Quaestio 1

Primus articulus. QUantum ad primum: supposito: quod primum in entibus sit solus estdeus: qua non solum est primus primitate perfectionis: sed praiemitate causalitatis et durationis: primo declarabitur quid per aliquid. secundo quid per perfectionem attributalem importatur in proposito. De primo: iste terminus aliquid praet accipirusr: vno modo vt contradicto rie dstinguitur contra nihil: sed conuertitur cum este. Alio modo vt praecise distinguitur contra ad aliquid: et sic non conuertitur cum este: sed est aliquod sub este: quia tantum accipitur pro absoluto: primo modo qualibet per sona divina est vere aliquid: sed sic aliquid non accipitur in proposito: quia dicitur. 33. vi ebitur an tres persone in dvinis sint tres vere aliquid: vel tantum vnum aliquid isto modo. Sed secundo modo iste terminus aliquid accipitur ad praesens: et tunc est sensus vtrum primum in etibus scttum aliquid: et non ad aliquid i vtrum fit tamtum vnum aliquid absolutum. et non plura aliqua absoluta simus vel secundum quid et ideo notantur: additur per exclusione omnis distinctionis.

Ocham ordinis minorum in 1 di. 2. q. 2. articu. 2. De secundo dicsunt aliqui: quod perfectio attributalis praet accipidupliciter: vno modo pro aliqua perfectione simpliciter divina quae sit deus: realiter: alio modo pro aliquo probabili vere de deo et de omnibus tribus personis diuisim et coniunctim: primo modo docinunt: quod non sunt plures perfectiones attributales ser tantum est ibi vna perfectioidistincta re et ratione: quae proprie et de virtute secundusmodis non diecbet dici esse in deo: vel in divina essentia: sed est omnibus modis ipsa diuina essentia: secundo modo dicnunt: quod non sunt nisi quidam conceptus vel signa quae possunt probari vere de deo: et magis proprie debent dici conceptus attributales: vel nomina attributalia: quam perfectiones attributales: quia proprie perfettio non est nisi res aliqua et tales conceptus non sunt proprie res: vel non sunt perfecte quia non sunt perfectiones simpliciter. Isti autem conceptus attributales vel nomina attributalia quaedam important ipsam divinam essertiam absolute et affirmatiue: quada conotatiue conotando aliquid aliud: et quadam negatiue. Prima est sicut intellectus et voluntas: secunda sicut praedestinans: et creans: etc. tertia sicut incorruptibile et immortale etc. et isto modo: vt dociut: sunt plura attributa praedicabilia de divina essentia: quia plures conceptus: vel nomina: sic de deo praedicantur.

Contra ocham Sed isti valde large et improprie loquuntur de persectione attributali: et ideo pono contra eos. 4 propositiones.

Prima ropositio est: quod non omnis perfectio simpliciter divina quae realiter est deus eqst perfectio attributalis: prout suppoitonitur in primo mebro diuisionis: hec patet: quia deitas est perfectio simpliciter divina: quae realiter est deus: et tamen non ponitur perfecto attributalis: Nam esti et substantiavel essentia sunt perfectiones simpliciter divine: etc. et tamen non diocntr perfectiones attributales: quia nullum istorum deo attribuimus: ex his quae videmus in creaturis: nec valet si dicatur: quod non intendit in primo membro distinctionis: quod omnis perfectio dirsimpliciter quae realiter est deus sit perfectio attributalis: sed aliqua: primo quia si sic intelligat distincto est nulla: non enim declarat pr ectiodivuina simpliciter quae realiter est deus sit perfectio attributalis et quae non: secundo quia si sic dicatur de perfectionibus simpliciter divuinis querealiter sunt deus verificantur contradictoria: quia aliqua est perfectioattributalis: et aliqua non: sed contradictoria secundum eum non verificantur de aliquibus nisi illa vel ista pro qubus supponunt sint distincte res vel distincte rationes vel res et ratio: vt in sequentiarti. deducetur: et huiusmodi perfectiones non sunt distincte rationes: nec res et ratio est per eum erunt: ergo distincte res quod est contra eum.

Secunda proposito est: quod non omnis conceptus prodicabilis vere de deo et de omnibus tribus personis diuisim et coniunctim est conceptus attributalis prout supponitur in secundo menbro distinctionis: hec patet: quia conceptus deitatis nem et essentie ponuntur vere de deo et de omnibus tribus personis diuisim et coniuctim: et tamen non sunt conceptus attributales: tum quia non significant aliquam perfectionem simpliciter divinam: quae dicatur perfectio attributalis vt patet ex praecedenti propositione: tum quia conceptus attributalis non significat naturam: sed aliquid circa nauram: vt patet per damascenum libro i. c. 10. concepto autem praedicti significant naturam: et non aliquid circanaturam

Tertia propositio est: quod perfectio attributalis vt de ea loquuntur sancti et doc. non accipitur pro nomine vel conceptu praedicabili: sic de deo: et per consequens sic loqui de perfectione attributali est loqui ad placitum et non ad intentionem sanctorum et doc hipatet: quia huiusmodi nomina vel conceptus distinguuntur realiter ab essentia divina et inter se: etiam per eum: sed constat: quod numquam aliquis sanctorum doc. concessit: quod perfectiones attributales distinguantur realiter inter se: et ab essentia: immo oppositum asserunt vniuersaliter et vbiqum: igitur perfectio attributalis: vt de ealoquuntur sancti doc. non accipitur. Et confirmatur: quia huiusmodi nomina vel conceptus sunt accidentia quaedam: sed constat quod nullus sanctorum concessit perfectiones attributales esse accidentia: igitur nullus intellexit pro perfectione attributali vocenvel conceptum: et vlterius ipsemet fatetur quod huiusmodi nomina vel conceptus dicantur improprie perfectiones attributales: igitur distinctio sua est impropria: et perfectio attributalis vt de easancti loquuntur non accipitur, pro nomine vel conceptu: nisi dicamus eos improprie loqui.

Quarta propositio est: quod licet intellectus et voluntas possint in bono sensu dici nomina attributalia creans tamen vel conseruans non possunt dici nomina attributalia: hoc patet: quia perfectiones attrihutales sunt perfectiones simus quas in vno quoque melius est esse quam non esse: vt patet per anshel. monolo. 15 igitur illa nomina quae non sic signt praefectiones simus non sunt nomina attributalia. Sed constat: quod creans et conseruans non sigt: etc. aliter deus ab eterno non fuit simus perfectus: quia non futi creans et conseruans. Et confirmatur: quia sicut se habet perfectio attributalis ad esse perseetionem simus: sicut nomina vel conceptus attributales ad significare: nomina vel conceptus n dicuntur attributales nisc sint quadam significata: sed omnis per fectio attributalis est perfectio simus ius omne nomen vel conceptus attributalis sigat perfectionem simusr: Dimisso iur isto modo dicendi: et aliis consimilibus dico: quod perfectio attributalis potest accipi ilus vno modo large: et sic perfectio attri butalis idem est quod perfectio alicui actualiter attributa: sicut attribuimus homoni risibilitatem: et igni calorem: et hoc modo sic omnis perfectio quae competit deo per modum cuiusdam denominatomonis paet dici perfectio attributalis: sicut infinitas et immen sitas. Alio modo praet accipi proprie et stricte: et sic idem est quod perfectio alicui non quocumque modo: sed ex alio attributa et isto modo sola perfectio quam deo attribuimus siue quam conuincimus deo conuenire ex his quae videmus in creaturis est perfectio attributalis in deo: sicut sapientia bonitas et consimiles et sic de perfectionibus attributalibus loquuntur saneti communiter et doctores: et de talibus vna cum eis intelligo questionem.

Secundus articulus. QUantum ad secundum: pono 4 nes Prima est: quod primum mentibus est tantum vnum aliquid absolutum: et non a iquid et aliquid modaliter per exclusionem omnis distinctionis et non idem titatis modalis perfectionum attributalium.

Iacobus de viterbio. 3 quolibet q. 7. Ista conclusio vt pae contra positionem doc. nostri fris iacobide viterbio: et vt clarius videatur conclusio: primo recitabitur eius positio quae potest reduci ad. 5. puncta:

Primus est: quod distinctiopotest accipi dupliciter scilicet simpliciter: et secundum quid Distinctio simpliciter est distinctio rerum absolutarum. vt dicit: distinctio vero secundum quod: est distinctio secundum rationem vel secundum relationem: vel secundum modum.

Secundus punctus est: quod modus: vt dicit hugo accipitur. multiplicite: quia primo modo idem est: quod finis vel terminus: seundo modo idem est quod mensura: tertio modo idem est quod conditio: quarto. idem est: quod temperamentum. quinto idem est quod maneries: sicut assumitur a philoso. 2. ethico. vbi dicit: quod modi causarum numero sunt multi. Et in 4 meta. dicum. quod ens multi monis dicitur: et sic modus accipitur ab isto doc. cum dur aliqua differremodaliter: siue secundum modum.

Tertius punctus est: quod licet perfectiones attributales non sint pliciteres res absolute sunt tamen plures modi reales absoluti eiusdem simplicissime rei: communes tribus pesonis: ex isto puncto patet: quod sit perfectio attributalis secundum istum doc. quia perfectiones attributales sunt quodam modi reales absoluti communes tribus personis: patet etiam qualiter huiusmodi perfectiones licet sint modi reales absoluti distinguuntur a modis absolutis: quibus persone divine per eum constituuntur in esse personali quia perfectiones attributales sunt modi reales absoluti communes tribus personis: modi autem illi quibus persone constituuntur: vt dicit non sunt communes tribus personis secundum proprii singulis.

Quartus punctus est: quod pluralitas et distinctio perfectionum attributalium est pluralitas et distinctio realis: non quidem simpliciter: quia non est pluralitas nec distinctio rerum absolutarum: sed secundum quid: quia est pluralitas et distincto modorum realium absolutorum: hoc patet: quia si nullus intellectus intelligeret attributorum distinctionem: nihilominus esset hec distincto modorum in ipsa re quae deus est: non enim quia intelligitur est ibi: sed quia ibi est ideo vere intelligitur.

Quintus punctus est: quod pluralitas dictorum modorum realium absolutorum quae ponitur in divinis non repugnat divine simplicitati: quia illa diuersitas quae prouenit ex imperfectione: et non inducit compositionem non repugnat diuine simplicitati: patet ex terminis: sed pluralitas modorum praedictorum est huiusmodi: ergo minor probatur: quantum ad primam partem: quia attributa dicut diuersas rationes perfectionum: ius eorum diuersitas prouenit ex perfectione: probatur quantum ad se cundam: quia illa sola iducunt compositionem: qua dicunt diuersam rem et diuersum esse: praedicti autem modi in deo non dicunt diuersam rem: nec diuersum esse: sed in vna re et in vno esse simplici fumdantur: igius eorum diuersitas non inducit compositionem. Ex his patet euidenter: quod primum in entibus iutra positionem istam non est tamntum vnum aliquid absolutum: sed plura: quia licet non sint plures res ab solute simpliciter: sunt tamen plures modi reales absoluti: quo rum vnus non est alius ex natura rei modaliter.

Con iaco. de vitbioSed contra positionem istam est assumpta conclusio: quam Primo probo sic: sequitur primum in entibus non est vnum aliquid absolutum: secundum aliquid et quid modaliter modo praedicto ius in impso non solum est trinitas sed quaternitas rerum immo infinitas rerum: consequens repugnat catholice veritati et detur minationi ecclie: igitur et antecedens consequentia probatur: quia vel distinctio perfectionum attributalium quae ponuntur in primo modi reales absoluti est minor distinctione relatonum: vel maior vel equalis: primum dari non potest per eum. quia distincti modi reales absoluti non minus distinguuntur inter se et ab eo cuius sunt quam distincti modi reales respectui: sed relationes secundum eum non sunt nisi quidam modi reales respectui: ergo maior patet: quia quamtitas distinctionis sequitur quantitate distinctorum ceteris paribus etiam per eum: et ideo sola distinctio rerum absolutarum est distinctio simpliciter vt dicit: quia sole res absolute sunt res simpliciter secundum eum. Sed constat: quod modi reales absoluti non sunt minoris entitatis et perfectionis quam modi reales respectui igitur eorum distinctio non est minor: immo maior vel equalis quo cumque modo dato: patet consequentia: quare tres relationes sunt tres res quae distinguuntur realiter in primo igitur si distinctio attributorum est maior distinctione relationum: vel equalis sequitur: quod tot erunt res in divinis quot perfectiones attributales: hec autem sunt infinite: igitur etc. Et confirmatur: quia non minus ponuntur in numerum distincti modi reales absoluti quam distincti modi reales respectui: cum eorum distinctio non fit minor: vt patet ex dictis. Sed sapientia et bonitas in deo sunt distincti modi reales absoluti per eum: et paternitas et filiatio distincti modi reles respectui: ergo non minus ponunt in numerum sapientia et bonitas: quam paternitas et filiatio: sed paternitas et filiatio sic ponunt in numerum. quod vere sunt due res distincte realiter: aliter pater et filius non essent due res distincte realiter: ergo bonitas et sapientia erunt due res distincte realiter: et sic de ceteris attributis. Forte dicetur: quod pluralitas rerum simpliciter est impossibilis in diuinis: quia talis est pliciteralitas rerum absolutarum. sed pluralitas rerum secundum quid possibilis est in primo et talis est ista. Sed ho non valet: quia trinitas personarum in dinis non est sic trinitas rerum simpliciter: quia non est trinitas rerum absolutarum: se tantum trinitas rerum secundum quid per eum: igius eodem modo quo conceditur trinitas rerum in divinis propter trinitatem personarum: poterit concedi quaternitas et infinitas propter diuersitatem et multiplicitatem attri butorum quod non videtur sane dictum.

