Quaestio 1

Articulus primus. QUantum ad primum: primo declarabitur quid nomine relationis. secundo quid nomine rei iportetur in proposito. De primo relatio secundum arist. 5. metaphi. c. de ad aliquid: distinguitur in relationem realem et rationis: realis est illa que manet in re: circumscripto opere intellectus: relatio vero rationis est illa que solum habet esse per actum intellectus comperantis hoc ad illud. De secundo: iste terminus res potest accipi multipliciter. Primo communissime: prout diuiditur contra nil: et sic non est aliquid subt ente: sed conuertit cum ente: et isto modo omne ens tam reale quam rationis: et vniuersaliter quicquid aliquo modo dicitur ens: potest dici res: sicut loquitur be. aug. primo de doctri. christi. dicit quod nulla res est: omnino nil. Et auicen. primo meta. sue. c. 5. dicit ens et res imprimuntur in anima prima apphensione: que non acquiritur ex aliis notioribus. Secu do communitur: prout distinguitur contra ens rationis: et isto modo non conuertitur cum ente simpliciter: sed cum ente rea li praecise: et hinc est: quod philosns et commentator. 5. et 6 meta: diuidunt ens in reale et rationis: et tamen ens reale communi tera doctoribus dicitur res. Tertio modo stricte: prout distinguitur contra signum: et isto modo non conuertitur cu¬ ente reali: quia multa signa sunt vere realia. et sic magister acciptt rem in. 1 di. huius libri. quod omnis doctrinade rebus vel siguis: et in proposito spataliter res accipitur isto modo: prout scilicet distinguitur contra voces conceptus quesunt signa subordinata rei: secundum philosophum rimo periarmeni: as. Quarto strictius prout distinguitur contra ens intentionis siue intentionale: et isto modo lumen in aere et species in medio: secundum quod communiter dicunt aliqui doc. nostri antiqui non hobsunt aliquod esse reale: nec per consequens sunt vere res sic accipiendo rem¬ Quinto strictissime prout distinguitur contra modum et circumnstantiam rei. sicut boetius loquitur in predicamentis. dicit quod tria predicamenta absoluta dicunt rem. cetera vero non re sed circumnstantiam rei demonstrant. Inproposito autem non accipio rem primo modo: nec quarto modo nec quinto modo. non primo modo quia nulli est dubium quin relatio sit res isto mo: nec quarto nec quinto: quia querer an relatio sit res illis modis magis est questio vocalis quam realis rem: ergo in proposito accipio. secundo et tertie modis: prout distinguitur a signis puta a vocibus: vel conceptibus et entibus rationis. et ex his patet intellectus questionis.

Articulus secundus QUantum ad secundum arti. quia questio supponit relationem realem in creaturis esse rem: modis predictis: quia si non esset res frustra quereretur an esset distincta res. Ic circo vt de supposito pariter et quesito aliquid videatur pono. quatuor conclusiones. Prima est: quod aliqua relatio in creaturis quantum ad illud quod dicit formaliter et in rectosit vera res: put res distinguitur a signis puta a vocibus vel conceptibus et entibus rationis. Pro cuius deductione pono aliquis propositones. Prima est: quod omnis relatio in creatuti sumpta formaliter est aliquid et ens. hoc patet primo: quia nulla relatio sumpta formaliter est purum nihil: igitur omnis relatio sic est aliquid et ens. secundo quia omnis habitudo vnius ad aliud est aliquid et ens. Et confirmatur: quia aliter periret predicamentum relationis. Secunda est: quod non omnis relatio in creaturis quantum ad illud quod dicit formaliter et in recto est ens rationis: probatur primo sic: nullum ens rationis potest esse scetne omni ente rationis: hoc patet: quia non potest esse sine ipso: aliqua relatio in creaturis potest esse sine omni ente rationis: igitur aliqua relatio in creaturis non est ens rationis: minor assumpta patet multipliciter primo quia positis extremis vnitatis naturaliter ponitur vnio sed extrema: puta mari et forma lapidis possunt esse vnita sine omniente rationis: igitur vnio et sic relatio potest poni in esse sine omniente rationis. Et confirmatur: quia vel vnio nem humane ad verbum potest esse sine omni ente rationis: vel non: si non: cum nis sit vnitum alteri sine vnione ipsius ad illud: sequitur quod natura habentia na non sit vnita verbo nem ente rationis existente: quod est erroneum: si sic: cum vnio sit formaliter relatio aliqua relatio esset sine omni ente rationis. et sic propositum. Secundo quia positis patre ac filio naturaliter ponitur relatio scilicet paternitas et filiatio: sed constat: quod pr et filius possunt esse sine omni ente rationis. igitur etc. Tertio: quia positis celo et terra ponitur sursum et deorsum: superius et inferius. ergo positis celo et terra ponitur aliqua relatio: quia sursum et deorsum: superius et inferius sunt relationes nullum autem est dubium: quin celum et terra possit esse sine omniente rationis: igitur idem quod prius: Istas duas vltimas rationes ponit auicen. 3. sue metha. c. de relatione vbi sic arguit Pro ista conclusione: nos scimus quod hec res inesse est pater illius: et ille in esse est filius eius: siue intelligatur. siue non: et scimus etiam quod ipsum celum est super terram. et terra est inserior eo. siue apprehendatur siue non. et sub immediate relatio non est nisi secundum hoc et quod assignauimus de istis. et hoc est in rebus quamuis non apprehendantur: hec ille. Secundo sic nulla proprietas: cuius esse est in solo ente reali extra animam est ens rationis. patet de se: aliqua relatio in creaturis est huiusmodi: igitur: minorem ponit auicen. vbi supra vbi dicit expresse: quod pater habet relationem scilicet paternitatem: qua est proprietas cuius esse est in solo patere: licet non si ipsius nisi in respectu alte¬ rius: quod est in alio: constat autem quod pater est vera res extra animam: ergo etc. Et confirmatur. quia nulla proprietas entis realis est ens rationis: sed aliqua relatio in creaturis est huiusmodi: quia paternitas est proprietas patris. vt patet per auicen. et equalitas est proprietas quantitatis et similitudo qualitatis secundum philosophum in predicamentis: ergo ete. Tertio sic nullum ens rationis realiter accipit enti reali: aliquam relatio in creaturis realiter accidit enti reali: ergo aliqui relatio in creaturis non est ens rationis: maior est nota. minor est. b. Aug. 5. de tri. c. finali. dicit dei substantia: "ita dicitur relatiue ad creaturam quod quamuis temporaliter incipiat dici: non tamen ipsi substantiae dei aliquid accidere intelligitur. sed illi creature ad quam dicitur": tunc quero qualiter. b. Aug. accipit hic accidere vel realiter vel secundum rationem: si realiter intentum habetur: si secundum rationem: non magis accideret aliquid crature: quam deo quia secundum rationem deus refertur ad creaturam: vt communiter conceditur. Item ponatur quod deus reseruet celum in esse natura existente creatura rationali: certum est quod adhuc creatura dicitur relatiue ad deum: vel igitur tunc aliquid accidit celo vel non: si non falsum dicit Aug. si sic: igitur relatio realiter accidit creature. et sic intentum.

Quarto sic. nullum ens rationis cum sit in genere entis diminuti est de per se consideratione habitus meth. sed aliqua relatio creata est de per se consideratione: igitur minor est euidens: maiorem ponit comentator expresse 6 meth. comento vltimo circa finem vbi sic inquit: dimittamus igitur perscrutari de ente quod est per accidens: et de ente quod est veridicans scilicet quod est in anima: ens eni. quod est per accidens non habet causam terminatam: et quod est veridi causas non habet causam nisi animam: et ideo vtrumque numeratur in genere entis diminuti. et ideo perscrutandum est de ente perfecto quod est extra animam: hec comentator. Et confirmatur: quia nullum ens rationis est de per se consideratione artificis realis: sed multe relationes in creaturis sunt huiusmodi. igitur idem quod prius: maior supponitur: minor probatur: quia scientie mathematice sunt scientie reales: et tamen constat quod earum consideratio maxime versatur circa relationes vt arismetri ca: circa proportiones et habitudines numerorum: musica sonorum. geometria figurarum: astronomia distantia rum celestium. ergo et istam rationem pro conclusione ista ponit simplicius super predincamenta: et hec est sententia philysi et comentatoris. 6. et 7: meth. quia in 6. diuidit ens extra animam ontea ens secundum animam: et in 7. ens ex didit in 10. praedicamenta vnde comentator in 6. comento vltimo sic inquit: ens autem quod est in re et quod differt ab ente secundum animam: quod est in cognitione: est illud quod significat aut qiud: aut quale: sigat aut quantum: aut aliquid: continuum cum aliquo: et hec sunt cetera predicamentasimiliter in. 5. ens per se diuidunt in 10. praedicamenta: et preter hoc ens dicunt esse ens: et verum quod est ens secundum animam: hec est etiam expressa sententia auicen. 3. sue meth. c. de relatione. dicit quod aut diligentur considerandum est de hoc silicet vt cognoscamus si relatio in se habet esse in singularibus vel est aliquid quod non formatur: nisi in intellectu: et erit tunc sicut multe dispositi ones quae communicant res quae non haobeunt esse nisi postquam habet in in tellectu. cum enim intelliguntur aduenit eis in intellectu aliquid quod non erat eis extra. fint enim vniuersale et fiunt genus et differentia: et finnt praedicatum et subseanitdum: et alia huiusmodi. et sub isto titulo pertractans. questionem determinat: quod aliqua relatio habet esse vere et realiter: in singularibus: vnde postquam narrauit opiniones dicentium: quod certitudo relationum non est nisi in anima et opinionem dicentium quod relatio est quedam: quae est in singularibus sic inquit. Illud autem per quod soluutur iste due vie: hoc est sciliceut vt redeamus ad differendum aliquid absolute: dico igitur quod ad aliud est: cuius quiditas dicitur respectu alteri us. et quicquid fuerit insignatum hoc modo: vt secundum quditatem suam non dicatur nisi respectu alterius: illud est ad aliquid in insignata autem multa sunt huiusumodni: quare insignatum est ad aliquid: hec auicen. et soluit ibi rationes tenentium quod relatio non sit nisi inaima.

Tertia propositio est quod non omnis relatio in creaturis quantum ad illud quod dicit formaliter: vel in recto est vor vel conceptus. ist a propositio potest probari sicut et precedens: primo quia nulla vox vel conceptus potest esse sine omni voce vel conceptum: aliqua relatio in creaturis potest esse. igitur etc. Secundo quia nulla proprietas entis realis ex tra a nimam est vox vel conceptus: hoc patet: quia nulla res esse potest naturaliter sine sua proprietate: sed omnis res extra animam quae non est vox vel conceptus potest esse sine voce vel conceptu. Tertio: quia nulla vox vel conceptus realiter accidit corpori inaimato. aliqua relatio accidit: ergo etc. Quarto: quia noster habitus methaphisicus non est per se de vocibus vel conceptibus sed de rebus signatis per voces vel conceptus: ergo nulla vox vel conceptus vt signa quedam sunt: est de per se consideratione nostri habitus meth. licet vtatur ipsis tanque signis subordinatis rei: hoc est expressa snia simplicii in predicamentis. c. dicit relatione vbi mouet questione hanc subs hac forma. vtrum vpostasis sit habitudo sola. vel nomen prolatum: et tenet quod vere sit vpostasis et non nomen solum: et soluit rationes tenentium oppositum. ergo etc. His premissis patet conclusio principalis sic: omnis relatio in creaturis sumpta formaliter est aliquid et ens: et non omnis relatio est vox vel conceptus: nec ens rationis igitur aliqua est vera res: prout res distinguitur a vocibus conceptibus et entibus rationis: consequentia est bona: et antecedens quantum ad omnes partes patet. ex propositionibus datis: igitur etc. Et confirmatur: quia quicquid necessario preexigitur ad omnem actionem naturalis agentis ratione sui formalis est vera res: prout res distinguitur etc. aliqua relatio in creaturis est huiusmodi: ergo maior patet: quia nec vox nec conceptus: nec aliquid ens rationis necessario preexigitur ad omnem actionem naturalis agenaliter ignis. approximatus stuppe non posset ipsam combure non existente voce vel conceptu vel aliquo ente rationis: quod nullus sane mentis diceret: minore ponit e cxhprisse simplicius super predicamenta. c. de actione di. nec virtus nec operatio: nec facto nec motus vtique faciunt aliquid in alterum nec patiuntur ab altero si non precesserit ipsius ad aliquid aliqualiter se habentis habintudo coaptans per conuenientiam facti ens patienti: vt hoc quidem possit pati: illud autem facere: hec simplicius:

Secunda conclusio est quod omnis relatio in creaturis est res distincta a suo fundamento absoluto: et ne equiuocetur de fundamento absoluto: ad istum sensum: quod paternitas qua sor. pater dicitur relatiue ad platonem eius filium est res distincta a sor. et similitudo: quahec albedo est simlis illi: est res distincta ab hac albedine: et equalitas: qui hec quantitas est essentialis illi est res distincta ab hac quantitate: et sic de similibus: conclusionem ergo sic intelllecta probo.

