ine praeor filio quia ibi clare videbimus quomodo filius est a patre: et spiritus sanctus ab vtroque. S sic de prioritate originis non loquitur scotus: et eius secces: quod patet: primo: quia ipsi probant: quod pater est origine prior filio: quia pater producit filium: igitur si nihil aliud est dicere: pater est origine prior filio: quam pater producit filium: probant patrem producere filium: quia pater producit filium: quod non est verisimile: cum sit petitio principii.

secundo quia si per prioritatem originis: precise in telligunt hoc esse ab hoc: cum omnis catholicus confiteatur filium esse a patre et spiritus sanctus ab vtroque eorum disputatio non est de rebus sed de nomibus tantum: quia disputa re an ex hoc precise quod filius est a patre: pater debeat esse origine prior: vel non modo predicto: est disputa re de nominibus: non de rebus: disputare autem de nominibus vbi constat de rebus inutile est et vanum vt patet per. b. Aug. de tri. c.

Tertio quia dicentes: quod pater sit prior origine ipso filio credunt contradicere communi doctri ne que negat omnem prioritatem in personis diuinis: vt patet in eorum scriptura: Constat autem: quod communis scriptura non negat filium esse a patre: vel patrem producere filium: igitur per prioritatem originis non intelligunt precise prioritatem a quo. quia sic non contradicerent imo contracederent cum communi doctrina

Quarto: quia inuanum replerent tot cartas de isto nisi intenderent probare: quod omnes concedunt: patet igitur: quod istidoc. non loquuntur precise. de prioritate a quo: nec sic apud catholicos est dubium: quin pater sit prior fi¬ lio: et pater et filius priores spiritus sancts

Sed si loquamur de prioritate in quo: questio vertitur in dubium: quia videtur predictis doctoribus: quod sic etiam pater sit prior filio: et pater et filius spiritus sancti et quod ista sit eorum intentio: patet primo: quia vt dicunt in eodem instanti vel signo nature sunt tria instantia vel signa originis: et iste est processus secundum eos: quia in primo quarti: vel signo originis: sunt omnia essentialia: puta essentia: sapientia: in tellectus voluntas et similia. In secundo pater generat filium: et in tertio spirant spiritus sanctui et totus iste ordo originis: completur in eodem quarti: vel signo nature: igitur non tantum loquuntur de prioritate originis a quo. sed in quo.

Secundo quia dicunt: quod pater in isto priori: antequam generet filium est perfecte beatus: et non in essentia communicata tribus: quia nondum est communicata sed in essentia absoluta: vel vt est in vna persona tantum igitur expresse ponunt prioritatem in quo:

Tertio quia dicnunt: quod pater prius origine producit spiritus sancti quam filius: hoc autem non potest exponi de prioritate a quo cum sic originetur ab vtroque: igitur de poritate in quo. Quarto quia diocnunt: quod pater prius origine generat filium: quam producat spiritus sancti quod etiam non potest exponi de prioritate a quo: sed in quo: Et ideo dicent: quod in secundo signo oringinis pater generat filium. et in tertio producit spiritus sancti etc.

Sic igitur accipiendo prioritatem originis est prima conclusio. quod pater non realiter origine est prior filio: probatur Primo sic: ei quod est summe necesse esse pro quocumque signo repugnet non esse: igitur et posterius esse: sed filius et qualibet persona diuina est summe necesse esse: igitur filio et cuicumque persone diuine pro quocunque signo: tam originis: quam nature repugnat non esse: ergo et posterius esse: maior patet: quia illud cui pro quocunque signo repugnat nou esse est magis necesse esse: quam illud cui pro aliquo signo non repugnat non esse: ergo illud cuipro aliquo signo non repugnat non esse non est summe necesse esse: minor autem est catholica: quia quaelibet persona diuina est vere deus: et quod non est summe necesse esse: non est deus: Et confirmatur: quia vel per iilo signo originis in quo pater ponitur precedere filium: filius habet esse: vel non habet esse. Si sic: igitur pro illo signo filius est simul cum patre: igitur pro illo signo pater non est prior filio: et sic contradictio: si non: et in secundo signo habet esse: ergo transit de non esse ad esse: et per consequens non est sume necesse esse.

Franciscus de marchia. di. 11. q. 2. ar. 2. Hic dicitur: quod non oportet summe necesse esse habere esse pro omni signo: sicut si deus causaret intelligentias: ipse non haberet esse pro signo originis intelligentiarum: que essent ab eodem: et ita nec ponitur pater in signo filii: nec econuerso: quia filius non est a se: quod est primum signum: nec pater ab alio. quod est secundum

Contra franciscum: Sed hec euasio est nulla: quia mutat prioritatem inquo: in prioritatem a quo: quia secundum istam expositionem filium non esse in pimo signo originis est ipsum non esse a se: et esse in secundo est ipsum esse ab alio: Prioritas autem sic sumpta est prioritas a quo: non in quo: prout nunc loquimur.