Preterea: si bonitas et sapientia sunt due res distincte realiter non minus quam paternitas et filiatio: cum hec et illa distinctio sit distinctio rerum secundum quid et non simpliciter: sicut paternitas. non est filiatio et econuerso. sic bonitas non est sapientia et econtra: quod est erroneum. Secundo ad principale sic perfectiones attributales in primo sunt res simpliciter: et non tamtum secundum quid: igitur ipsum tantum est vnum aliquid absolutum et non aliquid et aliquid per exclusionem omnis distinctionis et non identitatis realis simpliciter: vel secundum quid perfectionum at tributalium: consequentia patet: quia pluralitas et distinctio rerum simpliciter est impossibilis in prinus etiam per eum: antecedens probatur: quia sapientia bonitas et consimiles perfectiones quas in vno quoque melius est esse: quam non esse in creaturis sunt res simpliciter et nosecundum quid: propter earum perfectionem: ergo multo fortius in divuinis. Et confirmatur: quia sicut se habet sapientia vel bonitas in creaturis ad esse rem simpliciter: vel modum rei: sic etiam in divinis suo modo non volumus loqua ad placitum: sed constat quod in creaturis ista sunt res simpliciter et non modoi tantum: quia secundum boetium res trium praedicamentorum absolutorum sunt res simpliciter: ergo etc. Et confirmatur: quia si sint praecise modoi non facerent compositionem in creaturis iutur doctrinam suam: quod tamen est euidenter falsum: ergo etc.

Tertio sic. nulla perfecto attributalis in primo est cretutur a ergo omnis est creatrix essentia: et per consequens nulla distinguitur sic ab ipsa: antecedens nulsi catholico est dubium: et consequentia videtur non quia omne quod est creatura vel creatrix essentia. Ad istam rationem forte dicetur iuxta principia illius doc. quod perfectiones attributales: in primo non sunt creatrix essentia nec creature: se tantum modi creatricis essentie. Ista tamen rprespensio si daretur esset nulla et periculosa propter multa. primo quia ista diuisio: omne quod est: est creatura vel creatrix essentia per quam. b. Berus. arguebat contra porrectanum. fuit per generale concilium reputata sufficiens et approbata: igitur negare propositionem illam est negare deter minationem ecclie. Secundo: quia omne: quod est: est deus vel creatura: ius omne quod est creatrix essentia vel creatura: consequentia non: quia quod non est creatrix essentia non est deus: antecedens est. b. Aug. 1. de tri. c. 13. vbi per hoc tamquam per medium notissimum probat filium de esse deum. dicit liquide appet fcintum non esse per quem facta sunt omnia: et si factus non est. creatura non est: si autem creatura est: non est eiusdemcum patre substane: hec est autem illatio vtpatet: esset nulla: nisi omne quod est: et non est deus sit creatura: et ideo statim subdit nullo interposito verbo: omnis igitur substantia quae deus non est: creatura est: et quae creatura non est deus est. Tertio quia secundum. b. Aug. primo de doctrina christiana in diuersis capitulis inter fruibile et vtibile non est medium: vel ius perfectiones attributales sunt fruibiles vel vtibiles si vtibiles igitur sunt creatura: quia sola creatur a est vtendum: vt patet per b. Aug. vbi supra: et per magi. di. 1. si fruibiles igitur qualibet earum est deus: et sic creatrix essentia: quia solodeo est fruendum per eosdem ibidem.

Secunda conclusio est: quod praemum in entibus est tantum vnum aliquid absolutum et non aliquid et aliquid formaliter per exclusionem omnis distinctionis et non identitatis formalis perfectionum attrihutalium.

Ocham in 1 dicit 3. q. 1. ar. i. Istam conclusionem quodam sic probat: vbicumque est aliqua distinctiovel non identitas: ibi possunt contdictoria aliqui verificari de illis sed impossibile est contradictoria aliqua verificari de qubusdam nisi illa pro quibus supponunt sint distincte res vel distincte rationes siue entia rationis vel res: et ratio: sed si omnia illa sint ex natura rei non sunt distincte rationes: nec res et ratio: ergo erunt distincte res: maior patet: quia sio a. et. b non sunt idem omnibus modis. tunc sunt ille abe vere. a: est idem. a. omnibus modis. b non est idem. a. omnibus modis ita quod esse idem. a. omnibus modis et non esse idem. a. omnibus modis verificantur de. a. et. b. et concedunt aduer sarii: quod sapientia divina est formaliter sapientia divina et bonitas quod respondens diem: quod in creaturis talia contradictoria numquam verificantur: nisi propter identitatem realem: vnde isti verificantur sor: non est plato: homo est plato propter hoc: quod iste terminus sor. praecise supponit pro sor. et iste terminus homo supponem potest pro platione et maifestum est: quod sor. et plato ste disticte res: vnde vt dicit sicut hec est vera sor. et homo ster idem realiter: ita hec est vera: sor. et homo non est idem realiter: nam prima verificatur: quia homo supponit personaliter in secunda: quia homo supponit pro platone.

Ex istis arguit sic: iste propositiones numquam verificantur in creaturis sor. non est plato vel sor. est idem realiter sorti: homo non est idem realiter sorti nisi quia homo supponit pro platione quo realiter distinguitur a sor. igitur iste propositones numquam verificabutur in dicit nis pater est ad aliquid: essentia non est ad aliquid. nisi essentia supponit paliquo: quod realiter distinguatur a patre: vel itur supponit profilio: vel pro spiritusm sanctus vel. pro aliquo absoluto: non pro filio neque scilictet quia quilibet eorum est ad aliquid: nec pro aliquo absoluto: quia nullum tale distinguitur realiter a patre: vel iste ergo propositones non st vere: vel minor siue rationis est falsa: primum est impossibile: ius secundum est necessarium Similiter potest argui de istis: silius producit et producitur: essentia non producit nec producitur: et smilibus. secundo deficit ista ratio in probatione minoris: quia non est bona consequentia: licet inferre: quod illa de quibus verificantur st distincte res: etc: ilin omnibus vniversaliter: quia in aliquibus contradictoriis licet inferre: quod illa de qui bus verificantur stu disticte res: quod essentialiter: non tamen in omnibus: igitur posito quod in aliquibus liceat inferre quod illa de quibus verificantur ster distincte res: n omnem quod in omnibus assumptum probatur: quia sequitur. a. est et b. uam est: igitur. a. et b. non stu vna sed distincte res essentialiter in actu: vel in potentia Item sequitur: deus est eternus. et creatura non est eterna: ergo deus et creatura non stur vna: sed distincte res essentialiter. Item sequitur homo est essentialiter animal rationale: asinus non est essentialiter animalis rationale: igitur homo et asinus non stu vna: sed distincte res essentialiter.

Preterea. non est bona consequentia in aliquibus contradictoriis: licet inferre: quod illa de quibis verificantur st distincte res per exclusionem omnis identitati realis: igitur in omnibus vniversaliter: igitur nec sua consequentia est bona: cum sit si milis isti. Assumptum probatur: quia ben sequitur substantia est: et accidens non est. igitur substantia et accidens non stu vna: sed distincte res inactu vel in potentia per exclusionem omnis identitatis realis: et se quitur. homo est idem realiter homoni: asinus non est idem realiter homoni: igius homo et asinus stu distincte res per exclusionem: etc. et tamen non sequitur pr generat: filius non generat: ergo pater et filius sunt diuerfe res per exclusione omnis identitati realis. Et confirmatur per modum suum arguendi: quia si in aliquibus contradictoriis: non licet inferre. quod illa de quibus verificantur fint distincte res per exclusionem: etc. Perit omnis via probandi distinctionem vel non identi tatem realem per exclusionem omnis identitatis realis: quod est inconueniens: patet igitur quod minor sue rationis est falsa: et eius probatio: et per consequens ratio nulla. Nec confirmatio valet. quia non est bona consequentia aliqui idem vere poterit affirmari de vno et vetr negari de alio propter solam distinctionem formalem: ergo esse et non esse vificabuntur d. a. et b propter solam distinctionem formalem non obstante sint idem realiter: quia non esse non solum negat formalitatem. sed tralitatem Et confirmatur: quia constat quod aliquid idem vere affirmatur de pre et vere negatur de filio in divinis non obstate essetiali idem titate propter solam distinctionem relatiuam: et tamen non sequitur: quod eadem facilitate esse et non esse verificantur de. a. et: b propter distinctionem rlatiuam non obstante: quod sint idem essentialiter. Simiter ergo isti dicerent in proposito: nec per per hoc perit via probandi distinctionem vel non identitatem realem: quia diceretur: quod sin potest probari per contradictionem extremorum formalium: poterit tamen per contradictionem extremorum realium: Et ideo probo oclsionem aliter essentia divina est formaliter bonitas: et sapientia divina: et omnis attributalis per fectio: et conclusio: igitur praemum in entibus est tantum vnum aliquid absolutum: et non aliquid: et aliquid formaliter per exclusionem omnis distinctionis et non identitati formalis perfectionem attributalium: prima consequentia patet: etiam per tenentes coclusionem oppositam: quia perfectiones attri butales in primo non magis distinguuntur inter se quam distinguantur ab essentia. quia intellectus se et ab essentia distinguuntur formaliter per eos. secunda consequentia tenet ex terminis. sed antecedens ex quo dependet tota deductio deduco ad praesens quadrupliciter non est formaliter sapientia divina: ita quod essentia formaliter sapientiadiuina verificatur de sapientia divina: et vere negantur de bonita te divina: et itavniversaliter vbicumque est aliqua distinctio: vel non identi tas: ibi vere conuenit aliquid vere affirmari de vno: et vere nengari de alio: minor probatur: quia omnia contradictoria habeunt essentialem repugnantiam inter se: tanta est enim repugnantia inter animalet non animal: inter asinum et non asinum: quanta est inter deum et non deum: siue inter ens et non ens: nisi forte dicatur maior esse rpugnam tia interista quam inter illa: propter maiorem perfectionem alicuius partis in vna contradictione quam in alia: sed hai non est ad propositum: nunc autem ex aliquibus contradictoriis conuenit inferre. quod illa de qubus verificantur: ste distincte res vel distincte rationes vt res et ratio: ergovniversaliter numquam ver idem affirmatur: et vere negatur: nisi propter distinctionem rerum et rationum: vel rei et rationis. Assumptum patet: quia sequitur formaliter: a. est: et b non est ergo est ibi aliqua distictio rerum vel rationum: vel rei et rationis: exemplum primi: si substantia est et accidens non est: sequitur quod non stu vna: sed distincte res in actu vel in potenia: exituem secundi. sivnum ens rationis intelligitur puta. a. et b. quod est ens rationis non intelligitur: sequitur quod st disticta etaia rationis: exitum tertii: sio a. est extra animam: et b non est extra animam: sed obiectiue tantum in anima: sequitur quod a. et b. distinguantur: si est ens reale et ens rationis: ergo vt videturvniversaliter ex affirmatione et negatione eiusdem conuenit inferre non identitatem re alem. ergo si essentia idem formaliter sapie vere affirmatur de sapientia: et vere negatur a bonitate: omnem quod sapientia divintia et boni tas dieinitia importet aliqua: qua non ster idem realiter. Et confirmatur: quia qua ratie tu dicis quod aliquid praet vere negari de sapientia divina: et vere affirmari de bonitate divina: non obstante reali identi tate propter solam distictionem formalem eandem dicam vniversaliter: quod es et non esse verificatur de. a. et b. propter distictionem formalem: non obstante quod sit idem realiter: et ita perit omnis via probandi distinctionem vel non identitatem realem interquecumque: quia situ dicas: asinus non est rationalis. ergo homo et asinus distinguuntur realiter dicanquod non sequitur. sed sufficit: quod distinguantur formali

Contra ocham. Sed licet conclusio sit vera: ista tamen deductio non conuincit propter multa primo: quia minor principalis rationis non est vera quia de essentia et persona in divinis verificantur contradictoria: et tamen constat quod essentia et persona non st distincte res a raileent quaternitas in divinis: nec ste distincte rationes: nec res et ratio patet per probationem suam: quia omnia illa ster ex nar rei: h dicitur quod de essentia et de persona verificausatur contradictoria propter distinctionem realem: quia de vno illarum vere dicitur: quod est aliqua res. et de reliquo vere dicitur quod non est illa res. vnde de patre et essentia verificantur contradictoria: quia essentia est filius et pater nem filius et simpliciter de filio et de essentia: quia essentia est pater et filinon est pater: et eodem modo de spiritus sanctis quod de essentia et attributis dici non paet: quia omnis res quae est essenc ia siue illa absoluta siue relatiua est etiam sapientia et bonitas divina: et sic de singuis. Sec ista resensio est nulla primo: quia ista contradictoria essentia est filio pater non es filius verificantur secundum eum de patre et de essentia: et tamen non verificantur: roper aliquam maiorem distinctionem realem. secundo quia licet essentia sit filius: et pater non sit filius essentia tamen et pater de qubus verificantur contradictoria non sunt distincte res: sed vnatum vt patet: extra de suma tri. et fi. ca. c. damnamus: igitur falsa est illa propositio quae dicit quod in possibile est contradictoria aliqua verificari de quibuscumque: nisi illa vel illa pro quibus supponut sint distincte res forte dicequod licet essentia et pater non sint distincte res: essen: ia tamen paest supponem pro filio qua realiter distingnitur a pater et ideo de pre et de essentia possunt contradictoria verificari. Sed contra iste propositones sunt vetur: pater est ad aliquid essentia non est ad aliquid. vel ergo in propoione ila negatiua essentia supponit pro persona vel non. si sic. igiur persona non est aliud. vel proposito est falsa quorum quod licet est er rationeum. si non igiur contradictoria verificatur de aliquibus. et tamen ipsa nec illa pro quibus supponunt sunt distincte res.