Primo sic. omnis relatio realis creaturis est aliqua res: et nulla est eadem realiter in suo fundamento: ergo omnis relatio est distincta ab eo: consequentia est bona: quia ista propositio realis relatio in creaturis non est res distincta a suo fundamento: non potest verificari: nisi vel quia relationon est aliqua res: vel quia est eadem res. antecedens quantum ad primam partem: patet ex conclusione precedente: quantum ad secundam proboPrimo sic: quia aliqua naturalis relatio in creaturis non per realiter eadem suo fundamento: igitur nulla consequentia est nota: quia non est maior ratio de vna quam de alia: nisi quis velit loqui ad placitum. antecedens vero probo tripliciter. primo demonstrato sor. patre sic. hec paternitas demonstrata patrnitate sor. non potest actu aliter esse. hac patre actualiter non existente hic sor. non potest actualiter esse: ptrnitate non existente: igitur ho sor. non est hec paternitas. maior patet: quia ad eius oppositum sequitur primum principium esse falsum: minor probatur: quia mortuo platone vnico filio. eius paternitas sor. actualiter non existit: et tamen hic for. potest actu aliter esse. Eodem modo potest argui de similitudine et equalitate de compositione. et distinctione etc. quorum fundamenta possunt esse sine terminis.

Scotus in. 2. di. 1. q. 5. arti. i. Istam rationem quidam deducunt sub aliis verbis et baen sic Issud non est idem esse realiter a sine quo a potest esse realiter sint contradictione: sed multa fundamenta possunt esse sine relationibus realiter sine contradictione: ergo maior patet vt prius: et etiam minor quia si hoc album sit: et nullum aliud album sit hoc album est sine similitudine: et sic de similibus: hec est via philysi et non alia ad probandum mum distingui realiter a forma: quia si maeria potest esse realiter sine forma absque contradictione vt patet i. phi. hec est etiam via comentatoris ibidem comento vltimo ad probandum: quod potentia men non est essentia me: quia corrumpitur et essentia manet. Item hec est via philysio. ad probandum: quod locus est aliud a locato: vt patet 4. pbi. hec est insuper via. b. Aug. 6. de tri. c. 4. Ad probandum: quod virtutes anime non sunt idem realiter anime vbi sic loquitur humano quippe animo: non hoc est esse: quod est sortem esse: aut prudentem. aut iustum. aut temperatum: potest enim esse aimmus et nullum istarum virtutum habere. ergo etc. Et confirmatur: quia si ista via non esset sufficiens periret omnis via ad probandum distinctionem: vel non identitatem realem inter quecumque: quia pari ratione dicam quod homo et asinus sunt vna res: non obstate quod homo posset esse: asino non existente realiter: vel eotea: et sic de ceters quibuscumque: nec valet euasio quorundam

Ocham in. 1. di. 3o. q. 1. ar. 2. Dicunt enim ad istam rationem quod maior est vera: quia si a. est et h non est. sequitur quod nonsunt idem realiter. Et ad minorem quando dicitur quod multesunt relationes: absque quibus possunt esse fundamenta: dicunt quod proprie et de virtute sermonis loquendo illud est verum: quia relationes non sunt nisi intentiones anime vel conceptus et ille certe non sunt idem realiter cum rebus extra. et ita non concluditur: quod sint extra realiter distincte: hec autem euasio vt patet ex forma rationis nnuc facie est nulla: quia prima pers ante cedentis rationis principalis est: quod omnis relatio in creaturis est aliqua res extra: quo posito iuxta solutionem isto ratio concludit necessario.

Preterea: si relatio non est res. sed intentio tantum: vel conceptus in anima inuanum queritur. vtrum sit res distincta a rebus absolutis. quia de eo quod non est res frustra queritur an sit distincta res. Communis raespensio anglicorum. Et ideo dicunt aliqui quod corrupto filio adhuc paternitas est. sed non est paternitas: et corrupta omni linea equasi bipedali. hec est vera equalitas est. licet non sit equalitas. et sic de similibus. et hoc sufficit vt dicunt ad hmd quod relatio non sit res distincta a suo fundamento. Sed ad veritatem hom euacuatio minus valet quam prima: quia si valeret: pari ratione poterit sustineri: quod homo non est res distincta ab asino: quia si dicatur homo potest esse: asino non existente dicitur quod asinus est licet non sit asinus: et simpliciter dicetur de ma et forma de loco et locato: de anima et iustitia. et sic de quibuscumque: que omnia sunt absurda.

Preterea: isti concedunt: quod corrupto filio paternitas est: tunc quero vel paternitas quae conceditur esse est pater nitas. vel non est paternitas: si detur omimum: ergo non solum ptrnitas est: sed etiam est patrnitas: quia patrnitas quae ponitur esse est patrnitas. sidetur secundum. ergo propositio in qua idem probatur: praedicatur de se ipso non est vera. et tamen nulla verior illa in qua idem predicatur de se ipso secundum philosophum.

Preterea: sequitur paternitas est: ergo aliqua patrnitas est sed sequitur aliqua paternitas est: ergo aliquod ens est quia sequitur non est paternitas: igitur nullum ens est paternitas: sicut sequitur paternitas non est: ergo paternitas non est aliquod deus.

Pretea corrupto filio filiatio non est: ergo corrupto patre paternitas non est: antecedens patet: consequens probatur: quia quacunque posita se ponunt: et per empta se perimut si vnum eorum non est: nec alterum: patet quia oppositum predicati infert oppositum substanti: paternitas et filiatioet quecunque relationes coopposite sunt huiusmodi: perphilsumin predicamentis igitur filiatio non est paternitas non est vel si paternitas est filiatio: ergo etc.

Preterea: sequitur corrupto filio patrnitas est: ergo corruputo filio realis habitudo patris ad filium est: ergo corrupto filio filius est: quod est aperta contradictio. prima consequentia patet: quia paternitas nihil aliud est quam realis habitudo patris ad filium: secunda consequentia probatur: quia ben sequitur filius non est: ergo realis habitudo patris ad filium non e: et per consequens oppositum consequentis infert oppositum antetis.

Pre terea: paternitas quae conceditur esse corrupto filio: vel est actua liter relatio: vel non: si sic: ergo actualiter est ad aliud: quia es relationis est ad aliud esse: et per consequens esse relationis actuali:r est ad aliud actualiter: sicut esse relationis potentialis: est esse ad aliud potentialiter: et cum non sit nisi ad filium: sequitur quod corrupto silio. filius sit actualiter quod rationi repugnat. Sinergo corrnpto filio relatio quae pater puta sonr. referebatur ad psum: non est actualiter hec patet: quia sola patrnitate referebatur ad filium quae licet sit: non est actualiter relatio ex concesso: quo posito habet intentum: quia fundamentum relationis. puta sor. est actualiter: et relatio non est actualiter: igitur fundamentum illius relationis non est relatio: quod est propositum. manet igitur illa ratio exclusis euasionibus. Secundo illud idem antecedens probo: de terminata aliqua albedine equali alteri gradualiter sic. hec similitudo demonstrata similitudine albedinis praedicte non potest realiter intendi hac similitudine realiter non intensa: tenet virtute primi principii: hec albedo potest realiter in tendi: hac similitudine realiter non intensa: igitur hec albedo non est realiter hec similitudo: probatur minor: quia ad intemno nem albedinis non solum non intenditur: immo remittitur similitudo: quia ante intensionem erant similes in summo: cum quaelibet albedo ponatur equalis alteri gradualiter: et post intensionem esset minor similitudo. Et confirmatur: quia implicatio contradictionis est: quod vna eadem res sit aucta et non aucta: remissa et non remissa pro eadem mensura: sed pro eadem mensura albedo potest esse aucta: similitudine non aucta. sed remissa: et similitudo potest esse remissa. albedine non remissa: sed aucta vel econtra: vt patet ex dictis: ergo etc.

Tertio sic: omnis relatio realis in creaturis est accidens et aliqua immediate fundatur in substantia: ergo aliqua relatio non est idem realiter suo fundamento: consequentia nota: quia nullum accidens est idem realiter cum substantia: antecedens quantum ad primam partem est. b. Aug. 5. de tri. c. 4. vbi dicit: quod in creaturis quicquid non dicitur secundum substantiam restat vt dicatur secundum accidens: relatio autem non dicitur secundum substantiam vt deducit ibidem. Et commenta tor. 3. ce. et mundi: dicit quod relatio est accidens etiam separabile a re: et auicen. 3 meth. sue. c. 10: dicit expresse quod omnis relatio est accidens vbi sic inquit. Si quis alit posuerit relatio nem esse: profecto erit accidens: et hoc non est dubium: quia est res non intelligitur per se se intelligitur alicuius ad aliquid: et subdiimmediate non est enim relatio qua non sit accidens: hec ille.

Quantum ad secundum vero probatur: Primo sic: diuersitas siue distinctio ex natura rei in creaturis est relatio realis partinens adpemum modum relatiuorum: vt patet 5. meth. c. de adaliquid: sed diuersitas et distinctio ex nar rei non solum reperitur in creaturis inter accidentia: sed inter substantias formaliter sumptas: ergo satem illa relatio immediate fundatur in substanias.

Secundo sic: non minus equalitas et inequalitas in quantitate perfectionis est formaliter respectus siue relatio quam equalitas et inequalitas in quanti tate molis: cum non minus presupponet extrema quae sunt equalia et in equalia: sed equalitas et inequalitas in quantitate molis sunt relationes reales in creaturis vt patet per philosopum vbi supra: ius et equalitas et inequalitas in quantitate perfectionis reperitur in creaturis. non solum inter acceentia: sed inter substantias formaliter sumptas: igitur idem quod prius.

Tertio sic: omnis similitudo est formaliter respectus siue relatio: et per consequens omnis similitudo realis est formaliter relatio realis. sed aliqua similitudo realis fundatur in substantia immediate: igitur probatur minor: quia similitudo quae sor. assimilatur platoni in humanitate in substantia fundatur. immediate. Sed si dicatur ad istam rationem quod conuenientia intersor. et plato. in humanitate non est similitudo: sed identitas: et talis identitas non est realis: sed rationis tantum: cum vnitas specifica non sit realis: vt pro nunc suppono: similitudo autem inter ipsos est vere realis. non minus quam similitudo inter duo alba qucumque identitas autem rationis non includit similitudinem realem. igitur identitas quae est inter sor. et plato: in humannitate non excludit eorum similitudinem. Et confirmatur. quia identitas specificarationis quae est inter duas aluedines non excludit reale similitudinem earum. igitur nec identitas: specifica rationis inter sor. et plato excludit realem eorum similitudinem: cum non minus assimilentur in humanitate quam quecumque duo alba in albedine. Quarto et vltimo sic: omnis substantia creata seipsa circumscripto omni accisente absoluto dependet a deo. igitur seipsa fundat imediate relationem dependentie ad ipsum: antecedens patet. et consequentia. ihec est sententia auicen. libro et c. quibus supra. di. expresse quod aliqua relatio accidit qualitati. et aliqua quantitati. et aliqua substane: et per consequens aliqua immediate fundatur in suba. et sic patet illud antecedens. et per consequens prima ratio principalis. Secundo pro conclusione principaliarguo sic. relatio creature ad deum est res distincta a suo fundamento: igitur et omnis relatio realis in creaturis: consequentia tenet per locum a minori: quia de relatione crature ad deum minus videtur: quam de alia quecumque: antecedens probatur. quia illud quod realiter accidit alicui realiter distinguitur ab illo sed relatio creature ad deum realiter accidit suo fundaassento: igitur maior est euidens. et minorem ponit. b. Aug. 5. de tri. circa finem distinctionis quod divina substantia "ita dicitur relatiue ad creaturam. quod quamuis temporaliter incipiat dici. non tamen ipsi substantiae aliquid accidentia intelligitur. Sed illi creature ad quam dicitur". et fuit hec auctoritas superius allegata in prima conclusione. Et confirmatur. quia nulla res limitata ad certum genus. et ad certam speciem illius geneis potest esse realiter aliquid alterius generis oppositum prodicati infert oppositum substani. sed relatio dependentie creature ad deum est res limitata ad certum genus. putaad genus relationis et ad certam speciem illius. quia omnis rescreata est realiter determinati gnis: et determinate specie. igitur relatio dependentie etc. non potest esse realiter suufundamentum. cum illud sit alterius gnis. Tertia conclusio est. quod omnis relatio realis in ceatutis est res distincta a fundamento simul et termino. et accepto fundamento sicut in precedenti accipiebatur conclusione. deduco conclusione Primo sic. hec approximatio ignis ad stuppannon potest esse hac approximatione non existente. hic ignis et hec stuppa possunt esse si separentur. hac approxi matione non existente: igitur hicignis. et hec stuppa realiter distincta non sunt hec approximatio: similiter potest argui de compositione et vnione. et similibus. Et confirmatur. quia nihil est idem realiter corpori et anime christi: sine quo. corpus et anima christi possunt esse realiter absque conditione. sed sine vnione corporis ad animam christi possunt esse realiter. et fuerunt de facto tempore mortis christi absque contradictione. igitur vnio non est realiter. ista duo.

Preterea. vel anima chri fuit inter duo vnita ipsi. corpori. vel non. si sic. igitur christus in illo triduo non fuit vere mortuus. nec anima christi descendit ad inferos. et multaalia hebetica quae sequuntur. Si non. igitur vnio corporis et anime christi in illo triduo non fuit. et tamen corpus et anima christi fuerunt. 1giu vnio illa non est corpus et anima.