Preterea: peto qualiter intelligitur: quod pater in illo priori antequam generet filium est perfecte beatus in essentia nondum communicata tribus: vt docnunt: quia vel pro illo signo primo originis intelligitur esse a se: vel aliquid aliud: si aliquid aliud igitur esse ase non est primum signum: vt nunc dicitur. si precise esse a se. cum pater semper sit a se: et nunquam ab aliopater semper est beatus in essentia nondum communicata tribus quod non solum est falsum: sed erroneum.

Preterea: quod non est in secundo signo originis non generat in secundo si gno originis: quia generare presupponit esse: igitur generare in secundo signo pre supponit esse in secundo signo sed pater secundum istam expositionem non est in secundo signo originis: quia secundum signum est esse ab alio vt docnut: pater autem numquam est ab alio: igitur non generat in secundo signo originis: quod est contra eos. Et confirmatur. quia si pate non generat in secundo signo originis: quia non est in secundo: Pari ratione nec in tertio. igitur vel generat in primo: vel in nullo: non in nullo: igitur in primo: igitur in illo non est prior filio: et sic intentum.

Preterea: sic dicendo sunt nobiscum: quia omnes catholici concedunt: quod pater est a se et non ab alio iuxta expositionem instam est primum signum: et quod filius est a patre: quod est secundum: et quod spiritus sanctus est ab vtroque: quod est tertium: igitur non disputamus nisi de nominibus.

Dimissa igitur ista expositione: quia conrtradicit dictis eorum: et concedit: quod in diuinis non sit prioritas in quo: sed tantum a quo quod intedimus: probo conclusionem sic: vel pater pro illo signo in quo ponitur prior filio est vere et realiter pater vel no: si sic: igitur pro illo signo vere et realiter est ei filius: quia pater non ideo est pater: quia est ingenitus sed quia est genitor et est ei filius: sic docet. b. Aug. 5. de tri. c. 11. et 13. de par. igitur pro illo signo pater non est prior filio: quia pro nullo signo in quo vere et realiter est filius: pater est prior filio: si non vel pro illo signo pater est vere et realiter persona vel non: si sic: igitur pro aliquo signo est aliqua persona in diuinis que non est vere et realiter pater: nec filius nec spiritus sanctuis quod non conso nat catholice veritati. Si non: igitur pro aliquo signonulla persona erit in diuinis: quod nullus sane mentis diceret.

Et confirmatur: quia vel in illo signo vel originis pater generat filium vel non: si sic: igitur proillo signo vere et realiter est filius: quia pro omni signo quo pater in diuinis generat filium: vere et realiter es filius: igitur pro illo signo pater non est prior filio. Si non cum in secundo signo originis vere generet generatio nis accessione mutatus est. Cmuns imilem deductionem facit ambrosius contra hereticum. dicit dic mihi here tice fuit ne: quando omnipotens deus pater non erat: et de us erat: nam si pater esse ceperit deus: ergo primo erat et postea pater factus est: quomodo ergo immutabilis deus est: si enim ante deus: postea pater fuit vtique generationis accessione mutatus est. Sed auertat deus hanc amentiam: hec ille et ponitur in littera distinctione 9.

oTertio ad principale: sic pro quocumque signo est vittus et sapientia dei pro eodem est filius dei: quia secundum apostolum: filius est virtus et sapientia dei sed pro quo cumque signo originis deus pater est pro eodem est vittus et sapientia dei: aliter pro aliquo signo deus esset sine virtute et sapientia: quod nephas est dicere: igitur pro quocumque signo originis in quo deus pater est et de filius est: igitur pro nullo signo originis pater est prior filio.

Consimilem deductionem facit. b. Aug. contra hereticum. 6. de tri. c. d. "Si dei filius virtus et sapientia dei est: nec vnquam fuit deus sine virtute et sapientia: coeternus: est ergo deo patri filius. dicit autem apostolus. christum. esse dei virtutem. et dei sapientiam": aut igitur non fuit quando non fuit filius: aut aliquando deus non habuit virtutem et sapientiam: quod dementis est dicere. Constat quod semper habuit sapientiam. semper igitur habuit filium: hec agu. et allegat eum mgister. vbi supra.