Preter eaiste propoiones sunt vere essentia non producit nec produci filius producit et producitur. et tamen in propositione negatiua essentia non supponit pro persona. quia nulla persona est in diuinis queno producat vel producatur. Et confirmantur iste de ductiones per eum. ipse enim arguit contra se sic. sor. et homo sunt idem realiter. et tamen hec est vera sor. non est plato: et hec est vera: homo est plato Ad Primo sic: essentia divina seipsa circumscripto omni eo quod non et ipsa per se primo est formaliter infinita: igitur seipsa est formaliter bonitas: et sapientia divina et omnis attributalis perfectio: antespatet: quia essentia divina seipsa circumscripto omni eo etc. est aliqua entitas et perfectio: et constat quod non est formaliter finita: igius formaliter infinita: consequentia probatur: quia sequitur essentia divina seipsa: circumscripto omni eo quod non est ipsa per se primo modo realiter est infinita: igitur seipsa est realiter bonitas: et sapientia diuina: et omnis attributalis perfectio: ergo sequitur essentia diuina seipsa et est formaliter infinita: igitur seipsa est realiter bonitas et sapientiadivina etc. antecedens hus pro simili conceditur a tenentibus conclusionem oppositam: et consequentia est clara: quia vbi eadem ratio praemittitur: similis consequentia merito subifertur: vt dicem Ri. de trin. libro 2. c. 11. sed sic est in proposito: vt patet ergo. Et confirmatur: quia non minoris infinitatis est formalitas essentie divine formaliter quam sit eius realitas realiter: patet de se: sed divine essentie realitas propter suam realem infinitate non compatitur secum in eodem realitatem aliquam distinctam a se realiter etc etiam per eos: igius formalitas ipsius propter sui formalem infinitatem non compatietur secum in eodem formalitatem aliquam distinctam esse formaliter: ergo. Secundo sic: essentia divina seipsa circumscripto omni eo quod formaliter non est ipsa: est illud qu maius cogitari non potest: igitur seipsa est formaliter bonitas et omnis divina perfectio: et consequentia patet: quia essentia divina si non est formaliter sapientia circumscripto omni eo quod non est ipsa formaliter circumscribitur sapientia: sed circumscripta sapientia non manet illud quo maius cogitari non potest: ergo et si est argutum est de sapientia: potest argui de qualibet perfectione divuina: antecedens vero probatur. Primo: quia nulli catholico dicet esse dubium quin beatitudo nostra obiectiua sit illud quo maius cogitari non paest: et constat quod essentia diuina seipsa circumscripto omnieo quod formaliter non est ipsa est beatitudo nostra obiectiua. Secundo: quia si detur omil deus vt deus non esset id quo maius cogita ri non potest: quod est contra anshel. pro so. 2. et. 3. ista consequentia patet: quia posset aliud cogitari: cus essentia seipsa formaliter esset illud: quo maius cogitari non potest. Et confirmatur: quia si essentia divina non esset realiter bonitas et sapientia divina: et omnis at tributalis perfectio: tunc posset aliquid cogitari realiter maius deo: quia posset cogitari aliqua essentia quae realiter esset hec omnia: igitur si essentia divina non esset formaliter ista: posset aliquid cogitari formaliter maius deo quod est omnino impossibile.

Tertio sic: in diuinis pater eo bonus et sapiens: qui deus et econuerso: iu bonitas et sapientia in deo non distinguuntur formaliter ab essentia: antecedens est beatae aug. 7. de tri inmultei capitulis consequentia probatur etiam per aduersarios: quia quaro ab eis: an distinctiobonitatis et essentie vel sapientie in deo sit minor distinctione relationis et essentie: vel maior vel equalis ex quo secundum eos vtrobique est aliqua distinctio ex natura rerum. Si dicatur quod minor cum illa non sit realis: sed formalis tantum secundum eos: ista non erit formalis: quod est propositum: si dicatur quod maior vel equalis: sequitur quod sicut pater non est eo pater quo deus: vt patet per beatae aug. ineodem. 7. ita nec eo bonus vel sapiens qui deus: quod est oatetis. Et confirmatur: quia ista propositio: non eo pater qua deus: igius est vera secundum eos: quia paternitas et essentia non sunt idem formaliter: immo per homc probant ipsam non esse formaliter idem: igiur si bonitas et essentia vel sapientia et essentia non sunt idem formaliter: eadem ratione sequitur: quod pater non eo bonus vel sapiens quo deus.

Preteaquando dicitur: quod pater non eo pater: quo deus: vel intelllgit quod non eo realiter: vel quod non eo formaliter: vel alio mo: non alio modo per cos: nec primo: quia distinguuntur realiter: ergo secundo. valet. quod non eo formaliter: sed hoc ita verificatur de bonitate vel sapientia: stante diuisione formali inter ista.

Quarto sic: sicut se habet realitas essentie in primo ad formalitatem essentie: sic realitas sapientie ad formalitatem sapientie: hoc patet: quia vtrobique conpater realitas ad suam propriam formalitatem: iur permutatim sicut se habet realitas essentie in primoad realitatem sapientie. sic formalitas ad formalitatem sed realitas essentie est realitas sapientie in deo per exclusionem omnis distinctionis realis ergo formalitas essentie est formalitas sapientie per exclusio nem omnis distinctionis formalis. Et confirmatur. qui: proprietasrelatiua non distinguitur formaliter ab essentia: igitur nulla perfe¬ ctio attributalis distinguitur sic ab ipsa. consequentia est non. et antecedens probabitur di. 33. vbi diffusius pertractabo materam istam. Tertia conclusioe. quod primum in entibus est tantum vnum aliquid abso¬ e lutum. et non aliquid et aliquid extra intellectum aliqualiter per exclusionem omnis distinctionis et non identitatis ex natura rei simus. et secundum quid perfectionum attributalium. Ista conclusio est generalis. quia non solum excludit distinctionem modalem. sic prima nec formalem sicut secunda. sed vniuersaliter omnem distinctionem et noidentitatem ex natura rei qualitercumque vocetur.

Et probat eam quidam doc. Herueus quolibet primo. q. 1. ar. 3. Sic: distinctio perfectionum attributalium in deo non est realis: igitur nec ex natura rei: sed secundum rationem intelligendi tantum: istius rationis: primo probatur consequentia: secundo antecedens: consequentia probatur sic. omnis diuisio: vel est secundum esse in anima tantum: et sic est secundum rationem: vel est secundum esse in re extra: et sic est realis: sed positum est quod non est realis: ergo: maior probatur: quia passio alicuius vel illud quod se habet per modum passionis. non excedit illud cus est passio secundum vnum et multa distinctum et indistinctum sunt passiones entis: ergo non excedunt ens: sed omne ens vel est ens in anima: sic est ens rationis tantum: vel est ens extra animam: sic est ens reale: igitur omnis distinctio: vel erit realis: vel erit secundum rationem tantum: et sic patet consequentia: antecedens probatur sic: quae distinguuntur realiter: omnem quod sint diuerse res: siue diuerse realitates: quarum vna non sit alia: sed sapientia et iusticia non sunt huiusmodi: igitur: quia hec est vera. sapientia dei est iustincia realiter: minor supponitur: maior probatur quantum ad duas partes. Primo quantum ad hoc quod dicitur. quod illa que distinguuntur realiter. oportet quod sint diuerse res: quia sicut indistinctio ad vnum: ita distinctio ad plura: sed indistincta realiter sunt vna res: ergo distincta realiter in eo quod distincta: sunt diuerse res. Secundo quantum ad hoc. quod additur quod vna non sit alia: quia hoc est hoc: significatur vnitatem praedicati cum subiecto: et hoc non est hoc: significat diuersitatem praedicati a subiecto: sed probatum est quod vbi est distinctio realis: omnem ponere diuersas realitates: ergo vna earum non erit alia realiter etc.

Contra herueum. Sed licet illa ratio procedat ex veris: vt credo quantum ad primam formam. et ad probationem consequene: deficit tamen in probatione antis et nisi plus dicatur faciliter soluetur ab aliis. primium ostendo: quia si illa probatio sit bona qua dicitur: si est distinctio ad vnum: etc sequitur quod quacumque distinguuntur secundum rationem: si nullum eorum sit ens rationis sunt diuerse res: quod tamen est falsum et contra eum: quia perfectio nes attributales in primo distinguuntur secundum rationem: secundum eum et constat quod nulla earum est ens rationis: et tamen non sunt diuerse res etiam per eum: probatur consequentia per forma suam si est indistinctio ad vnum: ita distictio ad plura. secundum quacumque sunt indistincta secundum rationem sunt vna res: si vnum eorum sit ens rationis. ergo quacumque sunt distincta secundum rationem. sunt diuerse res. si vnum eorum sit ens rationis. maior est sua. et minor est clara. etiam per eum. quia licet multa quo rum nullum est ens rationis sint distincta secundum rationem quiste indisticta realiter. quacumque tamen talia sunt idistincta secundum rationem sunt et indistincta realiter igitur si indistincta realiter ste vna ens et indistincta secundum rationem. si nullum eorum est ens rationis sunt vna res. et sic patet primum. videlicet quod ratio deficit in probatione antecedentis.

Quantum ad secundum. tenente st oppositam clsinem negarent primam consequentiam. et ad probationem dicerent. quod non omnis distinctio secundum esse quod est iure extra est realis. accipiendo realem distinctionem pro distinctione rerum: siue realitatum: et quando dicitur quod distinctum et indistinctum sunt passio nes entis etc. dicitur quod ens reale prout diuiditur contra ens rationis in plus se haberet quam res siue realitas: quia non solum res siue realitas proprie dicta: sed omnis ratio formalis et omnis modus rei habens esse preter operationem intellectus isto modo dicitur ens reale: sic etiam conceditur: quod omnis distinctio ex natura rei sit aliquo modo realis: quia prter operationem intellectus: sed hoc non sequitur secundum eos nisi plus dicatur quod sit distinctio realis id est rerum siue relitatum: sicut iste doc credit concluden. Probo igitur conclusionem: arguitur primo sic: si primum in entibus non est tantum vnum aliquid absolutum sed aliquid et aliquid ex natura rei: aliqualiter: sint illa. a. et. b. vel igitur. a. et b. quae ponuntur non idem: vel distincta ex natura rei aliqualiter sunt aliqua res: vel nulla: si nulla: ergo nihil: quia quod nulla res est: omnino nihil est: vt patet per be. aug. primo de doc. christi. c. i. si aliqua: vel sunt res que est essentia: vel non si non: igitur in diuinis est aliqua res que ponit in numerum realiter cum essentia contra decretalem: si sic: igitur a. et b. sunt idem realiter cum essentia: et duo quadam absoluta ex natura rei aliqualiter inter se: tunc sic dualitas relationum non ponendum in numerum realiter cum essentia non est maior dualitate absolutorum non ponentium in numerum realiter cum essentia eadem: hoc patet: quia non est maior: quia hec dualitas est relationum: et hec absolutorum: aliter omnis dualitas relationum esset maior omni dualitate absolutorum: quod non est verum: nec potest esse maior: quia ponit in numerum realiter cum essentia et altera non: quia nulla earum ponit in numerum realiter cum essentia ex supposito: ergo: sed relationes divine nonpossunt in numerum realiter cum essentia: certum est: ergo dualitas relationum in dinisputa paternitatis et filiationis non est maior dualitate istorum duorum absolutorum. Sed propter pluralitatem rlationum vere conceditur in divinis quod sint plures res relatiue igitur propter pluralitatem talium absolutorum vere conceditur quod sint plures res absolute quod non est verum. Secundo sic: perfectiones attributales in primo non dicuntur plures: nisi propter diuersitatem nominum: itur inter ipsas non est aliqua distinctio nec non identitas ex natura rei: consequentia non est: quia si sit aliqua talis distinctio vel non identi tas inter ipsas vere dicentur plures propter pluralitatem ex parte rei: antecedens est mgistri. c. 7. in littera vbi sic ait. Hic diligentur notandum est cum dicat aug. solum deum vere simplicenesse: cur dicat eundem mnltipliciter dici. et respondet. dicit magister. Sed hoc non propter diuersitate accidentium vel partium dicit. propter diuersitatem ac multitudinem nominum: quae de deo dicuntur quae licet multiplicia sint vnum tantum signt scilicet diuinam naturam. hec ille. Et hec auctoritatas mouet me: quia si sic attributa divina distin guerentur aliquo modo ex natura rei: benen sciuisset mgister dicere quod deus dicitur multipliciter propter distinctionem vel non idetitatem ex natura rei suarum perfectionum: et tamen nusquam hoc dixit: sed solum dixit ipsum multipliciter dici propter diuersitatem: ac multitudinem nominum qua de deo dicuntur. ergo etc

Quarta conclusio est: quod quamuis perfectio nos attributales primo sint tantum vnum aliqid absolutum et non aliquid et aliquid extra intellectum aliqualiter. equipollent tantum distinctis rebus ex natura rei. virtualiter: probaur primo sic: quacumque necessitant intellectum ad conceptus essentialiter: distinctos sunt distincte res extra intellectum aliquali ter. vel equipollent distinctis rebus ex natura rei virtualiter: secundum perfectiones attributales sunt huiusmodi et non sunt distincte res extra intellectum aliqualiter: ius equipollens distinctis rebus ex natura rei virtualiter: maior patet: quia vni vna res necessitat intellectum ad conceptus essentialiter distinctos facur id idem quod face rent distincte res: et per consequens equipollet distinctis rebus: minor autem est clara: quia certum est quod sapientia diuina necessitat intellectum ad conceptum sapientie: et bonitas ad conceptum bonitatis: et sic de ssngulis persectionibus: tales autem conceptus constat realiter: et essentialiter esse distinctos ergo etc.

secundo sic n est minor repugnantia quod illa quae sunt tantum vnum aliquid absolutum. et non aliquid formaliter equipolleant distinctis rebus formaliter: quam quod illa quae sunt tantum verum aliquid absolutum et non aliquid et aliquid realiter: equipolleat distinctis rebus realiter patet ex terminis: sed quamuis perfectiones attributales in primo sint tantum vnum absolutum et non aliquid et aliquid realiter: quia non sunt plures res absolute. saltem simus: secundum omnes non repugnat eis equpollem distinctis rebus realiter: quia non minoris virtutis et efficatie ste sapientia et bonitas in primo realiter: quam si essent in ipso distinete res absolute realiter: aliter propter identitatem realem talium perfectionum aliqua perfectio tolleretur a primo quod est absurdum: ergo non repugnat perfectionibus attributalibus equpollere distincti rebus formaliter: quamuis tamen sint vnum aliquid absolu¬ tum et non aliquid et aliquid formaliter: sed constat quod non magis repugnat his quae sunt vnum aliquid absolutum: et non aliquid et alquid ex intellectum aliqualiter: equpollem distinctis rebus ex natura rei virtualiter: quam his quae sunt tantum vnum aliquid absolutum et non alquid et aliquid formaliter equpollem distinctis rebus formaliter: ergo etc.