Preterea. seprata anima christi a corpore vel aliqua res desinit esse quae ipsis vnitis habuit vere esse. vel nulla si nulla. igitur quicquid realiter habuit esse ipsis vnitis: vere et realiter humerit esse ipsis sepatis Sed constat quod ipsis vnitis fuit ipsorum vnio vere et realitur. igitur et ipsis seperatis. quod est euidenter falsum: si aliqua. et non nisi vnio. vt patet: igitur vnio corporis et anime christi vere et realiter desinit esse manentibus corpore et anima christi: sgitur realiter non est ipsa.

Preterea. quicquid est realiter corpus. et anima christi et nihil aliud manet: manentibus corpore et asa christi: oppositum predicati virtute primi principii infertoppositum substani. sed vnio corporis et anime christi non manet realiter: istis manentibus realiter: sicut fuit de facto tempore mortis christi.

Secundo ad principale sic: omnis relatio est habitudo fundamenti ad terminum sicut philons et comentator simplicius et auicen. et vniversaliter omnes qui de relationibus tractauerunt describunt relationem: sed constat quod fundamentum et terminus non sunt habitudo fundamenti ad terminum. igitur relatio non est fundamentum simlis et terminus.

Tertio sic nulla proprie tas realis: cuius esse est in solo patre: est pater simul et filius: patrnitas est quedam proprietas realis: cuius esse est in solo patre: ergo maior patet: quia ptr et filius non sunt proprietas: cuius esse: etc. minor est auicen. 3 meth. sue. c. de relatione. et eius auctoritas adducta in prima conclusione. Et confirmatur: quia si patrnitas est realiter pater et filius: pari ratione filiatio est realiter filius et patet: igitur filiatio est realiter: patrnitas: quod est impossibile. quia vnum oppositorum realiter. non est aliud. et vlterius cum non minus debeat concedi. quod patrnitas et filiatio in divinis sint pater et filius quam in creatur. nisi quis velit loqui ad placitum sequitur quod patrnitas in diuinis est filiatio. quod non consonat dictus sanctorum. nec catholice veritati.

Preterea. vnum quod quo relatiuorum habet in se relationem respectu alterius: qua non est relatio illa. quam habet in se aliud respectu eius. igitur relatio non est realiter vtrumque relatiuum. antecedens est auicen. sed consequentia patet: vt supra: quia pari ratione: qua patrnitas est realiter pr et filius. et filiatio. et per consequens filiatio est patrnitas et econtra: quod est oppositum antetis.

Quarto ad principale sic: h approxima tio ignis ad stuppam non potest realiter augmentari hac approximatione realiter non augmentata. s ignis et hec stupa possunt realiter augmentari: hac approximatione non augmentata realiter: et econuerso: hec approximatio potest realiter augentari: hoc igne: et stuppa non augmentata immo realiter diminutis vt patet:

Quarto conclusio est: quod omnis relatio realis in creatura est res distincta a rebus absolutis. Ista conclusio sequitur ex praecedentibus: quia eius opposita non potest verificari nisi: vel quia relatio realis in creaturis non est aliqua res sed vox tantum vel conceptus vel entitas rationis: vel quia si sit res non est res distincta: sed eadem suo fundamento: vel quia realiter est fundamentum et terminus: quorum quodlibet est impossibile: vt patet ex conclusionibus precedentibus. Potest tamen confirmari vna ratione generali sic. quicumque differunt predicamentaliter. differunt realiter omnis relatiorealis in creaturis. et omnis res absoluta differunt predicamentaliter: ergo minor patet: maior probatur. quia quecumque differunt numero differut realiter: sed quecumque differunt pre dicamentaliter differunt numero. ergo supponitur maior: minor probatur: quia secundum philosophum 5 meth. c. de vno. quecumque disferut genere differunt specie: et quecumque differunt specie differunt numero. et per oppositum: quecumque sunt idem numero: sunt idem specie: et quecumque sunt idem spe. sunt idem genere. sed constat quod quecumque differunt predicamentaliter differunt genere generalissimo: et hoc de secundo

Tertius et quartus arti. QUantum ad tertium et quartum articulos: simul contra conclulsiones istas mouenda et dissoluenda sunt dubia. Et primo contra primam. quidam doc. Aureolus in 1. di. 3o. q. 1. ar. 2. Ponit quatuor propositiones. Prima est. quod relationes quae dicuntur modo numeri. vel vnius. non sunt in re extra sine opere intellectus. Ista propositio probatur primo de relationibus quae dicuntur modo vnius cuiusmodi sunt identitates equalitas et similitudo. sic illud non est res in natura quo posito ineuitabilis est rerum infinitas: licet enim in entibus rationis non sit inconuensens procedere in infinitum secundum auicen. 5. me th. actualis tamen rerum infinitas impossibilis est. sed posito. quod identitas sit quedam res in natura quasi habitudo existens inter ea que sunt eadem: necessario. sequitur rerum infinitas in entibus: ineuitabile en: est. quin ponantur infinite identitates in actu: natura identitates ille cum sint eiusdem speciei habent duas alias: et si prime fuerint res. et iste cum eque sint entitates due eedem in specie. sicut duo homines. similiter autem et ille due habebunt alias duas: et sic erunt infinite ide titates in actu. Ad idem adducitur quedam alia ratio dissimilitudine et equalitate: quae fuit adducta di. 19. q. prima. Secundo probatur assumpta propositio de relationibus dicuntur modo numeri: cuiusmodi sunt duplum et subsanduplum: et si militer multiplex et submultiplex totum et pars. Et primo de duplo quidem et dimidio triplo et sub triplo. et sic de aliis. Si enim tales relationes ponerentur: sequaret quod essent actu infinite relationes: data namque linea: ipsa est duplaad suum dimidium et tripla ad tertiam sui partem. et sic in infinitum: cum linea possit diuidi in infinitum procedendo secundum numeros. et ita erunt actu infinite relationes in linea valet dulpeitas tripleitas et sic in infinitum: hoc autem est impossibile Secundo hoc idem patet de toto et de parte. si enim relatio partis sit in re. et relatio totius data vna magnitudine aut medietas: est illa pers quae dicitur relatiue ad totum. et. tertia pers 4. 5. et sic in infinitum: vnde necesse est. vel quod qualibet pars referatur ad totum et econuerso. aut aliquam aut nullam: non potest dari quod nsala: quia tunc tolleretur relatio partis et totius: qua tamen omnes concedunt. Nec potest dici determinate quod magis vna quam alia: reliquitur ergo quod quaelibet fundet relatione partis ad totum: hoc autem esse non potest in re: alioquin erunt infinite relationes in actu: ergo necesse est quod sit in intellectu consideram te successiue.

Secundo propositio est quod paternitas et filiatio. et vniversaliter respectus de secundo modo qui fundatur super producem et produci no possunt esse res extra animam existentes: Ista propossttio probatur. Primo sic: illud non potest esse res in natura: quod non habet aliquod productiuum nec mediate nec immediate: alioquin sequere tur quod produceret aliquid de non esse ad esse per seipsum: quod est contra b. Aug. 1. de tri. c. 1. et commentatorem. 12. meth. commento 28. sed si in producente oriretur aliqua res quae relatio dicere tur: necessario talis res de nouo poneretur in producente absque hoc quod aliquid de nouo illam rem produceret: aut enim reillam ipsemet producens causaret in se: aut hoc faceret ipur productum: aut actio a producente profluens in productum aut aliud extrinsecum ab vtroque. vt deus: vel celum: sed non potest dici primum scilicet quod producens: puta ignis producat in se celationem vel pater paternitatem: tamen quia relatio esset per se terminus productionis: tum quia acquireretur immediate in patre non acquisito aliquo absoluto: tum quia omne producens ageret in se: et multa alia impossibilia quae sequuntur: Nec pat dici secundum: quia tunc enim filius imprimeret in patre ptrnitatem. et ignis gnatus relationem in generante: quod est absurdum: nec potest tertium dari: quoniam actio est solum in passo et iterum non attingit actiue aliquid quod sit in patre: ergo relinquitur: quod solus intellectus faciat habitudinem in producente ad producentem. et per consequens quod non sit res aliqua in naura: cum non inueniatur sicut principium productiuum a quo suam rea litatem accipiat: nisi forte intantum fuerit aliquis absurdus. quod dicatu deum. et celum solicitari ad imprimendum continue tales realitates quotiens naturalia agentia agunt: ad inuicem. et patiuntur.

Preterea: nulla res dependet a nulla re. nec fundatur super eam: sed relationes secundi modi fundantur super egisse: quod transit in preteritum: quoniam paternitas manet: gnatione transeunte: non ergo potest dici quod interplatonem et sor. sit alqua realitas in re que dicitur ptrnitas Et confirmatur: quia relationes producentis et productisunt idem quod producere et producti. nisi quod tunc concipiuntur per modum habitus et quietis: quicquid modus competit producere et produci in se. immo magis oppositum scilicet concipitur per modum fieri. et positionis terminatiue: quare patet quod non induunt modum relationum nisi ex solo opere intellectus.

Tertia propositio est: quod relatio scientie ad scibile: et sensus ad sensibile et sic de omnibus: que referuntur: vt mensuratum ad mensuram: non sunt in rebus. Ista propositio probatur sic: Impossibile est aliquam rem dependere a non re: aloquin dependet aliqua res a nullo quod idem est: quia non dependeret ab alio. et ita idem esset dependens et idependens. Sed manifestum est: quod relatio scientie ad scibile vel actus intellectus ad intelligibile. aut visionis ad visibilie. et sic de aliis mensurata dependent a non re mensurabili: quia scibile non omne quod sit in actu: scientia manente. nec intelligibile dum intelligitur: nec sensibile dum sentitur: immo scientia potest manere: re destructa. et penitus annihilata: et actus intellectus transit super res nullo modo existentes. Similiter etiam visio saltem per divinam potentia potest manere annihilato visibili: ergo impossible est: quod huiusmodi relationes sint aliquid in re:

Quarta pro positio est quod relationi repugnat in communi ex sua ratione quod sit res in natura existens. Ista propositio probatur multipliciter primo: quia illud non est res: quod acquiritur in subiecto: nullo agente ipsum attingente: sed manifestum est: quod albo existente in oriente si fiat aliud album in ocidente similitudo intelligitur in esse albo que prefuit in oriente absque hoc quod aliud agens ipsum attingat: preter quod intellectus qui ipsum comparat ad album aliud: quod de nouo producitur in occidente: non enim dealbans in ot cidente actionem suam pretendit vsque in oriens vt nibi similitudinem imprimat. nec celum aut aliquid aliud potest imprimere eam nisi solus intellectus: sg poa ente nod potest quod ali qua talis res fuerit acquisita: et per donsequens relationi ex sui natura repugnat habere existatiam in natura.

Preterea: omnis realitas coniungens aliqua duo impeditur per distantiam illorum. Hoc patet: quia actio et passio requirunt approximationem. et habent ex distantia impediri: sed relatio est habitudo comnec tens extrema secundum quod simplicius dicit vpostasim relationis in diuersis existere: cum sit ad alterum habitudo: constat autem: quod hec comnexio per nullam distantiam impeditur: vnde quantumcumque duo alba sint distantia: vel propinqua: nulla variatio fit in similitudine: nec esset vigorosior. aut debilior sicut contingit in actione et pasione: ergo impossibi le est quod relatio sit res aliqua in natura que comnectut extrema.