Quarto sic: vel illud primum signum originis in quo pater precedit filium est aliquid: vel nihil. Si nihil igitur in nullo pater esse prior filio. Si aliquid: vel reale: vel rationis tantum: si rationis tantum: igitur pater non est realiter origine prior filio: quod intendimus. Si reale vel creatum: vel increatum: si creatum: igitur circumscripta omni creatura pater non est realiter origine prior filio: igitur ab eterno non est origine prior eo: et per consequens nec in tempore si increatum: cum omne increatum sit absolutum vel relatio: vel tale signum erit absolutum vel relatio: si absolutum: cum in quolibet abs oluto in quo est pater sit filius: quia quodlibet abso¬ lutum quod est pater erit filius in illo primo signo originis est filius: et per consequens pater in illo non erit realiter prior ipso: Et vlterius cum inter pratrem et filium in omni absoluto sit summa identitas: in nullo absoluto pater est prior filio: Si relatio vel spiratio actiua vel passiua vel siliatio vel paternitas: non spiratio actiua: nec passiua etiam per aduersarios: nec filiatio per eandem rationem: quia filius non est posterior filiatione scilicet paternitas: igitur dicere pater in primo signo originis est realiter prior filio: est dicere pater paternita te est realiter prior filio: hoc autem est falsum: quia qua sunt simulnatura et naturali intelligentia non est vnum realiter prius aliosed paternitas et filiatio cum sint correlatiua sunt simul natura et naturali intelligentia: vt patet per philosophum in praedicamentis: ergo paternitas non est realiter prior filiatione: ergo nec pater paternitate realiter prior filio. Pro ista conclusione est mgiter: in litera et communiter omnes doc. sancti.

Secunda conclusio et: quod pater non prius generat filium: quam spirat spiritus sanctus probatur

Primo se: si filius non est prior spiritus sanctus igitur pater non prius generat filium: quam spiret spiritus sanctusconsequentia est nota: antecedens patet ex conclusione precedenti: quia non minus concludunt rationes de filio: et spiritus sanctuis quam de patre et filio.

Secundo sic pater non est prior spiritus sanctusigitur non prius generat filium quam spiritus sanctuiantecedens patet vt prius: consequentia est bona: quia si prius genera ret filum: quam spiraret spiritus sanctus filius esset prior spiritus sancti et per consequens prior patre: si pater non sit prior spiritus sanctus

Tertiosic: generatio actiua non est prior spiratione actiua in per sona patris. igitur pater non prius generat quam spiret: consequentia est nota: antecedens patet discurredo per omnes modos prioritatis superius positos. Et confirmatur: quia inter ceteros modos prioritatis: vel esset prior origine: vel natura: non origine: quia vbi non est hoc ab hoc ibi non est ordo originis igitur nec prioritas originis: cum ibi non sit origo: sed inter illa que sunt formaliter in patre non est hoc ab hoc: cum omnia sint ingenita: ergo etc. Item prioritas orginis non attenditur nisi inter originans et originatum: sed nihil quod sit realiter pater est originatum: quia vel originaretur a persona patris vel ab alia: non a persona patris quia nihil producit seipsum primo de tri. nec ab alia: quia alie producere tur a patre: non aut econuerso: ergo nec natura: quia duo sunt modi prioritatis secundum naturam vt patet: ex dictis: quorum nullus habet locum in proposito: non quidem primus: quia non minus repugnat spirationi actiue esse sine generatione actiua: quam etcontra nec secunds: quia vbi non est prioritas originis. nec causalitatis sed inter ista non est ptima: vt patet: igitur nec secunda. Item prioritas nature arguit distinctionem in natura: talis autem distinctio non est possibilis in diuinis: pre sertim in illis que sunt infra eandem personam.

Quarto sic: si pater prius generaret filium: etc. aut illa prioritas esset a quo: vel in quo: non a quo: cum vterque vere et realiter sit ab eo: nec in quo: quia talis prioritas non est possibilis in divinis vt patet ex precedenti conclusione.

Tertia conclusio est: quod pater non prius spirat spiritus sancti quam filius. probatur Primo sic: pater pro aliquo signo originis vel vere vel qualite: cumque vocetur prius spirat spiritus sancti quam filius: igitur spiritus sanctus pro aliquo signo simul esset et non esset: consequens est falsum et implicat contradictionem: igitur et antecedens: consequentia probatur: quia in quo cumque signo pater spirat spiritus siritus sanctus snct est pro quocumque signo filius non spirut spiritus sanctus non est spiritus sanctigitur si pater pro aliquo signo prius spirat spiritus snct quam filius pro aliquo signo simulerit et non erit: minor patet: et maior probatur quo ad vtranque partem. primo quo ad primam: quia paroquocumque signo spiritus sancti spiratur a patre spiritus sanctui est: hoc patet: quia poro quocumque signo est spiratio passiua spiritus sanctui est sed pro quocumque signo spiritus sanctui spiratur a quocumque spiretur: est spiratio passiua: sed pro quocumque signo pater spirat spiritus spirnictus spiratur a patre: igitur pro quocumquem signo pater spirat. spiritus sanctus ipse est.

Quantum ad secundam partem probatur nam si pro aliquo signo spiritus sanctus est. pro quo filius nonspirat ipsum pro illo spiritus sanctus est totaliter ab vno non a duobus: quod non est catholice dictum. Et confirmatur. quia siri spiritus sanctus est in aliquo signo in quo non speitratur a filio: frustra filius spiraret ipsum in aliquo signo cum totaliter preexistat.