Tertio sic: in omni bona consequentia: cus termini signt aliquid realiter: inferens et illatum sunt distincte res extra intellectum: vel equipollent distinctis rebus ex natura rei virtualiter: hoc patet: quia aliter probaretur idem per idem totaliter. Sed hec est bona consequentia due persone in divuinis nonster aliquid verius quam vna: ergo nec aliquid maius vt per bea. aug. 8. de tri. c. 2. vbi probat quod in diuinis non est maius aliquid due persone quam vna: quia non aliquid verius: ergo vnitas et magnitudo in diuinis: cum non sint distincte res extra intellectum vt patet aliqua liter ex conclusionibus praecedentibus equipollent distinctis rebus ex narei virtualiter. Ex ista eine sequitur correlarie quod prfectiones attributales in primo distinguuntur inter se et ab absentia secundum rationem: siue conceptibiliter. deductio istius proposito nis patet: quia quacumque sunt distincte res extra intellectum aliqualiter: vel equipollent distinctis rebus ex natura rei virtualiter distinguum tur vel possunt distingui secundum rationem: siue conceptibiliter. Et confirmatur quia quacumque necessitant intellectum ad actus essentialiter distinctos distinguuntur. secundum rationes: sine conceptibili ter. Sed perfectiones attributales in primo sunt huiusmodi: vt patet ex dictis.

Preterea. deus praet concipi ab intellectu creato vt essentia est siue substantia: non concepto vt est sapiens sine sapientiain ipso: non concepto vt est iustus vel iustitia. ius essentia sapientia: et iustitia: in pero distinguuntur secundum rationes. antecedens docet exprientia: et consequentia est non: quia si deus posset esse sapiens vel sapientia: ipso non existente iusto siue iustitia: sapientia et iustitia distingueretur in ipso sict in creaturis realiter igitur si potest concipi vt sapiens vel sapientia: ipso non concepto etc. sequitur quod sapientia et institia distinguantur in illo secundum rationem: siue concipitur.

Prete rea: si perfectiones attributales non distinguerentur inter se nec ab essentia secundum rationem siue conceptibiliter: vel hoc esset prout huiusmodi perfectiones sunt entia realia et non entia rationis: vel quia inter se et cum essentia sint idem omnibus modis ex natura rei. hoc patet: quia non praet alia ratio assigri. secundum nullum istorum impedit: non quide primum: quia distinctio rationis non magis repugnat entibus realibus: quam nominis identitas: patet de se. sed identitas nominis non repugnat. igitur nec distinctto rationis. probatur minor quia constat quod petrus et paulus. qui sunt entia vere realia sunt idem in specie. et hec identitas: vt suppono: non est realis. sed rationis tantum: nec secundum quia qubus non repugnat referri secundum rationes: nec distingui. hec patet: quia relatio rationis requirit extrema distincta secundum rationem. Sed his quae sunt idem omnibus modis ex natura rei. non repugnat sic referri: quia relatio identitatis est relatio rationis: vt patet per philos eom. 5. meta. Et confirmatur: quia ibidem dicitur quod intellectus vtitur vno: vt duobus igitur cum identitate rei stat dualitas et sic distinctio secundum rationem. ergo. etc. Est tamen aduertendum quod per hoc non intelligo quod per istam distinctionem de perfectionibus attributalibus verificentur praedicata contradictoria rea liter prout quibusdam videtur: quia distinctio rationis non sufficit ad hoc: sicut declarabitur distin. 33. et hoc de secundo articulo etc.

Tertius et quartus articulus. QUantum ad tertium et quartum articulos simuilcontra conclusiones. istas mouenda et dissoluenda sunt dubia:

et primo contra primam ex fundamento doctoris nostri fris iacobi de viter bio. Iacobus de viterbio vbi supra. Potest argui primo sic: perfectiones attributales in primo distinguuntur conceptibiliter siue secundum modum intelligendi: ergo distinguuntur modaliter siue secundum modum essendi: antecedens est concessum: consequentia vero probatur: quia vel huic diuersitati modorum intelligendi corrndet aliquid in re quae deus est: vel non: si non: tunc essent figeneta intellectus: si at vnicuique modo intelligendi corrsuendet aliquid in re: hoc non est aliud nisi modus essendi ipsius rei: aut res ipsa substn aliqui modo essendi. Et confirmatur: quia diuersitas modorum essendi est causa diuersitatis modorum intelligendi: sed propter diuersitatem modorum intelligendi arguitur diuersitas¬ modorum essendi: igitur vbi non est diuersitas modorum essendi nec intelligendi: consequentia non: et antecedens conceditur ab omnibus: quia conmunitur dici solet quod modi significandi sequuntur modos intelligendi: et hi sequuntur modos essendi.

Preterea: qua non sunt sinonima significant diuersas res simpliciter vel eandem secundum diuersos modos essendi. Sed nominaattributalia non sunt synonima: nec signt diuetsas ressimpliciter: ergo signt eadem re secundum diuersos modos essendi: minor concedit: maior probatur quia vbi non est diuersitas nisi in nomine: ibi nomina sunt sinonima: sed quando apphenditur eadem res simpliciter secundu eundem modum essendi si imponantur sibi diuersa nomina: n est diuersitas nisi in nomine: patet de istis nomibus mucro enses. cicero: tulius etc. Et confirmatur ista ratio per commenta. 12 me ta. commento. vbi dicit quod vita et viuens in deo sunt idem in substiecto: et duo secundum modum: quia non signt idem omnibus modis: sicut nominia sinonima.

Preterea non minus differunt perfeectiones attributales inter se et ab essentia sua in primo: quam vnum differat ab ente: hoc patet: quia ens et vnum ste idem: et vna nam. 4 meta. sed ens et vnum secundum commen 4 meta. commento signt vnum et eadem naturam in forma: sed differentes in modo ergo.

Preterea: si deus et sapientia significarent eandem re secundum eum dem modum: tunc esset nugatio dicendo deus est sapiens: quod non est verum: consequentia patet per commenta. vbi supr. contra auicen. qui sic argu ebat. Si idem esset vnum et ens esset nugatio dicendo: ens est vnum. Ad quod respondet commentator dicit quod hoc sequaretur si significarent eandem intentionem et eodem modo. Nos autem dicimus quod signt eandem essentiam modois diuersis: igitur assumpta consequentia est nota.

Responsio ad rationes fratris iacobi. Ad primum istorum: nego consequentiam et ad probationem concedo: quod diuersitati modorum intelligendi corrndet aliquid in re quaes deus: secundum non aliquid distinctum ex natura rei in essendo. secundum solum virtualiter vel equiualentur in mouendo: intellectum et eius actum terminando. quia huic diuersitati corrsnondet ipsa natura diuina quae ex natura rei simplicissima et indistincta est in essendo. qui valet tamen distinctis rebus in mouendo et terminando. et ideo modo potest mouem intellectum ad diuersos actus: vt patuit. Et ad confirmationem concedo: quod vbi est diuersitas modo rum essendi quod ibi diuersitas talis est causa diuersitatis modorum intelligendi et tunc est verum quod modi significandi sequuntur modos intelligendi: et essendi etc. non est teamen rgulariter verum: quod diuersitas modorum essendi sit cam diuersitatis modorum in telligendi: quia potest esse hec diuersitas sine illa: vbi res intellecta equapollet distinctis rebus in mouendo et terminando: sicut est in proposito.

Ad secundum nego maior et ad probatio dicitur communiter: quod ad hoc sufficit sola distinctio rationis: quia quae differunt ratione non sunt si nonima: et licet ad dictum commune ben intellectum sit verum: dico tamen quod quando apphenditur eadem res secundum eun dem modum essendi licet non sit diuersitas in essendo: potest tamen esse diuersitas in mouendo intellectum et eius actum terminando: si illa res equipolleat distinctis rebus: et hec diuersitas sufficit ne nomina sint sinonima. Nec confirmatio concepti est ad propositum: quamuis iste doc. se multum fundet in ea: quia non intelligit quod viuens et vita in deo sint duo secundum modum essendi sed secundum modum intelligendi: quia licet non sint duo in essendo: sunt tamen duo equualenter in mouendo et terminando: et quod ista sit eius intentio: patet per verba sequentia: dicit enim quod in his quae sunt formaliter in mam: dispoito et dispositum dicunt aliquid aliquo modo in esse: quia subiectum differt a forma: in his atem qua sunt formaliter: non in marai: dispoito et dispositum reducuntur ad vnum in esse: et duo in consideratione. Et magis infra dicit: quod maergio differentia est inter eaquae differunt in esse et in intellectu: et quae differunt in intellectu tamtum: et concludunt: multiplicitas igitur et differentia in deo non est nisi intellectu tantum: non autem in essenti a: hec commentator: patet insecundum eum quod in deo non est dferentia secundum modum essendi: sed tantum secundum modum intelligendi.

Ad tertium et quartum eodem modo: quia non est in tio commentatoris: quod ens et vnum differunt in modo tenendi: sed tamtum in modo intelligendi: quia intellectus potest diuisa adunare et adunata diuidem secundum eum.

Scotus in i di. 8. q. 4. Contra secundam conclusionem est opinio scoti et suorum: ipsemet arguit primo sic. Si infinita sapientia esset formaliter infi¬ nita bonitas: sapientia in communi esset formaliter bonitas in communi: consequens est falsum: igitur et antecedens: consequentia probatur: quia infinitas non destruit formaliter rationem illius cui additur: quia in quocumque gradu intelligitur esse aliqua perfectio: quae tamen est gradus illius perfectionis non tollitur ratio formalis illius perfectionis propter illum gradum: et ita si non includit formaliter: vt in communi: nec vt infinitum.

Preterea: quorum diffinitiones sunt distincte: illa si essent difficilia ex na rei formaliter essent distincta. Sed bonitatis et sapientie infinite essent diffinitiones distincte: si essent difficiles: igiuminor patet: quia sicut diffinitio bonitatis in communi non habet in se rationensapie: ita nec infinite infinitam: maior habet duas partes. Prima est: quod quorum diffinitiones essent distincte si essent difficilia illa formaliter sunt distincta: hoc patet: quia includem formaliter est includem in sua ratione essentiali: ita quod si includens diffiniretur: inclusum esset diffinitio et pers diffintionia. Secunda est: quod huiusmodi distinctionem non identitas est ex natura rei: et hoc etiam patet: quia diffinitio non indicat tantum rationem causatam ab intellectu: sed quiditatem rei igitur.

Preterea: vel perfectio attributalis: puta veritas vel bonitas dicit praecise illam perfectionem quae est in re formaliter: ant praecise illam entitatem rationis: puta relationem factam ab intellectu ad vtrumque: si priecise relationem rationis: igitur non est perfectio simpliciter: quia nulla relatio rationis potest esse infinita. si aubo: perfectio attributalis non esset vnum: nisi per accidens: quia ens rationis cum ente re ali numquam faciunt vnum per se: hoc autem est absurdum: sequitur ergo quod perfectio attributalis praecise dicat illam perfectionem que est in re formaliter: vel igitur veritas et bonitas distinguuntur aliquo modo ex natura rei formaliter: vel non si sic. habetur propositum. si noit st formaliter sinonima: quod est falsum.