Preterea ad idem Illud: quod non esset: si anima non esset non est res habens existentiam in natura: sed relatio est huiusmodi: vnde 6. meth. dicitur: quod ens quoddam est: quod cum alio copulatur: et cogitatio diuidit illud: et exponit commentaror comento 8. quod intendit predicamenta: que communiter habent comparationem. extimatur enim quod illa non essent: si anima non esset: igitur relatio non habet existentiam in natura. Dimitto alias rationes quas ad idem adducit: quia soluuntur: istis solutis. sa

Ad rationes aureoli. Ad omnes istas rationes posset simul dici: quod non probant relationem quantum ad illud: quod dicit formaliter et in recto: non esse rem existentem in natura. sed si aliquid probant ipsam non esse distinctam a suo fundamento. et ideo in omnibus fit pro cessus a pluribus causis veritatis ad vnam: et per consequens conmittitur falla consequentis. verum: quia relatio in creaturis non solum est res. sed res distincta a rebus absoluntis. vt patet ex dictis. Iccirco respondeo aliter ad rationes. et primo ad rationes praeme propositionis: quarum prima non est in aliquo contra me: quia identitas relatiua in creaturis non est relatio realis: sed rationis tantum sicut dixi di. 10. q. 2. ideo concedo: quod talis non est in re absque consideratione siue apprehensio ne ipsius anime: sed ex hoc non sequitur: quod nulla alia sic sit inre: Si quis tamen vellet tenere: quod identitas relatiua vuius rei ad aliam rem in creaturis sit relatio realis. posset respondere ad rationem. Primo quidem per interemptionem maioris simpliciter sumpte. sicut assumitur: quia posito: quod qualilibet pars continui sit vera res actualiter distincta a qualibet alia parte ineuitabilis est rerum infinitas: nisi quis ponat continuum componi ex diuisibilibus: et in diuisibilia per se resolui: quod ipse negat. et tamen constat: quod quelibet pars continui est vera res: et vt multis videtur et bene actualiter distincta a qualibet alia parte: licet non actu diuisa. dicetur ergo: quod quamuis non sit processus in infinitum in rebus absolutis non facientibus per se vnum. nec in facientibus per se vnum essentialiter: potest tamen esse in facienti bus per se vnum quantitatiue: sicut dictum est de partibus continui: et potest esse inentibus relatiuis: et presertim si ponatur talis processus in absolutis vt dicetur infra. Post etis dici secundo. et melius quantum pertinet ad propositum: per interemptionem minoris. et ad probationem dico: quod si a. et b. sunt eadem duabus identitatibus relatiuis realiter distinctis ab ipsis: non oportet: quod ille identitates sint eedem aliis duabus identitatibus superadditis: sed seipsis: Responsio huius est: quia quecumque sint eadem relatiue: necessario sunt eade duabus identitatibus relatiuis: et quia a. et b. non sunt essentialiter relationes. nec per consequens identitates relatiue si ponantur esse eedem relatiue: necessario sunt duabus identitatibus relatiuis realiter distinctis ab ipsis sed iste identitates cumsint essentialiter relationes et identi tates relatiue erunt eedem seipsis: et non identitatibus: siue relationibus super additis: sicut si homo esset quantus: vel candidus necessario indiget quantitate vel candore superaddito: quia ipse non est essentialiter quantitas nec candor et tamen non amm quod quantitas sit quanta vel extensa: quanti¬ tate super addita: sicut patet de quantitate in sacramento altaris: quia ipsamet est essentialiter quantitas. nec omne quod candor sit candidus candore superaddito: quia ipsemet es essentialiter candor. vnde posset ratio reduci contra eum: quia pari ratione probatur: quod candor vel quantitas non sint res in uam existentes: deductio est euidens. hec est solutio auicen. 3. meth. sue. c. 4. de magnis vbi istam rationem de processu in infinitum adducit contra se: et dicit: quod non sequitur talis processus: quia relatio per se est relata: non per aliam relationem: et exemplificat ibidem dicens quod quiditas prnitatis inquantum est patrnitas est relata per se non per aliam relationem ligantem. Sed contra solutionem istam iste doctor arguit multipliciter primo sic. Ille identitates non sunt eedem quae non habent idem fundamentum. nec eundem terminum. sed prime identitates habent sor. et platonem pro termino et funtdamento. secundarie vero non sunt habitudines inter sor. et platonem immo inter identitatem sor. ad platonem. et platonis ad sor. vnde manifestum est. quod sunt interualla inter illa extrema: et habent aliud fundamentum et terminum diuersum. ergo non potest poni quod eadem sit habitudo qu. sor. et plato sunt idem cum illa: quae duem idem titates dicuntur eedem.

Preterea: identitas sor. et platonis est specifica similiter et identitas identitatum est specifica. sed non est eadem species sor. et platonis cum specie in qua sunt vnum due identitates: alioquin species humana eadem essent cum specie existete in genere relationis: ergo non est eadem identitas sor. et platonis cum identitate duarum identitatum. Pre terea non magis distat quantitas vel qualitas a substantia: quam distet relatio. sed intantum differunt ista tria: quod vnitas in substantia quantitate: qualitate non sunt eedem habitudines: ergo nec vnitas in substantia erit idem cum vnitate duarum relationum. et per consequens identitas identitatum non erit idem cum identitate substantia rum.

Preterea: idem non fundat se: sed identitas identitatum fundatur in ipsis identitatibus: ergo non erit eadem ipsis identitatibus.

Preterea: si due identitates essent seipsis eedem. sequeretur: quod identi tas sor. ad platonem esset identitas sui ipsius ad aliam: sed hoc est impossibile: hec enim identitas non est ad aliam identitatem: identitas: immo opponitur oppositione relatiua: nam identitates iste sunt relationes coopposite. ergo dici non potest. quod due identitates referantur seipsis. quin saltem intellectus fundet alias habitudines super eas.

Preterea. quiditatiua ratio et entitas formalis platonis consistit in compara tione secundum comentatorem. 10. metha. sed alio actu conparat intellectus sor. ad platonem dicendo quod sunt: idem. et duas identitates dicendo quod sunt eedem: actus enim secundus reflexus est super obiecta actus primi: nullus autem dicit. quod actus reflexus et directus sunt idem. quare nec comparatio quam facit actus retus interduos homines erunt eadem cum comparatione. quam facit actus reflexus inter duas identitates. igitur impossibile est quod identitates identitatum sint eedem cum identitatibus duorum hominum. quinsaltem sint alie habitudines et comparationes secundum in tentum. et tunc habetur propositum scilicet quod alique sunt vere et realiter eadem in specie. et tamen identitate formata per intellectum. Sed qui vellet tenere illam viam: posset respondere ad istas rationes.

Ad primam potestd ici dupliciter: primo. per interemptionem minoris sicut assumitur. quia identitates relatiue. quibus sor. et plato sunt idem. et identitates istarum identitatum non habent aliud et aliud fundamentum. quicquid sit de termino. quia identitas quibus sor. et plato sunt idem relatiue fundantur in sor et platone. et similiter iden titas istarum identitatum quia sunt iste quibus sor. et plato sunt idem. et non alie. Ex his patet quod probatio istius minoris procedit ex falsa: imaginatione: imaginatur enim iste doc. quod identitas identitatum non fundantur in sor. et platone. sed in ipsis identitatibus sor. et platonis: quod non est verum: quia nihil fundatur in se ipso proprie loquendo: vnde si ista imaginatio esset bona: pari ratione probaretur: quod candor quo candor dicitur candidus: sit alius a candore quo homo vel lapis est candidus: quia candor in que homo est candidus fundatur in homine: et candor quo candor est candidus fundatur in candore. Sed forte iste doc: aliter accipit fundamentum. et vocat fundamentum relationis omne illud quod relatione refertur: sicut terminus relationis dicitur omne illud quod ad aliquid refertur. Et isto modo non est dubium quod iste identitates non habent idem fundamentum nec terminum. Iccirco potest ad rationem dici secundo per interemptionem maioris sumpte simpliciter sicut assumitur. potest enim ista maior tripliciter intelligi. Primo quidem de identitatibus: quibus aliqua referuntur accidentaliter. sicut sor. et plato referuntur duabus identitatibus quarum nulla est de essentia eorum. Secundo de identitatibus quibus aliqua referuntur essentialiter sicut identitates relatiue sor. et platonis ponuntur referri seipsis essentialiter. Tertio de identitatibus absolute et vniuersaliter sumptis. vt dicuntur de vtrisque: de primis duabus identitatibus: propositio est vera: quia ille identitates: quibus aliqua referuntur accidentaliter non sunt et edem: quia nec habent eundem terminum: nec idem fundamentum. et ideo identitates: quibus referuntur sor. et plato: et identitates quibus referuntur petrus et paulus non sunt eedem. Et similiter ille identitates: quibus alique referuntur essentialiter non sunt eedem: quia non habent. etc. Et ideo identitates quibis referuntur identitates sor. et platonis non sunt eedem cum identitatibus: quibus referuntur identitates petri et pauli. sed de identitatibus tertio modo sumptis propositio est falsa: quia non est aliquod inconueniens: quod due relationes: puta due identitates referantur seipsis essentialiter. et ipsis quedam alia duo referantur accidentaliter: sicut nullum est inconueniens: quod candor seipso sit candidus essentialiter: et ipso aliquid aliud sit candidius accidentaliter: ratio huius est: quia quod eedem relationes habeant vniformiter alium et alium terminum: fundamentum puta: essentialiter vel accidentaliter est inconueniens. sed quod habeant alium et alium terminum et fundamentum difformiter: puta vnum terminum et vnum fundamentum essentialiter. et alium terminum et aliud fundamentum accidentalilter nullum est inconuenies: et sic est in proposito. Ad secundam distinguo de identitate: quia quedam est essentialis siue fundamentalis et absoluta. quedam formalis relatiua. si ratio pretendat de prima: concedo ipsam deductionem sed non est ad propositum. Si vero procedat de secunda non est verum: quia identitas sor. et plato sit eis specifica. licet ad hoc quod sor et plato fundent identitatem relatiuam necessario requiratur identitas specifica: id est vnitas specifica essentialis et absoluta: ipsorum ratio est clara: quia iste identitates relatiue ponuntur accidentia super addita sor. et platoni: constat autem in nullo accidente superaddito sor. et platoni: sunt eiusdem speciei: decipitur ergo iste doctor per equi uocationem.

Ad tertiam dico: quod accipit non causam pro causa: quia minor vel maior distantia: siue distinctio eorum que referuntur non est precise causa quare habitudines ipse: quibus referuntur sunt diuerse: sed cum hoc requiritur vniformitas in modo referendi sic intelligendo: quod si minus et magis distincta referant ac¬ cidentaliter et relationes quibus referuntur minus distincta non sunt eedem: nec relationes quibus referuntur magis distincta erunt eedem essentialiter: et relationes quibus referuntur magis distincta erunt diuerse: sed distinctio eorum que referuntur cum difformitate modi referendi stat cum identitate relationis: sicut distinctio eorum que dicuntur candida cum diuersitate modi stat cum identitate candoris: et ideo non est mirum si eadem relatione referuntur substantia et relatio: quia substantia refertur accidentaliter: relatio aut essentialiter: quod dici non potest de substantia quantitate et qualitate.

Ad quartum patet: quod identitas identitatum non fundatur in ipsis identitatibus eo modo quo ipse accipit fundari: quia non referuntur identitatibus distinctis. sed seipsis.

Ad quintam: si per esse identitatem sui ipsius ad aliam intelligunt esse identitatem: que seipsa et non aliquo sibi addito est ad aliam: concedo consequens sed hoc non est possibile: nec probatio valet: quia sic esse identitatem sui ipsius ad aliam non est esse idem illi identitati: sicut imaginatur illa probatio sed est in se ipso opponi alteri identitati relatiue. Si vero pro esse identitatem sui ipsius ad aliam intelligit esse identitatem aliam: consequentia est falsa: et tamen assumitur sine probatione.

Ad sextam: concessa maiori: minor non est ad propositum: quia vtrum iste identitates distinguuntur ratione vel non siue per actum intellectus siue non: vel ad factum: dum tamen non sunt eedem identitatibus superadditis: nunquam sequitur rerum infinitas: etiam in ratione assumuntur aliqua dubia: quia multis videtur: quod actus rectus et reflexus non distinguantur: licet ipse dicat: quod nullus hoc senserit. et infine rationis dicit: quod aliqua sunt vere et realiter idem in specie. et tamen identitate formata per intellectum: quod est omnino impossibile: immo implicat contradictionem: nisi quis velit abuti vocabulis. sic possent dicere ad ista qui velint tenere: quod identitas relatiua vnius rei ad aliam in creaturis sit relatio realis. licet ego non teneam:

Ad secundum principale dico: quod in relationibus nunquam proceditur in infinitum nisi procedatur in absolutis. sed si sit talis processus in absolutis non est inconueniens ipsum esse in relationibus. immo oppositum dicere est loqui ad placitum. et sine ratione. His premissis. vel iste doctor intelligit. quod in linea que dissimilis est in infinitum procedendo secundum numerum sint infinite partes actu distincte vel non. Si sic. ergo ponit processum in infinitum in absolutis: quia omnes partes linee sunt absolute. et si ita sit concedo processum in infinitum in relationibus quae fundantur in ipsis Si non: apparet quod non sequitur. quia in lirna essent in actu infinite relationes quia ibi non sunt relationes in actu nisi secundum numerum partium. que ibi ponuntur in actu. Ratio huius est. quia relatio in actu requirit terminum et fundamentum in actu etiam per eum: et vere mirandum est de quibusdam. qui concedunt in quolibet minimo continuo esse partes infinitas actu distinctas: et reputant omnino impossibile. quod in eo sint infinite relationes. videtur ergo quod processus in infinitum sit possibilis vbi placet eis et vbi displicet sit impossibilis. Ad tertium de toto et parte. dicendum eodem modo.

Ad rationes secunde propositionis. Ad primam concedo maiorem: si non habet aliquod productum. nec mediate nec immediate. nec per se nec per accidens. sed sub isto sensu nego minorem. quia oppositum ponit anshel. expresse monologio. c. 3. vbi vult quod relationes: quibus duo homines referuntur effectiue sint per substantiam. oppositum etiam ponit Simplicius super predicamenta. c. de relatione. qui ponit relationes corumpi et generari per accidens ad generationem et coruptionem alicuius absoluti. et iste met doc. in probatione. quarte propositionis adducit simplicium hoc dicentem: vnde valde mirabilevidetur quod sic adheserit huic propositioni. nec proba tio aliquid valet: nam quando querit an ipsemet producens causaret illam rem in semetipso vel ipsum productum. etc: dico quod producens. nec rationes probantes oppositum aliquid concludunt Non quid est prima: quia posito: quod producens puta pater producat in se paternitatem: non sequitur: quod relatio sit per se terminus productionis: sed per accidens: quia productio patris per se terminatur ad filium. et ex consequenti producitur paternitas in patre: Nec secunda: quia licet sit imposibile: quod relatio acquiratur: non acquisito aliquo absoluto in fundamento: vel termino illius relationis: non tamen est impossibile immo necessarium: quod relatio acquiratur immediate in aliquo nullo absoluto acquisito. et ideo non est inconuenies: quod paternitas acquiratur in patre nullo absoluto acquisito in illo: quia sufficit: quod acquiratur aliquod absolutum in filio. nec tertia: quia licet sit incomueniens: quod omne producens per se agat in seipso: non est tamen incoueniens quod ex consequenti et per accidens omne tale agat in se. et sic in proposito: quia illa relatio. vt d ictum est: non est per se. sed per accidens terminus actionis: dico ergo: quod pater causat per accidens paternitatem in se et accidentaliter per accidens filiationem in filio. et hec est sententia simplicii: vbi supr.