Secundo ad principalesic: vel pro illo signo in quo pater prius spiraret spiritus salcti quam filius: filius vere et realiter spirat spiritum sanctum vel non: si sic. contradictio euidens: si non: cum in alio signo vere et realiter spira ret ipsum spirationis accessione mutatus est: sicut de generatione superius dicebatur:

Tertio sic: secundum b. Aug. 1. de tri. nihil est prius seipso: igitur inter illa. quae sunt vnum: secundum quod sunt vnum non est ordo prioris et posterioris: sed pater et filius inspirando spiritus sancti sunt vnum principium non plura principia. igitur etc.

Franciscus de marchia di. 12. 1. q. 3. ar. 2. Hic dicitur quod in principio productiuo secundum quod sunt vnum principium spiritus sanctui nullus est ordo: sed inter supposita producentia et ea que sunt in eis vt determinatiua ad ipsa: sic non sunt vnum

Contra franciscum Sed ista solutio confirmat propositum: quia si interpatrem et filium in principino productiuo: et secundum quod sunt principium spiritus sanctuis non est ordo prioris et posterioris. igitur pater non prius praiencipiat spiritus sancti quam filius: hec patet. quia oppositum consequentis infert oppositum antecedentis: igitur non prius spirat: etc. quia spirare est principiare: Quatto sic spiritus sanctus non prius spiratus a pre est: quam a filio: igitur pater non prius spirat spiritus sancti quam filius: consequentia est nota: antecedens probatur: quia terminus sufficientur positus in esse spirato ab aliquo spirante non potest amplius ab aliquo poniin tali esse: hec patet: quia tunc idem bis sufficienter re ciperet idem esse: sed si spiritus sancus igitur sit prius spiratus a patre quam a filio: in isto priori sufficienter et perfecte ponitur in esse spirato a patre: et per consequens spiritus sanctusigitur non poterit amplius a filio poni in tali esse numquamerit spiratus a filio: quod est erroneum. Et confirmatur: quia impossibile est aliquod spiratum spirari ab aliquo spirante: quo non spirante nihil minus esset: sed sin spiritus sancti sit prius spiratus a patre quam a filio non spirante filio: per impossibile est aliquid spiratum spirari ab alio spirante: quo non spirante nihil minus erit. Sed si spiritus sanctus prius spiratus a patre: quam a filio non spirante per impossibibile nihil minus esset spiritus sanctuis quia semper esset a paare sufficienter spiratus: igitur si spiritus sanctus prius spiratur a patre: quam a filio impossibile est ipsum spiraria filio: quod non est catho lice dictum

Quarta conclusio est: quod generatio filii non est realiter prior spiratione spiritus sanctus hoc sequitur ad precedentes: quia inter personas diuinas non est realis ordo prioritatis et posterioritatis: vt patet ex prima clusine: igitur nec inter personales proprietates cuiusmodisunt generatio et spiratio: consequentia patet: quia inter proprie tates huiusmodi non potest assignari aliqua proprietas nisi sit ordo prioritatis inter personas quarum sunt proprie tates vt patet ex arti. precedenti. Et confirmatur: quod vel generatio actiua patris esset prior spiratione eiusdem cuius oppositum patet ex secunda conclusione: vel esset prior spiratione actiua filii: et hoc non: quia spiratio actiua patris non est prior spiratione actiua filii: vt patet ex tertia conclusine: et generatio actiua patris non est prior spiratione actiua eiusdem: vt patet ex secunda: igitur non est prior spiratione actiua filii: vel esset prior spratione passiua spiritus sancti et hoc non: quia tunc pater esset prior spiritus sanctus cuius oppositum est ostensum. Et vlterius spiratio actiua patris non est prior prioritate in quispiratione passiua spiritus sancti et generatio actiua patris non est prior spiratione spiritus sanctus actiua in ipso: vel generatio passiua filii et spiratione actiua patris: et hoc non quia esset prior spiratione actiua eiusdem igitur nec generatio passiua filii: erit prior spiratione actiua pris vel generatio passiua filii erit prior spiratione acti¬ ua sui: et hoc non: quia non est prior spiratione actiua suinec est prior spiratione actiua patris: ex tertia conclusione. vel generatio passiua filii erit prior spiratione passiua spiritus sancti et hoc non: tum quia filius esset prior spiritus sanctus cuius oppositum: patet ex dictis: tum quia spiratio actiua filii est prior spiratione passiua spiritus sanctus prioritate aliqua in quo et generatio passiua filii est prior spiratione actiua sui.

Ad idem potest adduci: prima ratio adducta superius pro prima conclusione: quia spiratio actiua est summe necesse esse. Iste conclusiones simul confirmantur priemo auctoritate Athana sii dicit in simbolo: quod in hac trinitate nihil prius aut posterius: nil maius aut minus: secundo auctoritate. b. Aug. contra maximum libro 3. c. 18: vbi dicit expresse: quod in diuinis est ordo: non quo vnum sit prius alio: sed quo vnum est ab alio: igitur etc.