Ad rationes scoti. Ad primum istorum: primo reduco rationem contra suum auctorem dupliciter sic. Primo si infinita sapientia esset dupliciter infinta bonitassapientia in communi erit realiter bonitas in communi: consequens est falsum: igitur et antecedens: si ratio sua sit bona: quod tamen est falsum et contra eum: consequentia probatur si cut et sua: quia infinitas non destruit realiter rationem illius cui ad ditur: sicut nec formaliter: quod patet etiam per probationem suam: quia in quocum quam ergodu intelligitur esse aliqua perfectio quatamen est gradus illius perfectionis: non tolliter ratio realis illius perfectionis propter illum egrgodum: sicut nec formalis: et ita secundum eum: si non includit realiter vt in communi: nec vt infinitum. Forte dicetur: quod sapientia et bonitas in communinon sunt ide: nec distincta realiter: quia non sunt entia realia: sed rationistantum. Ista tamen euasio est nulla propter duo. Primo: quia ita diceretur sibi: quod sapientia et bonitas in communi non sunt idem: nec distincta formaliter: accipiendo formalitatem ex natura rei: sicut nunc loquimur. Secundo: quia ista communia iuter doctrinam suam et suorum sut vere realia: et non rationis tantum. Reduco igiur rationem secundo sic: perfectiones attributales in primo: secundum istum doc. non sunt infinite: nisi propter identitatem cum essentia. igitur eodem modo qua sunt idem essentie divine: sunt infinite et non aliter: sed non sunt idem ei formaliter secundum eum: sed solum realiter: igitur non sunt infinite formaliter sed solum realiter: cusionium assumit in ista ratione: vel si sunt infinite formaliter: vt ipse dicit: sequitur quod sint idem essentie divine formaliter: et per consequens inter se: quod est intentum: Ad forma igitur rationinis nego consequentiam non: quia sequitur infinita sapientia est formaliter infinita bonitas: igitur sapientia in communi est formaliter bonitasin communi: sicut nec sequitur sapientia infinita est realiter bonitas in finita: igitur sapientia in communi est realiter bonitas in communi: ratio hus est: quia sapientia infinita et bonitas infinita sunt aliquid in re: circum scripta operatione intellectus sapientia autem in communi: et bonitas in communi non: quia ista communia non sunt nisi quidam conceptus vel entia rationis: constat autem quod non est bona consequentia secundum eos: ex identitate formali quae est ex natura rei inferre identitatem rationis: cum distinctio communis sit minor distinctione quacumque ex natura rei: sicut non est bona consequentia per eos: ex identitate reali inferre identitatem formalem: quia distinctio vel non identitas formalis: vt dicunt est minor distinctione reali. Et ad probatione quando dicitur quod in finitas non destruit rationem formalem illius cui additur. Dicut aliqui. Ocham vbi supra: quod infinitas praecise additur conceptibus et non alicui rei sic dicendo: sapientia infinita est formaliter bonitas infinita. et ideo concedunt quod isti conceptus sper distinguuntur nec sunt vnus: Ista tamen diuersitate non obstante. hec est vera: sapientia infinita est formaliter bonitas infinita: quia in ista: termini non supponunt pro conceptibus diuersis: quibus additur infinitas: sed pro ipsa re qua deitas est. cui nulla infinitas: nec aliquid additur: sed se ipsa est infinita et non per aliquid additum et ideo si in illa sapientia infinita est bonitas infinita termini supponunt pro se ipsis: sicut in ista: sapientia in communi est bonitas in communi. ita erit vna falsa sicut reliqua. Sed ista euasio est nla: quia non est realis sed tantum vocalis: non est enim intentio arguentis quod infinitas sit nullus globus realiter superadditus sapientie et bonitati diuine: cum sit modus eius intrinsecus secundum eum: sed intelligit quod sapientia infinita: quia infinita non perdit ratione formalensapientie: quia hec est vera: vt termini supponunt pro re non pro se ipsis: sapientia infinita est formaliter sapientia. et simpliciter: hec bonitas infinita est formaliter bonitas. Et exhoc videtur eis quod si sapientia in communi. et bonitas in communi formaliter distinguuntur: quod sapientia infinita et bonitas infinita formaliter distinguerentur: sic intelligunt quod infinitas non destruit ratione formalem illi cui additur. et ad istum intellectum nihis dicitur. Et ideo dico aliter: et concedo quod infinitas non de struit rationem formalem illius cui additur: sicut nec realem: quia sapientia infinita est formaliter et realiter sapientia. et similiter bonitas: sed ex hoc non sequitur quod si bonitas in communi non est formaliter sapientia in communi quod bonitas infinita non sit formaliter sapientia infinita: sicut nec sequitur sapientia in communi non es realiter bonitas in communi. igitur fapientia infinita non est realiter bonitas infinita. Reno huius est: quia sapientia et boni: tas i ncommuni non solum praedicantur de sapientia et bonitate infinita quae realiter et formaliter distinguutur: et ideo sapientia in communi nec realiter nec formaliter est bonitas in communi. et poterit tamen: hoc non obstante sapientia infinita esse bonitas infifinita formaliter: sicut et realiter.

Ad secundum nego minorem: quia si sapientia infinita quae deus est: et bonitas infinita essent difficiles no haberent diusas diffinitiones sed vnam praeciseet hec esset diffinitio divinitatis. Et ad probationem dicitur: quod non est bona consequentia. alia est diffinitio bonitatis et sapie in communi. ergo enbonitatis et sapientie infinite. Responsio patet: ex dictis quia bonitas et sapientia in communi docinur de sapientia et bonitatelis reata realiter et formaliter distinguuntur. Et ideo earum diffinitio non est vna: non obstante quod diffinitio infinite bonitatis et sapientie sit vna tantum. Ad tertium dico quod perfectio attributalis quantum ad rem significatam dicit praecise illam perfectio nem quae est in re: quia dicit praecise re quae est diuinitas per exclusic nem omnis distinctionis et non identitatis ex natura rei. Et quando dicitur. nomina igitur attributalia sunt sinonima nego: quia colligitur ab eis ratio sinonimorum: quia ista vna res penitus indi stincta equipollet distinctis rebus. vt patet ex dictis.

Scotus vbi supra. Contra tertiam coinem idem doc. arguit: primo sic. omnis distinctio quae cognoscitur intuitiue ab intellectu est ex natura rei. distinctio attributorum est huiusmodi. igitur etc: maior patet: quia notitia intuitiua non terminatur ad rem nisi secundum sua existentiam realem. minor probatur: quia distinctio attrihutorum cognoscitur ab intellectu diuino. cuius omnis notitia est intuitiua: cum omnis alia notitia ab intuitiua sit imperfecta.

Pre terea vel perfectiones attributales in primo distinguuntur ex natura rei. vel per actum intellecto diuim. si detur primum. habetur propositum: si detur secundum: quaritur quod differt intellectus divinus a natura divina: vel ex nar rei: vel secundum rationem: vel nullo rmodo. si primo mum habetur propositum: vt prius: quia idem iudicium est de omnibus. Si detur secundum: contra distinctio praecedens rationem principii distinctiui non est per illud distinctiuum: sed distinctio nem et intellectus praecedunt intellectionem quae est prinitum distinctiuum eorum quae distinguuntur secundum rationes: igitur distinctio eorum non est secundum rationem: siue per intellectum. Si detur tertium adhuc habetur propositum: quia tunc distinctio per intellectum esset distinctio per nam siue ex natura rei: quia quicquid distinguitur intellectione vt est omnino indistincta a natura: distinguuntur realiter a natura: igitur.

Preterea: distinctio emanationum ncee ia per supponit distinctionem attributorum: sed non praesuppoitonit noesio distinctionem quae tantum est rationis: igitur distinctio attribntorum non est tantum rationis: sed aliquo modo ex natura rei: ma: patet: quia distinctio emanationum noesio praesupponit distinctionem principiorum elicitiuorum: sed huiusmodi prinast intellectus et voluntas. ergo minor prour. quia nulla distinctio realis praeexigit noesio distinctionem quae tantum est rationis. sicut nec aliquid quodem vere reale praeexigit aliquid quod est vere ens rationis. sed distinctio emanationum divinarum est vere realis. igitur. Et confirmatur. quia si nulla distinctio ex natura rei praecedit distinctionem emanationum divinarum personarum. sequitur quod non sit vna productio in divinis per modum intellectus siue ne. et alia per modum libtatis siue voluntatis. et per consequens filius non magis exit quo modo natus quam spiritus sancti quod est contra be. aug. 5. de tri. c. 3 dicit quod ideo spiritus sanctus non est filius. quia non exit non quod natus. sed quod datus. consequentia patet. quia stante supposito nullum principium precedit quod se habeat aliter ad vna productionem quam ad aliam

Landulphus in prologo i q. i. ar. 3. Ista rationem doc. quidam deducit primo sic: emanationum distinctarum et oppositarum omne esse aliquo modo prinanon eadem. sed indiuinis emanatio quae procedit filius. et emanatio quae procedit spiritus sanctus stur distincte et opposite: quia vna per modum nem et necessario: et alia per modum voluntatis et libere. igius omnem quod prinistarum emanationum aliquo modo non sint eadem. si memoria in producendo filium et voluntas in producendo spiritus sanctuis Pre terea: quando aliqua sunt idem omnibus modis ex natura rei quicquid conuenit vndi ex natura rei. conuenit alteri. Sed aliquid conuenit vniperfectioni attributali: quod non conuenit: immo repugnat alteriex natura rei: igiur iste perfectiones non ster idem ex natura rei omnibus modis maior est non. quia contradictoria non possunt de eodem omnimode verificari.

Franciscus de maronis in prologo i. q. i. ar. 2. Minorem vero deducit quidam doc. per 12. contradictiones quae vt dicit in variis divinis perfectionibus sunt fundate. Prima eqt de intellectu et voluntate: quia intellectus est prinitum productiuum verbi et non voluntas: et voluntas est principium spiritus sanctus et non intellectus divinus. 2a contradictio fundatur in actu intelligendi et volendi: quia divine intellectioni non repugnat esse malorum: et divine volitioni repugnat esse malorum eum divinus intellectus omnia mala intelligat: et divina voluntas nullum malum culpe velit. 3a contradictio fundatur in actu volendi et nolendi: quia repugnat deo velle miusticiam: sed non repugnat deo velle iusticiam aut penam pecti: teste scriptura. 4 conradiio fundatur in voluntate signi et bomnplaciti: quia deus voluit omnia quae factam sunt ab eterno voluntate beneplaciti: alioquin non fuissent facta: et non voluntate signi: eo quod multa prohibita ab eterno fuerunt vnde sequitur illa vulgata contradictio in primo sententiarum: quod voluntas baen placiti sper impletur: non tamen signi. 5a contradictio fundatur in potenabsoluta et ordinata: quia plura potest deus de potentia absoluta: quae non potest de potentia ordinata: vt bonos damnare: et damnatos saluare: non conuenit autem dicere: quod eadem potentia idem possit et non possit secundum idem omnibus monis 6 contradictio fundatur in diuina sapientia et scientia: quia proprie accipiendo sapientiam et scientiam si est ipsas distinguit be. aug. 14 de tri. Sapientia est desolis eternis. Scientia vero de solis temporalibus: et secundum hoc deus sapientiam habet de sua essentia et non scientiam: et de creaturis habet scientiam et non sapientiam. 7a contradictio fundatur in iusticia et minta: quia iusticie dei aliquid conuenit quod non conuenit mine: iutur illud quod scribitur in iob. Corripe me domine in minta tua et non in furore tuo neforte etc. quia in furore iusticie prdet: qus non pardet in benignitate mine. 8acontradictio fundatur in actibus vtendi et fruedi: quia cum vterque sit in deo formaliter: deus ex natura rei vtitur creatura et non fruitur ea: et fruitur sua essentia et non vtitur ea. oacontradictio fundatur in necessitate et infinitate: quia infinitas divina repugnat relationi: cum omne infinitum sit perfectiosimpliciter: et tamen necessitas non repugnat ei: quia ita necesse sunt relationes si eust essentia: cum vtraque emanatio sit ncoessaia: et sic ncesitas et infinitas fundant extrena contradictionis. 10a de dictio fundatur insubstantia et spiritualitate quia ratio formalis substane est communicabilis in irrationabilibus: et tamen ratio spualitatis non: et sic inducitur de communicabili et non communicabili respectu creature: sicut de essentia et relatione. Undecima contradictio fundatur in causalitate et eternitate: quia demonstrabile est deum habere eternitatem: et tamen pluribus est dubium: et forte non est naturaliter demon¬ stratum deum habere causalitatem et simpliciter effectiuam. Duo decima contradictio fundatur in essentia divina et attributis: quia divina essentia non est cognoscibilis per naturam: attributa divina sunt cognoscibilia per naturam: quae sunt extrema contradictoriorum. Iste contradictiones vna cum principali conclusione confirmantur per secunde figure modos: quia sper concludunt negati ue quadruplici silogismo. Primus est talis: omnis volitima potentia potest attingem malum inquantum malum igitur nulla potentia volitiua est intellectiua. Secundus est talis: nulla potentia ordinata potest damnare bonos: potentia dei absoluta potest damnare bonos: igitur potentia dei absoluta non est potentia dei ordinata. Tertius est iste: omnis iusticia punit pectam secundum mensuram culpe: sed dei mintia non punit eos qua sunt in purgatorio secundum mensuram culpe: igitur divina mintia non est iustitia. Quartus est: faciend: silogismum expositorium in secunda figura hoc velle diuinum est respectu omnium existentium hoc velle diuinum non est respectu omnium existentium: igitur hoc velle divinum non est hoc velle dinum aliquo modo non simpliciter concludendo. Ista conclusio confirmatur multis auctoritatibus: primo damascen. libro i.s c. 4. et. 3. vbi vult quod inter omnia nomina dicta de deo propriissimum est: qui est: quia esse dicit quoddam pelagus infinitate substane. Tetera autem vt di. c. 4. dicunt illa quae circunstant naturam: hoc autem non esset: nisi aliqua distinctio esset ex parte rei: non enim est pelagus infinitate substane propter hoc quod multe relationes rationis possunt causari circa ipsum: quia per actum intellectus dossunt hec causari circa quodlibet. Secundo auctoritate be aug. 8. de tri. c. 2. vbi probat quod in diuinis non est magis aliquid due persone quam vna: quia non aliquid veri: quae consequentia non valent: si tamtum esset distinctio rationis inter veritate et sapientiam et magnitudinem: quia non videtur aliud argumentum quam si probaretur sapiens igitur sapientia: et econuerso. Ad quod rspondent aliqui doc. quatenent oppositum. Implent tot quaternos ostendendo vnum attributum ex alio: sed inter ea non est nisi tamtum differentia relatio num rationis: ita perfecte videtur deus cognosci quantum ad omnem conceptum realem vt cognoscitur sub vno attributo: sicut si cognoscatur sub ratione omnium: quia cognitio plurium relationum rationis non facit perfectiore cognitione: nec aliquid facit ad habendam perfectiorem notitiam realem de al quo. Similiter iutur auctoritatem praedictam damascenum ad quod assignant ipsi ordinem attributorum: quasi essentia sit fundamentum et quadam sint propinquiora essentie: quadam propinquiora emanationibus: sitantum sunt relationes rationis: quis ordo per comperationem ac emanationem.