Ad secundam nego minorem: nec probatio valet. quia fundamentum paternitatis non est egisse: quod transit in preteritum. sed homo vel equus: qui est vere pater: qui generat vel genuit in preterito: et hoc patet cum dicit di. 31. q. 1. arti. 3. propositione prima in prima ratione: quod non est concedendum quod proprietates sint in essentia diuinatamquam in primo subiecto vel fundamento alioquin denominaret eam. igitur paternitas secundum eum denominat fund amentum in quo est: quis autem diceret quod paternitas denominat genuisse: quia licet homo vel equus sit pater genuisse. tamen numquam fuit. nec est pater. Ad confirmationem. falsum est quod assumitur scilicet. quod relationes producentis et producti. sint idem quod producere ex pruducti. Et si esset verum. esset totaliter ad oppositum. quia constat. quod ducere et produci sunt vere et realiter extra aninaliter nec pater realiter produceret filium: nec filius esset realiter a patre productus: quod nullus sane mentis diceret.

Ad rationem tertie propositionis nego minorem: et ad probationem dico: quod ad hoquod relatio scientie ad scibile sit: necesse est ipsum scibile esse vel in se vel in suo representatiuo: et quando dicitur. quod scientia potest manere re destructa. et penitus annihilata: dico quod scientia non potest mane re sic: quod actu referatur ad rem: illa re penitus annihilata in se et in suo representatiuo: licet sit possibile per diuinam potentiam quod absolutum scientie maneat: re sic anihilata sine respectu attingentie ad ipsum: et idem dico de relatione actus intellectus ad intelligibile et visionis ad visibile: et ideo concedo sicut alias concessi: quod per diuinam potentiam poterit quis habere actum intellectus formaliter in intellectu. et non intelligere: quia si deus anihilaret obiectum in se et suo representatiuo conseruando actum in intellectu alicuius talis habet actum. sed non intelligit: quia actus ille non fundabit respectum attingentis ad obiectum: et idem dico de visione et similibus. Ad rationes quarte propositionis. ad primam. dico quod licet nulla res possit per se acquiri in subiecto. nullo agente: potest tamen aliqua res acquiri per accidens in subiecto. nullo agente per se ipsum attingente per se. et sic est in proposito: quia dealbans in occidente: licet non attingat per se album: quod est in oriem te. attingit tamen ipsum periaccidens: immo accidentaliter per accidens sicut similitudo in eo producta accipitur: per accidens producitur: vt patet ex dictis Uel potest dici qua it productione. cuiu cumquem ab soluti producuntur in ipso omnes forme: tam absolute: quam re spectiue ad quas est in potentia naturalisub esse potentiali: quia damns noturam: dat omnia que sequunt naturam. et omnes tales sorme consequuntu naturam rei sub esse possibili vel potentiali licet non subesse actuali: in eductione tamen istarum formarum de potentia ad actum est differentia: quia forme absolute quarum esse est ad se: non educuntur de potentia ad actum nisi per actionem agentis et transmutantis naturam: vel substantiam: de cuius potentia educuntur Forme vero relatiue: quarum esse est ad aliud possunt deduci de potentia ad actum per actionem agentis et transmutantis aliquid aliud: etiam si non attingat vel tramnsmutet materiam vel subiectum de cuius potentia educuntur: Cuius ratio potest esse duplex: prima quia secundum modum et naturam formarum est modus ednctionis earum de potentia ad actum. et quia forme absolute sunt aliquid in se et ad se eductio earum de potentia in actum est ad se et in se. et ideo non possunt educi nisi per actionem agentis attingentis: forme autem relatiue non sunt aliquid in se et ad se. sed ad aliud. et ideo eductio earum de potentia in actu est educto ad aliud: vel eductio alterius. et per consequens possunt educi per actionem agentis attingentis aliquid aliud. hoc est sententia simplicii super predicamen ta dicentis: quod multi errant circa generationem et corruptionem relationis. quia non generatur. nec corrum hit nisi in comparatione ad aliud. Secunda ratio est hec: quod ad hoc quod relatio existens in aliquo sub esse possibili. sit in illo sub esse actuali non realiter aliud nisi terminus in actu. et ideo ad hoc. quod educatur de potentia in actu sufficit actio attingentis terminum et ponentis ipsum in actu. His premissis patet: quod aliqua res potest acquiri in subiecto sub esse actuali: nullo agente ipsum attingente et aliqua non. et per consequens patet quiddicendum ad rationem: patet etiam: quod in illo albo existente in oriente nulla noua res producitur ad productionem albi producti in occidente: que non esset in ipso sub esse potentiali albi: sed illa met que erat in ipso sub esse potentiali propter positionem termini est subst esse actuali. et per hoc vitant multe difficultates de productione relationis.

Ad secundam: maior est vera de realitate coniungente aliqua duo existentia per inexistentiam in vtroque non au: est de realitate coniungente que tantum est vnius inexistentis: alterius autem terminati ue: sicut est in propositum: relatio enim non est res vera: que sit in ambobus relatiuis ficut expresse detur minat auicen. 3. sue meth. c. de relatione vbi ex intentione mouet istam questionem: an relatio vna numero et subiecto sit inter duo habens duos respectus et determinat eam di. dico. ergo quod vnumquodque relatiuorum in se habet intentionem respectu alterius que non est intentio illa quam habet in se aliud respectu illius declarat de paternitate dio. quod paternitas non est in filio. sed in solo patre. et idem iudicium est de aliis. ergo etc.

Ad tertiam: nego minorem: et ad probationem dico: quod comentator in eodem comen to est ad oppositum nec dicit comentator quod arist. extimatur. Sed extimantur scilicet illi de quibus dicitur in. 12. quod quidam putauerunt relationem esse de secundis intellectis. et quod comentator dicat oppositum patet per ver¬ ba precedentia et sequentia: per verba quidem precedentia immediate. vbi sic inquit ens aut quod est in re. et quod differet ab ente in anima: est illud quod significat: aut quid: aut quale: aut quantum. aut aliud continuum cum alio: et hec sunt ceter a predicamenta. igitur secundum eum omnia predicamenta: et sic relationes sunt aliquid in reextra: sed non in intentione seu anima. Idem etiam patet per verba immediate sequentia. subdit enim statim: quod dicendum est ens per accidens et in anima. et perscrutandum est de ente perfecto: quod est extra animam. Constat autem quod perscrutatur: ibi de relatione: igitur per eum est ens extra animam. etc. Contra secundam conclusionem sunt multi doc. et isti sunt inter se diuersi: quia quidam dicunt: quod licet aliqua relatio sit res distincta a suo fundamento: non tamen omnes: quia relatio dependens creature ad deum: vt dicunt est eadem realiter creature

Scotus in. 2. di. 1: q. 5. arti. 2. Quidam alii dicunt: quod vniuersaliter omnis relatio realis in creaturaris est eadem realiter suo fundamento. Primo arguunt sic. illud quod dicitur proprie inesse alicui sine quo illud non potest esse sine contradictione: est idem realiter illi: relatio creature: puta lapidis ad deum: proprie inest lapidi et sine eanon potest esse lapis sine contradictione. igitur illa relatio est idem realiter lapidi: maior patet: quia sicut contradictio dicta de aliquibus est via concludendi distinctionem: ita etiam impossibilitas recipiendi predicationem contrariorum pertinentium ad esse: est via concludendi per identitatem inesse: et hoc vbi est dependentia essentialis que requirit distinctionem manifestam: Et confirmatur: quia impossibilitas: quod a. sit sine. b. aut est propter identitatem. b. ad. a. aut propter prioritatem: aut simultatem in natura: igitur si b. non sit prius naturaliter: quam. a. nec necessario simul natura. et esse non potest. a. absque: b sequitur. quod a. sit idem. b. si autem sit aliud ex posterius eo: non est verisimile: quod naturaliter non posit esse sine contradictione sine eo. ideo hoc quod inest alicui proprie: sicut relatio inest fundamento: hoc est: ita in est: quod si esset aut posterius esset natura tale. nec prius est natura. nec simul est natura cum eo cuiinest. ideo si necessario requiritur ad esse eius: quod illud aliter non potest esse sine illo realiter: necessario est idem sibi realiter. et sic est in proposito: ergo patet mainor: minor est manifesta: quia sicut incomponibile est: lapidenesse sine deo ita impossibile est lapidem esse sine dependentia eius ad deum: natura si possit esse sine dependentia: ita posset esse sine termino huius independentie: non enim est incomponibilitas essendi absque termino: nisi propter ipsam dependentiam.

Preterea. quod vniformiter dicitur de omni alio a termino: nulli dicto ad terminum accidit: sed talis relatio communis omnicreature vniformiter dicitur de omni alio a deo ad ipsum deum: ergo nulli accidit: et ita est idem fundadamento: maior probatur. quia si alicui accidit pariratione et alteri. vt puta si relatio effectus ad causam accideret lapidi. et per consequens esset res alia a lapide: pari ratione ipsa haberet relationem effectus ad deum. et tunc accideret sibi: alia relatio effectus: et sic in infinitum.

Rones aliorum. Preterea: quidam alii arguunt sic. essentialior et maior est dependentia posteriorum a priori: quam prioris a posteriori. Sed quodcumque accidens realiter distinctum a subiecto dependet ab ipso: ergo essentialius et magis dependet ab ipso: quam econuerso subiectum dependeat ab accidente. sed non obstante ista maiori de pendentia: deus potest absoluere accidens quodcumque distinctum realiter a subiecto ab ipso subiecto. ergo multo magis econuerso: potest absoluere subiectum a quocumque accidente realiter ab ipso distincto. Sed si huiusmod. relatio dependentie creature ad deum distingueretur realiter a creatura esset eius accidens.

Preterea: si huiusmodi relatio dependentie est res distincta a suo fundamento. quero a quo causatur effectiue an causatur effectiue a fundamento: an non si sic: cum omnem actionem cause secunde: deus posset sus pendere: sequitur: quod possit esse fundamentum sine huiusmodi dependentia: quod est falsum: si non: sed a deo: idem sequitur: quod deus causando effectum aliquem priorem non necessitatur ad causandum aliquem posteriorem distinctum realiter a priori. et ita poterit causare fundamentum non causando eius dependentiam si sit res distincta a fundamento: hoc etiam est impossibile: ergo

Preterea: illud quod eadem productione accipit esse per se: cum alio non distinguitur realiter ab eosed relatio dependentie creature ad deum eadem productione accipit esse per se cum creatura: maior patet: quia quae realiter distinguuntur diuersis productio nibus producuntur. aliter eadem productio terminaretur ad duas res distinctas realiter: quod est impoissbile: minor probatur. quia si alia productione producitur dependentia. et alia fundamentum: ergo sunt ibi due creationes quod non est verum: quia tunc prima posset absolui a secunda: et per consequens fundamentum posset poni inesse sine respectu dependentie: quod est impossibile.

Preterea: illud quod de pendet ab aliquo seipso: circumscripto omni eo: quod non est ipsum non dependet ab ipso per aliud a seipso distinctum. creatura dependet realiter a deo seipsa circumscripto omnieo: quod non et ipsa: maior patet: minor probatur: Primo: quia posita aliqua creatura circumscripto omni eo: quod non est ipsa: vel illa dependet realiter a deo vel non: secundum dari non potest: cum sit effectus eius: relinquitur ergo primum. et sic in tentum. Secundo quia: quod non dependet nisi per aliud: non dependet simpliciter: sed secundum quid: creatura autem quecumque dependet a deo simpliciter: ergo etc. Tertio quia illud: quod dependet ab aliquo seipso: magis dependet quam illud: quod dependet quodammodo: hoc patet: quia quod de pendet seipso depedet primo: quod aut dependet quodammodo: non dependet primo. quod autem est primo tale: magis est tale: quam illud quod non est primo tale: igitur si creatura. puta lapis non dependet a deo seipso: sed dependentia quae sit res distincta ab eo: sequitur quod depedentia lapidis que seipsa dependet a deo: magis dependet quam lapis: hoc aut non est verum: quia illud: quod non dependet ab alio non tamtum causaliter propter aliud non magis dependet: quam illud: sed respectus dependentie depedet causaliter propter fundamentum Nam quia fundamentum dependet antecedenter: ideo respectus dependentie dependet consequenter. Pro: secundo modo dicendi sunt mute rationes: adducam tamen eas contra quartam conclusionem et ideo pertranseo ad presens.