Tertius et quartus arti. QUantum ad tertium et quartum arti. simul contra concluCones istas mouenda et dissoluenda sunt dubia: et Primo contra praemam conclusionem: quidam doc. arguit Scotus: Primo sic. vbicumque est verus et realis ordo. ibi vere et realiter est prius et posterius: sed inter patrem et filium in diuinis est verus et realis ordo secundum omnes: igitur inter eos vere et realiter erit prius et posterius: sed nullus diceret: quod filius est prior patre: ergo pater est prior filio vere et realiter: maior probatur: quia semper ordo accipitur per comparationem ad aliquod primum vel principium: ergo per comparationem ad aliquod prius: quia vbi non est ratio prioris et posterioris: sed omnia sunt penitus simulibi non est aliquid: quod possit habere rationem primi vel principii.

Istam rationem quidam doc. confirmat sic. Franciscus de marchia. di. 12. 1. q. 1. ar. 2. Sicut se habet simultas durationis ad ordinem durationis et similtas originis ad ordinem originis. Sed simultas omnimoda durationis: excludit ordinem durationis: quia inter ea que sunt simpliciter simul duratione non est aliquis ordo durationis. Et similiter omnimoda originis omnem ordinem originis: cum igitur inter personas diuinas sit vere ordo originis. erit ibi ordo prioris secundum originem.

Preterea ad principale secundo sic: vbi est dare primum et secundum: ibiest dare prius et posterius. sed sic est in proposito: igitur: maior patet: quia sicut secundum sequitur ad primum: ita posteris sequitur ad prius: et sicut primum dicitur relatiue ad secundum sic prius ad posterins: minor autem est nota: quia si est pater est persona prim aim diuinis: ita filius secunda: ergo etc. Istam rationem confirmat idem doc. sic: vbicumquem ponitur ratio subiecti debet poni ratio passionis: sed prioritas in communi est passio primitatis in communi: patet quia cum prioritas sit quedam passio non videtur posse reduci in aliud subiectum: quam in primitatem. vnde philosos: 5 metaphi. dicit: quod prius est quod est primo propinquius: igitur vbicumquem ponitur ratio primitatis: ibi ponitur ratio prioritatis: principium idem est quod primum primo posteriorum: ergo in diuinis debet poni aliquis modus prioritatis secundum modum huius primitatis Sed in deo ponitur: ratio primitatis: quia ibi ponitur ratioprincipii: et praemum idem est quod principium: primo posteriorum ergo in diuinis debet poni aliquis modus poritatis correspondens illi modo prmitatis: Tertio ad principalesic: vbi vere et realiter est originans et originatum ibi vere et realiter est prius et posterius secundumo iginem: sed in diuinis pater est vere et realiter originans filius originatum: igitur pater vere et realiter est praeor origine ipso filio: et filius posterior patre: minor conceditur: maior probatur: quia sicut in his que distinguuntur secundum naturam originans est prius originato naturaliter: ita in his que sola origine distinguuntur originans est prius originato originaliter:

Preterea: si aliqua causa obstaret ne pater in diuinis esset realiter prior filio: hoc esset simultas relatiuorum: eo quod relatiua sunt simul: non solum natura sed naturali intelligentia: secundum philostum sed illa non obstant. ergo nulla: mainor patet: quia hec potissima causa est quae assignatur ab aduersariis: minor probatur: quia prius et posterius sunt relatiua: et tamen ho non obstante prius est prius suo posteriori: etc. Item causa et effectus sunt relatiua: et tamen causa est prior effectu: cum de pedeat a causa: non autem econuerso: Ista conclusio confirmatur: auctoritate. b. Aug. superius allegata in libello. de triplicihabitaculo: vbi dicit expresse: quod in patria videbimus quod pater est prior origine filio: ideo etc.

Responsio ad rationes scoti. Ad primum istorum potest dici dupliciter. Primo concedo: quod vbicumque est origo ibi est prius et posterius corrsendentis: quia vbi est ordo durationis: ibi est prioritas durationis: vbi est ordo nature: ibi est poritas nature et vbi est ordo originis in quo: ibi est prioritas inquo: et vbi est ordo originis a quo non in quo: ibi est prioritas a quo non in quo: et ideo concedo: quod sicut inter patrem et filium est ordo ita prioritas: sed inter patrem et filium in diuinis non est ordo in quoa: sed tantum a quo: ideo inter ipsos non est prioritas in quo: sed a quo: et ad istum intellectum loquitur. b. Aug. in libello. de triplici habitaculo dicit quod in patria videbimus: quod pater est origine prior filio: Perhoc patet quid dicendum ad confirmationem: quia conceditur si eust in diuinis est origo originis non quide in quo: sed a quo: sic est prioritas originis. Post etiam dici secundo interimendo maiorem: cuius gratia est aduertendum quia licet in creaturis vbicumque est ordo: ibi sit prius et posteri us: non tamen eadem ratione vbi est ordo et prioritas: quia ordoest ibi ratione distinctionis suppositorum: prioritas autem ratione diuersitatis in inatura vel esse: ratio huius est: quia cum ordo inter gignens et genitum attendatur ex eo: quod vnum gignitur ab alio: et gignere gigni non competat nisi suppositis: vt patet per damascenum libro 3. c. 24. ex sola distinctione suppositorum potest sumi ordo gignentis et geniti: prius aut et posterius proprie ad durationem pertinet: quia sola prioritas durationis est proprie prioritas vt dicitur in post praedicamentis: et ex ipsa ratio prioris et posterioris ad alia proprie transfertur proprie simpliciter ex diuersitate nem vel in essentia ratione cuius cuilibet nullum rei competit duratio: sic igitur patet: quod ordo sumiter ex distinctione suppositorum: prioritas autem ex diuersitate in na vel in essentia: et loquitur de prioritate in quo: et non a quo: quia talis valde large est prioritas: et ideo licet vbicumque est distincto suppositorum cum diuersitate nem vel essentie sicut in creaturis sit ordo cum prioritate: vbi tamen est distinctio suppositorum sine diuersitate nature vel essentie. sicut in diuinis: erit ordo sine prioritate: et per consequens maior non est vniversaliter vera.