Tertio sic etiam auctoritate aug. contra maximum. si potest deum patrem intelligem simplicem. et tamen esse sapientem bonum. et enumerat ibi multas perfectiones tales. quanto magis vnus deus potest esse simplex et tamen trinitas. ita quod tres per sone non sunt partes vnius dei. Arguit ergo aug. quod si in eodem si ne compoitone et partialitate ponunt esse perfectiones simpliciter. ergo multo magis ponunt esse tres persone in deitate sine conpotone et partialitate quod argumentum esset illud si attributa dicerent tum relationes rationis et per se distinguerentur realiter. non enim sequaretur si relationes rationis non faciunt compositum in aliquo. igitur nec relationes reales. Quarto etiam auctoritate eiusdem. 3 de tri. c. 3. vbi dirit: omnia ista esse equalia: nihil autem proprie est siibipsi equale: quid enim est dicere quod aliquid sub relatione rationis est sibiipsi equale: sub alia relatione rationis.

Responsio ad rationes scoti. Istis tamen omnibus et similibus non obstantibus ad hoc non videtur mihi quod perfectiones attributales in deo inter se vel abessentia distinguantur ex natura rei. Ad primum igitur primo reduco rationem contra eu sic: omnis distinctio quae cognoscit intuitiue ab intellectu est ex natura rei. Sed omnis distinctio rationis cognoscitur intuitiue et ab intellectu: igitur omnis distinctio rationis est ex natura rei: maior est sua: et minor est vera per probatio nem minoris sue: quia constat quod omnis distinctio rationis cognoscitur ab intellectu diuiso: cuius omnis notitia: vt dicit est intuitiua: et tamen conclusio est falsa et contra eum: et per consequens ratio nulla. Ad forma igitur rationis nego maiorem: quia non solum entia realia: sed entia rationis possunt intuitiue cognosci: et praesertim a deo: supposito quod omnis eius notitia sit intuitiua: vt dicit: et quando dicitur quod notitia intuitiua non terminatur ad remsicut est etc. dicoquod probatio est ad omim: quia notitia intuitiua terminatur ad rem sic et: et quia distinctio rationis non est ex natura rei: sed per actum intellectus deus cognoscit quod distinctio attributorum non est in ipso ex natura rei. sed per actum intellectus: si eut cognoscit quod relatio identitatis quae est idem sibi non est ex natura rei: sed per actum intelligedi. Posset etiam dici: supposito quod deus non cognoscat aliquid extra se: sed omnia in seipso: quod videtur satis rationale quod huius distinctionem deus non cognoscit intuitiue: sed superituitiue: quia in se ipso: vt patet ex prima. q. prolog. ar. i. Sed ex hoc non sequitur quod sit ex nar rei ita modicum sicut si cognoscat ipsam intuitiue.

Ad secundum potest vno modo dici quod perfectiones attributales in primo non distinguuntur ex natura rei: nec per actum intellectus divini: sed per actum intellectus creati: licet intellectus divinus cognoscat distinctionem quae per actum intellectus creati distinguuntur. et tunc diceretur quod distinctio nature et intellectus inipso non praecedit actum intellectus creati. Secundo si conceditur: quod huiusmodi distinctio rationis fiat per actum intellectus divin ad huc dicetur quod distinctio nem et intellectus non praecedit actum siue itellectione intellectus divini: quia natura et intellectus nullomodo distinguuntur ex parte rei: sed solu ratione: quia deus intelligit ipsa posse concipi a creatura diuersis conceptibus: et ex hoc dicuntur distingui per actum intellectus divini.

Ad tertium dico: quod emanationum distinctio non praesupponit distinctionem attributorum: nec ex natura rei: quia nulla est talis: nec secundum rationem quia talis est posterior emanatione per arist. Ad probationem quando dicitur: quod distinctio emanationum necessario praesuppoitonit distinctionem principiorum elicitiuorum: potest tripliciter responderi. Primo per interemptionem maioris: quia videmus etiam in creaturis quod idem prinitum totaliter est elicitiuum diuersorum: sicut sol per eundem calorem numero desiccat lutum et liquatacit ceram. Secundo potest dici quod maior non est vera: vbi printum penitus indi stinctum equipollet distinctis principiis realiter: quia tunc potest quicquid paesent distincta printma realite: et per consequens potest esse prinitum distinctarum emanationum non minus quod si essent distincta prinarealiter: et sic est in proposito: vt declaratum est supr: ideo ratio nulla Post etiam dici tertio distingueno de divinis emanationibus: quia possunt accipi actiue et passiue. si actiue: patet ex dictis: quod minor est falsa quicquid sit de maiore: quia in divinis non sunt aliqua printua elicitiua talium emanationum: cum emanationes huiusmodi in divuinis non sint actus eliciti: vt patet ex 4 di. et per consequens propter distinctionem talium emanationum non omnet ponedistinctionem aliquam inter attributa. Si passiue: adhuc idem dico quod ad distinctionem ipsarum sufficit quod emanationes actiue quae sunt ab aliquo eorum printia non quidem sicut potentia: sed si eut actiones non idem conuertibiliter et adequate: sic est in proposito: cum generatio actiua sit in solo patre: et spiratio actiua in patre simul et filio. Ad confirmationem quando dicitur: quod si vna distinctio ex natura rei praecedat distintionem emanationum dinarum personarum non erit vna productio per modum intellectus et alia per modum voluntatis. Est tamen aduertendum: quod in divinis non dicitur vna productio per modum intellectus: et alia per modum voluntatis: quia prinitum productiuum vnius emanationis: vel vnius persone: puta filii sit intellectus et non voluntas. alterius vero puta spiritus sanctus voluntas et non intellectus: prout isti doc. imaginantur: quia principium productiuum divinarum personarum non solum habet esse formaliter sed realiter: et per consequens si intellectus sic esset printproductiuum verbi quod non voliuntas: et voluntas scilicet. quod non intellectus Intellectus et voluntas in deo non solum distingue retur sormaliter sed realiter: quod est falsum est per eum: sed vna istarum emanationum dicitur per modum intellectus et alia per modum voluntatis: quia essentia divina est prinitum quo productiuum vnius persone: quia est intellectus et non quia est voluntas: alterius vero: quia est voluntas: et non quia est intellectus et istud est possibile sine omnidistinctione ex natura rei intellectus et voluntatis: sicut est verum quod diuina natura intelligit: quia est intellectus et non quia est voluntas: quia si per impossibile voluntas et non intellectus: nec haberet intellectum: nec intelligeret et vult: quia voluntas et non quia intelle¬ ctus: quia si esset intellectus et non voluntas: nec habens voluntatem: non posset velle. Et similiter potest concedi quod intellectus est principium productiuum spiritus sanctus non quia intellectus: sed quia voluntas: et voluntas est principium productionis verbi: non quia voluntas: sed quia intellectus: et sic de aliis. Ad quartum concedo: quod quicquid ex natura rei sine comnotatione et respectu ad aliquod extrinsecum conuenit vni eorum quae sunt idem omnibus modis etc. ex natura rei conuenit alteri: et sub isto sensu: minor est falsa: quia quicquid conuenit ex natura rei illi rei que est bonitas: conuenit illi rei que est sapientia in primo: et sic de singulis attributis: quia omnia sunt praecise vna summa res que est essentia vel diuina naturaaliqui tamen termini possunt istam rem praemo et principaliter importa re: et aliqua distincta et extrinseca comnotare propter que distincta comnotata potest aliquid vere affirmari de vno: et vere negari de reliquo vt patebit statim.

Responsio ad rationes francisci. His praemissis respondeo ad omnes istas duodecim contradictiones: licet omnes possint reduci contra eos: quia non minus illa praedicata verificantur realiter quam formaliter: ideo si ex ipsis concluditur aliqua distinctio non minus concluditur distictiorealis quam formalis: assumptum patet: discurrenti per contradictiones. Sed quia nec hanc: nec illa concludunt: dico ad primum: quia sicut intellectus diuinus est principium productiuum verbi: quia intellectus: et non quia voluntas: et voluntas principium productiuum spiritus sancti quia voluntas: et non quia intellectus: sic voluntas diuina est principium productiuum verbi: quia intellectus: et non quia voluntas: et intellectus diuinus principium productiuum spiritus sanctui quia voluntas: et non quia intellectus: vt dictum est supra: quia vna simplicissima res est principium productiuum vtriusque sed vnius: quia intellectus: alterius vero: quia voluntas: nihil igitur conuenit vni: quin eodem modo conueniat alteri.

Ad secundam eodem modo: quia sicut illirei que est intellectio diuina non repugnat esse malorum: sic etiam illi rei que est volitio diuina repugnat esse malorum: sic et illi rei que est intellectio diuina: et ideo concedo quod sicut intellectus diuinus intelligit omnia mala: sic voluntas diuina intelligit omnia mala: et sicut voluntas diuina non vult aliquod malum culpe sic intellectus diuinus non vult aliquod malum culpe: et sicut intellectio diuina est intellectio malorum: sic volitio diuina est intellectio malorum: et sicut volitio diuina non est volitio malorum: et sic intellectio. Et ita confirmatur: loquendo quantum ad rem significatam circumscripta comnotatione et respectu ad extra nis conuenit vni quin competatur alteri: et econtra. Et si dicatur: quod est impropria locutio: quod intellectus velit et voluntas intelligat: dico quod non est verum nisi intellectus et voluntas sint idem omnibus modis ex natura rei: et termini capiuntur pro rebus: sicut in proposito.

Ad tertium etiam similiter: quia sicut illi rei quae est nolitio diuina repugnat vellein iusticiam: sic et illi rei que est nolitio diuina: et sicut illi rei quae est nolitio diuina conuenit nolle pectum et in iusticiam: sic et illi rei quae est nolitio diuina. Et ideo concedo: quod sicut deus sua volitione vult iusticiam: sic et sua nolitione vult iusticiam: sicut sua volitione non vult iniusticiam. Et si dicatur: quod nihil potest velle nolitione: nec nolle volitione: dico quod falsum est: vbi volitio et nolitio sunt idem omnibus modis ex natura rei: et termini accipiuntur pro rebus: vt dictum est. Et si dicatur vlterius et proteruiatur quod adhoc de eadem re verificantur contradictoria: quia eadem res est et volitio et nolitio velle et non velle. dico quod non est inconueniens contradictoria verificari de eodem respectu diuerso rum: quia talia praedicata non verificantur sine comnotatione in respectu ad extra: et sic est in proposito: quia eadem res est et nolitio insticie: et nolitio non iustitie.

Ad quartum patet: quod voluntas signi et voluntas beneplaciti sunt termini comnotatiui: et ideo non est mirum: si propter distincta comnotata possit aliquid verificari de vno: et vere negari de reliquo: quia voluntas beneplaciti dicitur dei voluntas efficax respectu cuiuscumque effectus producibilis vel producti. voluntas autem signi dicitur voluntas vel velle eius non efficax respectu aliquorum: extrema igitur contradictoriorum huius non sunt in deo formaliter sicut nec realiter: sed in creaturis couotatis: quia vna est volita efficaciter. altera vero non. Sed instatur dupliciter. Primo: quia comnotare et non comnotare cum sint extrema contra dictoriorum sicut prima: aut insunt ex parte rei: et sic non secundum idem: et reddit ratio talis sicut prima: aut insunt per rationem: et tunc nihil ad propositum. Secundo: quia omni creatura adnihilata voluntas signi habet impedibilitatem actualiter: et voluntas beneplaciti ipedibilitatem eodem modo.

Ad primum dicor quod res non comnotant sed termini: et ideo per comnotare et non connotare nulla distinctio probatur in re: sed in terminis: et sic concedo: quod natura rei immo realiter distinguuntur: quod vnus terminus non est alius realiter.

Ad secundum dico: quod omni creatura annihilata isti termini sunt copotatiui creaturarum possibilium: quarum vna antequam producatur potest esse volita efficacitur. alte ra non sic volita: et hoc sufficit ad talem contradictionem: per idem patet quid dicendum ad quintam sextam et septimam contradictionem: quia omnes illi termini: vt patet sunt termini connotatiui.

Ad octauam dico: quod vti creatura et non frui creatura et frui deo et non vti ipso non sunt extrema contradictoriorum: sed vti creatura et non vti creatura: et frui deo et non fruieo: hoc autem non verificantur: nec est aliqua contradictio eodem actu equipollente distinctis frui vna re et vti qualibet alia.