Responsio ad rationes scotiFranciscus de marchia in. 2. q. 8. ar. 2. Ad rationes prime opinionis. Ad primam dicunt aliqui et satis rationabiliter. quod deum facere aliquam creatu¬ ¬ ram sine dependentia ad ipsum potest intelligi dupliciter: vel quia facit sine dependentia positiua: vel sine dependentia negatiua: vocant dependentiam positiuam illum respectum realem positiuum quo mediante omne aliud a deo dependet actualiter ab eo: dependentiam autem negatiuam vocant: quando aliqua res no potest esse sine alia circum scripto etiam quocumque tali respectu ad ipsam. His premissis: dicunt quod non est impossibile deum absoluere fundamentum huius dependentie realis positiue ab ipsa de pedentia positiua: numquam tamen potest absoluere ipsum a dependentia negatiua quia non potest facere quin semper huiusmodi fundamentum: puta creatura requirat necessario terminum ad sui existentiam. valet ipsum deum Et ad probationem: quando dicitur quod fundamentum non requirit terminum nisi propter respectum eius ad ipsum deum dicunt quod falsum est: immo prius ordine nature recipit: si ue exigit terminum quam habeat respectum ad ipsum: ideo enim fundamentum habet respectum et comnexionem ad terminum: quia praeexigit ipsum et non econuerso: quia habet respectum: ideo requirit terminum prout isti imaginantur. Sed licet ista solutio sit satis rationabilis. potest tamen aliter dici. Primo quidem: quod in maiori implicatur contradictio: quia quod proprie inest alicui non est idem illi: nihil enim est realiter in seipso proprie loquendo: igitur implicatio contradictionis est: quod aliquid proprie insit alicui: et tamen sit illi idem realiter: prout assumitur in maiori. Secundo posito quod ly inesse posset trahi ad bonum intellectum: adhuc maior non est simpliciter vera: quia rectitudo et curuitas in sunt linee. et non potest esse linea sine rectitudine vel curuitate sine contra dictione: et tamen rectitudo et curuitas non sunt idem realiter linee etiam per rationes eorum. Idem patet de pari et impari respectu numeri: et sic de similibus. Neque valet si dicatur quod licet linea non possit esse sine rectitudine et curuitate coniunctim: potest tamen esse sine rectitudine vel curuitate disiunctim: quia potest esse sine quolibet eorum per se sumpto: et hoc sufficit. Hec euacuatio nulla est: quia vel deus potest facere rem sine omni eo quod propre inest sibi. et realiter distinguitur ab ea. vel non. Si sic: igitur poterit facere lineam que non sit recta nec curua: et numerum qui non sit par vel impar: quod est impossibile. propter im plicationem contradictionis. Si non: maior non est vniuersaliter vera: et per consequens per eam non probatur. quod deus possit facere creatura sine respectu dependentie ad ipsum: quod est propositum.

Preterea: probatio sua prima: probat quod linea possit esse ssne rectitudine et curuitate coniuuctim sicut diuisim vel disiuncti: quia. vel impossibilitas quod linea sit sine rectitu dine et curuitate est propter identitatem ipsorum. vel alicuius eorum ad lineam. aut propter prioritatem. aut. propter simultatem eorum in natura. Non propter simultatem nec prioritatem. vt patet. igitur per identitatem per probationem suam. Nese valet vlterius sidicatur quod rectitudo et curuitas sunt idem realiter linee: quia rationes illius doc. per quas probat omnis relatio: cuius fundamentum potest esse sine termino est res distincta a suo fundamento: sunt ad oppositum. Primo illa que dicit quod illud non est idem rea liter. a. sine quo. a. potest esse realiter. absque contradi ctione. Constat autem quod linea potest esse realiter si ne curuitate. igitur non est realiter. curuitas. et similiter de rectitudine. Secundo. illa que dicit quod nullum. fundamentum continet perfectam identitatem oppositam formaliter. deductio est euidens: ergo. maior non est vniuersaliter vera. etiam ex dictis eo rum. distinguo igitur. de contradictione: quia quedam est formalis. quadam per illationem: et concedo. quod illud sine quo res non potest esse sine contradictione formali. siue tale insit siue non: quia illud non facit ad propositum: est idem realiter illi. Illud atem sine quo res non potest esse sine contradictione per illationem: non omne quod sit idem realiter illi: aliter deus esset idem realiter creature. et sic est in proposito: quia ad istam: creatura est. sequitur iste respectus dependentie creature ad deuest: sicut et ista: deus est. Et ad ista: respectus dependentie creature ad deum non est. sequitur ista: creatura non est. Ro hus est: quia talis respectus cum sit realis necessario ponitur: positis extre mis: non minori necessitate quam rectitudo vel curuitas posita linea: et ideo sequitur: respectus dependentie creature ad deum non est. ergo deus vel creatura non est: et quocumque dato sper sequitur creaturam non esse: quia sequitur de us non est: igitur creatura non est. Potest etiam dici quod in il¬ la maiori proceditur a pluribus causis veritatis ad vnam: quia quod creatura non possit esse sine tali respectu sine contra dictione potest prouenire: vel quia respectus est idem realiter creature: vel quia creatura non potest sine termino dicti respectus sine contradictione. vnde sicut linea per dalis potest esse sine respectu equalitatis: quia potest esse sine termino equalitatis per eum: ita non possit esse sine tali respectum si no posset esse sinc termino: et tamen ex hoc non sequitur quod equalitas esset idem realiter linee: sic est in proposito. nec probationes illius maioris concludunt. Non quidenPrima quia maior est falsa: quia contradictio dicta de quibuscumque: siue vnum possit inesse alteri: siue non: est via probandi distinctione inter illa: quia ita bene sequitur: deus est et creatura non est: igitur non sunt idem: sicut sequitur: substantia est et quantitas non est: vel fundamentum est et relatio non est: ergo non est idem: et tamen impossibilitas recipiendi praedicatione contra dictoriorum partinentium ad esse non est in quibuscumque viaconcludendi identitatem inesse: quia non sequitur creatura non potest esse sine deo sine contradictione: igitur deus est idem realiter creature: igitur non est verum: quod sicut contradictio dicta de aliquibus est via etc. sicut asserit illa maior. Nec valet si dicatur quod illa maior non tenet: vbi est dependentia essentialis que requirit distinctionem manifestam: quia ex quo non est vniversaliter vera: pari ratione dicatur ei quod non tenet de respectu dependentie: quia pari ratione dicetur quod dependens no potest esse sine termino dependentie: licet non sit idem realiter ei. Et si dicatur quod non est verum de dependentia si est de termino dependentie petitur prinitum: quia hoc est quod quaritur et assumitur fine probatione. Secunda proposito etiam est nulla: quia maior est insufficiens: quia impossibilitas quod linea sit sine rectitudine et curuitate non est propter identitatem istorum vel alicuius eorum ad lineam: vt patet ex dictis: nec propter prioritatem: nec propter similtatem in natura: ergo maior est insufficies etiam in proposito: quod creatura non possit esse sine respectu dependentie ad deum: non est causa identitas nec prioritas nec simultas in natura: sed causa est. quia creatura non potest esse sine termino talis dependentie: vt patet ex dictis.

Ad secundam rationem principalem: qua vellet cauillare: negaret maiorem: quia si omni dicto ad terminum accidit adhuc vniformiter dicitur de omni alio termino nulli dicto ad terminum accidat: igitur non omne quod illud quod vniformiter dicitur de omni alio a termino nulli dicto ad terminum accidat. Nec valet si dicatur quod in proposito non possit accidem omni dicto ad terminum: propter duo. Primo quia multi negarent assumptum: dicerent enim quod respectus depedentie non habet relatione ad deum: quia relationis non est relatio: sed solum est illud quo per se terminus productionis divine refertur ad ipsum. Secundo: quia maior vel est vniversalis vel particularis tantum. si particularis nihil concludit: quia ratio peccat in forma. si vniversalis debet tenem in omni ma: quod non est veru: vt patet ex instantia data: quicquid tamen sit de maiore: nego minorem: quia licet talis relatiodicatur de omni alio a deo: non tamen vniformiter: quia aliter dicitur de relatione dependentie quae seipsa dependet: cum sit essentialiter dependentia: et aliter de fundamento dependentie: quia non de pedet forma seipso: cum non sit essentialiter dependentia: igitur ratio nulla. Ad tertiam potest multipliciter dici. Primo per inteemptionem minoris: in quae dictur quod deus potest absoluem accidens quodcumque distinctum realiter a subtanto ab ipso subsanto: quia relatio saltem aliqua per eos realiter distincta suo fundamento: et tamen implicatio contradictionis est relationem esse et fundamentum relationis non esse: quia relatio secundum simplicium et auicen. non est nisi habitudo fumdamenti ad terminum: ergo si relatio est habitudo fundamenti ad terminum: et si fundamentum non est habitudo fundamenti ad terminum non est: et sic contradictio. Secundo potest dici quod assumitur non causa pro causa: quia magis vel minus dependere ab huiusmodi dependentia: vel econtra. non est causaimpossibilitatis praed icte: sed sic depende a deo quod impossibile sit creaturam esse sine eo quod sine dependentia nequit in telligi. Posset etiam dici quod deus potest facere fundamentu dependentie sine dependentia positiua: sed non sine dependentia negatiua: si quis voluerit tenere illam viam.

Ad quarTam concedo: quod talis respectus causa tur a deo: non quidem per se: sed per accidens: quia per se terminus creationis est ipsa creatura: ad cuius positionem ponitur necessario talis respectus. Et quando dicitur: quod de us causando effectum priorem etc. Dico quod deus causando effectum priorem non necessitatur ad causandum effectum posteriore qui est per se terminus productionis. et ideo prius absolutum potest causari sine posteriori absoluto: sed causando effectum priorem necessitatur: non quidem simpliciter: cum sit agens liberum: sed ex suppositione ad causandum effectu: qui est per accidens terminus productionis: quia talis effectus necessario sequitur ad positionem effectus per se producti: sic est in proposito. Posset etiam concedere qui vel let tenere illam viam de dependentia positiua et negatiua. quod deus potest causare fundamentum dependentie sine dependentia. et tunc creatura non dependet a deo positiue: sed tantum negatiue: vt dictum est. Ad quintam concedo quod illud quod eadem productione accipit esse per se cum alio non distinguitur realiter ab illo. hec est enim via per quam arist 4 meth. probat quod ens et vnum sunt idem et eadem natura: quia sciliceus eadem generatione generantur: et eadem per se corruptione corrumpuntur. Sed dico: quod relatio de peredentie: licet producatur eadem productione cum suo fundamento: non tamen per se sed per accidens: quia relatio non est per se principium: nec terminus actionis secundum philosophum 5 phsi. Ad sextam dico: quod aliquid depedere ab alio seipso circumscripto etc. potest intelligi dupliciter scilicet fundamen taliter et formaliter: et concedo quod fundamentum dependentie: puta lapiset dependet fundamentaliter a deo seipso circumscripto omni eo quod non est ipsum: quia ad huiusmodi dependentiam nihil aliud requiritur per modum fundamenti no tamen dependet seipso formaliter a deo: quia ad talem de perndentiam requiritur per modum fundamenti respectus depedentie: qui non est lapis. dependentia vero per oppositum: depedet a deo formaliter seipsa: quia nulla alia dependentia realiter a se distincta: proprie ramen loquendo non dependet fundamentaliter ab eo: vt patet. His premissis concedo: quod illud quod dependet ab aliquo seipso etc. fundamentum non dependet fundamentaliter per aliquid a se distinctum: potest tamen de pendere formaliter per aliquid a se distinctum: et similiter quod dependet ab aliquo seipso formaliter: non dependet formaliter per aliquid formalitera se distictum Et tunc ad minorem dico: quod creatura puta lapis vel homo dependet a deo seipsa fundamentaliter: non autem formaliter. Et ad probationem minoris.

Ad primam potest dici dupliciter. Primo quod casus non est possibilis: quia lapis non potest de pendentie poni circumscripta. que tamen non est lapis: vt patet ex dictis. Secundo admittatur casus ab aliquo diceretur: quod talis creatura dependet a deo fundamentaliter: non tamen formaliter. Et si quis concederet: quia respectus dependentie potest poni in esse: circumscripta omni re creata distincta: habet dicere quod talis respectus dependet fomaliter seipso sed non fundamentaliter.

Ad secundam dico: quod illud quod non dependet fundamentaliter: nisi per aliud non dependet simpliciter: sed illud quod non dependet formaliter nisi per aliud: dum tamen seipso dependeat fundamentaliter: vere et realiter dependet simpsiciter ab illo a quo dependet etc. sic est in proposito. Ad tertiam dico: quod illud quod dependet ab alio se ipso formaliter non magis dependet quam illud quod de pendet ab alio formaliter: dum tamen dependeat fundamentaliter seipso: et sic est in proposito: vt patet. Et ideo ratio nulla.