Ad istum intellectum loquitur. b. Aug. contra maximum. dicit vbi supra: quod in diuinis est ordo non quo nullum sit prius alio: sed quo vnum est ab alio. In quibus verbis euidenter negat prioritatem: et tamen concedit ordinem: et per consequens negat illam maiorem Et ad probationem quando dicitur: quod semper accipitur per comparationem ad aliquid primum vel principium: verum est sed non sequitur ex hoc: quod per comparationem ad aliquid prius: quia sicut ordo. abstrahit a praeori et posteriori: sic et primum: et ideo licet persona patris sit primum suppositum: non tamen est prius. Et iuxta solutionem istam dicetur ad confirmationem negando maiorem: quia non est simile: quod adducitur pro simili: ratio huius est: quia vbi est ordo durationis vel nature ibi necessario est distinctio non solum suppositorum: sed essentie: vel nature: et per consequens ibi est prioritas durationis vel nem: ordo autem originis potest esse sine diuersitate ipsius essentie vel nen aquae sumitur prioritas: vt patet ex dictis: ideo nonest mirum si talis ordo possit esse sine poritate.

Ad secundum nego maiorem: quia primum abstrahit a priori vt prex dictis: et per consequens: secundum a posteriori: nec probatiovalibet: qula si posterius sequitur ad prius: et refertur adipsum: sicut secundum ad primum: sequitur quod vbi sit primum et secundum ibis esmt prius et posterius: et non econuerso.

Ad confirmationem potest dici dupliciter: primo quod ratio est ad oppositum: quia iuxta doctrinam ipsorum non est aliquod in conueniens prius posse absolui a posteriori: subiectum autem est prius passione: et ideo si prioritas est passio primitatis non est aliquod in conueniens: quod sit primitas sine prioritate: secundo quia prioritas non estpassio primitatis in communi quia non est passio primitat sest suppositorum: sed primitatis in na vel in essentia: ratio huius e. quia prioritas simpliciter ex diuersitate in natura vel in essentia: et ideo non ex distinctione suppositorum: vt dictum est supra.

Et ad auctoritatem phsi dicendum: quod philoss. non vidit primitatem suppositorum sine primitate nature vel essentie. quia non cognouit pluralitatem suppositorum in identitate singularis nature qualis est in diuinis: et ideo dicit absolute prius est: quod est primo propiquius: debet ergo intelligi: quod illud est prius: quod est propinquius primo: non quidem primitate suppositorum: sed primitate nature Post etiam dici ad rationem et eius conflrmationem siml: quod sicut in diuinis est primitas a quo non in quo: sic est prioritas. Ad tertium conceditur maior si intelligitur de prioritate originis a quo: et consequentia sub illo sensu: sed si intelligitur de prioritate originis in quo: nego maiorem.

Et ad probationem potest dici dupliciter: primo quod in his quae distinguunt secundum naturam non oportet quod originans sit prius naturaliter originato prioritate aliqua in quo: sed tantum a quo: quia non videtur: quod in vno instanti durationis sint plura instantia vel signa nem prout isti videntur imaginari: de hoc tamen als Secundo quia non est simile de his quae distinguuntur secundum nam: et de his quae solum origine: quia ex diuersitate nem sumiter prioritas ex diuersitate autem suppositorum: quae sufficit ad originem sumitur ordo non prioritas. vt patet ex dictis. Et ideo non sequitur: quod in his quae distinguuntur secundum nam orignas est naturaliter prius originato poritate in quo: quod in his quae sola oriigne distinguuntur originans sit prius origine originato prioritate in quo.