Ad nonam dico: quod non magis repugnat relationi diuine infinitas quam necessitas: quia vtrumque inest ei propter idem titatem cum essentia. Et quando dicitur quod esse infinitum est perfectio simpliciter: potest concedi quod eo modo quo est infinitum est perfectio simpliciter et ideo sicut relatio divina est infinita propter identitatem cum essentia ita est perfectio simpliciter: vt est idem essentie: quia est perfectio quae est essentia. Post etiam dici: quod omne quod est seipso infinitum est perfectio simpliciter: non autem quod est infinitum per identitatem: sed ex hoc non concluditur aliqua distinctio: vt declarabitur: cum ageretur de distinctione relationis est essentie.

Ad decimum patet: quod substantia diuina non communicatur formaliter alicui creature: aliter aliqua creatura esset deus formaliter: sed deus et alia creatura conueniunt secundum rationem in ratione siue conceptu substanie: siue substantia dicatur de vtroque vniuoce siue anologice non curo ad praesens.

Ad vndecimum dico: quod ad hoc quod eternitas est demonstrabilis et non causalitas. sufficit quod ita equpolleant distinctis rebus: quia hoc posito potuerunt mouere intellectum ad distinctos conceptus: quorum vnus per rationem naturalem poterit demonstrari de deo: altero non demonstrato. Ad duodecsmum dico: quod sicut essentia diuina non est a nobis cognoscibilis pro statu vie cognitione quid rei in se et particulari: sed tantum cognitione quod nomis vel quia est: sic nec aliquod attribuntum: nec aliquid intrinsecum deo: patet igitur quid dicendum ad contradictiones illas. Restat igitur respondere ad silogismos secunde figure.

Ad primum patet ex dictis quod minor est falsa: quia aliqua potentia volitiua: pura diuina potest attingere malum: quia voluntas diuina intelligit omne manifestum: vt supra dictum est. Ad secundum dico: quod potentia ordinata est terminus comnotatiuus: quia comnotat possibilia ordinate et non possi bilia absolute: et ideo non sequitur quod in re principaliter importata per potentiam absolutam et ordinatam sit aliqua distinctioquia in deo non est nisi vnica simplex potentia quae est sua essentia: sed sequitur distinctio in conotatis: quia ista potentia vna et indistincta dictur ordinata vt comnotat possibilia ordinate et absoluta. Ad tertium eodem modo: quia iusticia et misericordia sunt termini comnotatiui: vt patet. Et similiter ad quartum: quia illa verificantur de velle efficaci et non efficaci. Et per consequens reducuntur ad voluntatem benplaciti: et voluntatem signi quae sunt termini comnotatiui. Et vel terius secundum eum in istis similibus praemisse sunt vere simpliciter: igitur et conclusiones si forma est bona: igitur absolute loquendohec est falsa: intellectus diuinus est voluntas diuina: et sua contra dictoria vera: et per consequens propoitones sanc torum false et ea¬ rum contradictorie simpliciter vere: quod non videtur catholice dictu.

Ad auctoritates. Ad primam patet: quod damasce nus non loquitur de perfectionibus diuinis qua realiter sunt deus: sed de nomibus quae de deo praedicantur: quorum aliqua secundum Dasen. non praedicant naturam: sed qua circa naturam: quod non est intelligidum quantum ad rem significata: quia si res quae est sapientia diuina non esset natura diuina: sed aliquod circa nam diuinam non solum distinguerentur formaliter vel secundum quod: sed realiter siue simpliciter: quod est falsum. Si quantum ad modum praedicandi: quia talia nomina prodicantur denomiatiue de deo: et quae sic praedicantur de aliquo quantum ad modum praedicandi: no dicunt naturam sed aliquid circa naturam. Et quando dicitur vlterius quod deus etc. non est pelagus sube infinitum: propter hoc quod multe relationes rationis possunt causari circa ipsam: concedo: sed non probat propositum. sed magis oppositum: quia si deus non esset formaliter: et omnibus modis ex nar rei sapientia et bonitas divina: et vniversaliter omnis attributalis perfectio non esset simpliciter et vniversaliter perfectus: quia non esset illud quo maius cogitari non potest: sicut dicebatur in deducendo conclusionem secudam: non est igitur deus pelag substantie: quia multe relationes rationis possunt causari circa ipsum sed quia omnibus ex natura rei est omnis diuina perfectio.

Ad secundam dico: quod ad hoc quod consequentia be. aug. sit bona sufficit quod perfectiones attributales in primo distinguantur secundum rationem: siue conceptibiliter: quia talis illatio non est a priori et per causas in essendo: sed solum in inferendo: et ad hoc sufficit distinctio et prioritas in conceptu: vt patet in. q. super primo arti. et per hoc patet ad confirmationes.

Ad tertium: sicut patet ex processu be. augustino libro 3. contra maximum. c. 4. vbi sententialiter licet aliter ponantur illa verba: be. aug. solum vult ostendere quod persone diuine non sut partes diuinitatis: sicut maximus argu ebat: ex hoc non tamen concluditur aliqui distinctio inter attributa: quia be. aug. non probat conclusionem suam per distinctionem vel indistinctionem: sed per personarum perfectionem: vt patet ibidem: vnde circa finem illius capituli sic ait: propter indiuiduam diuinitate vnus est deus: et propter vniuscuiuscumque proprietatem tres sunt persone: et propter singulorum perfectionem partes vnius dei non sunt: et per consequens auctoritas non est ad propositum: quia accipitur non causa pro causa. Et vlterius si deductio sua estet bona: non solum probaretur qualiscumque distincto ex natura rei: sed realis: quia sicut non sequitur secundum eos. si relatio nes rationis non faciunt compositionem in aliquo. igitur nec relationes reales. ita nec sequitur etiam per eos: si distincta formaliter non faciunt compositionem in aliquo: igitur nec distincta realiter.

Ad vltimum si ex auctoritate illa probaretur aliqua distinctio ex natura rei: patet quod probare tur distinctio realis: quia constat quod hec omnia non solum sunt equalia formaliter. et secundum quid: sed realiter et simpliciter. Est tamen aduertendum quod equalitas potest accipi stricte. et sic condiuiditur identitati: et similitudini distictioae arist. 5. me ta. c. de ad aliquid quod equalia sunt quorum quantitas est vna. et large et sic quecumque non se excedent: siue in substantia: sine in quantitate: siue in qualitate sunt equa lia: et equalitas sic sumpta non conradiuiditur identitati vel similitudini: vt patet: et in isto secundo modo ista dicuntur equalia: quia primo modo in diuinis ad intra non est equalitas vt alibi declarabitur.

Contra quartam conclusionem posset argui. verum quia si sit baen intellecta non habet dubium solum declaro intellectum eius: pro quo notandum quod sapientia diuina sic est essentialiter bonitas quod non desinit esse realiter sapientia. et bonitas diuina sic est realiter sapientia quod non desinit esse realiter bonitas: et quia nulla res simplex omnino et indistincta ex parte rei est indeo realiter bonitas. et realiter sapientia non minoris virtutis est nec in essendo nec in mouendo intellectum vel terminando eius actum: quam si bonitas et sapientia essent in ipso distincte res: et ideo dico bonitatem et sapientia: diuinam equipollere pluribus distinctis rebus virtualiter. et ita intelligendum est de aliis.

Ocham in primo distinctione secunda arti. primo. Dimissa igitur conclusione. contra propositionem correlariam quodam multipliciter arguunt. Primo sic: si rationes attributa les sunt distincte lin deo aut sunt formaliter et subiecti ue. aut sunt in deo tantum obiectiue. Si primo modo. cum omne tale sit potest operationem intellectus et ex natura rei. ergo ille distincte rationes attributales sunt in deo ex na rei. et per consequens sunt distincte ex natura rei: cuius oppositum patet ex articulo praecedenti. Si secundo modo et illud quod habet tamtum esse obiectiuum non est realiter: diuina essentia: ergo iste distincte rationes non sunt ipsa diuina essentia: cuius omim et iam patet exdictis.

Preterea confirmatur ista ratio: quia illa quae continetutr sub primis diuidentibus aliquod commune magis distinguitur: quam quae continetur sub secundis diuidentibus. Sed ens: primo diuiditur in ens reale et in ens rationis. ergo ens reale et ens rationis magis distinguuntur quam duo entia realia: ergo nihil quod praecise habet esse obiectiuum realiter est aliquod ens reale: et per consequens si ista attributa: hobsunt tantum esse obiectiuum cum sint entia rationis non possunt esse realiter ipsa diuina essentia.

Preterea autem intellectus format istas rationes attributales. aut inuenit eas in re. si primo modo et non format eas in esse reali: quia tunc essent realiter producte: ergo format eas praecise in esse rationis. ergo non sunt res extra: sed praecise entia rationis: Si inuenit eas in re ergo intellectus nihil plus facit ad rationes attributales quam adipsam diuinam essentiam.

Preterea: quando dicitur: alia est ratio sapientie. et alia est ratio bonitatis. aut ratio ibi supponit pro re extra animam. aut pro aliquo ente rationis. si primo modo: ergo si sit aila ratio sapientie et alia ratio bonitatis: et necessario alia res sapientia. et alia res bonitas: et ita erunt distincte res. si secundo modo. ergo ratio sapientie non est in deo realiter: igitur nec est realiter deus. ergo. Ista attributa non sunt realiter ipsa diuina essentia.

Preterea: quaritur quod sit intellectum causare illam distinctionem illarum rationum. aut hoc est praecise intelligere illam rem: siue vno actu: siue pluribus ita quod nil penitus intelligatur nisi res ipsa: aut hoc est comparare rem ad se ipsam. aut hoc est comparare eandem rem ad aliam rem vel alias res. aut formare aliquid vel aliqua quae non sunt ibi ex natura rei sed tantum per opus intellectus. Non primo modo: quia ad hoc quod semper eadem res praecise et nihil aliud intelligitur nulla multitudo ibi causatur: nisi forte actuum intelligendi si pluribus actibus intelligitur. ergo in deo nunquam erit multitudo attributorum que sunt plura attributa: et tamen re aliter ipse deus. Similiter et in sor. et in qualibet alia re: quam posset intelligere posset causare eadem ratione talia multa: quod est absurdum: nec secundo modo: quia per talem compositionem non causatur forte nisi respectus rationis: sed respectus rationis non est realiter ipse deus: nec tertio modo propter eandem rationem: et similiter eodem modo potest comprari qualibet res ad seipsam: et ad alias res: sicut essentia diuina: ergo omnem talem distinctionem quam potest intellectus facere circa essentiam potest facere circa omnem rem equaliter. Si dicatur quarto modo habetur propositum: quia sunt ibi multa: quorum nullum ex natura rei: et per consequens nullum eorum est realiter ipse deus.

Preterea: accipio illas distinctas rationes attributales scilicut propriam rationem sapientie: et propriam rationem bonitatis: et quero anratio sapientie aliquo modo distinguatur ab ipsa sapientia quae est ibi ex natura rei: aut nullo modo. si sic: et non nisi ratione: ergo alia est ratio sapientie: et alia est ratio huius rationis: et esset processus in infinitum. Et confirmatur: quia si aliquo modo distinguitur: aut illa ratio est ibi ex natura rei et ita esset distinctio ex natura rei: aut non est ibi ex. natura rei: et per consequens ratio attributalis non est in deo ex natura rei: et per consequens realiter non est deus. Si nullo modo distinguitur: ergo idem est dicere: alia est ratio sapientie a ratione bonitatis et differentie alia est sapientia a bonitate: quod est absurdum.

Preterea: nihil quod est diuina essentia realiter diuiditur ratione a quocumque: quod est divina essentia raliter: ergo attributa non distinguuntur ratione inter se et diuina essentia: si sit diuina essentia: consequentia est manifesta: antecedens probatur: quia esse idem vel distinctum sunt passiones immediate conuenientes illicui conueniunt: et per consequens sibi conueniunt. Si alio circumscripto: igitur si aliquid quoncumque distinguatur ab alio vtroque istorum existente modo sibi conueniente distinguitur ab illo: omni alio circumscripto etiam secundum se: ergo si vnu attributum distinguatur ratione ab alio vtroque istorum posito: circumscripto omni opere intellectus distinguitur. Sed si vtrumque illorum sit diuina essentia realiter: vtrumque istorum est modo sibi conuenienti: omni opere intellectus circunscripto: et per consequens distinguitur ex natura rei et non sola ratione: antecedens patet: quia vnumquodque sicut se habet ad ens: ita ad vnum: et per consequens ad esse distinctum vel indistinctum: ergo sicut vnumquod quod est realiter extra animam est seipso et immediate formaliter ens et non per aliquid extrinsecum: ita est vnum et distinctum: et sic est seipso et immediate formaliter ens: et non per aliquid extrinsecum: igitur est vnum et distinctum: et sic est seipso et in mediate distinctum a quocumque existente: saltem extra animam a quo distinguitur quocumque modo: et non per aliquid extrinsecum: et per consequens circuscripto omni tempore intellectus.

Contra ocham. Pro solutione prime rationis est aduertendum: quod iste propositiones multum differunt: rationes attributales sunt in deo ex natura rei: et rationes attributales sunt distincte reali: er: sicut iste rationes attributales sunt in deo realiter: et rationes attributales sunt distincte in deo realiter: quia prime sunt vere sub bono sensu scilicet eo modo qua diuinis admittitur esse in: sicut enim in deo ex natura rei et est realiter bonitas et sapientia: quia dens ex natura rei est realiter bonus et sapiens: et sic de similibus. Secunde autem sunt false: quia tunc est sensus: quod distinctio rationum sit realis vel ex natura rei: cuius oppositum patet ex dictis. His praemissis patet quod licet huiusmodi rationes sint in deo formaliter ex natura et ex natura rei non sunt tantum distincte in deo sicut assumitur: sed solum in intellectu seu per operationem intellectus qui causat istam distinctionem. Et per hoc patet quid dicendum ad confirmationem: quia rationes attributales cum sint realiter deus non sunt entia rationis: nec habent esse tantum obiectiue: sed distinctioistarum rationum est rationis et solum habent esse in intellectu obiectiue: et de tali concedo: quod non est realiter ipsa diuinaessentia nec aliquid in ipsa.