Rodod. in primo di. 3 q. si. ar. 2. Contra tertiam conclusionem est quaedam opinio: que po¬ nit quod relatio non est aliquid sed aliqua: quia non est fundamentum praecise: nec terminus praecise: sed fundamentum et terminus: distinguunt tamen de relatione: quia vno modo potest accipi pro conceptu mentis sic est equalitas. Aliomodo pro rebus: sic non est nisi illa duo que relata dicumtur: et exemplificanti de similitudine. similitudo enim vt dicunt non est nisi illa duo que dicuntur similia. vnde hoc nomen similitudo: et vniuersaliter hoc nomen relatiosecundum eos est nomen collectiuum: sicut hoc nomen popusus. Ista positio non habet rationes spales: quia ponentes eam solum probant: quod relatio non sit res distincta a rebus ab solutis: sed non probant: licet ponant quod sumpta pro rebus sit funmdamentum et terminus: et quia rationes probantes relationem non esse rem distinctam a rebus absolutis adducentur cotra quartam conclusionem pertranseo.

Ocham in primo di. 3 q. i. ar. i. Contra quartam conclusionem est communis opinio multorum ho minum. pro qua quidam arguunt primo sic: omnis res realiter distincta ab alia re potest intelligi: alia non intellecta et maxime si neutra illarum sit pars alterius. Sed impossibile est illam rem que est relatio intelligi sine omni alia re: igitur maior videtur manifesta: quia non plus dependet intellectio vnius rei totaliter desparate ab alia redistincta quam intellectio effectus ab intellectione cause sue essentialis: sed non est inconueniens: nec includit contradictionem illud quod est effectus intelligi sine sua causa intellecta: igitur eodem modo si similitudo vel alia talis relatio sit alia res ab absolutis et a relatione corre spondente non repugnat sic intelligi non intellecto absoluto: et in nulla intellecta alia relatione. minor probatur: quia si aliquis intelligat similitudinem sor. et sor. sine similitudine correspondente. poterit scire sortem esse si milem: et tamen dubitare an sit alicui alteri similis. Et eodem modo poterit aliquis scire aliquem esse patrem: et tamen nescire vtrum habeat filium: immo imaginetur an habere possit filium.

Preterea: omni modo relatiuorum et inpraedicamento relatiuo aliqua extrema possunt summe distare: ergo aliqua res fieri in vno extremo: nulla re positiua facta in alia: ergo si relatio sit alia res. potest vni extremo aduenite aliqua relatio: nulla facta in extremo alio. Confirmatur: quia omnis causa agit in determinata distantia. fiant ergo talia duo extrema: extra illam determinatam distantiam. hoc posito poterit aliquod agens creatum secundum conuenientem distantiam approximari vni extremo. ergo poterit habere effectum suum in illo extremo nil causando in alio. vnde sint duo corpora: vnum album: aliud nigrum: tantum distantia per potentias diuinam quod quodcumque agens creatum est presens vni insufficienter approtimatum ad causandum quecumque effectum suum relatiuum: siue absolutum in aliquo alio extremo hoc facto: poterit per diuinam potentiam aliquod agens respectu albedinis determinate approximari corpori nigro nihil causando in alio corpore albo: respectu cuius inproportionabiliter distat: et nunc erunt duo corpora alba: et per consequens simili: et tamen nihil reale causatur de nouo in alio: igitur similitudo illa non est alba res: et eodem modo arguitur de quibuscumque aliis relatiuis.

Preterea: deus potest facere omne absolutum sine omni posteriori: ergo eadem ratione poterit deus facere duo absoluta alba sine omni posteriori: igitur sine omni tali relatione: et tamen ista erunt similia ergo similitudo non est alia res.

Preterea: qua ratione vna relatio esset alia res ab absolutis et alia: et per consequens qua ratione similitudo et equalitas paternitas filiatio essent res alie: eadem ratione diuersitas diuinctio etc. essent alie res: sed talia non sunt alie res: igitur: probatur minor: quia si distinctio¬ vel diuersitas sit alia res ab absolutis: gitur illa diuersitas distinguitur ab absolutis. et per consequens realiter referatur ad illam rem absolutam: ergo alia ratione. et per consequens illa relatio est realiter diuersa: a prima: igitur per aliam est diuersa. et de ista arguitur sicut de prima: et erit processus in infinitum: sic quod in qualibet re erunt distincte realiter infinite: quod est absurdum.

Preterea: arguitur in speciali contra diuersos modos relatiuorum: et primo contra primum. et probatur quod duplum dimidium simile et equale: et idem que pertinet ad primum modum non sunt alie res: sic illa que proprie in sunt aliquibus sine quibis illa non possunt esse sine contradictione sunt eadem realiter cum illis: sed similitudines ille proprie in sunt illis albis et ille equalitates illis equalibus et iste identitates illis eisdem: et illa dupleitas: et illa dimidietas isti duplo et isti dimidio: et impossibile est sine contra dictione ista alba esse sine similibus: et ista equaliasine istis equalibus: et sic de aliis. igitur iste relationes. sunt eedem realiter cum istis absolutis. Pre terea: accipio dupleitatem alicuius dimidii: et quero si sit vera res distincta: aut diuisibilis aut indiuisibilis: Non potest dici quod indiuisibilis: quia nullum accidens indiuisibile potest esse primo in aliquo subiecto diuisibili: tum quia si sit indiuisibile oportet quod sit totum in toto: et totum in qualibet parte eius: sicut est de anima intellectiua: igitur simpliciter dupleitas indiuisibilis est tota in toto dimidio. et in qualibet parte dimidii: tamen in quocumque est subiectiue aliqua forma ipsum potest denominari ab ea: sicut in quocumque est albedo primo: ipsum vere potest dici album: igitur si ista dupleitas sit in qua libet parte: quelibet pars vere esset dupla respectu eiusdem. et per consequens aliqua pars esset minor aliquo et dupla eiusde. si autem ista dupleitas est accidens diuisibile: aut est diuisibile in partes eiusdem rationis: aut in partes alterius rationis. Si in partes eiusdem rationis eodem modo erit pars dupla sicut totum est duplum: quod est manifeste falsum. si vero sit diuisibile in partes alterius rationis Contra: quandocumque partes alterius rationis faciunt per se vnum: se habent sicut materia et formaet nunquam distincta loco et subiecto. et ideo in qualibet parte dupli essent omnes iste partes. et per consequens omnes iste partes facerent dupleitatem: et ita adhuc quaelibet pars esset dupla. et eodem modo potest argui de equalitate: et multis aliis talibus. Preterea: contra modum secundum sic: si causalitas vel productio qua dicitur aliquis pater filii sit alia res: aut est prior natura ipso effectu producto: aut simul natura: aut posterior natura: Non prior natura: quiarelatio essentialiter dependet tam a fundamento quam a termino. et per consequens neutro est prior natura: sed effectus productus est terminus illius respectus si sit res distincta: ergo non est prior natura termino. Item correlationes secundum illos qui ponunt relationes esse res distinctas sunt simul natura. ergo respectus cause et respectus effectus correspondentes sunt simul natura: sed constat quod respectus effectus non est prior natura ipso effectu: igitur nec respectus cause est prior natura eadem: et eodem modo patet quod non est simul natura cum illo effectu: nec potest poni quod sit posterior natura: quia tunc prior natura esset effectus in rerum natura quod produceretur: et cum nil producatur de nouo postquam est: sequitur quod numquam effectus producetur de nouo a quacumque causa creata: quod est absurdum.

Preterea: si ita esset: sequeretur illud absurdum quod quod libet agens creatum quandocumque aliquid causaret: quod ipsum necessario mutaretur et moueretur ad ali¬ am vnam rem positiuam: et ita quandocumque sol calefaceret ista inferiora: oporteret quod reciperet de nouo tot res nouas quot res calefacit. Ex hoc arguitur vltra: quia quando sol calefacit hoc lignum: solrecipit vnam nouam rem in seipso: et in isto ligno sunt: partes infinite: igitur infinite tales res recipientur in sole: quo nil est absurdius.

Preterea contra tercium sic probatur: quod in scientia non sit res alia talis: respectu scibilis: quia secundum istos qui ponunt relationes esse tales res: si sit relatio realis: oportet quod extremasint in actu: sed manente illa qualitate in anima: siue obiectum sit. sine non: esset essentialiter scientia. Confirmatur: quia maxime videretur talis res ponenda innotitia intuitiua alicuius rei: cuius existentiam requirit: sed ibi non est talis res alia: quia per potentiam diuinam destructa re. et conseruata notitia intuitiua vere dicitur intellectus vel potentia cognoscere rem intuitiue sicut prius. igitur nullam talem rem oportet ibi pone re.

Preterea probatur quod ista conclusio sit de mente phlysio.e et commentatoris primo sic: non magis exprimitphilosns. intentionem suam quod vnum relatiuum significet talem rem quam aliud. sed ipse ponit multa nomina relatiua que non significant tales res distinctas. ergo: probatur minor: quia. 5 meth. ponit quod duplum et dimidi um etc. sunt ad aliquid penes primum modum sed ista non significant relationes et tales res alias secundum eum: minor probatur esse de intentione philosis quia secundum intentionem eius: numerus qui est duplus non est talis res per se vna: igitur nec dupleitas: assumptum probatur: quia secundum intentionem physi omnis res per se distincta totaliter ab omni alia re: vel est simplex: vel est compposita. et si sit composita: vel ex partibus eiusdem rationis vel alterius: quorum nullum de numero potest dici.

Secundo sic: secundum rincipia philosi nunquam predicatum accidentale significans veras res distinctas realiter a suis subiectis vere predicatur de subiecto illo: accidente non existente: sicut nunquam aliquid dicitur album si nulla albedo sit: sed ad aliquid vere predicatur de aliquo: quod deberet esse subiectum: etiam si nulla talis res sit in eo: quia secundum philosophum 5 meta phi. ita dicitur calefactum ad calefactibile: sicut calefaciens ad illud quod calefacit: sed per hoc precise quod aliquid potest calefacere non habet aliqua talem re in se

Tertio sic: secundum philosopeum 5. phi. ad relationem non est motus: sed si relatio esset alia res: posset vere esse motus ad relationem.

Quarto sic: philosns. 5 phsiorum habet pro inconuenienti quod omne mouens moueatur. et loquitur de motu secundum quod est communis ad motum proprie dictum et ad simplicem mutationem. sed si essent tales res distincte sequeretur quod omne mouens moueretur quia vere reciperet in se aliquam vnam rem quam prius non habebat. Ex his igitur. concluditur. quod intentio physia fuit: quod omnis res per se vna. siue simplex: siue composita sit vere absoluta. igitur.