Ad quartum concedo: quod obstat illa ratio et causa licet non illa sola. Et quando dicitur prius et posterius sunt relatiua: dico quod licet aliqua res absoluta possit esse prior alia re absoluta: prius tamen non est ante prius: quam posterius sit posterius: nec aliqua res est ante prior alia quam illa alia sit posterior ipsa: et eodem modo dicendum est de causa et causato: Et quia isto secundo modo accipitur prius et posterius: causa et effectus vt sunt correlatiua non sequitur quod non sint simul: vt sunt correlatiua: nec isto mo vnum est prius altero immo causa et effectus siels sunt et non sunt: vt patet per arist. 2. phi. et 5. meta. sed bene sequitur: quod aliqua res absolute potest esse prior alia: et illud non est ad propositum quia in diuinis nulla res absoluta potest esse prior alia realiter: Ad auctoritatem Aug. patet ex dictis: quod non est pro eis

Franciscus de maronis di. 12. 1. q. 3. ar. 2. Contra secundam conclusionem quidam doc. arguit sic: generatio actiua est prior spiratione actiua in patre: igitur pater prius generat filium quam spiret spiritus sanctus consequentia tenet: antecedens probatur: quadrupliciter:

Primo sic: omnis proprie tas qua aduenit supposito praeconstituto intelligit ipso posterior: sed sic aduenit spiratio actiua patri praeconstituto per generationem: ergo etc.

Secundo sic: omnis proprietas constitutiua suppositi est prior in ipso ordine naturaliomni aduentitia proprietate: sed generat o actiua prius constituit patrem: igitur esset prior in eo omni aduenti tia proprietate.

Tertio sic quandocunque aliqua duo signa sunt ordinata secundum ordinem nature: quicquid est in primo signoest prius naturaliter quocunque: quod est in ecundo: sed secundi tas intellectiua ponitur primum signum et volitiua secundum: generatio est in fecundintate primma et spiratio in secunda igitur etc:

Quarto sic: quando aliqua sunt simul naturaquicquid est simul natura cum vno et cum alio: et ita si generatio actiua et spiratio sunt simul natura omnes origines simul erunt naturaliter: et sic fecunditas in tellectiua et volitiua simul sunt: quod non est verum. Et dfirmatur: quia pater non potest concipi sine generatione actiua: potest tamen concipi sine spiratione actiua cum non sit de sua quiditate: igitur generatio actiua in patre est prior spiratione actiua intelligentia naturali.

Secundo ad principale quidam alius doc. Francis cusde marchia in 1. di. 1 q. 2. ar. 2. vbi. supra. Arguit sic vbicumque est ordo imediations: ibi est ordo prioris et posterioris: secundum corrndentiam huiusmo modi immediationis: quia prius est: quod est primo propinquus secundum. philosum 5 meta. c. de priori: sed in divinis est ordo me diationis et immediationis: quia filius a patre immediate spiritus sanctum vero procedit a patre et filio: et ita productio spiritus sanctus primosupponit productionem filii: vbicumque autem est ordo presuppositionis: ibi est ordo prioris.

Responsio ad rationes vtriusque francisci. Ad primum istorum nego antecedentem: et ad probationes dico Ad primam: quod licet pater per generationem constituatur in esse paterno: spiratio tamen non aduenit ei sicut preconstituto: aliter pro aliqua mensura esset pater: pro qua non spiraret: et per consequens pro qua non esset spiritus sancti quod non est verum.

Ad secundam nego minorem quantum ad illam partem quae dicitur: quod spiratio est proprietas aduentitia: quia omnis talis proprietas est accidentalis: in diuinis autem nullum est accins.

Ad tertiam: minor est falsa: quia in diuinis sunt talia signa sicut patet ex dictis.

Ad quartum concedo: quod omnes origines in diuinis sunt simul natura: et quod secunditas intellectiua et volitiua sunt simlis. Ad confirmationem dico. quod ex hoc non concluditur aliqua piro ritas realis: quia ad hoc quod pater possit concipi: non concepta spiratione actiua sufficit distinctio rationis interq illa: ex distinctione autem rationis non conuincitur prioritas realis: multi etiam negarent minorem: quia non videtur multis quod pater in diuinis possit concipi sine spiratione actiua: cum omnia que sunt ipse vel in ipso sint idem formaliter et quiditatiue.

Ad secundum principale: concesso quod in diuinis sit ordo mediationis et immediationis ad sensum arguentis: quia filius est a solo patre et spiritus sanctus ab vtroque patet: ex dictis quod talis ordo non concludit prioritatem aliquam in quo: nec ordinem presuppos itionis: sicut doet iste er imaginatur.

Franciscus de maronis vbi supr: Comnu tertiam oionem quidam doc. arguit sic: filius habet a patre quod spiritus sancti et pater hoc habet a se ipso: igitur spiritus sanctus prius origine spiratur a patre quam a filio: antecedens est cotholicum: consequentia probatur: quia sicut pater in essendo precedit ordine filium: quia filius est ab eo: ita in spirando: quia actum spirandi: filius habet a patre. Et confirfilius ab alio: he. pater prius origine filio: sed actum spiram amatur: quia esse praus origine est esse a se: et esse posterius origine: est esse ab alio: igitur quicquid pater habet a se et di pater habet a se filius autem a patre.