Sed contra solutionem instatur: quia quando super aliqua vniformiter se habent ante actum intellectus et post vel semper distinguuntur vel numquam. Sed sapientia diuina et bonitas semper vniformiter se habet ante actum intellectus et post: nulla ei variatio causatur in eis ex hoc solo quod intelligitur: ergo si nullo modo distinguitur ante actum intellectus nec post. Ad illud concessa maiore sub bono sensu dico: ad minorem quod quamuis bonitas et sapientia diuina realiter: et in omnibus modis vniformiter se habeant ante actum intellectus et post: non tamen secundum rationem: quia post actum intellectus hec habent esse conceptum et esse cognitum et non ante: et per consequens post actum intellectus habent aliquid esse rationis: quod non habebant ante: et ideo non est mirum si nunc distinguantur secundum rationem: et non ante. Potest etiam dici: quod post actum intellectus comperantis sapientiam diuinam ad bonitatem et non ante aduenit eis respectus rationis: et per tales respectus rationis distinguuntur secundum rationem.

Sed contra solutionem istarum instatur tripliciter. Primo: quia sicut potest aduenire respectus rationis ex comperatione sapientie ad bonitatem: ita potest aduenire res pectus rationis ex eomperatione essentie ad essentiam: et ita non aliter distingueretur sapientia a bonitate per actum in tellectus quam essentia ab essentia vel sapientia a sapientia.

Secundo: quia vel isti respectus rationis sunt omnino eiusdem rationis: vel non: si sic: ergo non plus distinguitur ratio sapientie a ratione bonitatis quom a ratione sapien¬ tie: quia ipsius sapientie non erunt duo respectus vel plures respectus rationis: immo ratio bonitatis erit ratio sapientie: quia non est maior ratio quod vnus respectus sit ratio sapientie quam alius: ex quo sunt omnino eiusdem rationis: et inter sapientiam et bonitatem ante istos respectus nulla penitus est distinctio si non sint eiusdem rationis: ergo in fundamentis non est oimoda identitas vel in terminis: quia diuersitas relationis rationis: non potest aliunde consurgere.

Tertio: quia isti respectus rationis nulla faciunt distinctionem rationis circa sapientiam et bonitatem: sicut nec relationes reales circa essentiam diuinam faciunt aliquam distinctionem realem in essentia diuina: quia ipsa realiter non distinguitur: ergo sicut sole relationes reales diuine vel persone constitute per eas distinguuntur realiter et non ipsa diuina essentia: ita sole relationes rationis vel aggregata ex ipsis: et sapientia et bonitas diuina distinguutur secundum rationem et non illa bonitas et sapientia que praecedunt omnem actum intellectus: sed illi re spectus rationis non sunt realiter deus: quia quicquid est realiter deus est vera res: et per est nens illi respectus rationis essent vere res: et non respectus rationis. Similiter eadem ratione patet quod aggregata ex illis relationibus rationis et sa pientia que deus est: et bonitate que deus est: non sunt realiter deus: ergo nihil quod est realiter deus distinguitur secundum rationem ab aliquo: quod est realiter deus: et per consequens attri buta non sunt realiter diuina essentia et tamen distinctam inter secundum rationem.

Ad primum istorum concedo quod sicut potest aduenire respectus rationis ex coparatione sapientie ad bonitatem ita essentie ad essentiam: quia essentia est eadem sibi non minus quam sapientie: et talis identitas est respectus rationis ex. 5. meta. Et ideo concedo quod essentia diuina potest distingui secundum rationem a seipsa: aliter tamen quam bonitas et sapientia: quia distinctio rationis qua essentia distinguitur a seipsa oriter ex natura rei non repugnantis: quia non repugnat essentie diuine ad seipsam compari: distinctio autem qua bonitas distiguitur a sapientia oritur exnatura rei necessitatis: quia licet bonitas et sapientia sint vna res penitus indistincta. ex parte rei: equipollent tamen distinctis rebus virtualiter: et ideo necessitant intellectum ad conceptus essentialiter distinctos: vt patet ex quarta conclusione articulipraecedentis.

Ad secundum concedo: quod tales respectus prossunt esse alterius et alterius rationis: quia de eademre simplici et indistincta potest haberi conceptus diuersarum rationum: vt patet ex dictis: et quando dicitur ergo in fundamentis non est omnimoda identitas vel in terminis: verum est: fundamenta tamen istorum respectuum non sunt sapientia et bonitas: secundum suum esse reale quod habent circumscripto opere intellectus sciliceut secundum quod habent esse cognitum et esse conceptum: et per consequens secundum quod haobeunt esse rationis: sic in eis non est omnimoda identitas: quia secunut rationem distinguuntur.

Ad tertium dicitur quod non est simile: quod adducitur pro simili: quia relationes reales quae sunt circa essentiam non referunt essentiam sed personam: et ideosic distinguunt personas quod non essentiam. Isti autem respectus rationis referunt sapientiam et bonitatem: quia secundum rationencomperatur bonitas ad sapientiam: et econtra: et ideo boni tas et sapientiam secundum rationem et conceptum distinguuntur.

Ad secundum principale: concedo: quod intellectus non format rationes attributales: sed inuenit eas in re: format tamen et causat ipsarum distinctionem: quia potens est diuisa aduna re et adunata diuidere secundum commentatorem. Et quando dici tur: ergo intellectus non plus facit ad rationes attributales quam ad diuinam essentiam: concedo: quantum ad esse: quia nullum istorum habet esse per intellectum: sed solum esse distinctum: quia perfectiones attributales inter se et ab essentia distinguutur secundum rationem: et essentia a seipsa: arguitur tamen et aliter: vt dictum est supra.

Ad tertium potest dici dupliciter. Primo: quod quando dicitur alia est ratio sapientie: et ibi ratio non supponit pro re extra animam: quia extra animam nulla est alietas: sed pro aliquo esse vel ente rationis: quia tantum est alietas secundum rationem. Et quando dicitur ergo ratio sapientie non est in deo realiter nec est realiter deus: nego consequentiam. quia in consequente rationon supponit pro aliquo ente rationis sed pro re extraanimam. Sed bene sequitur: ergo ratio sapientie non est realiter alia ratione bonitatis: et hoc est verum: committitur: igitur fallacia accidentis propter varietatem suppositionis: sicut si queratur quando dicitur homo est species: aut libro homo ibi supponit pro re extra animam pro aliquo ente rationis: no permo modo: saltem secundum eos. Si secundo modo: ergo homo non habet esse realiter extra animam: non sequitur. quia iste terminus homo aliter supponit in antente: quam in consequente. Potest etiam dici secundo quod duplex est distinctio rationis quedam per negationem huius ab hoc: quedam vero per abstractionem: primo modo asinus et homo distinguitur secundum rationem: vel possunt distingui: quia intellectus concipiens rationem formalem hominis et asini concipit vel potest concipere hanc rationem conceptam non esse illam: et sic negat hanc ab illa: et talis distinctio rationis necessa rio pre supponit distinctionem aliquam in re ipsa: nisi sit falsa: quia non ita est in re: quia intellectus sic intelligit: sed intellectus intelligit: quia ita est in re: secundo modo eadem res omnino indiuisibilis: et indistincta potest distingui secundum rationem a se ipsa: quia potest concipi vno modo ipsa non concepta: alio modo sic: deitas potest concipi vt est ens: ipsa non concepta vt est infinita substantia: et potest concipi vt substantia ipsa non concepta vt infinita non minus: quad si entitas: substantia et infinitas essent in deo realiter distincta: et sic abstrahentium non est mendacium: quia qui concipit deum esse ens: si etiam non concipit eum esse sub stantiam verum concipit: quia sic concipit ipsum esse ens quod non concipit ipsum non esse substantiam: licet non concipiat ipsum esse substantiam. His premissis potest dici: illa propositio non est concedenda: alia est ratio sapientie: et alia est ratio bonitatis: quia inter perfectiones attributales non est distinctio rationis per negationem huius abhoc. Sed debet concedi: quod ratio sapientie etiam est ratio bonitatis et essentie et omnium que sunt in deo: quia tantum est vna ratio absoluta indiuisibilis: et indistincta que potest concipi: vt essentia non concepta vt sapientia: et potest concipi vt essentia vel sapientia: non concepta vt bonitas vel essentia: et sic de singulis: et hoc sufficit vt distinguantur per abstractionem secundum rationem siue conceptum vel conceptus: igitur ratio nulla: quia supponit falsum: videtur eni: sibi: quod si bonitas et sapietia distinguantur secundum rationem: alia sit ratio bonitatis et alia ratio sapientie: quod non oportet: quia proceditur a pluribus causis veritatis ad vnam: et per consequens committitur fallacia consequentis

Ad quartum potest vno modo dici: quod intellectum causare distinctionem rationis: est precise intelligere illam rem queest essentia diuina vt essentia est: non intelligendo ipsam vt est sapientia: et intelligere ipsam vt est sapientia ipsam non intelligendo vt est bonitas vel scientia et sic de singulis: Et quando dicitur: quod nulla multitudo ex hoc causatur: verum est in re: sed solum in conceptu. Et quando dicitur ergo in deo nunquam erit multitudo attributorum quae sint plura attributa. et tamen realiter ipse concedo: quia hec est conclusio mea: quod ibi non sit aliqua multitudo ex natura rei: Et quando dicitur vlterius: quod eadem ratione in sor. et in qualibet alia re: etc. nego: quia non quaelibet alia res per eandem realitatem indiuisibilem est sapientia: bonitas et iustitia: etc. sicut deus: Post etiam dici secundo: quod intellectum causare istam distinctionem est comparare eadem rerm ad seipsam: quia ex tali comparatione oriter relatio identitatis quecumque sit relatio rationis sine distinctione rationis nequit intelligi: Et. quando dicitur quod relatio respectus relationis non est realiter deus: verum est: quia nec volumus quod distinctio rationis sit realiter: deus secundum quod illa quae sunt realiter deus distinguuntur sola ratione.

Ad quintam dico: quod opria ratione sapientie: et ratio bonitatis sunt omnibus moais idem ex nar rei: accipiendo rationem pro ratione qui ditatiua et formali: siue pro ratione reali: quod idem est: vt credo: et non pro conceptu nec pro respectu rationis. Et quando dicitur: quod vel ratio sapientie aliquo modo distinguitur ab ipsa sapientia que est ibi ex natura rei: vel nullo modo: potest dici: quod distinguitur ab ea secundum rationem: quia sapientia sicut essentia non solum distinguitur a bonitate sed a sapientia secundum rationem: licet aliter et aliter vt dictum est prius. Et quando infertur: ergo alia est ratio sapientie: et alia est ratio illius rationis: si accipitur ratio hic pro ratio ne quiditatiue et formali non est vera: quia talis alietas non infertur ex distinctione rationis: si vero sumatur ratio pro conceptu: siue pro esse: vel pro respectu rationis: potest concedi: quod talis alietas non est in re sed in intellectu: nec propter hoc sequitur: quod sit processus in infinitum nisi forte in respectibus rationis: quod nullum est in conueniens. Et ad confirmationem patet: quod si ratio accipiatur pro ratione formali et qiuditatiua: est ibi ex natura rei: sed falsa est consequentia que dicit. ergo erit distinctio ex natura rei: vt patet ex dictis. Et vlterius si concedatur altera pars: videlibet: quod ratio sapientie nullo modo distinguatur a sapientia: per rationem suam nullum sequitur inconueniens: quia quando dicitur: ergo idem erit dicere: alia est ratio sapientie a ratione bonitatis: et dicere: alia est sapientia a bonitate: si accipitur ratio proritione quoditatiua et formali falsum est: quod assumitur: quia sic non est alia ratio sapientie a ratione bonitatis. Si pro esse: vel respectu rationis: conceditur: quod sicut alia est ratio sapientie et bonitatis quia distinguuntur secundum rationem siue conceptum: sic alia est bonitas: et alia est sapientia que distinguuntur modo pre dicto.

Ad vltimum nego antecedens: quia essentia etiam distingui tur ratione a seipsa. Ad probationem concedo: quod si aliquid cuiuscumque distinguatur aliquo: vtroque istorum existente modo sibi conueniente: distinguitur ab illo omni alio circdenscripto: sed in ampliatione est defectus: quia circumscripto omni opere intellectus attributa non existunt: modo conuenienti ad distinctionem rationis: cum talis praesupponat esse cognitum et esse conceptum: licet existant modo conuenienti ad omnem distinctionem ex natura rei: fi aliqua talis est: inter ea: ideo ratio nulla: quia non distinguit in ter existere modo couenienti ad distinctione ex natura rei: et ad distinctionem rationis.

Ad rationes principales Ad primam: nego antecedens: nam sicut patet ex secunda conclusione perfectiones attributales non distinguuntur. formaliter ab essentia nec inter se. Ad proba tionem dico quod in per se conceptu quiditatiuo vnius attributi includitur alterum: quia licet in per se conceptu sapientie non includatur bonitas: in per se tamen conceptusapientie diuiue includitur bonitas diuina: et omnis at tributalis perfectio. Secundam rationem concedo.