Responsio ad ocham. Ad Ista per per ordinem. primo reduco rationem contra eum. secundo ostendam eam in multis deficere: tertio respondebo ad ipsam. Et quantum ad primum reduco rationem contra eum dupliciter. Primo: quia ipse ponit quod vnio sit relatio siue res: et quod sit alia res a rebus vnitis: ergo per formam rationis sue: sequitur: quod aliquis possit scire vnionem: et illud quod vnitur sine eo cui vnitur: sic poterit scire materia: vel naturam humanaum esse vnita: et tamen dubitare an sit alicui alteri vnita: si forma sua sit bona. Secundo: quia iste tenet pter dicta sanctorum: quod paternitas vere et realiter est in deo: et quod paternitas non est formaliter diuinaessentia. ratio eius est: quia essentia est filius: et pa¬ ternitas non est filius: sic similiter essentia et filius distinguitur formaliter: quia essentia est pater: et filius non est pater: distinguitur enim formaliter secundum istum non est aliud: nisi quod vnum istorum est aliqua res absoluta vel respectiua: et alterum non est illa res: sicut essentia est filius et pater non est filius. Cunc sic: omnis res distincta realiter ab alia re: potest intelligi alia non intellecta: et maxime si neutra illarum sit pars alterius. sed pater in diuinis est res distincta realiter a filio: et paternitas que vere est et realiter in deo est distincta a filiatione et filio: vt patet per eum et constat quod vnum illorum non est pars alterius: igitur poterit aliquis intelligere patrem in diuinis et eius paternitatem: non intellecto filio nec eius filiatione. et per consequens iuxta deductionem suam: poterit aliquis scire in diuinis esse patrem: et tamen nescire an habeat filium: immo ignorare an habeat vel possit habere filium: cuius oppositum oportet eum concedere: quia si hoc est incoueniens in creaturis: vt dicit multo fortius in diuinis. Secum do ostendam rationem in multis deficere. Primo: quia minor contradicit masori: quia si illa res que ex relatiuo non potest intelligi sine omni alia re: sicut asseri tur in minori aliqua res non potest intelligi sine omnialia re: quod contradicit maiori sue. Secundo: quia si primmisse sue sint vere: sequitur quod relatio non sit aliqua res absoluta quod intendimus. Deductio patet: sic arguendo: omnis res absoluta potest intelligi sine omnialia re: hec patet: si maior sua sit vera: sed illa res que est relatio non potest intelligi siue omnia alia re vt dicitur in minori: igitur relatio non est aliqua res absoluta. Tertio: quia non sequitur ex praemissis quod relationon sit res distincta a rebus absolutis sicut intendit. sed quod illa res que est relatio non sit realiter distincta ab omni alia re: quod est aperta contradictio: et hec contradictio prouenit: quia minor contradicit maiori. Quarto: quia iuxta probationem minoris sue: non sequitur quod relatio non sit res distincta a rebus absolutis: sed quod relatio non sit res distincta a relatione correspondente: vt puta paternitas a filiatione: et sic de aliis. quod est euim dentur falsum. Deductio patet: quia in minori non probatur quod relatio non potest intelligi sine rebus absolutis: sed quod non possit intelligi sine relatione corrspndente. Quinto: quia probat quod relatio realis non sit eadem realiter suo fundamento: quod intendimus: consequentia patet: quia si paternitas sor. sit eadem realiter sor. et filiatio plato. cum sor. sit res realiter distincta a platone: poterit intelligi paternitas sor. et sor. sine filiatione plato. et platone. si maior sua sit vera: quod est impossibile secundum eum: quia tunc aliquis posset scire sor. esse patrem et tamen nescire an habeat filium: immo poterit ignorare an possit habere filium: quod est suconueniens ad quod deducit. Sed forte dicetur quod ipse intendit probare: quod relatiosit eadem realiter suo fundamento sed quod non sit distincta res: quia non est res sed vox tantum: vel conceptus. Hec aut euasio si daretur esset nulla. Pimo. quia si relationon sit res frustra: queritur an sit distincta res. Secundo quia oppositum istius patet ex prima conclusione. Tertio quia ipse concedit in minori relationem esse rem. dicit enim quod impossibile est illam rem quae est relatio intelligi. etc. Hec aut propositio esset nulla nisi relatio sit aliqui res: igitur. Quarto: quia si relatio non sit nisi vox tantum vel conceptus. adhuc minus valet ratio: quia certum est quod vox vel conceptus possunt intelligi sine omni alia re. et praesertim si maior sua sit vera. et per consequens possibile est illam rem que est relatio intelligi sine omni alia re. quod contradicit. minori sue. Dico ergo ad rationem quod dupleum est intellectio confusa scilicet et distincta: et quicquid sit de confusa: maior non est vera de intellectione distincta. si¬ cut patet etiam per eum de vnione et rebus vnitis. et de paternitate et filiationem in diuinis. patet etiam per philosteum et commentatorem. 7 meth. vbi dicit. quod accidentia propria: que a commentatore vocantur accidentia copulata non possunt intelligi sine subiectis. impossibile est enim quod distincte intelligatur symitas sine naso. et tamen secundum philosophum et commentatorem est res distincta ab eo: quia accidens eius. et praesertim maior nullam habet veritate nec apparentiam in respectiuis quia secundum philosophum in praedicame. si quis distincte cognoscit vnum relatiuum cognoscit et reliquum: quia necesse est in vtroque: rationibus vtriusque vti. et tamen constat correlatiua realiter esse distincta: nec probatio valet quia magis dependet intellectio vnius correlatiui. vel vnius relationis ab intellectione alterius relationis: quam intellectio eius quod est effectus ab intellectione cause. cuius ratio est: quia esse relationis et relatiui est esse ad aliud. et ideo non potest intelligi sine alio. esse autem eius quod est effectus. puta esse lapidis non est esse ad aliud: sed ad se. licet esse effectus subst ratione effectus sit ad aliud. et sic non potest intelligi sine causa: quia implicatio contradictionis est quod intelligatur effectus sub ratione effectus et quod non intelligatur habere causam: licet non semper intelligatur que sit eius causa.

Ad secundum et eius confirmationem patet: quid dicendum ex dictis: quia in extre mo summe distantie nulla res nouiter caulatur que non fuit ante in ipso aliquo modo: sed per solam positionem alicuius extremi: relatio que est in ipso erat sub esse: potentiali: sic in actu: vt patet ex solutione ad rationem primam quarte propositionis contra primam conclusionem. Potest etiam dici quod ista distantia vel non distantia nihil facit ad productionem effectus producti accipitur per accidens: quia non requiritur maior virtus ad producendum talem effectum in aliquo distanti per duas pedes quam in distanti per vnum tantum: et per consequens potest produci in quocumque quantumcumque distante: vt dictum est in di. io. q. prima.

Ad tertium patet quid dicendum ex his que dicta sunt ad eaquae adducebantur contra secundam conclusionem. diceret enim aliqui quod de potentia dei absoluta possunt esse duo alba sine similitudine formali: non tamen fundamentali et talia non essent formaliter similia: sed tantum fundamentaliter. Secundo potest dici quod omne prius absolutum potest esse sine omni posteriori propter implicationem contradictorii: quia nulla creatura potest essc sine dependentia sui ad deum: ratio huius est: quia licet dependentia sit simpliciter posterior creatura dependente: est tamen prior ipsa secundum quid. valet quantum ad esse dependens: sicut subiectum albedinis est posterius albedine quantum ad esse album:. licet sit simpliciter priusipsa: et quia implicatio contradictionis est: creaturam esse: et tamen non dependere a deo. et implicatio contradictionis est creaturam esse et dependentiam non esse: vnde siesset implicatio contradictionis. hominem esse: et ipsum non esse album: implicatio contradictionis esset: homnem esse sine albedine. Post etiam dici tertio quod non esbonacdomina: deus potest facere omne absolutum sine omniposteriori. igitur duo alba absoluta sine omni posteriori. potest enim deus facere vnitatem sine dualitate: et est tantum implicatio contradictionis facere duas vnitates sine dualitate et ideo non sequitur: quod si deus potest facere uodlibet album sine similitudine et omnie respectu posteriori quod etiam possit facere duo alba sine similitudinem omni tali respectu.

Preterea ratio est contra eum: quia pari ratione qua deus potest facere duo alba sine similitudine: si similitudo sit res alia poterit facere duo extrema vnita sine vnione: ex quo vnio ponitur res distincta per eum: quod tamen est falsum et contra eum. Contra praemam solutionem instatur dupliciter: primo: quia si similitudo sit alia res: tunc similitudo et simile se hebut: sicut albedo et album: ergo si cut impossibile aliquid esse albumsine albedinequa sit res alia Secundo: quia tunc poneretut frustra similitudo que esse t alia res: si sine tali re possent esse similia: sicut frustra poneretur albedo. alia res a subiecto si subiectum posset esse album sine tali albedine. Si quis vellet tene re illam viam posset dicere ad primum: quod similitudo et simile formaliter se habent: sicut albedo et album: non autem similitudo et simile fundatur. et ideo conceditur: quod sicut inpossibile est aliquid esse album sine albedine: que sit alia res: ita impossibile est aliquid esse simile formaliter sinc albedine que sit alia res.

Ad tertium dicendum: quod si sine similitudine possunt esse aliqua formaliter simili: afrustra poneretur similitudo distincta: sed hoc est impossibile. Item relatio potest reduci contra eum: quia secundum eum sine charitate potest esse aliquis deo gratus: et tamen charitas non ponitur frustra:

Ad quartum ratio est contra eum: quia ipse ponit quod vnio est alia res ab absolutis: igitur si maior sua sit vera: omnis relatio est alia res a rebus absolutis.

Ad rationem autem patet quid dicendum ex dictis: quia relatio non re fertur alia relatione sed seipsa: vt deductum fuit per auicem. Contra solutio nem ista instatur: quia vbicumque sunt distincti termini aliquarum relationum: vbi sunt distincte relationes. Sed ad istam instantiam raesensum est supra: est enim ratio aureoli contra solutionem.

Ad primam rationem prime propositionis sue contra primam conclusionem. Ad quintum patet ex dictis que dicta sunt ad primam rationem contra secum dam conclusionem quod minor non est vniversaliter vera: quia licet sine quibus aliqua non possunt esse sine contradictione per illationem: et sic est in proposito. vnde si ratio esset bona: esset contra eum: quia vnio proprie inest extremis vnitis: et extremapossunt esse vnita sine vnione sine contradictione: et tamen per eum vnio non est idem realiter rebus vnitis. Aduertendum tamen quod istam rationem adducit doc. iste contra scotum. Et arguit sic: vt sibi videtur ex datis ab eo consimiliter ei. Scotus enim arguit sic. Illud quod dicitur proprie inesse alicui sine quo illud non potest esse sine contradictione est idem realiter illi: et iste dicit quod eadem ratione illa que proprie insunt aliquibus etc. Sed ad veritatem: posito quod propositio scoti esset vera: que tamen non est: vt dictum est supra.

Preterea: propositio istius esset falsa. quia posito qui quodlibet extremum relationis possit esse sine omni relatione absque omni contradictione: non tamen sequitur quod ambeextrema possint esse absque contradictione sine relatione: igitur non est similis modus arguendi: quia non sequitur qualibet vnitas potest esse sine dualitate: ergo due vnita tes possunt esse sine dualitate.

Preterea: licet rationem fundet in dictis scoti: dicit tamen ex se quod impossibile est ista alba esse sine contradictione sine istis similitud nibus: et ista equalia sine istis equalibus. et ex dic sequitur contra eum: quod relatio non est vox tantum: vel conceptquia sequitur impossibile est ista alba esse sine istis similitudinibus: et tamen possibile est ista alba esse sine omni voce vel conceptu. et ideo iste similitudines non sunt voces tamntum vel conceptus.

Ad tertium patet quid dicendum ex his que dicta sunt diione 1o q. i. in solutione quarte rationis contra primam conclusionem: concedo quod dupleitas sit forma diuisibilis in partes alterius rationis id es in partes qer rum nulla est eiusdem rationis cum tota forma: sicut est forma circuli: et ad probationem nego maiorem: quia partes circuli faciunt aliquod per se vnum et non sunt eiusdem rationis cum toto circulo: et tamen non se habent vt materia et forma: immo distinguuntur loco et subiecto.

Ad septimam: primo reduco rationem: quia si vnio est res distincta a rebus vnitis vel est prior natura ipsis extremis aut simul natura: aut posterior: non prior: nec simul per rationes ipsius. si posterior: igitur prius natura essent extremavnita quam esset vnio: et cum nihil vniatur alteri de nouo post quam est vnitum illi: sequius quod nunquam aliquid vnitur nouit alteri. si deductio sua valet: quod est absurdum. Dico ers go ad rationem. q. respectus quo pater in creaturis refertur et ad filium: vel econtra et vniversaliter respectus quo effectus refertur ad suam causam est naturaliter posterior effectu. Et quando dicitur quod tunc prius naturaliter esset effectus in rerum natura quam produceretur: nego: quia secus est loqui de respectu: et secus de productione qua producitur fundamentum talis respectus: quia nec iste respectus est illa productio: nec econtra: igitur in ratione variatur medium: Ad octauum non sequitur: quod omne creatum quandocumque aliquid causaret etc. quia si pater habens vnum filium generet alium non acquiritur noua paternitas: quia pater nitate prima refertur ad ipsum: et sic de similibus: concedo tamen quod si pater generet primo filium mutatur: quia pater nitas est in ipso actualiter que prius non erat: et sic de similibus: ex hoc tamen non sequitur quod acquirat aliquam nouam re que prius non esset in ipso aliquo modo: sed quod relatio que in ipso erat sub esse potentiali sit nunc in actu propter actuale positionem termini: vt patet. Et ad illud quod additur de sol: et dico quod in sole sunt tot respectus quot sunt partes actu distincte in continuo: et ideo si tales sunt infinite nullum est inconueniens quod respectus sunt infiniti. Posset etiam dici quod sicut lignum est vna res: ita in sole est tantum vna relatio. Ad nonum patet quid dicendum ex solutione: ad rationem pro tertia propositione au reoli: contra primam conclusionem: quia hec ratio iu nullo differt ab alia. Ad rationes vero: quibus probatur quod illa conclusio sit de mente philsi et commentatoris.

Responsio ad primo mam et dico: quod realis relatio dupli ad dimidium et dimidii ad duplum: sicut res distincte a rebus absolut secundum philosophum. Et quando dicitur quod numerus qui est duplus non est talis res per se vna: igitur nec dupleitas. dico quod si numerus fit aliqua res extra animam: sicut multis videtur dupleitas qua numerus duplus refertur ad diinidium esset vera res realiter distincta ab omni alia re absoluta. si vero numerus non sit aliqua res extra anima: sicut isti videtur: tunc ratio non est ad propositum: quiatunc dupleitas qua numerus dicitur duplus non erit re latio realis: et si talis dupleitas non sit relatio realis bene conceditur: quod non sit res distincta ab absolutis: quia si non est res non est distincta res: vtrum autem numerus sit vera res extra animam: vel non: videbitur alias.

Ad secundam: nego minorem: et ad probationem dico: quod si tale factiuum: vel potens calefacere refertur actualiter ad calefactibile recte est ipsum habere actualiter relationem que sit res distincta. Si vero solum refertur aptitudinaliter non oportet ipsum habere relationem actualiter: sed solum aptitudinaliter.

Ad tertiam patet ex dictis: quod ad relationem non est motus per se: sed per accidens: nec hoc vnquam negauit aristo. Et vlterius supposito quod relatio sit aliqua res: si non sit res distincta a rebus absolutis. ratio est ad oppositum: quia constat quod ad albedinem est motus: igitur ad similitudinem: si similitudo si ipsamet albedo.

Ad quartam patet quid dicendum ex solutione octaue rationis.

Ad rationes principales. ad primam nego minorem: qui omnis relatio realis in creaturis componit cum suo fundamento vt apparebit in sequentibus quaestionibus: et ex hoc stati apparet quod album simile est compositius quam album solum. Aliam rationem concedo: et si bene deducatur credo eam concludere.