Responsio ad rationes francisci. Ad primum respondet. b. Aug. 15 de tri. c. 27. negando consequentia dicit. Spiritus non de patre procedit in filium: et de filio procedit ad sanctificandum creaturam: sed simlde vtroque procedit: quam uis hoc filio pater dedit: et quenadmodum de se: ita de illo quoque procedit. Ex qubus verbis euidentur appet: quod licet filius habeat a pre quod spiret spiritus sanctus et tamen spiritus sancti simluspiratur ab vtroque: in cuius opposito ista consequentiaefundatur nec probatio valibet: vt patet ex prima conclsine. Et ad er confirmatione patet: ex dictis quod esse prius origine none esse a ¬ se: nec esse posterius origine est esse ab alio: loque do de prioritate in quo: de quua isti doc. loquuntur.

Garro in 1. di. 12. q. 2. ar. i. Con quartam conclusionem: quidam doc. arguit: Primo sic: quandcumque sunt due processiones sic se habentes quod terminus vnius est principium respectu termini alterius processionis: vna processo sed rem videtur praecedere aliam: sed ita se habet generatio indiuinis ad spiratio er nem: quod terminus generationis qui est filius est princi¬ pium spiritus sanctus qui est terminus spirationis.

Preterea quandocumque duo actus indifferenter respiciunt. suppositum et sine aliquo ordine: quilibet illorum actuum potest esse non supposito altero: sicut patet de audire respectu videre: qui nullum habent ordinem in supposito: et ideo potest aliquis audire non supposito videre et econuerso si igitur processiones praedicte non haberent ordinem inter e se cum vna sit per modum intellectus: et altera per modum voluntatis: posset esse actus voluntatis non supposito actu intellectus: quod est impossibile.

Preterea: quando principia emanationum vel actuum non possunt se habere per equalitatem ad suppositum nec actus siue emanationes se habent per equalitatem: sed prnicipia istarum emana tionum quae sunt virtus siue vis generatiua et spiratiua non possunt se habere per equalitatem: quia vnaest constituens et alia quasi adueniens: igitur nec emanationes sehabebunt per equalitatem: et sic vna est ante aliam. Et confirmatur: quia quam actus siue emanationes se habent per equa qdu litatem ad personam: vel vtraque constituit personam: vel ncutra: quorum vtrumque est inconueniens: quia quaelibet per sonaomnem: quod constituatur aliqua proprietate: et vna persona vna constitutiua proprietate: ergo etc.

Preterea: illa processio quae completur et stat in dualitate est prior illa quae completur et stat in trinitate: cuius ratio est: quia dualitas precedit trinitatem sed processio filii completur etstat in dualitate: processio autem spiritus sanctus completur in trinitate: igitur generatio filii per cedit spirationem spiritus sanctuis

Responsio ad rationes garronis. Ad primum istorum: dicitur: quod maior est vera: vbi ter¬ at minus processionis realiter est prior suo per se principiosed vbi est posterior suo principio: vna processio non est posterior altera: et sic es in pro osito: quia spiritus sanctis qui est terminus spirationis non est posterior filio qui est principiu eius: et terminus generationis: vt patet ex dictis.

Ad secundum: maior est vera: si actus omnino indifferentur et si e ne ordine respiciunt suppositum: sed in isto sensu minor est falsa: quia licet inter generationem et spirationem non sit ordo prioritatis et posterioritatis: est tamen ordo necest sarie similtatis: et essentialis idem itatis: et hoc sufficit nevnus istorum actuum possit esse sine reliquo: qui tamen vellet ire ad verba concederet: quod actus voluntatis diuine potest esse: non praesupposito actu intellectus: quia sufficit quod actus sit simul cum eo: et si est simuls non praesupponitur.

Ad tertiam: si per equalitatem intelligit simultatem: et per inequalitate intelligit prioritate: minor est falsa: quia vis generatiua et spiratiua quae sunt principia istarum emanationum istomodo per equalitatem se habent: quia inter ipsa est omnimoda simultas et nulla prioritas realiter: Et quando dicitur quod vna est constituens: et alia quasi adueniens: vt patet ex dictis ibi nihil est aduentitium: et ideo licet vna sit constitutiua suppositi et alia non: tamen sequitur: quod vna sit prior alia. Et ad confirmationem patet: quod non est bona consequentia: actus siue emana tiones sunt simil: ergo vtraque constituit personam vel neutra:

Ad quartum. maior est vera vbi dualitas est prior trinitate quod in proposito non est verum: quia dualitas personarum. non est realiter prior in trinitate in diuinis: ratio huius est: quia vbi dualitas est prior trinitate: potest esse trinitate non existente: imdiuinis autem tanta necessitate est trinitas si est dualitas: et dualitas sicut vnitas: qui omnia sunt summe necesse esse:

Ad argumenta principalia Ad primum ostesum est in corpore questionis antecedens esse falsum: et ad probationem patet: quid dicendum ibidem. Secundam rationem concedo concordat enim cum dictis:. d thanasii. dicit quod in hac trinitate nihil prius aut posterius nihil maius aut minus Sed omnes tres persone: etc.